Sekurytyzacja
advertisement
System Finansowy Gospodarki Sekurytyzacja; Leasing;Factoring;Forfaiting Ćwiczenia 10 © 2008; Dr Małgorzata Olszak Zakład Bankowości i Rynków Finansowych WZ UW © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 1 Sekurytyzacja © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 2 Definicja Proces przekształcania pozbawionych płynności aktywów w pakiety oprocentowanych papierów wartościowych, o cechach umożliwiających wprowadzenie ich na rynek w celach inwestycyjnych. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 3 Instrumenty będące przedmiotem sekurytyzacji -cechy Aktywa nadające się do procesu sekurytyzacji muszą spełniać następujące kryteria: wierzytelności zostaną spłacone w pełnej kwocie w ustalonym terminie, dłużnicy mają wysoką wiarygodność, należności niespłacone w terminie mają niski udział, kwoty i terminy płatności są łatwe do zaplanowania, istnieje dywersyfikacja aktywów, np. pod względem geograficznym, aktywa mają przeciętny okres zapadalności dłuższy niż © 2008; Dr Małgorzata Olszak; rok. WZ UW 4 Sekurytyzacja - struktura Aranżer aktywa SPV ABS/ MBS Inwestorzy CDO przelew gotówki w zamian za prawa do aktywów Aktywa © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 5 © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 6 Transfer praw do wierzytelności / ryzyka drogą odnowienia umów (nowacji), cesji (przelewu) wierzytelności subpartycypacji transfer ryzyka kredytowego przy użyciu kredytowej traksakcji pozabilansowej © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 7 Modele sekurytyzacji 1. Sprzedaż (przeniesienie) aktywów (true sale) 2. Subpartycypacja 3. Sekurytyzacja syntetyczna © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 8 (1) Nowacja, (2) cesja, (3) subpartycypacja (1) Nowacja polega na zmianie strony wierzycielskiej. SPV zastępuje w tej roli inicjatora, a odbywa się to przez podpisanie umowy, której stronami stają się SPV i dłużnik. Nowy kontrakt zawarty jest na warunkach zbliżonych do poprzedniego. To zdecydowanie najprostsza forma przekazania aktywów, ale stosowana jest relatywnie najrzadziej. Decyduje o tym uciążliwa konieczność uzyskania zgody wszystkich dłużników i pracochłonny proces ponownego przygotowywania bliźniaczej umowy. (2) Cesja - zgoda dłużnika co do zasady nie jest natomiast wymagana przy cesji wierzytelności (chyba że jest to wyraźnie zaznaczone w umowie między stronami). Jest to najbardziej dogodna i najczęściej stosowana forma przekazywania aktywów. (3)Trzecia z form transferu aktywów skierowana jest głównie do banków, ponieważ dotyczy zazwyczaj takich kredytów, których przeniesienie w drodze sprzedaży podlega ograniczeniom, na przykład z tytułu hipoteki, przenoszenia zastawu czy ewentualności naruszenia tajemnicy bankowej. "W tym przypadku aktywa pozostają przy inicjatorze, SPV nabywa natomiast określone prawa do całości lub części strumieni pieniężnych związanych z wierzytelnościami, a ryzyko ich nieuregulowania również w całości przechodzi na spółkę celową" © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 9 Sekurytyzacja podmioty Inicjator (aranżer) (ang. originator): najczęściej jest nim pierwotny właściciel aktywów, chociaż mogą być to także instytucje (np. banki), które tworzą programy dla należności skupionych od innych podmiotów. Należności takie powinny być jednorodne , czyli dotyczyć w całości np. należności eksportowych bądź kredytów samochodowych. W przypadku prawdziwej sprzedaży Inicjatorzy prowadzą najczęściej obsługę sekurytyzowanych własnych aktywów (chociaż mogą założyć SPV). Cechą wspólną podmiotów wykorzystujących technikę sekurytyzacji jest to, że posiadają one w swoich aktywach należności o ustalonym lub przewidywanym harmonogramie spłat. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 10 Sekurytyzacja podmioty SPV: Główne przesłanki stosowania SPV to: możliwość bilansowego wydzielenia sekurytyzowanych aktywów (offbalance sheet financing), eliminacja w jak największym zakresie okoliczności, które mogłyby wpłynąć na upadłość emitenta. SPV przeznacza przychody z emisji papierów wartościowych na zakup określonych w dokumentacji emisyjnej aktywów, które są zabezpieczeniem ich obsługi i wykupu. wyłączenie lub ograniczenie ryzyka upadłości pierwotnego wierzyciela – Inicjatora (ang. bankruptcy remote company). Dzięki temu inwestor nabywający papiery wartościowe emitowane przez SPV nie ponosi podwójnego ryzyka kredytowego, wynikającego z niewypłacalności dłużników przeniesionych należności oraz upadłości pierwotnego wierzyciela – zbywcy tych należności. Zastosowanie konstrukcji wykorzystującej SPV zapewnia czytelność ryzyka emitowanych ABS. Siedzibą SPV jest zawsze kraj o dogodnym ustawodawstwie podatkowym. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 11 Sekurytyzacja podmioty – pozostali i ich zadania Inwestor: nabywa papiery wartościowe (ABS) i przejmuje ryzyko z tym związane. Administrator, agent usługowy (ang. servicer): nadzoruje terminowość i odpowiednią wysokość płatności z sekurytyzowanych aktywów, ich jakość kredytową, a w razie jej pogorszenia uruchamia odpowiednie zabezpieczenia. Bardzo często Inicjator pełni również rolę agenta usługowego za co otrzymuje prowizję, która dodatkowo zwiększa jego korzyści z procesu sekurytyzacji. Powiernik (ang. trustee): ponosi odpowiedzialność prawną za przeprowadzane działania, za przyjmowanie i dokonywanie wypłat nabywcom certyfikatów (rola agenta płatności – ang. paying agent). Banki inwestycyjne: Głównie opracowanie struktury, subskrypcji i marketingu transakcji. Doradcy podatkowi i księgowi: Implikacje podatkowe i księgowe proponowanej struktury transakcji dla zaangażowanych stron. Agencje ratingowe: Przyznają ocenę, która ma wpływ na dochodowość tak ważną dla nabywców instrumentów. Opłata dla agencji ratingowej zwiększa koszty przedsięwzięcia, jednak korzystna ocena rekompensuje je. Doradcy prawni: Oprócz przygotowania umowy kupna i sprzedaży dla portfolio papierów, odpowiednich dokumentów i kontraktów doradcy prawni wydają też opinię prawną na temat np. prawdziwej sprzedaży. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 12 Sekurytyzacja podmioty Podmioty związane z poprawą jakości kredytowej emitowanych instrumentów (credit enhancement providers): są to banki udzielające gwarancji, otwierające akredytywy i linie kredytowe, towarzystwa ubezpieczeniowe sprzedające polisy, instytucje rządowe, samorządowe i komercyjne udzielające poręczenia oraz inne podmioty zapewniające płynność przedsięwzięcia. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 13 Sekurytyzacja - poprawa jakości kredytowej ABS (credit enhancement) Credit enhancement czyli rozwiązania poprawiające jakość kredytową mają służyć ograniczeniu ryzyka związanego z aktywami bazowymi. Większość z nich jest wymagana już na etapie przyznawania oceny przez agencję ratingową. Wykorzystywane rozwiązania można podzielić na takie, które zapewnia sama struktura (internal credit enhancement) oraz dostarczane z zewnątrz (external credit enhancement © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 14 Sekurytyzacja Zabezpieczenia zewnętrzne Gwarancja strony trzeciej (Third party/Parental guarantees) Stroną trzecią jest najczęściej bank albo inna stabilna instytucja. Zaletą oprócz korzyści wynikających z pozabilansowego finansowania jest dobra jakość kredytowa gwaranta, dzięki czemu papiery uzyskują rating równy ratingowi gwaranta. Do rozważenia pozostaje, czy spread oczekiwany przez inwestorów będzie przewyższał cenę gwarancji. Akredytywa (letter of credit) - Akredytywa otwierana jest przez bank. Gwarantuje ona środki na pokrycie niedoborów w przypadku konieczności pokrycia strat. Ubezpieczenie płynności (surety bonds) - Udzielane jest przez ubezpieczyciela o wysokiej ocenie ratingowej (ABS nie mogą mieć oceny wyższej niż ten ubezpieczyciel). Wymagane jest tu aby istniało co najmniej jedno inne zabezpieczenie, które zostałoby wykorzystane w pierwszej kolejności. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 15 Sekurytyzacja Zabezpieczenia wewnętrzne Nadzabezpieczenie (over collateralization) Dochodzi do niego gdy aktywa przekazane do sekurytyzacji przewyższają wartość wyemitowanych papierów wartościowych. Powstała nadwyżka może zostać wykorzystana na pokrycie niepełnych płatności z aktywów bazowych. Podporządkowanie (subordination) Jest sposobem na eliminację ryzyka związanego z wcześniejszą spłatą aktywów bazowych, a polega na podziale emisji ABS na transze podporządkowane (junior) i nadrzędne (senior). Nabywcy transzy nadrzędnej nie są zagrożeni dopóki przepływ pieniężny z aktywów bazowych nie przekroczy sumy równej płatnościom z transzy podporządkowanej. Całość ryzyka przejmują więc na siebie nabywcy serii podporządkowanych. Ceną za to ryzyko jest wyższa rentowność, dłuższy termin zapadalności i spowolniony harmonogram spłat. Transze podporządkowane są najczęściej sprzedawane inicjatorowi. Rachunek nadwyżki (excess spread) Ustanowiony rachunek nadwyżki reprezentuje pierwszą instancję ochrony nabywców ABS. Tworzy się on z różnicy w kuponie płaconym przez aktywa bazowe i oparte na nich walory i jest pomniejszony o wydatki z tytułu obsługi procesu. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 16 Sekurytyzacja- Ile kosztuje ? Koszty sekurytyzacji nie są niskie i obejmują: Wydatki na zabezpieczenia i pozyskanie podmiotów, które uczestniczą w strukturze SPV powinna być spółką kapitałową, co w przypadku utworzenia spółki akcyjnej wiąże się z koniecznością wyłożenia co najmniej 500 tys. zł na kapitał zakładowy. Koszty doradztwa prawnego - około 60 tys. zł. Koszt otrzymania oceny agencji ratingowej - około 100 tys. zł rocznie. Premia odsetkowa, płacona inwestorom nabywającym obligacje. Przyjmuje się, że w polskich warunkach sekurytyzacja ma sens ekonomiczny, jeśli kwota refinansowania nie jest niższa niż 100 mln zł. Wtedy możliwe jest uzyskanie korzyści skali. Potwierdzają to statystyki z dojrzałych rynków europejskich, gdzie przeprowadza się programy na kwoty przekraczające 100 mln USD. Za oceanem standardem są transakcje jeszcze większe, nawet do 500 mln USD. To powoduje, że na przykład w Stanach Zjednoczonych spotyka się tzw. multi-seller-programms, gdzie jeden proces sekurytyzacji przeprowadzany jest w oparciu o pulę aktywów przekazanych przez kilka niepowiązanych podmiotów. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 17 Korzyści sekurytyzacji Inicjator – Niższy koszt finansowania Dywersyfikacja źródeł finansowania ; Poprawa wskaźników zyskowności; Adekwatność kapitału; Zarządzanie ryzykiem kredytowym / stopy procentowej Dla podmiotów niebankowych Możliwość szybkiego przekształcenia w gotówkę aktywów obrotowych o dużo niższym stopniu płynności. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 18 Serytyzacja w Polsce Podmioty emisyjne Fundusze sekurytyzacyjne –Sprzedaż aktywów –Subpartycypacja •Spółka kapitałowa –Sprzedaż aktywów © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 19 Serytyzacja w Polsce – Regulacje prawne Ustawa Prawo Bankowe Reguluje sekurytyzację, w której inicjatorem transakcji jest bank Ustawa o funduszach inwestycyjnych Reguluje sekurytyzację, w której podmiotem emisyjnym jest fundusz sekurytyzacyjny © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 20 Serytyzacja w Polsce Dotychczas przeprowadzone transakcje 1.DominetBank S.A. –sekurytyzacja kredytów sytuacji regularnej 2.RaiffeisenLeasing Polska Sp. z o.o. sekurytyzacja wierzytelności leasingowych 3.Kilka transakcji sprzedaży przez banki kredytów w sytuacji nieregularnej © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 21 Leasing © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 22 Leasing Umowa nazwana, regulowana w Kodeksie cywilnym, na mocy której leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo do użytkowania określonego dobra (środka trwałego), którego jest właścicielem, w zamian za określone płatności, tzw. raty leasingowe. Okres użytkowania przedmiotu leasingu jest ściśle określony. Umowa leasingu w swojej formule jest porównywalna do umowy najmu. Leasing umożliwia realizację inwestycji bez znaczących nakładów kapitałowych, ponieważ koszty użytkowania przedmiotu leasingu są pokrywane z bieżących przychodów korzystającego, uzyskanych dzięki jego użytkowaniu. Daje to korzystającemu możliwości zaoszczędzenia środków pieniężnych potrzebnych na działalność i inwestycje. Realne oprocentowanie leasingu jest z reguły wyższe niż kredytu bankowego, jednakże za leasingiem przemawia wiele innych korzyści, co w praktyce czyni go tańszym od kredytu. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 23 Leasing – podział umów Bazowym podziałem umów leasingowych, zawieranych w warunkach polskiej gospodarki jest zróżnicowanie ich na leasing finansowy (kapitałowy) oraz leasing operacyjny (bieżący). Klasyfikacja ta ważna jest ze względu na interpretacje podatkowo –prawną, leasing finansowy niesie za sobą zupełnie inne regulacje niż leasing operacyjny. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 24 Leasing operacyjny Umowa leasingu operacyjnego polega na czasowym użytkowaniu sprzętu/środka trwałego przez leasingobiorcę. Okres użytkowania jest zawsze krótszy niż okres całkowitego zużycia środka trwałego (amortycjazji). Umowa taka nie może zawierać zapisu o wykupie przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę po jej zakończeniu. W leasingu operacyjnym leasingowany środek trwały zaliczany jest do majątku leasingodawcy . Z kolei dla korzystającego czynsze leasingowe, opłata inicjalna stanowią koszty uzyskania przychodu , a VAT, którym obłożone są raty leasingowe, stanowi podatek naliczony. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 25 Leasing finansowy W leasingu finansowym przedmiot leasingu zaliczany jest do majątku korzystającego , który dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Do kosztów uzyskania przychodu leasingobiorca zalicza jedynie odsetki przypadające na kolejne raty leasingowe. Warto dodać, że w przeciwieństwie do leasingu operacyjnego czas użytkowania przedmiotu leasingu jest bliski okresowi amortyzacji, (całkowitego zużycia). Umowa leasingu finansowego może, ale nie musi, zawierać klauzulę o wykupie przedmiotu leasingu przez korzystającego, po zakończeniu umowy. Z powyższych przesłanek wynika, że leasing finansowy może być porównywany do umowy sprzedaży ratalnej. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 26 Leasing operacyjny i finansowy Kryterium Leasing operacyjny Czas trwania umowy Krótszy od okresu ekonomicznego zużycia Leasing finansowy Zbliżony do okresu ekonomicznego zużycia obiektu Koszty utrzymania i remontów Ponosi leasingodawca Ponosi leasingobiorca, a jeśli pokrywa leasingodawca to za dodatkową opłatę Opłaty leasingowe Nie pokrywają ceny obiektu Pokrywają pełną amortyzację obiektu Możliwe przed wygaśnięciem umowy Wymaga zapłaty odszkodowania leasingodawcy Odstąpienie od umowy Źródło: www.ipo.pl © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 27 Przedmioty leasingu 1. Leasing ruchomości samochody (ciężarowe, dostawcze i osobowe), motocykle maszyny i urządzenia linie produkcyjne sprzęt medyczny wyposażenie restauracji, barów, pubów ( wyleasingować możemy praktycznie wszystko, od ekspresu do kawy, poprzez piece, grille aż po umeblowanie lokalu) sprzęt komputerowy sprzęt biurowy (faksy, ksera, centrale telefoniczny itp.) inne 2. Leasing nieruchomości budynki biura lokale użytkowe hale produkcyjne inne nieruchomości 3. Leasing rzeczy używanych leasing "z drugiej ręki" – wyleasingować można także rzeczy używane, jak na przykład samochody, komputery, inne maszyny © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 28 Leasing - Korzyści podatkowe: w leasingu operacyjnym raty leasingowe stanowią w całości koszt uzyskania przychodu, w wyniku czego płacone podatki są niższe; w przypadku finansowania przez leasing kapitałowy klient sam amortyzuje przedmiot leasingu podczas trwania umowy leasingowej; © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 29 Korzyści bilansowe: leasing operacyjny nie jest wliczany do wartości aktywów bilansowych, więc suma aktywów nie ulega zmianie przy jednoczesnym wzroście zysku; leasing operacyjny nie jest uwidaczniany jako zobowiązanie w bilansie leasingobiorcy, nie powiększa zadłużenia i pomaga w podtrzymaniu silnego wizerunku firmy; © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 30 Leasing – zalety c.d. Poprawa sprawozdań finansowych: możliwość odliczania rat leasinowych dla potrzeb podatku dochodowego wpływa na poprawę sprawozdań finansowych; Łatwiejsze zarządzanie środkami trwałymi: umowa leasingu zawarta na czas określony pozwala na dokładne określenie założeń gospodarowania środkami szczególnie ważne przy ustalaniu długoterminowych budżetów; Uwolnienie zamrożonych środków: leasing zwrotny umożliwia uwolnienie środków zamrożonych w zakupionym sprzęcie, co bardzo korzystnie wpływa na przepływy pieniężne w firmie; Proste i szybkie procedury: średni czas realizacji umowy leasingu, od decyzji poprzez podpisanie umowy do odbioru przedmiotu leasingu to 7 dni. Dla porównania, przy kredycie trwa to średnio od 2 do 3 tygodni108. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 31 Factoring © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 32 Faktoring Faktoring to usługa finansowa świadczona na rzecz zbywcy (klienta), polegająca na wykupie przez bank (faktora) wierzytelności pochodzących z obrotu handlowego lub usługowego, realizowanego z odroczonym terminem płatności. – narzędzie krótkoterminowego finansowania dostaw towarów i usług Wykup taki może być dokonywany z prawem regresu do klienta – w takim wypadku ryzyko niewypłacalności dłużnika pozostaje po stronie Zbywcy, lub bez prawa regresu, czyli w sytuacji gdy faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności klienta. Zgodnie z podpisaną w 1988r. konwencją ottawską o faktoringu można mówić, gdy faktor realizuje co najmniej dwie z następujących usług: - finansowanie, - zarządzanie wierzytelnościami, - inkasowanie płatności z tytułu wierzytelności, oraz - zabezpieczenie przed ryzykiem niewypłacalności dłużnika. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 33 Faktoring - przedmiot Wierzytelności nieprzeterminowane, bezsporne zarówno co do prawa jak i terminu zapłaty; związane z obrotem gospodarczym. Wierzytelności muszą być udokumentowane umowami bądź fakturami określającymi termin i sposób dokonania zapłaty. Nie mogą one podlegać jakimkolwiek ograniczeniom w zakresie zbycia poprzez cesję. Termin płatności nabywanych należności: nie krótszy niż 14 dni i dłuższy niż 120,180, 210 dni licząc od daty wystawienia faktury lub innego dokumentu stwierdzającego wierzytelność. W przypadku faktoringu pełnego (bez regresu) górna granica wynosi najczęściej 90 dni W zależności od warunków umowy początkowo wypłacana może być tylko zaliczka (70% - 90% kwoty minus prowizje i odsetki). Pozostała kwota wypłacana jest po uregulowaniu długu przez odbiorcę. Cała procedura przebiega szybciej niż w przypadku udzielania pożyczki bądź kredytu - sprzedający otrzymuje pieniądze w przeciągu 2-3 dni. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 34 Rodzaje faktoringu Faktoring pełny Zwany inaczej faktoringiem bez regresu, zupełnym, bez roszczenia zwrotnego lub właściwym. Najważniejszą funkcją, która dotyczy tego rodzaju faktoringu, jest przejęcie ryzyka za niewypłacalność dłużnika . Za pozbycie się ryzyka handlowego, klient firmy faktoringowej musi zapłacić odpowiednio więcej. Ten rodzaj faktoringu jest w naszym kraju stosowany jeszcze niezwykle rzadko. Wynika to z kosztów i niechęci faktorów do przejmowania ryzyka dłużników klientów. Taka umowa jest zawierana głównie wtedy, gdy faktor upewni się co do wypłacalności dłużnika. Faktoring pełny jest stosowany głównie przy obrocie eksportowym i zaczyna zajmować w ofercie faktorów coraz ważniejsze miejsce. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 35 Faktoring niepełny. niewłaściwy, niezupełny, z roszczeniem zwrotnym, z regresem. Podczas funkcjonowania takiej umowy faktor finansuje umowy, rozlicza wierzytelności, ale nie zabezpiecza wspomnianego ryzyka niewypłacalności. Kiedy dłużnik nie ureguluje w oczekiwanym terminie swoich wierzytelności – faktor zwraca się do przedsiębiorcy o przeniesienie zwrotne tej wierzytelności. W takim przypadku faktorant musi zwrócić faktorowi otrzymaną wcześniej zaliczkę i sam na drodze sądowej musi dochodzić swoich praw. Jest powszechnie stosowany przez wszystkie spółki faktoringowe, bowiem jest korzystny dla faktora ( w przypadku braku spłaty zobowiązania przez kontrahenta – faktor ma prawo wymagać tej spłaty od swojego klienta). Koszt takiego faktoringu jest niższy niż faktoringu z przejęciem ryzyka, gdyż w tym przypadku ryzyko faktora jest ograniczone. W przypadku faktoringu z regresem często żadane jest podpisanie weksla In blanco, które stanowi dla faktora odpowiednie zabezpieczenie transakcji. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 36 Ile kosztuje faktoring? Na koszt faktoringu składają się: odsetki - liczone od kwoty zaliczki wypłaconej faktorantowi (ok. 8-15%) opłata dodatkowa (inkasowe, doradcze, księgowe) - może mieścić się w granicach od 0,3 do 4% wartości zakupionych przez faktora wierzytelności prowizja przygotowawcza - ok. 1% kwoty objętej faktoringiem © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 37 Jakie korzyści wynikają ze stosowania faktoringu? Dzięki faktoringowi wierzyciel unika komplikacji związanych ze ściąganiem należności, a w szczególności z opieszałością dłużnika w zapłacie. Odpowiedzialność i ryzyko przejmuje w całości, bądź w pewnym zakresie instytucja faktoringowa. Przedsiębiorstwo na faktoringu korzysta podwójnie – uzyskuje dostęp do stałego źródła finansowania bieżącej działalności oraz pozbywa się obciążeń związanych z dochodzeniem i zarządzaniem wierzytelnościami. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 38 Jakimi kryteriami się kierować, wybierając faktora? Podstawową kwestią jest zakres usługi, jaki oferuje faktor oraz elastyczność współpracy. Najwięcej korzyści daje umowa z faktorem, który zaproponuje faktoring pełny (z przeniesieniem ryzyka wypłacalności dłużnika) i ze 100%-ową zaliczką. O elastyczności faktora może świadczyć chociażby brak wymogu dotychczasowej współpracy z kontrahentem lub też brak limitów koncentracji (często jest to duży problem w płynnej współpracy z faktorem). © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 39 Forfaiting © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 40 Forfaiting - definicja Forfaiting jest sposobem finansowania rozliczeń pomiędzy eksporterem a importerem. Polega na zbyciu przez eksportera wierzytelności o odroczonym terminie płatności, zabezpieczonych w formie weksla własnego importera lub traty (weksla trasowanego) akceptowanej przez importera. Importer przekazuje eksporterowi weksel jako zapłatę za dostarczony towar. Eksporter odstępuje weksel bankowi i natychmiast otrzymuje od niego zapłatę pomniejszoną o dyskonto, nie ponosi przy tym odpowiedzialności za realizację weksla. Bank - forfaiter dyskontuje weksel bez prawa regresu do eksportera, a więc na własne ryzyko. Weksel importera musi być poręczony przez jego bank, ryzyko banku nie jest więc duże. Kiedy nadchodzi termin płatności weksla, bank - forfaiter przedstawia go do wykupienia bankowi importera. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 41 Forfaiting – przedmiot umowy Przedmiotem wykupu mogą być wierzytelności: wynikające z transakcji handlowych bezsporne, nieprzeterminowane i nieobciążone, których zbywalność nie jest w żaden sposób ograniczona zabezpieczone przez wiarygodne banki w formie: awalu bankowego na wekslu, akredytywy z odroczoną płatnością, gwarancji, weksla własnego wystawionego przez bank lub weksla trasowanego zaakceptowanego przez bank © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 42 Forfaiting – przedmiot umowy Przedmiotem forfaitingu są przede wszystkim wierzytelności średnio- i długoterminowe. W takich transakcjach średni okres spłaty waha się od 6 miesięcy do 10 lat. W finansowaniu transakcji bierze udział wyspecjalizowana instytucja finansowa zwana firmą lub bankiem forfaitingowym. Podpisuje ona z eksporterem umowę, na mocy której odkupuje od eksportera wierzytelności handlowe wymagane w terminie późniejszym. Niezwykle istotnym jest fakt, iż forfaiter przejmuje wierzytelności bez prawa regresu w stosunku do poprzednich posiadaczy tychże wierzytelności. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 43 Forfaiting - warunki umowy W odróżnieniu od faktora, forfaiter odkupuje 100% wierzytelności wraz z odsetkami. W zamian za odkupione wierzytelności forfaiter wypłaca natychmiast eksporterowi należną mu kwotę pomniejszoną o koszty forfaitingu (wartość bieżącej wierzytelności), na które składają się stopa dyskonta wierzytelności - na ogół wyższa niż stopa rynkowa, dla krajów o niskiej wiarygodności stosuje się wyższe stopy, okres będący podstawą dyskonta - suma dni od wypłaty wartości bieżącej wierzytelności do momentu wymagalności oraz prowizja, która waha się w granicy 0,5 - 2% wartości wierzytelności rocznie. Firmy forfaitingowe akceptują wierzytelności w walutach wymienialnych. © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 44 Rodzaje forfaitingu Forfaiting właściwy - nabywca wierzytelności przejmuje na siebie całe ryzyko jej ściągalności Forfaiting niewłaściwy - zbywcę obciążają rozmaite rodzaje ryzyka związanego z wierzytelnością Forfaiting poszerzony - instytucja forfaitingowa zawierająca umowę zobowiązuje się do spełnienia dodatkowych świadczeń (np. uzyskania wymaganych zezwoleń lub przeprowadzenia badań rynku) Forfaiting pośredni - instytucja forfaitingowa nie nabywa wierzytelności bezpośrednio od wierzyciela, lecz od innej instytucji forfaitingowej Forfaiting tajny - umowa zostaje zawarta bez wiedzy dłużnika © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 45 Dziękuję za uwagę [email protected] © 2008; Dr Małgorzata Olszak; WZ UW 46
