banku - WZ UW

ANALIZA EKONOMICZNA
INSTYTUCJI KREDYTOWEJ
BANKU – ĆWICZENIA
–
Zagadnienia podstawowe – przypomnienie
zagadnień z bankowości
ELEMENTY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
Rachunek zysków i strat (+sprawozdanie z
całkowitych dochodów)
 Bilans
 Zestawienie zmian w kapitale własnym
 sprawozdanie z przepływów pieniężnych

2012; dr M.Olszak
2
REGULACJE PRAWNE DETERMINUJĄCE SPOSÓB
SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
PRZEZ BANKI W POLSCE
MSSF (IFRS)

Głównie banki
spółdzielcze
2012; dr M.Olszak
Głównie duże banki
komercyjne działające
w grupach
kapitałowych.
 Wszystkie spółki
giełdowe

PSR (Local GAAP)
3
13.1. BILANS – UJĘCIE MONETARNE
L.p.
A.1
A.3
A.4
A.5
A.6
Rachunek w banku centralnym
z rezerwą obowiązkową
Rachunki w innych bankach – Nostro wniesione
depozyty
Kredyty dla ludności (brutto)
Konsumpcyjne, hipoteczne
złotowe, walutowe, denominowane w walutach
obcych
Kredyty gospodarcze (brutto)
Obrotowe, inwestycyjne, hipoteczne
Papiery wartościowe (brutto)
Obligacje skarbowe i korporacyjne
Akcje
Majątek rzeczowy i pozostałe aktywa
L.p
P.1
P.2
P.3
P.4
P.5
P.6
Pasywa
Zobowiązania wobec banku centralnego kredyt
lombardowy i redyskontowy
Rachunki innych banków – Loro
przyjęte depozyty od banków
Rachunki osób fizycznych
złotowe, walutowe
rozliczeniowe (ROR), oszczędnościowe
na żądanie, terminowe
Rachunki podmiotów gospodarczych
bieżące, pomocnicze
Pożyczki i wyemitowane obligacje
Kapitały właścicielskie
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
Zysk (strata) netto z roku obrotowego
Źródło: Górski, 2009:187
4
2012; dr M.Olszak
A.2
Aktywa
1. BILANS – UJECIE KSIĘGOWE.
AKTYWA BANKU
L.P.
Wyszczególnienie aktywów banku
5 – 20
2012; dr M.Olszak
Gotówka i operacje z bankiem centralnym:
•gotówka (struktura walutowa)
•rachunek bieżący w BC (w tym: rezerwa obowiązkowa)
II.
Należności od sektora finansowego
·rachunki bieżące w innych bankach NOSTRO (złoty - waluty obce)
·lokaty wniesione do innych banków
·kredyty i pożyczki międzybankowe udzielone (według terminów zapadalności i waluty)
III. Instrumenty wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
IV. Pochodne instrumenty finansowe
V.
Należności od sektora niefinansowego (klientów indywidualnych i podmiotów gospodarczych) i sektora
publicznego
•kredyty brutto
•rezerwy celowe / odpisy na utratę wartości
•kredyty netto
Kredyty i pożyczki w podziale według:
•walut
•terminów zapadalności
•grup ryzyk
VI. Należności z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu
VII. Inwestycyjne aktywa finansowe
•dostępne do sprzedaży
•utrzymywane do terminu zapadalności
VIII. Inwestycje w podmioty zależne i stowarzyszone
IX. Wartości niematerialne i prawne (wartość firmy)
X.
Rzeczowe aktywa trwałe (netto)
XI. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
XII. Pozostałe aktywa
Aktywa ogółem
I.
Udział w sumie bilansowej w
%
3–8
5 – 15
0–5
30 – 60
0–1
10 – 30
1 – 10
0–2
2–6
0–2
0–2
100
Źródło: Górski, 2009:192
5
2. BILANS – UJECIE KSIĘGOWE.
PASYWA BANKU
L.P.
I.
II.
III.
VIII.
IX.
Zobowiązania wobec banku centralnego
Zobowiązania wobec sektora finansowego
•według walut
•terminów wymagalności (bieżące, terminowe)
Zobowiązania wobec podmiotów sektora niefinansowego
(klientów indywidualnych i podmiotów gospodarczych) i sektora publicznego
•według walut
•terminów wymagalności (bieżące, terminowe)
Pochodne instrumenty finansowe
Zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu
Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych
Pasywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Pozostałe pasywa
·rozrachunki międzybankowe i między-oddziałowe,
·przychody przyszłych okresów,
·rezerwa na zobowiązania pozabilansowe obarczone ryzykiem kredytowym,
·rezerwy pracownicze: na urlopy, nagrody i odprawy emerytalne.
Zobowiązania podporządkowane
Kapitały właścicielskie
•Kapitał zakładowy, wyemitowany i opłacony
•Kapitał zapasowy
•Kapitały rezerwowe
- Kapitał rezerwowy
- Fundusz na ogólne ryzyko bankowe
•Fundusz z aktualizacji wyceny majątku (rewaluacyjny)
•Nie podzielony zysk lub nie pokryta strata z lat ubiegłych
•Zysk (strata) netto w roku obrotowym
Pasywa ogółem
Udział w sumie bilansowej w
%
0 – 10
5 – 20
50 – 80
0–3
1–5
0–5
0–3
0–5
0 –1
7 – 20
2012; dr M.Olszak Źródło: Górski,
2009:189
IV.
IV.
V.
VI.
VII.
Wyszczególnienie pasywów banku
6
100
3. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT BANKU
L.P.
XI
XII
XIII.
XIV
XV.
XVI.
XVII.
XVIII.
XIX
XX.
XXI.
XXII.
XXIII.
Przychody odsetkowe
Koszty odsetkowe
Wynik z tytułu odsetek (dochód odsetkowy) I – II
Przychody z tytułu prowizji
Koszty prowizji
Wynik z tytułu prowizji (dochód prowizyjny) IV – V
Przychody z tytułu dywidend
Wynik z pozycji wymiany
Wynik na transakcjach zabezpieczających i zabezpieczanych
Wynik na operacjach instrumentami finansowymi wycenianymi do wartości godziwej przez
rachunek zysków i strat
Wynik na operacjach aktywami portfela inwestycyjnego
Pozostałe przychody operacyjne
Odpisy z tytułu utraty wartości należności kredytowych
Dochody banku (wynik na działalności bankowej)
(III + VI + VII +/-VIII +/- IX +/-X +/-XI +XII – XIII)
Koszty operacyjne banku. W tym:
•
Koszty pracownicze
•
Amortyzacja
•
Pozostałe koszty operacyjne (usługi obce)
Wynik na działalności operacyjnej (XIV – XV)
Udział w zysku (stracie) jednostek stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności
Zysk (strata) brutto (XIX – XX )
Podatek dochodowy
Zysk (strata) netto (XXI – XXII)
Udział w dochodach
banku w %
60 – 90
(20 – 50)
30 – 60
20 – 50
(5 – 10)
15 – 50
0-5
0
–5+5
0+5
-5 + 5
1 +5
-10
100
(40 – 70)
(30 – 50)
(5 – 20)
-5
(20 – 40)
0–1
20 – 40
5 – 10
10 – 30
2012; dr M.Olszak Źródło: Górski,
2009:196
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X
Wyszczególnienie pozycji rachunku zysków i strat
7
4. ANALIZA KONDYCJI FINANSOWEJ BANKU
2012; dr M.Olszak
1. Cele i metody badania kondycji finansowej
cele – mają związek z poszukiwaniem odpowiedzi
na pytania:
1. czy osiągane wyniki finansowe i wskaźniki
efektywności są zadowalające,
2.
czy realizowane są zadania wynikające z
obranej polityki i opracowanych planów
finansowych,
3. czy gospodarka środkami finansowymi jest
prawidłowa i nie stwarza nadmiernych
zagrożeń.
8
4.1. ŹRÓDŁA INFORMACJI O SYTUACJI
FINANSOWEJ BANKU
2012; dr M.Olszak
Podstawowe źródła informacji o sytuacji banku –
sprawozdania finansowe.
W Polsce banki są zobligowane do sporządzania na
zamknięcie roku obrotowego i upublicznienia po
przyjęciu przez walne zgromadzenie
akcjonariuszy czterech sprawozdań finansowych:
 bilansu,
 rachunku zysków i strat
 rachunku przepływów pieniężnych
 zestawienia zmian w kapitale własnym oraz
towarzyszącej im informacji dodatkowej
9
4.2. RODZAJE ANALIZY KONDYCJI FINANSOWEJ
BANKU
Analiza wstępna

Istota tej metody – określenie udziału
wybranej pozycji w wartości
odniesienia

ANALIZA DYNAMICZNA
(POZIOMA) - analiza danych
zawartych w bilansie i rachunku
zysków i strat w ujęciu czasowym.
Istota tej metody - określenie dynamiki
nominalnej i realnej

ANALIZA WSKAŹNIKOWA
Obliczane wskaźniki zawierają w swojej konstrukcji
zarówno kategorie bilansowe, jak i z rachunku
zysków i strat.
2012; dr M.Olszak
ANALIZA STRUKTURALNA
(PIONOWA) - analiza danych
zawartych w bilansie i rachunku
zysków i strat w ujęciu strukturalnym .
Analiza pogłębiona
UWAGA!!! Sam wskaźnik nawet najbardziej
rozbudowany nie niesie informacji, czy dana
wielkość jest prawidłowa, czy nie. Konieczne jest
określenie BAZY odniesienia, którą może być:
1.
2.
czas,
grupa banków – analiza różnic pomiędzy
badanym bankiem a średnimi wielkościami dla
całego sektora oraz dla innych porównywalnych
banków – ANALIZA PORÓWNAWCZA
Porównanie ma sens jeżeli jest przeprowadzane w
czasie, w przestrzeni, z planem banku ,z normami
10
ostrożnościowymi.
4.2.1. GRUPY WSKAŹNIKÓW FINANSOWYCH
I.
III.
IV.
2012; dr M.Olszak
II.
efektywności – czy działalność banku jest
efektywna ekonomicznie.
wypłacalności i płynności – czy bank jest
wypłacalny i zdolny do terminowego regulowania
zobowiązań
jakości aktywów – mierzą w jakim stopniu
posiadane przez bank aktywa są bezpieczne
giełdowe – odp. na pyt. Jak rynek wycenia dany
bank
11
4.2.2. WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI
rentowności
obciążenia
wyniku
2012; dr M.Olszak
efektywności
zatrudnienia
Grupy
wskaźników
efektywności
marży
12
4.2.2. WSKAŹNIKI – C.D.
Wskaźniki rentowności
Wskaźnik marży odsetkowej
=wynik odsetkowy/aktywa
odsetkowe
Wskaźnik rozpiętości odsetkowej
(spread) = przychody
odsetkowe/aktywa odsetkowe
– koszty odsetkowe/pasywa
odsetkowe – wyraża nadwyżkę
oprocentowania aktywów nad
oprocentowaniem pasywów
2012; dr M.Olszak
ROA =wynik finansowy/aktywa,
ROE =wynik finansowy/kapitał
własny,
ROS = wynik
finansowy/przychody;
Określa jaka część przychodów
wygospodarowanych przez
bank została przeznaczona na
pokrycie kosztów, a jaka była
źródłem wyniku finansowego,
PM - marży zysku = wynik
finansowy/przychody
operacyjne,
Wskaźniki marży
13
4.2.2. WSKAŹNIKI – C.D.
Wskaźniki obciążenia
wyniku

obciążenie rezerwami
(=(odpisy na rezerwy –
rozwiązania rezerw)/wynik
działalności bankowej) –
UWAGA! obciążenie
występuje, gdy saldo rezerw
jest dodatnie, tzn.
utworzona rezerwa jest
wyższa niż rozwiązana.
obciążenie kosztami
działalności (= koszty
działania/wynik działalności
bankowej)
aktywa/liczba etatów;
 wynik/liczba etatów

2012; dr M.Olszak

Wskaźniki efektywności
zatrudnienia
14
4.2.3. WSK WYPŁACALNOŚCI I
PŁYNNOŚCI
2.
Współczynnik wypłacalności banku
Wskaźniki płynności finansowej banku (absolutne i
względne; kontraktowe i urealnione; luka
finansowania)
2012; dr M.Olszak
1.
15
4.2.4. WSKAŹNIKI JAKOŚCI AKTYWÓW
2012; dr M.Olszak
jakość należności = należności zagrożone/należności
brutto
wskaźnik aktywów pracujących = aktywa
pracujące/aktywa ogółem
UWAGA!!! Aktywa pracujące są to aktywa, które generują
dla banku przychody, a więc aktywa netto z wyłączeniem
gotówki i jej substytutów, należności zagrożonych, a
także rzeczowego majątku trwałego, wartości
niematerialnych i prawnych oraz pozycji „inne aktywa”
16
4.2.5. WSKAŹNIKI GIEŁDOWE
P/E wskazuje ile razy cena giełdowa akcji przekracza zysk
przypadający na jedną akcję, czy akcje są drogi czy tanie –
porównać należy z innymi bankami giełdowymi
P/BV wskazuje ile razy cena giełdowa przekracza wartość
księgową przypadającą na jedną akcję, czyli wartość
kapitałów własnych
DY określa efektywność zakupu akcji pod kątem dywidendy.
2012; dr M.Olszak
Do oszacowania ich wartości konieczne jest posiadanie danych
dotyczących kursu akcji na giełdzie.
- cena do zysku P/E = cena giełdowa/zysk na jedną akcję
- cena do wartości księgowej P/BV = cena giełdowa/ wartość
księgowa na jedną akcję
- stopa dywidendy DY = dywidenda na akcję/cena giełdowa
17
4.3. DEKOMPOZYCJA WSKAŹNIKÓW
Pozwala określić przyczyny zmian wartości wskaźnika
głównego
Przykład – piramida Du Ponta. Rozkład wskaźnika ROE na
inne wskaźniki

2012; dr M.Olszak
ROE = ROA * EM
ROA = PM * AU
ROE = PM * AU * EM
18
4.3.1. DEKOMPOZYCJA DU PONTA:
EM-AKTYWA/KAPITAŁY
PM – ZYSK /
PRZYCHODY
OPERACYJNE;
AU- PRZYCHODY
OPERACYJNE/AKTYWA
PM
ROA
X
X
AU
EM
2012; dr M.Olszak
ROE
ROE- ZYSK/KAPITAŁY
19
WSKAŹNIKI RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT
Nazwa wskaźnika
Struktura wskaźnika
dochody nieodsetkowe
Udział dochodów
nieodsetkowych
Udział kosztów
Udział kosztów pracowniczych
Efektywna stopa podatkowa
Rentowność
wynik na działalności bankowej
koszty funkcjonowania banku
(bez odsetkowych i prowizyjnych)
dochody ogółem
koszty wynagrodzeń wraz z
narzutami
dochody ogółem
podatek dochodowy zapłacony
zysk brutto
zysk netto
dochody ogółem
WSKAŹNIKI BILANSOWE
Nazwa wskaźnika
Struktura wskaźnika
aktywa pracujące
Jakość aktywów
wartość aktywów brutto ogółem
kredyty trudne (PS, W, S)
Jakość portfela kredytowego
kredyty brutto ogółem
wynik na działalności bankowej
Marża na aktywach ogółem
wartość aktywów ogółem
Marża na kredytach
średnia ważona cena kredytów cena pieniądza na rynku
międzybankowym
WSKAŹNIKI BILANSOWE
Nazwa wskaźnika
Marża na depozytach
Struktura wskaźnika
cena pieniądza na rynku
międzybankowym – ważony koszt
depozytu
aktywa netto
Dźwignia finansowa
kapitały właścicielskie
zysk netto
ROA
wartość aktywów netto
zysk netto
ROE
kapitał właścicielski
liczba akcji
Zysk na akcję (EPS)
zysk netto
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Dr Małgorzata Olszak