dr Ewa Wiktoria Babuśka – Katedra Rachunkowości Finansowej UEK Kraków Jednostkowe sprawozdanie finansowe – materiały dydaktyczne Według MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych (zaktualizowanego w 2007 roku) na sprawozdanie finansowe składają się następujące elementy: - sprawozdanie z sytuacji finansowej (dotychczas bilans), - sprawozdanie z całościowego wyniku finansowego (w Dzienniku Urzędowym WE jako sprawozdanie całkowitego dochodu), - sprawozdanie z przepływów pieniężnych (dotychczas rachunek przepływów pieniężnych), - informacje dodatkowe1. Bilans i rachunek przepływów pieniężnych zmieniły nazwę, natomiast rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym zmieniły formułę. Propozycje przebudowy bilansu (sprawozdania z sytuacji finansowej) IASB autor MSR i MSSF oraz FASB autor US GAAP opracowały wspólnie nową koncepcję sprawozdawczości finansowej. Jest ona zgodna z oczekiwaniami użytkowników sprawozdań finansowych, wskazujących na: (1) niespójność poszczególnych składników sprawozdania finansowego, (2) niewystarczającą szczegółowość przedstawianych danych, ograniczającą przydatność sprawozdań finansowych do podejmowania decyzji. Jednym z głównych zarzutów jest brak spójnej klasyfikacji pozycji sprawozdawczych w poszczególnych elementach sprawozdania finansowego, utrudniający zrozumienie prezentowanych informacji. 1 MSR 1 par 10 Zaproponowano podział informacji w poszczególnych elementach sprawozdania finansowego tj., w sprawozdaniu z sytuacji finansowej (bilansie), w sprawozdaniu z całkowitych dochodów (rozbudowanym rachunku zysków i strat), w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych na następujące sekcje i kategorie: 1) działalność gospodarcza, z podziałem na kategorie: a) działalność operacyjna, b) działalność inwestycyjna, 2) działalność finansująca, z podziałem na kategorie: a) aktywa i zobowiązania finansujące, b) koszty i przychody finansowe, c) przepływy pieniężne działalności finansującej; 3) podatek dochodowy; 4) działalność zaniechana; 5) kapitał własny. Kryterium podziału informacji jest podejście zarządcze. Jednostka klasyfikuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej (w bilansie) aktywa i zobowiązania w ramach działalności: operacyjnej, inwestycyjnej, finansującej, w podziale na podgrupy: krótko- i długoterminowe, o ile prezentacja według kryterium płynności nie dostarcza lepszych jakościowo danych. Jednostka powinna także rozdzielać podobne rodzajem aktywa i zobowiązania, jeżeli są one wycenione według różnych zasad i prezentować je w osobnych wierszach sprawozdania z sytuacji finansowej. Propozycja układu sprawozdania z sytuacji finansowej (podane główne pozycje z nadaniem im hierarchicznej numeracji) A. Działalność gospodarcza I. Działalność operacyjna 1. Aktywa krótkoterminowe 2. Aktywa długoterminowe 3. Zobowiązania krótkoterminowe 4. Zobowiązania długoterminowe Aktywa netto działalności operacyjnej (aktywa długo- i krótkoterminowe – zobowiązania długo- i krótkoterminowe) II. Działalność inwestycyjna 1. Aktywa inwestycyjne 2. Zobowiązania inwestycyjne Aktywa netto działalności gospodarczej (aktywa netto działalności operacyjnej + aktywa działalności inwestycyjnej – zobowiązania działalności inwestycyjnej) B. Działalność finansująca 1. Aktywa finansujące krótko- i długoterminowe 2. Zobowiązania finansujące krótko- i długoterminowe Aktywa/zobowiązania finansujące netto (aktywa finansujące – zobowiązania finansujące) C. Działalność zaniechana 1. Aktywa przeznaczone do sprzedaży 2. Zobowiązania działalności zaniechanej Aktywa netto do sprzedaży D. Podatki dochodowe 1. Krótkoterminowe 2. Długoterminowe Aktywa netto (aktywa netto działalności gospodarczej+/- aktywa/zobowiązania finansujące netto + aktywa netto do sprzedaży +/- aktywa/zobowiązania podatkowe) E. Kapitał własny Aktywa netto = kapitał własny Łącznie krótkoterminowe aktywa Łącznie długoterminowe aktywa Łącznie aktywa Łącznie krótkoterminowe zobowiązania Łącznie długoterminowe zobowiązania Łącznie zobowiązania Łączne zobowiązania + kapitał własny Sprawozdanie z całkowitych dochodów – nowy element sprawozdania finansowego W przypadku „sprawozdania z całkowitych dochodów” nie można zastosować dotychczasowego określenia „rachunek zysków i strat”, gdyż sprawozdanie to obejmuje oprócz przychodów i kosztów wykazywanych w rachunku zysków i strat również inne całkowite dochody. Jednostki mają wybór, co do formy prezentacji nowego sprawozdania, gdyż zgodnie z MSR1 „wszystkie pozycje przychodów i kosztów ujętych w danym okresie jednostka prezentuje w: a) pojedynczym sprawozdaniu z całkowitych dochodów, lub b) dwóch sprawozdaniach: sprawozdaniu przedstawiającym składniki zysków i strat (jednostkowy rachunek zysków i strat) oraz w drugim sprawozdaniu, które rozpoczyna się od zysku lub straty i przedstawia składniki innych całkowitych dochodów2. Sprawozdanie z całkowitych dochodów (pojedyncze sprawozdanie) zawiera co najmniej: a) przychody; b) koszty finansowe; c) udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć wycenianych zgodnie z metodą praw własności; d) obciążenia z tytułu podatków, e) łączną kwotę obejmującą sumy: i) zysku lub straty po opodatkowaniu na działalności zaniechanej oraz ii) zysku lub straty po opodatkowaniu ujętej w momencie przeszacowania do wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia lub w momencie zbycia aktywów, lub grupy (grup) do zbycia stanowiących działalność zaniechaną; 2 MSR1 par. 81 f) zysk lub strata netto; g) każdy składnik innych całkowitych dochodów sklasyfikowanych według rodzaju; h) udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć rozliczanych zgodnie z metodą praw własności, oraz i) całkowite dochody ogółem3. Jeżeli sprawozdanie z całkowitych dochodów zostanie podzielone na dwa sprawozdania, to w pierwszym przedstawia się przychody i koszty, które dotychczas ujmowane były w (tradycyjnym) rachunku zysków i strat, a w drugim sprawozdaniu przedstawia się składniki innych całkowitych dochodów. Dla zapewnienia spójności sprawozdanie to zaczyna się od zysku lub straty, które były ostatnimi elementami rachunku zysków i strat, a kończy kwotą całkowitego dochodu ogółem. Dochody, które są ujmowane w sprawozdaniu z innych całkowitych dochodów są tymi wynikami, które są prezentowane bezpośrednio w kapitale własnym (najczęściej: kapitale z aktualizacji wyceny)4. Zgodnie z MSR1 składniki innych całkowitych dochodów obejmują: a) zmiany w nadwyżce z przeszacowania (dokonane na podstawie MSR16 oraz MSR38), b) zyski i straty aktuarialne z tytułu programu określonych świadczeń (ujęte zgodnie z paragrafem 93A MSR19), c) zyski i straty wynikające z przeliczenia pozycji sprawozdania finansowego jednostki działającej zagranicą (dokonane na podstawie MSR21), d) zyski i straty z tytułu przeszacowania składników aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży (dokonane na podstawie MSR39), 3 4 MSR1 par. 82 Dotychczas dochody te ujmowane były w zestawieniu zmian w kapitale własnym. e) efektywną część zysków i strat związanych z instrumentem zabezpieczającym w ramach zabezpieczania przepływów pieniężnych (dokonane na podstawie MSR39)5. Zgodnie z MSR1 w sprawozdaniu z całkowitych dochodów należy również zaprezentować korekty wynikające z przeklasyfikowania w tym okresie, w którym korektę przenosi się do rachunku zysków i strat. Przykładem są zyski zrealizowane ze sprzedaży aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, które ujmuje się w rachunku zysków i strat bieżącego okresu, a w okresach wcześniejszych były ujęte w innych całkowitych dochodach jako niezrealizowane zyski. Te niezrealizowane zyski muszą zostać odjęte od innych całkowitych dochodów w okresie, w którym zrealizowane zyski zostają przeniesione do rachunku zysków i strat, aby uniknąć ich podwójnego ujęcia w całkowitych dochodach ogółem6. 5 6 MSR1 par. 7. MSR1 par.93.