Plusy - WZ UW
advertisement
Społeczne Otoczenie Organizacji Tomasz Ochinowski psycholog społeczny * Jerzy Jagodziński ekonomista – socjolog * Michał Mijal menedżer Tomasz Ochinowski [email protected] dyżury: czwartki 17 – 19, pokój 514b dr psychologii , historyk idei społecznych i szkoleniowiec… świnka morska? adiunkt w Zakładzie Socjologii Organizacji Wydziału Zarządzania UW stały współpracownik Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW oraz Pracowni Dziejów Myśli Społecznej i Politycznej IH PAN wiceprezes Akademickiego Stowarzyszenia Psychologii Ekonomicznej TONUS oraz inicjator Polskiego Stowarzyszenia Historii Organizacyjnej (w trakcie powstawania) „Trener roku 2006” zdaniem klientów firmy Institute for International Research. Polska. najważniejsze podmioty mojego otoczenia społecznego • • • • JERZY JAGODZIŃSKI SOCJOLOG, EKONOMISTA, DZIENNIKARZ KONSULTANT I SZKOLENIOWIEC REDAKTOR NACZELNY WYDAWNICTWA NAUKOWEGO WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO PRYWTANIE MĄŻ I OJCIEC CZWÓRKI DOROSŁYCH DZIECI Michał Mijal absolwent Wydziału Zarządzania UW, doktorant tamże, menedżer, konsultant i szkoleniowiec; żonaty – do zobaczenia na wykładzie No to jak to zaliczyć? (proste i łatwe jak…) Egzamin pisemny: test z pytaniami otwartymi. Test odbędzie się podczas sesji egzaminacyjnej. Podczas testu nie można używać żadnych pomocy (książek, notatek itp…) Oferta dla osób szczególnie zainteresowanych tematyką SOO: 30% oceny końcowej można uzyskać biorąc udział w klasówce z lektur (esej), która będzie miała miejsce – tylko dla chętnych - w czasie ostatnich 20 minut czwartych zajęć (sobota 5 XII, niedziela 6 XII). Uwaga!!! Na klasówkę konieczna jest znajomość zarówno wszystkich lektury obowiązkowych jak i dodatkowych. Podczas klasówki będzie można używać własnoręczne notatki. Tylko wykonanie własnoręcznych notatek stwarza możliwość refleksyjnego przyswojenia wiedzy, tak by można ją było zastosować w praktyce. Zrobienie xero z notatek lub ze slajdów oczywiście tego nie umożliwia. Podobnie niewiele daje korzystanie z notatek zrobionych przez kogoś innego. Dlatego na klasówce można używać tylko własnoręcznie przygotowane notatki. Lektury ( nie da rady… obowiązkowe…) pozycje książkowe (trzeba znać treść całości): Bartkowiak, G. (2009). Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji. Warszawa: PWE. Shermer, M. (2009). Rynkowy umysł, tłum. Eichler, A. E. i Szwajcer, P. J. Warszawa: Wydawnictwo CiS. Kożusznik, B.(red.)(2005). Kapitał ludzki w dobie integracji i globalizacji. Katowice: Wyd. UŚ. Lektury (choć nadal obowiązkowe, to tylko artykuły zebrane w jednej książce) Stein, P. (2008). Być singlem – próba zrozumienia życia singli, tlum. Boguni – Borowska, M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 142 – 157. Hardin, R. (2008). Zaufanie i społeczeństwo, tłum. Krywułt. M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 525 - 559. Selvin, J. (2008). Internet i formy związków ludzkich, tłum. Juza, M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 593 – 627. Pahl, R. (2008). Neuroza sukcesu, tłum. Śleboda, M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 934 -959. Lektury dodatkowe Hochschild, A. R. (2009). Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, tłum. Konieczny, J. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, rozdz. 3. Zarządzanie uczuciem, s. 39 – 69, rozdz. 7. Między kijem a marchewką. Zawody wymagające pracy emocjonalnej, s. 145 – 169 oraz Aneks C. Zawody a praca emocjonalna, s. 253 – 258. Staniszkis, J. (2009). Antropologia władzy. Warszawa: Prószyński i S-ka, fragment drukowany na łamach pisma „Europa” z dnia 08.08. 2009 (obecnie dodatek do „Newsweeka”, wcześniej do „Dziennika”) zatytułowany tam „Kryzys gospodarki, kryzys władzy – przypadek Unii Europejskiej”. Dostępny w: http://www.newsweek.pl/artykuly/sekcje/Europa/kryzys-gospodarki-kryzys-wladzy---przypadek-unii-europejskiej,43635,1 [2009. 02. 10] Palarnia kawy „Pluton” „Palarnia kawy Pluton w latach świetności należała do krajowej czołówki pod względem jakości i technologii produkcji. Firma miała 31 sklepów w Warszawie, Lublinie, Łodzi, Gdyni i Poznaniu. Powstała w dobie gospodarczej prosperity w Kongresówce, przetrwała obie wojny światowe i powstanie warszawskie. Likwidację zawdzięczała nie złym wynikom finansowym, ale komunistycznej „bitwie o handel”. Tomasz Markiewicz, Niezłomne palenie kawy, „Puls Biznesu”, 25.03. 2005 Fabryka Palenia Kawy, Cykorii i Surogatów Kawy Pluton • 1882 – Tadeusz Tarasiewicz inicjuje w Warszawie produkcję kawy palonej i surogatów kawy • wprowadzoną w fabryce technologię produkcji opatentowano w Belgii, Francji i na Węgrzech • • • • • od 1914 spółka akcyjna 1924 połączona z zakładem Kawa „Molinari” rozwijała szeroką działalność handlową od 1934 firmą kierował Kordian Tarasiewicz w Warszawie międzywojennej 23 sklepy firmowe Zostań „alter-ego” Kordiana Tarasiewicza Dlaczego się udało? redukcja kosztów (styl przywództwa) analiza kluczowych konkurentów i szukanie nisz benchmarking + współpraca ekspertyza wywiad korzystanie z kultury „wysokiej”, analiza kultury lokalnej i korzystanie z tradycji („agenci kulturowi”) nowoczesne zarządzanie kadrami Społeczne otoczenie organizacji… No to co to ma być? Przedmiot obejmuje zagadnienia związane z diagnozą, analizą, interpretacją oraz kreowaniem społecznego otoczenia organizacji; dotyczy zarówno wewnętrznego środowiska organizacji biznesowych, jak i ich bezpośredniego otoczenia społecznego, politycznego i kulturalnego, uwarunkowań makrospołecznych aż do problematyki globalizacji. O czym będzie mowa? czyli kwestia (nie tylko) językowa • Społeczne (?) • Otoczenie (?) • Organizacji(?) ang. Business Environment środowisko społeczne??? Struktura wykładu • • • • • • • Zmiana, innowacja, nauka a etyka Globalizacja Ułatwienia komunikacyjne Komercjalizacja mediów, teatralizacja polityki Edukacja a zatrudnienie Dostępność przyjemności Być nie mieć, uzewnętrznienie tożsamości Dziwny jest ten świat… Zwyczajna rodzina • Ojciec i matka bezpłodni • Dzieci – klony rodziców • Wiek dojrzewania i kryzys wieku średniego • Jedna wielka komuna • Wszystko zostaje w rodzinie • Czy ktoś tu jest przestępcą? Rodzina Buzzanca • John i Luanne Buzzanca… – …i Jaycee – ich „córka” • Pięcioro rodziców: – Matka – Matka – Matka – Ojciec – Ojciec genetyczna zastępcza „zamawiająca” genetyczny „zamawiający” • A jednak sierota… Społeczne otoczenie organizacji Jerzy Jagodziński Społeczne otoczenie organizacji • • Dylematy na poziomie globalnym Dylematy na poziomie mikro-pojedynczy człowiek Czyli jak wykorzystać zdobycze nowoczesności, zmniejszając ich uboczne koszty społeczne? Nowoczesność i jej koszty Zmiana, innowacyjność, nowość Zmiana, innowacyjność, nowość PLUSY I MINUSY +i− Plusy + • Postęp technologiczny • Akceptacja dla zmian rewolucyjnych • Poczucie komfortu życiowego Minusy − • Zagrożenia bezpieczeństwa • Potrzeba ciągłości, rutyny, powtarzalności, przewidywalności Nowoczesność i jej koszty Rewolucja komunikacyjna pomnożenie grona partnerów Rewolucja komunikacyjna pomnożenie grona partnerów PLUSY internet, komórka szybka komunikacja bariery przestrzenne i czasowe Rewolucja komunikacyjna pomnożenie grona partnerów Minusy − - komunikacja bardziej powierzchowna pozbawiona emocjonalności - wkraczanie w sferę prywatności - niewolnicy przykuci do sieci Nowoczesność i jej koszty Szybkie i szerokie przekształcenia w sferze intymnej naszego życia Zmiany w sferze intymnej naszego życia • Plusy liberalizacja i emancypacja Zmiany w sferze intymnej naszego życia • • Minusy − Emocjonalne osłabienie więzi społecznych – samotność w tłumie Erozja mechanizmów socjalizacyjnych wobec młodego pokolenia - seks a miłość - koabitacja i partnerstwo a związki małżeńskie Nowoczesność i jej koszty • Mobilność, dorywczość zatrudnienia • Odejście od posad na rzecz projektów i samozatrudnienia Mobilność, dorywczość zatrudnienia • Plusy większa wolność i możliwość wyboru Mobilność, dorywczość zatrudnienia • Minusy − Słabsza pewność i przewidywalność kariery Potrzeba nieustannego przekwalifikowania Konieczność adaptacji do nowego środowiska Nowoczesność i jej koszty Masowość edukacji Masowość edukacji • Plusy Demokratyzacja i szerszy dostęp do wiedzy Postęp cywilizacyjny Masowość edukacji • Minusy − - niższa jakość kształcenia - niebezpieczeństwo braku bezpośredniego kontaktu na styku nauczyciel, mistrz a uczeń - przekazywania informacji bez wartości i osobistych wzorców Nowoczesność i jej koszty Masowość i dostęp do dóbr konsumpcyjnych Masowość i dostęp do dóbr konsumpcyjnych Plusy Wzbogacenie szans realizacji wszelakich gustów Motywacja do wydajniejszej pracy Masowość i dostęp do dóbr konsumpcyjnych • Minusy − odsunięcie na dalszy plan wartości duchowych czyli raczej „mieć” niż „być” dominacja kultury niższego rzędu Nowoczesność i jej koszty Szybki rozwój nauki i techniki Szybki rozwój nauki i techniki Plusy wynalazki i odkrycia Postęp w zakresie wielu dziedzin życia, Człowiek na księżycu, Atom Szybki rozwój nauki i techniki Minusy − Atom i inne formy ryzyka, Choroby cywilizacyjne, Naruszenie fundamentów etycznych. Nowoczesność i jej koszty Nieodwracalny proces globalizacji Nieodwracalny proces globalizacji Plusy Postęp w rozwoju milionów ludzi, Świat bez granic w rzeczywistości lub wirtualnie, Mniej barier w dostępie do wartości kulturowych. Nieodwracalny proces globalizacji Minusy − Homogenizacja kultury, Kryzysy światowe, Zagrożenie terrorystyczne Korupcja Nowoczesność i jej koszty Wielka rola mediów i Internetu Wielka rola mediów i Internetu • Plusy Zalety „globalnej wioski”, wybór informacji, Walor edukacyjny, Ważny instrument demokracji. Wielka rola mediów i Internetu Minusy − Wady „globalnej wioski”- wyolbrzymiane i jednostronnie relacjonowane fakty, Dominacja sensacji i ciemnych stron –panika moralna, nastroje niepokoju, Demokracja medialna – pluralizm i 4 władza Nowoczesność i jej koszty Teatralizacja życia społecznego Teatralizacja życia społecznego Plusy Aktorzy wystawiani na osąd publiczny, Pewne reguły gry muszą być zachowane Teatralizacja życia społecznego Minusy − Gra staje się wartością samą w sobie, media instrumentem do władzy, Dobry aktor – zły polityk, Zaniechanie reform na rzecz aplauzu i wskaźników popularności, Przenoszenie wad polityków do całego życia publicznego. Nowoczesność i jej koszty Powszechny dostęp do wszelakich przyjemności Powszechny dostęp do wszelakich przyjemności Plusy Rozwój turystki i form rozrywki, Większy dostęp do dóbr tego rodzaju Powszechny dostęp do wszelakich przyjemności Minusy − • Degradacja jakości tych przyjemności - samochody w korkach, lotniska z tłumami, - to pewien rodzaj raju, obraz wyidealizowany, świat dla siebie. Nowoczesność i jej koszty Wolność a nasza tożsamość Wolność a nasza tożsamość Plusy Wolność pozwala nam poznać naszą tożsamość Wolność a nasza tożsamość • Minusy − Wielka możliwość wyboru karier, systemów życia, orientacji seksualnych może zagrażać naszemu systemowi wartości - robię coś za wszelką cenę! Możliwość utraty wiarę w sens dobra i zła. Nowoczesność i jej koszty Jak wykorzystać plusy nowoczesności, a ograniczyć jej minusy w naszym życiu. Jak organizować nasze otoczenie społeczne, aby zmniejszyć uboczne koszty NOWOCZESNOŚCI Nowoczesność i jej koszty PREZENTACJA OPRATA NA INSPIRACJI ARTYKUŁU PROF. PIOTRA SZTOMPKI DYLEMATY PÓŹNEJ NOWOCZESNOŚCI „WHAT A WONDERFUL WORLD” TYGODNIK POWSZECHNY 25/ 21.06.09 Z prawie ostatniej chwili, czyli dlaczego warto uczyć się SOO? Bank of Sweden Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1969 - 2009 Nobel Ekonomia 2009 Elinor Ostrom za analizę aspektów ekonomicznych zarządzania własnością wspólnot. Oliver E. Williamson za analizę ekonomicznych warunków zarządzania w firmach. W warunkach ograniczonej konkurencji konflikty lepiej rozstrzyga się w firmach niż na rynku. Polski noblista z ekonomii? • prof. Leonid Hurwicz - 2007 w 1938 r. absolwent prawa UW, za teorię zwaną „ mechanism design theory". Nobel z ekonomii 2009 • Oliver Williamson – „ekonomista o • • • orientacji socjologicznej” (Adam Noga) teoria rozwiązywania konfliktów korporacyjnych rynek i organizacje hierarchiczne (firmy) różnią się od siebie sposobami rozwiązywania konfliktów interesów – stanowią alternatywne modele zarządzania pionier w zakresie oceny kosztów informacji Nobel z ekonomii 2009 – pierwsza kobieta • Elinor Ostrom – „bada, w jakim stopniu powodzenie konkretnego przedsięwzięcia biznesowego uzależnione jest od różnych czynników działalności akcjonariuszy czy zachowania samorządu lokalnego” (Adam Noga) • zarządzanie wspólna własnością może być efektywne (współwłaściciele zarządzają lepiej, niż przewidują to teorie: podejmują trafne decyzje i są w stanie samodzielnie rozwiązywać konflikty interesów) • współpraca ludzi i ekosystemów; ludzie są odpowiedzialni za załamywanie się ekosystemów Elinor Ostrom koncepcja wspólnych zasobów utarte stereotypy w ekonomii: „własność wspólna nie może być dobrze zarządzana, a znacznie lepsze efekty mogą przynieść przekazanie jej pod zarząd publiczny albo prywatyzacja” Ostrom: jest inaczej: „organizacje użytkowników, lub pracowników mogą w wielu przypadkach lepiej zarządzać wspólną własnością”, niż właściciel prywatny lub publiczny dobre przykłady wspólnie zarządzanych pól naftowych, pastwisk i lasów „struktury społeczne potrafią stworzyć efektywne rozwiązania zarządzania wspólną własnością, skutecznie zapobiegając nadmiernej eksploatacji” („Polska”, 14. 10. 2009) np. homary w jednym z jezior amerykańskich Czy Pani Ostrom znalazłaby przykłady w Polsce? I to od dawna… LISKÓW MAŁA WIOSKA KOŁO KALISZA TO DLACZEGO BĘDZIEMY O NIEJ DYSKUTOWAĆ? (oprac. Piotr Gołaszewski) LISKÓW… BIEDA Z NĘDZĄ „Dziura, jak to mówią bardzo zaniedbana, parafianie znani pieniacze i pijacy, a przy tym bardzo ciemny naród „ S.Bratkowski „źli ludzie nic tu zrobić nie można„ A.Chmielińska LISKÓW… BIEDA Z NĘDZĄ ROK 1899: • zaniedbania gospodarcze i moralne • 100 drewnianych, zniszczonych chałup • brak lekarza • jedna szkoła w stanie rozbiórki • żadnych szans na lepsze jutro JAKIE BYŁY PODSTAWOWE TRUDNOŚCI SPOŁECZNOŚCI LISKOWA ? • brak nadziei • bieda • alkoholizm • brak edukacji • zerowe perspektywy • problemy ze zdrowiem • bezrobocie Nowa nadzieja - 1900r. Wacław Bliziński, nowy - młody proboszcz, przedsiębiorczy społecznik, skłonny do podejmowania ryzyka, orędownik gospodarki prospołecznej, otwarty, lider z urodzenia „Przyszedłem wam przychylić nieba i chleba „ Powitanie „Na kilka dni przed jego wyjazdem do Liskowa, w grudniu 1899 roku, miało miejsce niezbyt miłe wydarzenie. Wkrótce po nominacji na probostwo w Liskowie, ks. W. Bliziński jako urzędujący jeszcze sekretarz konsystorza, siedząc przy biurku usłyszał dobiegający hałas sprzed pokoju. Najlepszym komentarzem do opisywanej sytuacji mogą być słowa kapłana: Zajrzałem i widzę trzech gospodarzy szukających wejścia. Zapytuję, a skąd to moi gospodarze jesteście? - A z Liskowa, wedle nowego proboszcza. Bo słyszelim, że starego nam zabierają, a przychodzi jakiś młody i to ponoć miastowy, nieobyty z wiejskim narodem. Patrzyłby się nam bardzo zaszły w lata, bo to i naród zbisurmaniony. A dobrze, to wam ułatwię widzenie z biskupem, poproście, bo wiem, że i ten naznaczony młodzik niechętnie tam chce jechać. Wydarzenie to z pewnością nie było zachęcające dla przyszłego proboszcza liskowskiego. Nie chcieli parafianie proboszcza, nie chciał proboszcz parafian. „ MUZEUM OKRĘGOWE ZIEMI KALISKIEJ SŁAWOMIR KĘSZKA Jak działać skoro jest tak źle? „Na efektywność działalności ks. W. Blizińskiego składały się cztery elementy: po pierwsze umiejętne postawienie sobie atrakcyjnego celu, wykraczającego poza krąg wąsko rozumianych spraw osobistych. Po drugie konsekwencja w działaniu, zarówno w sprzyjających warunkach jak i przy przeciwnościach. Po trzecie umiejętność współdziałania, wychowywania współpracowników, a także wychowanie godnych następców, którzy kontynuowaliby dalszą pracę. Po czwarte realność działania, nie według „Pobożnych Życzeń”, lecz zgodnie z realnymi potrzebami społecznymi i zgodnie z istniejącymi warunkami.” J. Zawadzki, Lisków wzorowa wieś polska, Przegląd Katolicki 1935, nr 36, s. 587. Tak, tak, ale co konkretnie można zrobić??? Trudne dobrego początki… „Zaczął od sklepu spożywczego, w który oczywiście nikt nie wierzył. I rzeczywiście – sklep zaczął przynosić straty. Ale w międzyczasie zdołał przekonać do swojej idei parafian i sami chłopi złożyli się, żeby te straty pokryć. Sklep potem kwitł. „ Stefan Bratkowski przekonywanie do wspólnego działania dobro wspólne ponad własne przykład odgórny – własna postawa Piękna teoria, a jakieś fakty? 1. spółka rolniczo – handlowa „Gospodarz” i sklep 2. 3. 4. • • • • spółdzielczy (ok. 1902) towarzystwo wzajemnych ubezpieczeń społecznych od ognia kasa drobnego kredytu (1904) wykorzystanie względnej liberalizacji po 1905: - warsztaty tkackie (1905) -kółko rolnicze (1906) -warsztaty zabawkarskie (1909) -szkoła rolnicza (1911) 5. przed 1914: • -mleczarnia (spółdzielnia mleczarska 1911) • -piekarnia • -łaźnia 6. do 1932 wszystkie budynki murowane 7. wieś została zelektryfikowana Andrzej Szwarc W 1937 wystawa „Praca i kultura wsi”, 100000 odwiedzających, tytuł „wzorcowej wsi” NAUKA IDEA: „Postanowienie rozbudzenia w każdym dziecku, w każdym młodzieńcu chęci do nauki „ W.Bliziński DZIAŁANIE: komplety – pełna konspiracja (1902) tajne szkółki tematyczne na terenie parafii (1905) „Rozmowy, proste nauki, poparte autorytetem księdza, i nieustępliwe i konsekwentne pilnowanie wykonywania nawet drobiazgów „ FINANSE IDEA: „Gromada to wielka siła” W. Bliziński DZIAŁANIE: kasy oszczędności – wzajemne pożyczki (1904) promowanie oszczędzania utworzenie Banku Ludowego na bazie kas (1921) PRZED… PO… A dziś? + problemy demograficzne zachowana infrastruktura brak lidera „dobre wzorce” „życie przeszłością” fundusze rozpoznawalność możliwość pozyskania funduszy silna oświata A skąd były fundusze??? „Moim zdaniem trzy elementy złożyły się na pokrycie zapotrzebowań tego wielkiego dzieła. Po pierwsze „serce w kieszeni” ks. Prałata Blizińskiego. Po drugie pomoc instytucji państwowych i samorządowych. Po trzecie ofiarność miejscowego ludu, podbitego pracą niezwykłego kapłana dla wsi i jego mieszkańców. „ ks. Henryk Weryński 1935 Źródła finansowania • • • • • • środki gminne darowizny polonijne nagrody w konkursach wiejskich składki mieszkańców dofinansowanie z budżetu rządowego organizacje pozarządowe Darowizny polonijne?????? A niby jak oni się dowiedzieli o Liskowie? • wystawy promujące Lisków • udział w konkursach • wydawanie gazetki „Liskowianin” oraz kolportaż zagraniczny • osobiste , nieformalne kontakty Sprzymierzeńcy • adwokat Jan Radwan – lokalny inteligent • ziemianin Wojciech Wyganowski, właściciel majątku • • • Złotniki k. Kalisza ,znawca tematyki rolnej, podczas I wojny realizował akcję rekultywacji nieużytków powstałych w wyniku działań zbrojnych wsparcie finansowe i organizacyjne także od Centralnego Towarzystwa Rolniczego Warszawskie Ziemiańskie Towarzystwo Mleczarskie Warszawski Związek Stowarzyszenia Spożywców (Bliziński członkiem jego Rady Nadzorczej) Nie wszyscy tacy przychylni… • koledzy - księża traktowali go z dystansem • nazywano go kpiąco „agricola cum potestate • missam celebrandi” – rolnik z prawem odprawiania Mszy trudności na każdym kroku ze strony władz carskich, kłopoty z pozwoleniami, przedłużanie procedur Teraz mamy kryzys, każdy musi martwić się o siebie, czy Lisków to dobry pomysł na taki trudny czas? Jeden kryzys Lisków już przetrwał! • wielki kryzys ekonomiczny 1929 - 1933 • • • • = wielka próba dla Liskowa instytucje Liskowa bez większych zachwiań pokonały trudny czas kontrola popytu i podaży wysoki poziom oszczędności jakość pracy, jakość produktów Czy to wszystko to CUD??? A może raczej … EKONOMIA SPOŁECZNA Ekonomia społeczna Urynkowienie kwestii społecznych i uspołecznienie kwestii rynkowych (według Jakuba Wygnańskiego, „Więź” 2008) Ekonomia społeczna jako zbiór metod specyficznego uczestnictwa w rynku (J. Wygański, „Więź” 2008) • tak, by - w ramach mechanizmów rynkowych – realizować określone • • • • wartości i preferencje społeczne by wykorzystując mechanizmy rynkowe realizować takie działania, które poprowadzą do zwiększania się poziomu solidarności i współpracy np. zasada wzajemności i zaufania jako „rodzaj relacji między uczestnikami rynku” pozwala na obniżenie kosztów transakcji – przewaga konkurencyjna uczestników rynku nad anonimowym, czystorynkowym mechanizmem koszty ubezpieczeń wzajemnych niże od kosztów ubezpieczeń komercyjnych Ekonomia społeczna jako specyficzne podejście (osób i instytucji) do problemów (J. Wygański, Więź 2008) • nastawienie: raczej aktywność niż • • • roszczeniowość sposób rozwiązywania: raczej zbiorowo niż indywidualnie stawiane cele: raczej dobro wspólne (dobro innych) niż wąskie interesy grupowe podstawa działań: raczej solidarność i współpraca niż partykularyzm i konkurencja
