Klasa V I. Źródła Dobrej Nowiny II. Tajemnica miłości Boga do ludzi zeszyt 1 katechezy 1-14 51 9. JEZUS – NOWY ADAM I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY Cel katechezy Ukazanie Jezusa, który zgładził grzechy świata i oparł się pokusom szatana. Wyjaśnienie pojęcia „nowy Adam”. Zachęta do walki z grzechem, pokusami i słabościami. Treść orędzia zbawczego Jezus jest idealnym przedstawicielem wszystkich, którzy żyją w przymierzu Boga z ludźmi. Na podstawie fragmentu Ewangelii o kuszeniu Jezusa na pustyni (por. Mt 4, 1-11) ukazujemy, że wszyscy, którzy jak Jezus chcą być wierni Ojcu, będą doznawać podobnych do Jezusa pokus szatana. Same zaś próby, którymi szatan chciał złamać wierność Jezusa, przypominają, że także uczniowie Jezusa będą doświadczać podobnych prób. I tak przez zwycięstwo w próbie zachęcającej do zaspokojenia głodu Jezus uczy, że i Jego uczniowie muszą pamiętać, że Bóg ma wobec nich większe zamiary niż zaspokojenie ich potrzeb fizycznych. On odkrywa przed ludźmi, że mogą oni być – jak Jezus – wiernymi sługami Boga. Wierności Bogu uczy Jezus odrzucając także drugą pokusę. Także i trzecia próba 52 II. Tajemnica miłości Boga do ludzi Jezusa pokazuje, że Jego uczeń narażany jest przez szatana na bluźnierstwo, to znaczy podważanie prawa Boga – Pana, Stwórcy człowieka i świata – do wyłącznego odbierania od człowieka należnej Sobie czci. Próby, które Jezus – w odróżnieniu od ludzkości – przeszedł zwycięsko, wyjaśniają Jego szczególną rolę w świecie i wobec ludzkości. Jezus, Mesjasz – w odróżnieniu od pierwszego człowieka: Adama – jest Bogu wierny we wszystkim. Dlatego też Jezusa nazywa się „nowym Adamem”, by podkreślić Jego absolutną wierność Bogu w wypełnianiu Bożej woli. Jezusowa postawa wierności Bogu całkowicie przeciwstawia się postawie Adama, który uległ pokusie szatana, przez co zaciągnął na siebie i na całą ludzkość grzech. Święty Paweł (por. Rz 5, 12-21) mówi wyraźnie, że Adam był „typem Tego, który miał przyjść”. Opierając się na przeświadczeniu, że czyn pierwszego Adama spowodował powszechne następstwo w postaci śmierci (por. 1 Kor 15, 21n), ukazuje taki sam, uniwersalny pod względem zasięgu, zbawczy czyn Chrystusa, drugiego Adama. Lecz równocześnie bardzo wyraźnie podkreśla różnice: z Adama rodzi się nieposłuszeństwo, potępienie i śmierć; od Chrystusa pochodzi posłuszeństwo, usprawiedliwienie i życie. Co więcej, przez Adama wszedł na świat grzech; przez Chrystusa zrodziła się o wiele obfitsza łaska. Chrześcijanin jako syn Adama na mocy samego urodzenia, zostaje następnie odrodzony przez wiarę w Chrystusie i powiązany w sposób trwały zarówno z pierwszym, jak i drugim Adamem. Na każdym ciąży zatem obowiązek zwleczenia z siebie starego człowieka (Ef 4, 22n; Kol 3, 9n), by przyodziać się w nowego człowieka. Dlatego też w rozumieniu Ewangelisty wierność Jezusa ogłasza ludziom rzeczywiste nastanie nowych czasów ostatecznego królowania wśród nich Boga. Metody i środki dydaktyczne gwiazda skojarzeń; pogadanka; praca z tekstem biblijnym; analiza tekstu biblijnego; 9. Jezus – Nowy Adam 53 metoda niedokończonych zdań; tekst Rz 5, 12.18-19 w formie listu; zdanie niedokończone dla każdego ucznia. Literatura pomocnicza K. Rahner, Podstawowy wykład wiary, Pax, Warszawa 1986. H. U. von Balthasar, Credo, WAM, Kraków 1999. H. U. von Balthasar, Czy Jezus nas zna? Czy my znamy Jezusa?, WAM, Kraków 1998. T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, Kraków 1995. T. Jelonek, Jak czytać Pismo Święte, Kraków 1994. W. J. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1982. X. Léon-Dufour, Słownik teologii biblijnej, Pallottinum, Poznań 1994. Z. Marek, Biblia w katechetycznej posłudze słowa, Kraków 1998. W. Kubik, Zarys dydaktyki katechetycznej, Kraków 1990. Metody aktywizujące w katechezie, Klanza, Lublin 1998. II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY 1. Plan katechezy A. Wstęp Katechezę rozpoczynamy zebraniem skojarzeń do słowa „pokusa”. B. Rozwinięcie Korzystając z podręcznika i fragmentów Pisma Świętego, ukazujemy Chrystusa opierającego się pokusom, wskazując jednocześnie, że jest On „nowym Adamem”, który wyzwala ludzkość z grzechu. II. Tajemnica miłości Boga do ludzi 54 C. Zakończenie Pokazujemy sposoby odrzucenia podszeptów szatana. Zachęcamy do wierności Bogu przez odrzucanie grzechu i pokus szatana we własnym życiu. 2. Katecheza A. Wstęp Rozpoczynamy od metody „gwiazdy skojarzeń” zastosowanej do słowa „pokusa”. Po zebraniu odpowiedzi stawiamy pytanie: jaką postawę można przyjąć wobec podszeptów szatana? B. Rozwinięcie Przypominamy jak wobec podszeptów szatana zachowali się pierwsi ludzie. Przywołujemy historię biblijnego Adama. Prowadząc rozmowę z uczniami, tworzymy na tablicy tabelę, w której opisujemy jego postawę. Adam • • • • sprzeciwił się Bogu posłuchał szatana uległ pokusie zaspokoił głód, chciwość, ciekawość • zgrzeszył • ... Praca z tekstem biblijnym Jaka może być inna postawa wobec pokus szatana? Rozwiązania szukamy w Piśmie Świętym. Korzystając z tekstu zamieszczonego w podręczniku (Mt 4, 1-11), uczniowie w grupach odpowiadają na pytanie: Jak zachowuje się Jezus wobec podszeptów szatana? Uczniowie prezentują wnioski, które zapisujemy wypełniając drugą część tabeli. 9. Jezus – Nowy Adam 55 Chrystus • nie ulega pokusie zaspokojenia głodu • odrzuca pokusę władzy • traktuje Boga poważnie, nie wystawia Go na próbę • nie oddaje pokłonu szatanowi Podsumowując pracę grup, zwracamy uwagę, że Jezus podobnie jak Adam był kuszony przez diabła, jednak w odróżnieniu od niego nie uległ żadnej z pokus. Był w ten sposób wierny Bogu. Jezus pokazuje, że człowiek nie zostaje pozbawiony pokus, ale może je zwyciężać. Święty Paweł rozważając, jak Jezus zachowuje się wobec podszeptów szatana, nazywa Go „nowym Adamem”. Dlaczego Jezusa można nazwać „nowym Adamem”? Wprowadzamy pojęcie „nowego Adama”, wskazując na analogię między tymi postaciami. Czynimy to z wykorzystaniem tekstu biblijnego, który umieszczamy w formie listu, w kopercie zaadresowanej dla klasy, w której prowadzona jest katecheza. Bracia, przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi. Jak przestępstwo jednego sprowadziło na wszystkich ludzi wyrok potępiający, tak czyn sprawiedliwy Jednego sprowadza na wszystkich ludzi usprawiedliwienie dające życie. Albowiem jak przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wszyscy stali się grzesznikami, tak przez posłuszeństwo Jednego wszyscy staną się sprawiedliwymi. Święty Paweł (Rz 5, 12.18-19) Analizując tekst zwracamy uwagę, że ofiara Jezusa wyzwoliła ludzi z grzechu i śmierci, naprawiła grzech Adama. Każdy z nas jest przez chrzest złączony z Jezusem i staje się Jego uczniem. W ten sposób zostaje uzdrowiony, wyzwolony z grzechu i uzdolniony do przeciwstawiania się szatanowi. II. Tajemnica miłości Boga do ludzi 56 C. Zakończenie Zastanawiamy się, jakie znaczenie dla naszego życia ma postawa Jezusa, czego nas uczy. Katechezę kończymy „metodą niedokończonych zdań”. Każde niedokończone zdanie wypisujemy na osobnej kartce. Uczeń losuje jedną kartkę i kończy to zdanie. Można podać jedno lub więcej zakończeń. ∗ W zwalczaniu pokus Jezus... ∗ Odrzucając szatana... ∗ Posłuszeństwo Jezusa uczy mnie... ∗ Wierność Bogu polega na... ∗ Sługą Boga jest ten, kto... ∗ Przez chrzest święty... ∗ Uczniowie Jezusa... ∗ Zwyciężając grzech... ∗ Słuchając Słowa Bożego... ∗ Swoim postępowaniem... Prosimy, by uczniowie odczytali te zdania, które pokazują, jak możemy naśladować Jezusa odrzucającego pokusy szatana. Wspólnie odmawiamy modlitwę z podręcznika, prosząc o siłę do zwalczania pokus. 3. Zeszyt Temat: JEZUS – NOWY ADAM Zapis stanowi tworzona w czasie lekcji tabela. 4. Zadanie domowe Napisz, w jaki sposób możesz w swoim życiu naśladować Jezusa – Nowego Adama. 81 Spis treści Realizacja założeń programowych w podręczniku . . . . . . . . . . . . 1 1. Księga słowa Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 2. Ewangelia Jezusa Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3. Ewangelia – cztery świadectwa o Jezusie . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4. Jezus – Mesjasz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 5. Jezus – sprawiedliwy Sługa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 6. Jezus – umiłowany Syn Ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 7. Jezus – Baranek Boży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 8. Jezus – więcej niż prorok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 9. Jezus – Nowy Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 10. Jezus – Jego posłannictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 11. Jezus – Założyciel królestwa Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 12. Założenie królestwa Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 13. Gospodarz królestwa Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 14. Dzieje królestwa Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77