Konferencja nt. Rozwój szkolnictwa zawodowego w Białymstoku a potrzeby rynku pracy Białystok, 17 czerwca 2010 Pracodawcy o rynku pracy w Białymstoku – potrzeby, niedostosowania, oczekiwania wyniki badań Urszula Kłosiewicz-Górecka Plan wystąpienia 1. Przyjęcia i zwolnienia pracowników 2. Sposoby pozyskiwania pracowników 3. Trudności pracodawców związane ze znalezieniem pracownika 4. Działania instytucji rynku pracy w opinii pracodawców 5. Współpraca pracodawców ze szkołami zawodowymi 1. Przyjęcia i zwolnienia pracowników Wyniki badań: w przewadze były opinie wskazujące na zatrudnianie pracowników, mimo oznak spadku koniunktury gospodarczej w kraju bilans przyjętych i zwolnionych z pracy w ciągu 2009 roku przez badanych białostockich pracodawców był dodatni małe jest zaangażowanie pracodawców w rozwój i podnoszenie jakości kształcenia zawodowego 78,8 68,9 66,7 47,3 37,5 23,7 firma do 9 pracujących 50 i wię ce j pracujących 10-49 z atrudniono z wolniono Osoby zatrudniane Najwięcej zatrudniano na stanowisku: sprzedawca, kasjer, agenta handlowego, pracownika obsługi restauracji, kucharza, kierowcy, pracownika budowlanego, montera, elektromechanika, pracownika biurowego Osoby zwalniane Najwięcej było w zawodzie: kasjerzy, sprzedawcy, agenci handlowi, kucharze, pracownicy restauracji Podsumowanie: - są to stanowiska na których we wszystkich firmach obserwuje się dużą rotację pracowników - istnieje przekonanie wśród potencjalnych kandydatów na te stanowiska, że są to miejsca pracy słabo opłacane i związane z niekorzystnymi warunkami pracy - współczesny rynek pracy wchłania osoby z coraz wyższym wykształceniem, z szerszą wiedzą ogólną i chętne do zdobywania umiejętności praktycznych pożądanych przez pracodawców 2. Sposoby pozyskiwania pracowników w opinii przedsiębiorców Re k ome n dacje z n ajomych 52,3 O gł osz e n i a w prasi e 45,9 O gł osz e n i a w In te rn e ci e 38,7 PUP 29,3 Nabór we wn ę trz n y 22,4 Baz y dan ych prz e dsi ę bi orstwa 10,3 Age n cje z atru dn i e n i a Be z pośre dn i o w sz k oł ach 5,1 2,4 Gi e ł dy pracy 1,2 In n e sposoby 0,9 Podsumowanie: sposoby poszukiwania pracowników przez pracodawców są zbieżne ze źródłami poszukiwania pracy przez absolwentów szkolnictwa zawodowego niepokojący jest niski udział szkół zawodowych jako źródła podaży pracowników niski poziom korzystania pracodawców z naboru wewnętrznego w firmie, co może wynikać z braku odpowiedniego statusu planowania zatrudnienia w firmie i budowania ścieżek kariery, ale także z braku silnego rozwoju firmy (np. wchodzenie na nowe rynki,) wymagającego zatrudniania nowych pracowników 3. Trudności pracodawców związane ze znalezieniem pracowników około 50 do 80% przedstawicieli firm było zdania, że w zasadzie nie mają większych problemów ze znalezieniem pracowników pojawiają się trudności związane ze znalezieniem osoby o szczegółowo zdefiniowanych kwalifikacjach i umiejętnościach Przyczyny problemów ze znalezieniem pracowników: zbyt wysokie oczekiwania płacowe kandydatów brak kandydatów o odpowiednim doświadczeniu zawodowym brak kandydatów o odpowiednich predyspozycjach i umiejętnościach brak kandydatów o odpowiednich kwalifikacjach „ Mniej niż połowa ankietowanych (45%) sądzi, że może zdobyć pracę w wyuczonym zawodzie, jednak większość z nich (63%) uważa, że istnieje prawdopodobieństwo, że znajdą „jakąś” pracę” Opinie pracodawców o absolwentach szkolnictwa zawodowego jako pracownikach przejawiają często niechęć do pracy (brak elementarnej dyscypliny i staranności w wykonywaniu zadań, a zdarza się nawet porzucanie pracy) szukają pracy blisko domu szukają pracy nie wymagającej wysiłku fizycznego nie wierzą w siebie Pracodawcy oczekują pracowników, których charakteryzuje: pracowitość zaangażowanie zdyscyplinowanie uczciwość komunikatywność myślenie produktowe umiejętność pracy w zespole przygotowanie merytoryczne lojalność wobec pracodawcy Podsumowanie: problemy pracodawców ze znalezieniem pracowników wynikają z dysproporcji pomiędzy tym, co młodzież otrzymuje w systemie szkolnym i jakie postawy wobec pracy reprezentuje, a wymaganiami, jakie stawiają pracodawcy przed osobami wchodzącymi na rynek pracy „dobre wykształcenie zawodowe zwiększa absolwentom szanse znalezienia pracy. Dobrzy absolwenci szkolnictwa zawodowego szybko znajdują pracę, gorsi pozostają bezrobotni” Pożądane działania w opinii pracodawców: przewartościowanie postaw zawodowych młodzieży, w tym wykształcenia chęci do pracy pomoc młodzieży w wyborze zawodów zgodnych z ich predyspozycjami i potrzebami rynku pracy Działania te są potrzebne, gdyż: - znaczna część absolwentów szkół zawodowych dysponuje niewielką wiedzą na temat własnych kompetencji - charakteryzuje ich niska samoocena - nie potrafią korzystnie zaprezentować się pracodawcy - nie są odporni na stres - nie wiedzą, jaki rodzaj aktywności mógłby przynieść im satysfakcję i w jakich zawodach najlepiej mogliby wykorzystać swoje predyspozycje i umiejętności Co to oznacza dla szkolnictwa zawodowego? kształtowanie poważnego stosunku do pracy kształtowania pożądanych postaw zawodowych tj. mobilności i elastyczności uczenia realizmu życiowego i umiejętności sterowania własną karierą uczenia przedsiębiorczości 4. Działania instytucji rynku pracy w opinii pracodawców Ocena współpracy firm z PUP: Pomoc różnych instytucji rynku pracy w znalezieniu odpowiednich pracowników, ocenili pracodawcy na poziomie niskim bądź bardzo niskim Stosunkowo wysoki procent respondentów nie potrafił ocenić pracy poszczególnych instytucji rynku pracy nie mają ciekawych ofert pracy kierowane do pracy osoby często nie posiadają kwalifikacji wymaganych przez pracodawcę przyjęci z ofert PUP pracownicy są mało zaangażowani, niezdyscyplinowani lub nieefektywni Są też pozytywne przykłady współpracy przedsiębiorstw z PUP 5. Współpraca pracodawców ze szkołami zawodowymi Ponad ¾ przedstawicieli przedsiębiorców stwierdziło, że firma nie współpracuje ze szkołami zawodowymi; 11% uznało, że są to luźne relacje. Około 11% firm oceniło współpracę ze szkolnictwem zawodowym jako dobrą Krytycznie o współpracy szkół zawodowych i przedsiębiorstw wypowiadali się przedstawiciele szkolnictwa zawodowego. Wskazywali, że od pracodawców nie otrzymują żadnych istotnych informacji, które wsparłyby szkoły w przygotowaniu: - informacji dla uczącej się młodzieży o przemianach dokonujących się na rynku pracy np. nowe technologie, oczekiwane umiejętności - oferty szkolnictwa zawodowego dostosowanej do potrzeb rynku pracy Oczekiwane zachęty dla firm do zwiększania zatrudnienia absolwentów szkolnictwa zawodowego: Wcz e śnie jsz y kontakt z pracownikie m 18,2 Zmnie jsz e nie obciąż e ń płac Re fundacja kosz tów Le psz e prz ygotowanie absolwe ntów Źródło: badanie pracodawców z IV kwartału 2009 r. 30,3 40,3 55,5 Podsumowanie 1. Współpraca instytucji rynku pracy oraz szkolnictwa zawodowego i pracodawców jest niezadowalająca 2. Są trudności w formułowaniu oferty edukacyjnej z praktyczną nauką zawodu Działania Narzędzia 1. Kształtowanie wśród młodzieży szkolnej świadomości rynku Kształcenie w szkole ułatwiające absolwentom poruszanie się po rynku pracy; informacja o zmianach na rynku pracy; pomoc doradcy zawodowego; 2. Uczenie umiejętności praktycznych zawodu Zwiększona liczba godzin praktycznej nauki zawodu; instruktorzy nauki zawodu w szkołach; zajęcia u pracodawców; spotkania z pracodawcami; uaktualnianie wiedzy nauczycieli o nowych technologiach 3. Zmiana wizerunku szkolnictwa zawodowego Popularyzowanie osiągnięć szkolnictwa zawodowego; upublicznianie ścieżek karier absolwentów szkolnictwa zawodowego; doskonalenie warunków nauczania 4. Współpraca instytucji rynku pracy, szkolnictwa zawodowego i pracodawców i samorządu terytorialnego Szybka i sprawna komunikacja; wspólne organizowanie targów pracy i imprez zbliżających stronę podażową i popytową rynku pracy Dziękuję za uwagę