Aktywa Pasywa
advertisement
Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 20: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu • Wprowadzenie • Interwencje banku centralnego – Wpływ na podaż pieniądza – Interwencja sterylizowana – Bilans płatniczy i podaż pieniądza • Polityka makroekonomiczna przy stałych kursach walutowych – – – – Polityka fiskalna Polityka monetarna Niemożliwa triada w gospodarce otwartej Polityka kursowa • Niedoskonała substytucyjność aktywów 2 Wprowadzenie • Całkowicie swobodny kurs walutowy - rzadko w praktyce • Najczęściej mamy do czynienia z reżimami kursowymi, w których jest on kontrolowany przez władze monetarne (managed float, dirty float, fixed exchange rate, pegged exchange rate) • Problem w polityce gospodarczej: powiązanie polityki pieniężnej i kursowej • Regionalne ugrupowania integracyjne, obejmujące także usztywnieniu kursów lub nawet wspólną walutę (EMU) 3 Interwencje banku centralnego • Bilans banku centralnego • Jakakolwiek zmiana aktywów musi być równa zmianie pasywów: Aktywa Pasywa Aktywa zagraniczne Depozyty banków komercyjnych Aktywa krajowe Gotówka w obiegu 4 Aktywa banku centralnego i oficjalne rezerwy zagraniczne • Strona aktywów BC wykazuje istnienie dwóch rodzajów aktywów: krajowych i zagranicznych. • Aktywa zagraniczne składają się głównie z zagranicznych obligacji w posiadaniu banku oficjalne zagraniczne rezerwy banku centralnego • Z powodów historycznych, rezerwy zagraniczne obejmują także posiadane przez bank zasoby złota • Są albo zobowiązaniami podmiotów z innych krajów albo uniwersalnie akceptowalnymi środkami płatniczymi. 5 Zmiany poziomu aktywów i pasywów • Aktywa krajowe są prawami własności wobec zobowiązań dotyczących przyszłych płatności podmiotów krajowych (krajowe obligacje rządowe i kredyty dla krajowych banków komercyjnych) • Pasywa banku centralnego: depozyty banków prywatnych i gotówka w obiegu. • Zakup aktywów = wzrost pasywów – Kupno za gotówkę – Kupno za czek • Jeśli BC kupuje jakieś aktywa od społeczeństwa, to płatność za nie – obojętnie czy w formie czeku czy gotówki – bezpośrednio wchodzi w skład podaży pieniądza 6 Interwencja sterylizowana • Bank centralny może dokonać przeciwstawnych transakcji na rynku aktywów krajowych i zagranicznych • Zneutralizuje w ten sposób wpływ operacji walutowych na krajową podaż pieniądza sterylizowaną interwencją walutowa • Przykład: BC sprzedaje aktywa zagraniczne i jako zapłatę otrzymuje czek wystawiony przez bank komercyjny: jednoczesny spadek aktywów zagranicznych BC oraz jego zobowiązań spadek krajowej podaży pieniądza • BC chcąc zniwelować wpływ sprzedaży aktywów zagranicznych na krajową podaż pieniądza, to może JEDNOCZEŚNIE kupić krajowe aktywa (np. obligacje rządowe) wzrost aktywów krajowych BC (i jego zobowiązań) neutralizacja efektów interwencji 7 Polityka gospodarcza w warunkach kursów stałych • Analiza skutków polityki makroekonomicznej w systemie kursu stałego • Mała gospodarka otwarta • Model ISLM z równowagą bilansu płatniczego (Munella-Fleminga) • W warunkach stałych kursów walutowych, każda zmiana polityki, która wpływa na bilans płatniczy wymaga odpowiedniej zmiany rezerw, która z kolei przenosi się na zmianę podaży pieniądza 8 Ekspansywna polityka fiskalna przy braku mobilności kapitału r BP LM’ IS Y1 LM E3 E2 E1 IS’ Y 9 Ekspansywna polityka fiskalna przy częściowej mobilności kapitału r LM r2 E2 r3 r1 Y1 Y2 Y3 LM’ BP E3 E1 IS’ IS Y 10 Ekspansywna polityka fiskalna przy pełnej mobilności kapitału r LM r* E1 Y1 LM’ E2 E3 IS Y3 BP IS’ Y 11 Polityka fiskalna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie • Ekspansja fiskalna wskutek wzrostu dochodu pogarsza saldo CA, zaś wskutek wzrostu stóp procentowych poprawia saldo KA • Przy braku oraz niskiej mobilności kapitału, wywołuje to deficyt bilansu płatniczego, gdyż poprawa salda KA nie jest dostatecznie duża (lub wcale nie występuje) • W sytuacji deficytu bilansu płatniczego bank centralny podejmuje interwencję polegającą na sprzedaży rezerw, co powoduje ograniczenie podaży pieniądza krajowego 12 Polityka fiskalna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie • Przy wysokiej mobilności kapitału (znaczna integracja rynków finansowych) saldo KA może poprawić się bardziej niż jest to konieczne do zrównoważenia powstałego deficytu CA nadwyżka bilansu płatniczego (nadwyżkowa podaż walut obcych) • Interwencja BC w celu utrzymania stałego kursu polega na skupie aktywów zagranicznych, co powoduje wzrost podaży pieniądza, który wzmacnia wpływ ekspansji fiskalnej na dochód • Największy wpływ ekspansji fiskalnej na dochód: przy doskonałej mobilności kapitału 13 Polityka fiskalna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie k Y i E CA KA 0 0 +++ 0 0 0 + + ++ 0 + ++ ++ + 0 -++ ∞ +++ 0 0 --+++ 14 Ekspansywna polityka monetarna przy braku mobilności kapitału r BP LM Y1 LM’ E1=E3 E2 IS Y 15 Ekspansywna polityka monetarna przy częściowej mobilności kapitału r r1 LM BP E1 r2 Y1 Y2 LM’ E3 E2 IS Y 16 Ekspansywna polityka monetarna przy pełnej mobilności kapitału r LM r* E1=E3 Y1 LM’ BP E2 IS Y 17 Polityka monetarna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie • Ekspansja monetarna powoduje spadek krajowych stóp procentowych oraz wzrost dochodu (niezależnie od stopnia mobilności kapitału) deficyt bilansu płatniczego • Przy braku mobilności kapitału dochodzi jedynie do pogorszenia salda CA. Jeśli mobilność kapitału jest dodatnia, wówczas dochodzi jednocześnie do pogorszenia zarówno salda CA jak i pogorszenia salda KA (większy deficyt BP niż przy braku mobilności kapitału) 18 Polityka monetarna w systemie kursów sztywnych: podsumowanie • W celu utrzymania kursu walutowego na zamierzonym poziomie, BC interweniuje sprzedając aktywa zagraniczne • Powoduje to jednocześnie spadek podaży pieniądza krajowego, który niweluje całkowicie skutki pierwotnej ekspansji monetarnej • Polityka monetarna w systemie stałego kursu walutowego jest zatem całkowicie nieskuteczna jeśli chodzi o wpływ na poziom dochodu (niezależnie od stopnia mobilności kapitału) • Polityka monetarna wpływa jedynie na strukturę bazy monetarnej 19 Niemożliwa trójca Rys. dr Leszek Wincenciak 20 Dewaluacja r LM’ LM E2 r* E1 IS Y1 BP E3 Y3 IS’ Y 21 Skutki dewaluacji • Skutki dewaluacji odzwierciedlają trzy główne powody, dla których rządy czasami decydują się na dewaluację: – pozwala rządowi na wpływ na Y (np. organicznie bezrobocia), mimo braku skutecznej polityki pieniężnej (wygodna metoda zwiększenia zagregowanego popytu), – poprawa salda rachunku obrotów bieżących, – zwiększenie rezerw BC. 22 Niepełna substytucyjność aktywów • Niedoskonała substytucja aktywów ma miejsce, gdy istnieje możliwość by zwroty z aktywów różniły się w stanie równowagi • Skąd różnica w stopach zwrotu? Ryzyko! • Jeżeli obligacje denominowane w rożnych walutach charakteryzują się rożnym stopniem ryzyka, to inwestorzy mogą być skłonni zaakceptować niższe oczekiwane zwroty z obligacji, które są mniej ryzykowne i odpowiednio będą utrzymywali bardziej ryzykowne aktywa tylko wtedy gdy oczekiwana stopa zwrotu jest również odpowiednio wyższa 23 Niepełna substytucyjność aktywów • Przy niedoskonałej substytucji aktywów, dla decyzji inwestorów znaczenie mają zarówno ryzyko jak i przychód z inwestycji • Czyli: działania banku centralnego zmieniające stopień ryzyka z inwestycji w aktywa w walucie krajowej, mogą zmieniać kurs walutowy nawet gdy nie zmienia się podaż pieniądza • Z drugiej strony, zakup aktywów przez BC zmieniające stopień ryzyka aktywów krajowych może wpłynąć na gospodarkę krajową poprzez zmianę stop procentowych przy jednoczesnym utrzymaniu stałego kursu walutowego 24 Niepełna substytucyjność aktywów • Gdy obligacje krajowe i zagraniczne nie są doskonałymi substytutami, warunek parytetu stop procentowych musi być skorygowany o tzw. premię za ryzyko: • ρ – odzwierciedla różnicę w obciążeniu ryzykiem przychodów z krajowych i zagranicznych obligacji 25 Niepełna substytucyjność aktywów • Od czego zależy premia za ryzyko ? • ρ = (B − A) – dodatnio od podaży długu rządu krajowego (B) – ujemnie od zasobu aktywów krajowych posiadanych przez bank centralny (A) 26 Niepełna substytucyjność aktywów • Inwestorzy stają się bardziej podatni na zmiany kursu waluty krajowej im więcej posiadają krajowych obligacji rządowych. • Wzrost ryzyka wynikający ze zwiększenia długu rządowego zostanie zaakceptowany, gdy zostanie to zrekompensowane wyższą stopą zwrotu z krajowych aktywów. • Zwiększona podaż długu rządu krajowego tym samym powoduje wzrost różnicy pomiędzy oczekiwanymi przychodami z aktywów denominowanych w walucie krajowej i zagranicznej. 27 Niepełna substytucyjność aktywów • Jeżeli BC kupuje aktywa krajowe to zmniejsza ich udział na rynku, dzięki czemu prywatne ryzyko walutowe jest mniejsze, a premia za ryzyko związana z posiadaniem aktywów denominowanych w walucie krajowej spada. • Zależność między premią za ryzyko a zasobem aktywów krajowych posiadanym przez BC pozwala na wpływ na kurs walutowy przy pomocy sterylizowanej interwencji walutowej. 28 Niepełna substytucyjność aktywów • Załóżmy, że BC chce obniżyć stopy procentowe przez zwiększenie podaży pieniądza, w celu stymulacji gospodarki • Kurs walutowy jest stały • W warunkach doskonałej substytucyjności aktywów nie można tego zrobić bez zmiany kursu • Jeśli jednak skupowanie aktywów krajowych przez BC powoduje spadek premii za ryzyko, to kurs walutowy pozostanie stały, a podaż pieniądza będzie mogła wzrosnąć powodując spadek stopy procentowej 29 Rys. dr Leszek Wincenciak 30 Niepełna substytucyjność aktywów Podsumowanie • System kierowanego kursu płynnego pozwala BC na zachowanie pewnej możliwości kontroli krajowej podaży pieniądza, kosztem większej niestabilności kursu walutowego • Jeśli krajowe i zagraniczne obligacje nie są doskonałymi substytutami, to BC może w pewnym zakresie równocześnie kontrolować krajową podaż pieniądza i kurs walutowy, dzięki sterylizacji interwencji walutowych 31
