Dominik Chmiel - Medycyna głuszy.

rat. med. mgr Dominik CHMIEL
Specjalista Zdrowia Publicznego
w Zakresie Ratownictwa
Medycznego
Ratownik WOPR
Pogotowie Ratunkowe –
Inowrocław
Szkoła Policealna MedycznoSpołeczna
Wyższa Szkoła Gospodarki
[email protected]
Zagrożenia
Środowiskowe
–
Medycyna Głuszy (wilderness medicine)
– obejmuje diagnostykę ratowniczą oraz
postępowanie w chorobach i urazach
powstałych w wyniku oddziaływania
niebezpiecznych sił przyrody, także
ożywionej.
W poniższym opracowaniu zawarłem takie
jednostki jak: anafilaksja, podtopienie,
choroba
dekompresyjna,
choroba
wysokościowa,
porażenie
prądem
/piorunem, szkodliwe działanie ciepła
i zimna.
1. Reakcja anafilaktoidalna, wstrząs –
crisis anafilactoides
Patofizjologia
Anafilaksja najczęściej manifestuje się
w obrębie skóry (pokrzywką), dróg
oddechowych górnych (obrzęk krtani,
chrypka, stridor) i dolnych (skurcz
oskrzeli), układu sercowo-naczyniowego
(niedociśnienie,
rozszerzenie
n-ń,
zaburzenia rytmu, zawał serca) i przewodu
pokarmowego (bóle kolkowe). Objawy
występują w ciągu kilku minut (do kilku
godzin) od chwili ekspozycji na bodziec
wyzwalający.
Objawy
Stadium 0: miejscowa zmiana skórna
ograniczona do miejsca kontaktu;
Stadium I: reakcja ogólna – niepokój, bole
głowy, zmiany na skórze i błonach
śluzowych (pokrzywka, rumień) na
początku ze świądem i pieczeniem wokół
ust i/lub w okolicy odbytu lub na
powierzchni dłoni i podeszew;
Stadium II: wyraźne reakcje płucne i/lub
naczyniowe;
Stadium III: znaczna duszność i/lub
zaburzenia świadomości;
Stadium IV: NZK
Postępowanie
Przerwać styczność z alergenem,
podać
adrenalinę
0,5mg,
*dzieci 0,01mg/kg i.m. co 15 min.
Gdy wstrząs lub znaczny skurcz
oskrzeli
adrenalina
1-3mg,
* dzieci 0,1mg/kg.
i.v., tlen, HAES 6%
ringer 500ml.
20mg/kg m.c.,
pozycja leżąca lub p/wstrząsowa,
a w razie duszności tułów wysoko,
W odczynach płucnych – leki βadrenergiczne – berotec lub salbutamol
oraz aminofilinę 5mg/kg m.c., fenicort.
RKO, dopamina (400mg w 500ml
soli).
Uwaga
 Po podaniu β-adrenergicznych
i aminofiliny może wystąpić
tachykardia.
 Adrenaliny nie wolno podawać
chorym na ♥, z nadciśnieniem,
w ciąży – zamiast –glikagon.
NOTATKI:
2. Podtopienie
Patofizjologia
Uduszenie po zanurzeniu w środowisku
płynnym. Najczęstsze przyczyny to:
wyczerpanie
(po
alkoholu,
przemarznięcie), zaplątanie w roślinach
wodnych, wypadek łodzi, nurkowanie,
samobójstwo.
Trzeba pamiętać, że po zanurzeniu
w zimnej wodzie może dojść do
pobudzenia n. błędnego i skurczu n-ń
obwodowych,
odruchowej
asystolii
(szczególnie po obfitych posiłkach),
odruchowego rozszerzenia n-ń i zapaści
(po opalaniu). Częste są również zmiany
pourazowe (po skoku do płytkiej wody).
Rozrużniamy utonięcie suche (10-20%
przypadków) i mokre. W suchym po
skurczu głośni następuje bezdech i po
5min. NZK. Utonięcie mokre - tu hipoksja
wywołuje wzmożone oddychanie, przy
czym dochodzi do aspiracji dużych ilości
wody. Jest również podział na utonięcia
w wodzie słodkiej (która miesza się
z krwią wywołując zab. elektrolitowe)
i słonej (obrzęk płuc) ale nie ma to
znaczenia w okresie przedklinicznym jeżeli
chodzi o postepowanie. Może nastąpić
pogorszenie rokowania przez: chlor
zawarty w wodzie, co powoduje toksyczny
obrzęk płuc, aspirację szlamu i/lub soku
żołądkowego.
Objawy
- niedotlenienie,
- zab. świadomości,
- zab. rytmu serca,
- niewydolność nerek,
Postępowanie
Bardzo delikatne wyciągnięcie z wody
na desce w pozycji leżącej (inaczej
nieodwracalne NZK) i w kołnierzu,
wcześnie wentylować, odessać.
ryc. Wczesne czynności ratunkowe u podtopionego.
Tlen 6l/min., i.v., ringer 500ml.
Zdjąć mokrą odzież, chronić przed
wychłodzeniem.
Furosemid 20-40mg.
Uwaga
* Pacjenta należy przewieźć do szpitala –
istnieje możliwość następstw w ciągu 2448h.
NOTATKI:
3.
Zagrożenia
powstałe
podczas
nurkowania
z
akwalungiem
Choroba dekompresyjna/ kesonowa
Patofizjologia
Zwiększona ilość azotu we krwi podczas
nurkowania uwalnia się w postaci
pęcherzyków
podczas
szybkiego
wynurzania. W konsekwencji czego
dochodzi do zatorów. Dotyczy (I typ)
skóry, mm. szkieletowych, (II typ) układu
nerwowego, serca i innych ważnych
życiowo narządów.
Objawy
- wysypki skórne i zaczerwienienia,
- bóle kostno – stawowe,
- zawroty głowy, zaburzenia czucia,
słuchu, oczopląs, krwotoki z nosa i błony
bębenkowej,
- zaburzenia świadomości,
- drgawki,
- odma, tachykardia, niemiarowość pracy
serca,
- ↓BP,
- ubytki neurologiczne: osłabienie mm.,
niepewny chód, parestezje, niedowłady,
paraplegia (porażenie obu kk. dolnych,
pęcherza
i
odbytnicy),
tetraplegia
(porażenie wszystkich kk.).
Postępowanie
Pozycja leżąca lub na boku.
Tlen 6l/min., i.v., 500ml ringera.
W przypadku odmy – nakłucie.
Uwaga
*Wskazany transport śmigłowcem na max
wysokości 300m do ośrodka hiperbarii
np. w Gdyni - tel. alarmowy:
(0-58) 622 51 63 (24 godz/dobę)
*LPR BYDGOSZCZ (0-52) 373-01-80
4. Porażenie prądem elektrycznym
Patofizjologia
Skutki zależą od drogi przepływu prądu
(mózg, serce - przejście od jednej do
drugiej kk. górnej bardziej niebezpieczne),
ale również czasu działania prądu,
oporności (ubranie, skóra, tkanki) rodzaju
prądu (stały, zmienny - bardziej
niebezpieczny), częstotliwości (wzrost
powoduje ciepło – 50Hz szczególnie
niebezpieczny dla serca), natężenia prądu
(im wyższe, tym poważniejsze skutki
elektrotermiczne) jak również od napięcia
prądu.
Niskie napięcie <1000V - następuje skurcz
mm. – „przymarznięcie do przedmiotu pod
napięciem”, zab. rytmu serca - migotanie
komór.
Wysokie napięcie >1000 V – przewaga
efektów elektrotermicznych z głębokim
i groźnym zniszczeniem skóry – oparzenia.
Tu
również
porażenie
piorunem!
Wywołuje asystolię.
Porażenie następuje przez włączenie ciała
w
dwóch
punktach
do
obwodu
elektrycznego (przewód i ziemia –
„zawarcie doziemne”), lub przeskok „iskry
elektrycznej” prądu wysokiego napięcia.
Objawy
Ogólne: olśnienie, ogłuchnięcie, niepokój,
ból mm. jak po wysiłku, zab. świadomości,
zawroty głowy, niedowłady, drgawki,
Skóra: rany pokryte białym skrzepem,
oparzenia,
♥: ↑HR, objawy zawału u starszych, NZK,
początkowo ↑BP →↓BP,
Nerki: niewydolność,
Postępowanie
Wyłączyć
bezpiecznik
(wysokie
napięcie pogotowie energetyczne/straż).
RKO.
opatrzenie ran i oparzeń.
Tlen6l/min, i.v., HAES lub ringeri
500ml, furosemid 20-40mg.
W przypadku zespołu zmiażdżenia
dwuwęglany.
Uwagi
*NZK może wystąpić po różnie długim
czasie nawet do 24h, zwłaszcza po
porażeniu prądem o niskim napięciu. Przy
wysokim napięciu odległość bezpieczna to
4m.
5. Porażenie piorunem – sauceratio
Patofizjologia
Rzadko (20 osób na rok) przy wysokiej
śmiertelności (40%). Najbardziej narażoną
grupą są rolnicy i wczasowicze. W
przypadku porażenia piorunem w bardzo
krótkim czasie przepływa prąd o wysokiej
energii (30 000 000V, 200 000A) po
powierzchni ciała do ziemi. Efektem tego
jest uszkodzenie o.u.n. (obrzęk mózgu),
zab. sercowo - naczyniowe (NZK),
oparzenia, urazy, urazy oczu (początkowo
odruchy źreniczne mogą być nieobecne lub
źrenice nierówne), rozerwanie błony
bębenkowej (u co 2.), porażenia kończyn
(dolnych - 60%, górnych - 30%).
Objawy
- zab. świadomości,
- niedowłady,
- porażenie oddechu,
- drgawki,
- zab. rytmu,
- nw. nerek,
- objawy wstrząsu,
- oparzenia I-III°,
Postępowanie
Pozycja leżąca
p/wstrząsowa.
na
boku
i.v., ringeri (jak w oparzeniach).
Tlen.
lub
W razie potrzeby p/bólowe – morfina
5-10mg
i.v.,
furosemid
20-40mg,
dwuwęglan (jak w zespole zmiażdżenia).
RKO.
Opatrzyć rany i urazy,
Uwagi
*Chorego można dotykać bez obaw.
*Piorun może trafić dwa razy w to samo
miejsce.
*W zdarzeniu masowym priorytetowo
traktować osoby bez znaku życia (wbrew
zasadom!)
6. Działanie ciepła. Organizm człowieka
dość dobrze toleruje wysokie temperatury,
lecz przy współistniejącym wysiłku
fizycznym często dochodzi do przegrzania
ustroju. Oprócz zgubnego ogólnego
działania
ciepła (hipertermii) mamy
jeszcze miejscowe urazy takie ja oparzenia.
6a.Oparzenia – (adustio)
Patofizjologia
Oparzenia mogą powodować: związki
chemiczne, gorące przedmioty, płomień,
łuk elektryczny, gorące płyny, para. Są IV
stopnie oparzeń.
Objawy
I°: dot. naskórka, rumień, obrzęk – brak
pęcherzy,
II°a: oparzenie niepełnej grubości skóry –
powierzchowne,
b:
oparzenie
niepełne
głębokie
z zaczerwienieniem, bólem, znacznym
obrzękiem i tworzeniem się pęcherzy; nie
są uszkodzone mieszki włosowe i gruczoły
potowe,
III°: oparzenie pełnej grubości; obejmuje
naskórek, skórę i tłuszcz podskórny; nie
ma czucia; szare, białawe lub czarne
zabarwienie skóry; „skóra wyprawiona”,
IV°: dotyczy całej grubości skóry i
powięzi, mięśni i kości,
*Ponadto objawy wstrząsu, tachykardia,
↓RR, duszność,
Postępowanie
Usunąć źródło ciepła, usunąć ubranie
(gdy wniknie w ranę obciąć dookoła).
Schładzać zimną wodą o temperaturze
20°C/20min.
pozycja jak we wstrząsie.
Jałowy opatrunek na rany.
<10%p.p.c. - schładzać miejscowo,
>10%p.p.c. – 2x i.v., przetaczać płyny
ringer, HAES 6%
Reguła Parklanda dot. przetoczenia
płynów przez pierwsze 6h:
p.p.c. [%] x 1/2 m.c.[kg] = [ml]
leki p/bólowe morfina 5-10mg lub
trama 50-100mg.
Uwagi
*II i III° występują często razem. Uwaga
aby nie przeoczyć urazu inhalacyjnego –
poparzona, osmalona twarz. Szacunkowy
sposób określenia poparzonej powierzchni
– dłoń + palce = 1% p.p.c. SZŻ u dzieci
i starszych I i II °: >10%, u dorosłych
>15%p.p.c. lub III° >2% => leczenie
szpitalne!
Niezbędna
profilaktyka
p/tężcowa i nacięcie strupów w przypadku
okrężnych oparzeń kończyn lub klatki
piersiowej.
Do ośrodków specjalistycznych kierować:
>25%p.p.c. w wieku 10-50lat lub <10 i
>50 lat >20%!
ryc. Reguła dziewiątek (Neunera).
6b.
Udar
cieplny
–
przegrzanie i hipertermia.
Patofizjologia
calentura
Organizm ludzki jest piecem w którym
spalane pokarmy (paliwo) zamieniane jest
na energię – również energię cieplną.
Człowiek spala ok.50-60kcal/h/m2. Gdyby
nie działały takie mechanizmy chłodzące
jak: parowanie, czy inne prowadziłoby to
do
podnoszenia
temperatury
ciała
o 1,1°C/h.
Czynnikami
predysponującymi
są:
przegrzane pomieszczenia, upał letni, silne
nasłonecznienie, podczas ciężkiej pracy
fizycznej przy upośledzeniu oddawania
ciepła (duszne, wilgotne, gorące powietrze,
nieprzewiewna odzież).
Możliwe zagrożenia to: obrzęk mózgu,
niewydolność krążenia, wątroby i nerek rabdomioliza.
Często narażeni są: niemowlęta, osoby
starsze, dekarze, żołnierze, osoby po
spożyciu alkoholu, otyli.
Udar cieplny to wysoka gorączka
z
towarzyszącymi
objawami
neurologicznymi. Inne rzadsze przyczyny
przegrzania to: z-ł psychotyczny (po
podaniu
leków
p/psychotycznych
np.haloperydolu), amfetaminy, przy udarze
mózgowym
(niedokrwienie/krwotok
w ośrodku termoregulacyjnym).
Objawy
- bóle i zawroty głowy, omdlenie,
nudności,
- bóle brzucha, wymioty,
- zmęczenie, rozdrażnienie,
- drgawki,
- skóra gorąca, sucha, zaczerwieniona lub
szara,
- tachykardia, hipotonia, przyspieszony
oddech,
- ciepłota głęboka >40°C,
- obrzęki kończyn dolnych,
Postępowanie
Ewakuacja jeżeli korzyści z niej
płynące przeważają nad ryzykiem ich
zaniechania.
Pozycja z uniesioną głową, rozebrać,
wilgotne, zimne okłady.
500ml ringera lub soli fizjologicznej =
wyrównanie
zaburzeń
wodnoelektrolitowych; Rodzaj i ilość zależy od
stanu pacjenta; Płyny uzupełniać powoli,
bo może rozwinąć się obrzęk mózgu
(szczególnie przy hipernatremii).
Tlen 6l/min.
U pacjentów nieprzytomnych stosuje
się glukozę, witaminę B1, kwas foliowy
i nalokson.
Zapobiegać obrzękowi mózgu fenicort
50mg, w razie dreszczy – clonazepam.
Uwagi
*Nie podawać środków p/gorączkowych,
są one nieskuteczne a i mogą pogłębić
uszkodzenia w wątrobie!
*Metody ochładzania: rozebranie ciała
pacjenta
i
zwilżenie
go
wodą
o temperaturze otoczenia z użyciem
nawiewu wentylatora, zimne kąpiele,
podawanie zimnych płynów.
7. Działanie zimna.
Do tego rodzaju schorzeń i urazów
dochodzi, gdy człowiek niewłaściwie
chroniony przed zimnem narażony jest na
jego działanie. Urazy te możemy podzielić
na miejscowe (odmrożenia) lub ogólne
(wychłodzenia).
7a.Odmrożenia – (congelatio)
Patofizjologia
Czynnikami sprzyjającymi wychłodzeniu
i
odmrożeniom
są:
alkohol
(wypromieniowanie ciepła z rozszerzonych
n-ń),
przemoczona,
ciasna
odzież,
obwodowe niedokrwienie przez ucisk lub
schorzenie.
Szczególnie
narażone
na odmrożenia są tzw. dystalne części
ciała, czyli najbardziej oddalone od
tułowia: stopy, dłonie, nos, policzki, broda,
uszy. Najgorsze jest wilgotne, zimne
powietrze!
Odmroziny – (periosis, „bolak zimny”,
cold sore) zmiany wywołane są zimnym,
suchym powietrzem o temp. >0°C (często
narażone są kobiety i wspinacze);
Charakterystyczne są swędzące, małe
zaczerwienienia, „pajaczki”
Stopa okopowa – czynnikami narażenia są
wilgoć i zimno o temp. >0°C (często u
żołnierzy i bezdomnych); Pojawiają się:
przekrwienie, ból, obrzęk, pęcherze.
Objawy odmrożenia miejscowego
I°: drętwienie, zaczerwienienie z białym
lub żółtawym zabarwieniem tkanki;
II°: pojawiają się pęcherze z surowicą lub
mlecznym
płynem,
otacza
je
zaczerwieniony obszar obrzęku;
III°: pęcherze z krwią, brak czucia bólu;
IV°: dotyczy mm., kości, mumifikacja
palców lub kończyny,
Postępowanie
(a) odmrozina – łagodne ogrzewanie,
nawilżanie,
(b) Stopa okopowa – uniesienie,
oszczędzanie kończyny, unikanie wilgoci
i zima;
(c) odmrożenie: przede wszystkim należy
zwalczać
współistniejącą
hipotermię;
leczenie odmrożeń zaczyna się po
podniesieniu temp. Ciała >34°C; należy
założyć jałowy opatrunek, bandaż,
zastosować uniesienie kończyny, podawać
ciepłe, osłodzone płyny do picia, i.v.,
ogrzany płyn ringera 500ml, kwas
acetylosalicylowy, zastosować profilaktykę
p/tężcową, obarcza się białe pęcherze (lecz
nie te w których jest krew!), skuteczny jest
również krem z aloe vera. Odmrożoną
część ciała zanurza się w wodzie o temp.
40-42°C. Ogrzewanie powinno być
prowadzone do chwili, gdy skóra
odmrożonego fragmentu ciała stanie się
miękka, elastyczna i różowa. Dodatkowo
stosuje się ibuprofen, penicylinę oraz płyny
wg. zapotrzebowania dobowego.
7b.Hipotermia uogólniona – hypothermia
Patofizjologia
Hipotermia jest obniżeniem temperatury
głębokiej ciała do 35°C lub niższej np. po
wpadnięciu do zimnej wody, po ekspozycji
na zimo w zbyt skapym/mokrym ubraniu,
wskutek przewiania, picia alkoholu,
zatrucia barbituranami (powoduje zab.
ośrodkowej
regulacji
temperatury).
Czynnikami narażenia są również:
niemowlęctwo (bo wysoki stosunek
powierzchni do masy ciała), starość (bo
wskutek
podeszłego
wieku,
przyjmowanych
leków
i
schorzeń
następuje obniżone wytwarzanie ciepła).
Objawy
W związku z powyższym następuje
niedobór
płynów
śródnaczyniowych,
zagęszczenie krwi, wyczerpanie rezerw
glukozy, hipowentylacja i hipoksemia,
przymglenie świadomości, obrzęk mózgu,
zatrzymanie oddechu, migotanie komór
i w końcu NZK.
Okres 1 – obronny – hipotermia łagodna
- 35-36°C – początkowo rozdrażnienie,
euforia, blednięcie, drżenie mięśniowe,
bóle kończyn, pogłębiony oddech, ↑a. ♥,
↑RR,
Okres 2 – wyczerpania – hipotermia
umiarkowana - 32-34°C – niezgrabne
ruchy, niepamięć wsteczna, brak drżenia
mięśni, zmniejszenie odczuwania bólu,
↓a.♥ o 30%, RR trudne do oznaczenia,
hipoglikemia,
Okres 3 – porażenia – hipotermia
umiarkowana - 32-24°C – porażenie
wiotkie mm., brak czucia bólu, utrata
przytomności,
źrenice
rozszerzone
z reakcją, ↓a.♥ o 50%,
Okres 4 – końcowy – głęboka hipotermia
<24°C - brak reakcji źrenic na światło,
odruchów, migotanie komór aż do
asystolii, obrzęk płuc, „śmierć pozorna”
Postępowanie
Ewakuacja jeżeli korzyści z niej
płynące przeważają nad ryzykiem ich
zaniechania.
Badanie bardzo delikatne (u pacjentów
w hipotermii bardzo łatwo dochodzi
do zaburzeń rytmu serca).
Zapobieganie utracie ciepła. Chronić
prze wychłodzeniem, zdjąć przemoczone
ubranie.
RKO.
Tlen 6l/min. ogrzany i nawilżony, i.v.,
ogrzane płyny.
Chorzy z zaburzeniami świadomości
powinien otrzymać dożylnie nalokson,
glukozę i witaminę B1. Pacjenci
w hipotermii zazwyczaj są odwodnieni
i łatwo może u nich dojść do hipowolemii
i hipoglikemii.
Uwagi
*Leki i defibrylacja gdy temperatura
>30°C. „Nikt nie jest martwy, dopóki nie
umrze ogrzany” - akcję resuscytacyjną
prowadzić do czasu normalnego ogrzania
ciała. Nie należy ogrzewać szybko!
* Metody ogrzewania pacjenta:
Czynne
Zewnętrzne źródła
ciepła: ciało
ratownika, kąpiel,
koce elektryczne,
lampy grzewcze,
Ogrzewanie
głębokie: ogrzany,
nawilżony tlen,
ciepłe płyny
(również do
żołądka, jelita
grubego).
Bierne
Ciepło pacjenta,
ruch.
NOTATKI:
Kwalifikacja
Hipotermia
umiarkowana
i głęboka.
Kwalifikacja
Hipotermia
łagodna.
8. Zagrożenia związane z przebywaniem
na dużej wysokości.
Patofizjologia
Wysokość 1500-3500m (4900-11500 stóp)
powoduje
zmniejszoną
wydolność
organizmu i zwiększoną wentylację.
3500-5500m (11500-18000 stóp) max
wysycenie Hb tlenem wynosi <90%.
Powyżej 5500m (>18000 stóp) występuje
znaczna
hipoksemia
i
hipokapnia.
Aklimatyzacji towarzyszą: zwiększenie
wentylacji,
zasadowica
oddechowa.,
zwiększone wydalanie moczu. Adaptacja
trwa ok. 4-7 dni i jest osobniczo inna.
Choroba występuje u ok. 25% osób na
wysokości 2500m (8100 stóp) i 75% na
wysokości 4500m (14600 stóp).
8a. Choroba górska – Acute Moutain
Sickness
Profilaktyka
Na 12-24h przed wyprawą acetazolamid
(np. Diamox 125mg) – lek moczopędny,
który przeciwdziała retencji wody.
Patofizjologia
Choroba występuje u osób, które zbyt
szybko dostały się na wysokość 2000m
(6600 stóp) i większą. Przyczyną jest
niedotlenienie. Rozwija się obrzęk mózgu,
obrzęki obwodowe i łagodny obrzęk płuc.
Objawy
- obustronny ból głowy (czoła), brak
apetytu, nudności, osłabienie, senność, złe
samopoczucie (łagodny przebieg),
- wymioty, skąpomocz, duszność, cechy
retencji wody (przebieg ostry),
Postępowanie
Zejście
niżej!
Zaburzenia
przytomności,
ataksja
(niezborność
ruchowa), czy obrzęk płuc wymagają
zejścia z gór i hospitalizacji.
Objawy
- po 2-4 dniach od wejścia powyżej 4500m
(14500 stóp). Zazwyczaj podczas 2.nocy
spędzonej na wysokości),
- duszność, zmęczenie, uporczywy kaszel
(wcześnie),
- duszność spoczynkowa,
- gorączka, kaszel z krwiopluciem,
- rzężenia i bulgotanie,
- sinica paznokci, później centralna,
- ↑ oddechów i HR,
Postępowanie
Ból głowy – kwas acetylosalicylowy
lub paracetamolu,
Zejść niżej o 500-1000m (1500-3000
stóp), leżenie w łóżku,
Tlen,
Wymioty – metoclopramid,
Tlen,
Deksametazon (4mg co 6h),
Komora hiperbaryczna?!
Furosemid (bardzo ostrożnie, bo wielu
pacjentów z tą chorobą może być
odwodnionych),
8b. Obrzęk płuc – High Altitude
Pulmonary Edema.
Patofizjologia
Niekardiogenny
obrzęk
płuc.
Do
czynników ryzyka
należą:
szybkie
wspinanie się, niska temperatura, spożycie
soli, leki nasenne, incydent HAPE
w przeszłości, znaczny wysiłek. Rzadziej
występuje u kobiet, a dzieci są bardziej
narażone.
Rękaw Gammowa?! (stymuluje zejście
o 1500m = 5000 stóp),
Furosemid 80mg 2x/d,
8c. Obrzęk mózgu – High Altitude
Cerebral Edema.
Patofizjologia
Większość przypadków rozwija się przez
1 – 3 dni i zdarza się na wysokości
powyżej 3500m (10000 stóp). Częstość
występowania
nie
przekracza
1%
wspinających się. Opisywano również
zgony z tego powodu przy wysokości
2500m.
Objawy
- silny ból głowy, nudności, wymioty, zab.
świadomości, splatanie, omamy, ataksja,
zab. mowy, drgawki, śpiączka,
Postępowanie
Ewakuacja do szpitala z komorami
hiperbarycznymi, za pomocą rękawa
Gammowa,
Tlen,
8d. Zapalenie rogówki wywołane
promieniowaniem
ultrafioletowym
(ślepota śniegowa).
Profilaktyka
Stosowanie
okularów
p/słonecznych
z bocznymi osłonami.
Patofizjologia
Natężenie
promieniowania
ultrafioletowego zwiększa się o 5% na
każde 300m (1000 stóp) wysokości.
Promieniowanie ultrafioletowe typu B jest
pochłaniane przez rogówkę i może
powodować oparzenie w czasie 2h.
Objawy
- silny ból oka, uczucie piasku, łzawienie,
obrzęk spojówki, światłowstręt, obrzęk
powieki,
Leczenie
Objawy zwykle ustępują samoistnie po
24h, jest zwykle bolesne i wymaga leków
p/bólowych.
BIBLIOGRAFIA:
1. Urban & Partner; 2004r.
„Postępowanie w nagłych zagrożeniach
zdrowotnych”
P.Sefrin, R.Schua,
2. Urban & Partner; 2003r.
„Medycyna ratunkowa”
S. Plantz, J.Adler,
3. D.W. Publishing Co; 2000r.
“Sekrety medycyny przypadków nagłych”
V. Markorchik, P. Pons,
4. Urban & Partner; 2003r.
“Leki w medycynie ratunkowej i
intensywnej terapii”
F. Flake, B. Lutomsky,
5. Krajowa Rada Resuscytacji; 2005r.
„Zaawansowane zabiegi ratujące życie”