Żylna choroba zakrzepowo

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
[ŻChZZ]
• To zakrzepica żył głębokich [ZŻG] i jej
najgroźniejsze powikłanie zator tętnicy
płucnej [ZP]
• następstwa ZŻG - zespół pozakrzepowy
usposabiający do nawrotów ŻChZZ
1
Czynniki ryzyka:
•
•
•
•
•
Wiek > 40 lat
długotrwałe unieruchomienie
udar mózgu
nowotwory złośliwe i leczenie p/nowotworowe
duże zabiegi operacyjne w obrębie j.brzusznej,
k.dolnych
• urazy-złamania miednicy, kości udowej, kończyn
dolnych
2
Czynniki ryzyka:
•
•
•
•
•
•
Otyłość
żylaki
niewydolność serca III i IV klasa NYHA
obecność cewnika w dużych żyłach
czerwienica, nadpłytkowość
doustne środki antykoncepcyjne i HTZ
[hormonalna terapia zastępcza]
• obecność p/ciał antyfosfolipidowych
3
Postacie ŻChZZ
• Zakrzepica żył głębokich - phlebothrombosis
profunda
• bolesny siniczy obrzęk kończyny - phlegmasia
coerulea dolens
• zespół pozakrzepowy syndrom post
phlebothrombosis
• zator tętnicy płucnej embolia arteriae pulmonalis
4
Zakrzepica żył głębokich-objawy
• Głęboki ból łydki, okolicy dołu podkolanowego
lub uda, aż do pachwiny - może nasilać się przy
przyjęciu pozycji pionowej, a zanikać w pozycji
leżącej
• początek dolegliwości zwykle nie jest nagły -ból
stopniowo zwiększa się w ciągu godzin i dni
• obrzęk kończyny - może być nie zauważalny w
pozycji leżącej
• zasinienie kończyny zwłaszcza po jej opuszczeniu
5
ocena prawdopodobieństwa
klinicznego ZŻG a priori w skali
Wellsa
Wywiad lub objaw kliniczny
• nowotwór złośliwy
• niedowład, unieruchomienie
• duży zabieg chirurgiczny
w ciągu ostatnich 4 tygodni
• bolesność miejscowa
• obrzęk całej kończyny dolnej
Punkty
+1
+1
+1
+1
+1
6
Skala Wellsa c.d.
• Obrzęk kostek większy o > 3cm
w porównaniu ze zdrową kończyną
• obrzęk ciastowaty
• widoczne żyły powierzchowne
+1
+1
+1
7
Skala Wellsa - interpretacja
Prawdopodobieństwo ZŻG Suma Punktów
• małe
<0
• pośrednie
1-2
• duże
>3
8
Ocena prawdopodobieństwa
klinicznego ZP a priori w skali
Wellsa
Wywiad lub objaw kliniczny
Punkty
• obrzęk k. dolnej, ból w przebiegu
żył głębokich
• akcja serca > 100/min
• unieruchomienie przez 3 kolejne
dni lub zabieg chirurgiczny w ciągu
ostatnich 4 tygodni
+3
+ 1,5
+ 1,5
9
Skala Wellsa w ZP c.d.
• Potwierdzona ZŻG lub ZP w wywiadzie
• krwioplucie
• nowotwór złośliwy, leczenie
p/nowotworowe
+ 1,5
+1
+1
10
Skala Wellsa w ZP - interpretacja
Prawdopodobieństwo ZP
małe
pośrednie
duże
suma punktów
<2
2-6
>6
11
Zapobieganie:
•
•
•
•
•
Zmniejszenie zastoju w żyłach głębokich :
wczesne uruchamianie po zabiegach
chirurgicznych
leczenie żylaków kończyn dolnych
leczenie niewydolności krążenia
odstawienie leków wywołujących zakrzepicę
[estrogeny]
leczenie nadpłytkowości, poliglobulii
12
Zapobieganie
• Farmakologiczne zahamowanie powstawania
zakrzepu [hamowanie agregacji płytek, oraz
hamowanie aktywacji ukł. krzepnięcia]
13
Cel terapii:
• Zapobieganie ZP oraz rozwojowi zakrzepicy
• przywrócenie przepływu krwi w naczyniach
objętych zakrzepicą
• zachowanie czynności zastawek żylnych
• zapobieganie zespołowi pozakrzepowemu
14
Literatura przedmiotu:
• Przydatność klinicznej skali
diagnostycznej w rozpoznawaniu
ŻChZZ. L.J.Tamariz i współ. Medycyna
Praktyczna 4(170) kwiecień 2005
15