Zaburzenia stanu zakażenia i rozwoju związane z

Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju
związane z nieprawidłowym
odżywianiem
„DEBATA O ZDROWIU” KWIDZYN, 29 listopada 2011r.
Prawidłowe żywienie ma szczególne znaczenie
u dzieci i młodzieży ze względu na bardzo
intensywne procesy wzrastania i dojrzewania
zachodzące w tym okresie życia.
Zarówno niedobory składników odżywczych
jak i ich nadmierne spożycie mają negatywne
konsekwencje zdrowotne.
Jak wykryć zaburzenia w stanie odżywienia?
1. Siatki centylowe skorelowane - oceniają
proporcję masy ciała do wysokości
W metodzie tej im dziecko tęższe, tym
pozycja centylowa tej proporcji jest wyższa.
Pasmo między 90 a 97 centylem to nadwaga,
a powyżej 97 centyla to otyłość.
Jak wykryć zaburzenia w stanie odżywienia ?
2. Wskaźnik BMI (Body Mass Index) wyrażamy wzorem
waga (kg)
BMI =
[(wysokość ciała )m)]2
Ustalone są wartości graniczne BMI dla dorosłych i
starszej młodzieży:
NORMA = 18,5 - 24,9
BMI
= 25 – 29,9 nadwaga
BMI
> 30 otyłość
BMI
< 16 niedożywienie
Nadwaga i otyłość
Są najczęstszymi zaburzeniami rozwoju
występującymi u dzieci i młodzieży .
Z raportu (2005r.) Międzynarodowej
Organizacji Zwalczania Nadwagi i Otyłości
wynika, że co piąte dziecko w Europie ma
problem z utrzymaniem prawidłowej wagi
ciała.
Nadwaga i otyłość
Najczęstszą postacią otyłości jest tzw. otyłość
prosta.
Przyczyny :
czynniki genetyczne
czynniki środowiskowe: nieprawidłowy,
utrwalony w rodzinie sposób odżywiania oraz
niska aktywność ruchowa.
Powikłania otyłości u dzieci
Psychosocjalne
Zła samoocena
Lęk
Depresja
Zaburzenia jedzenia
Izolacja socjalna
Gorsze wyniki w nauce
Neurologiczne
Guz rzekomy mózgu
Endokrynologiczne
Insulinooporność
Cukrzyca typu 2
Przedwczesne dojrzewanie
Zespół policyklicznych jajników (dziewczęta)
Hipogonadyzm (chłopcy)
Sercowo-naczyniowe
Zaburzenia lipidowe
Nadciśnienie tętnicze
Koagulopatia
Przewlekłe zapalenia
Dysfunkcja śródbłonka (endotelium)
Powikłania otyłości u dzieci – cd.
Płucne
Zespół nocnego bezdechu
Astma
Nietolerancja Ćwiczeń fizycznych
Żołądkowo-jelitowe
Choroba refluksowa przełyku
Choroba stłuszczeniowa wątroby
Kamica żółciowa
Zaparcia stolca
Nerkowe
Stwardnienie kłębuszków nerkowych
(glomerulosclerosis)
Mięśniowo-szkieletowe
Bóle pleców
Zwichnięcie nasady głowy kości udowej
Złamanie przedramienia
Płaskostopie
Nadwaga i otyłość
Statystyki dowodzą, że większość otyłych
osób dorosłych miała nadwagę lub była otyła
już we wczesnym dzieciństwie, dlatego też
utrzymanie prawidłowej wagi ciała u dzieci i
młodzieży jest tak ważne dla utrzymania
dobrego stanu zdrowia w dorosłym życiu.
Leczenie otyłości prostej
1. Leczenie dietetyczne jest podstawową
metodą postępowania
Dowóz energii powinien być mniejszy od
zapotrzebowania o 500 – 1000 kcal/dobę
Dąży się do zmniejszenia masy ciała o 0,5 – 1
kg/tydzień i o ~10% wartości wyjściowej
Leczenie otyłości prostej
2. wysiłek fizyczny
3. psychoterapia (modyfikacja zachowań)
Terapia behawioralna skupia się na analizie i
modyfikacji zachowań żywieniowych i
związanych z aktywnością fizyczną
Żywienie niedoborowe pod względem
ilościowym i jakościowym przyczynia się do
pogorszenia stanu zdrowia , upośledza
funkcjonowanie układu odpornościowego,
zmniejsza wydolność układu krążeniowo –
oddechowego, zaburza prawidłowy rozwój
tkanki kostnej oraz powoduje nadmierną
drażliwość i zmniejszenie koncentracji, a w
konsekwencji prowadzi do osiągania gorszych
wyników w nauce.
Anoreksja i bulimia
Lansowanie w mediach szczupłej sylwetki
jako ideału kobiecej urody sprawia, że
większość nastolatek już w wieku 12-14 lat
zaczyna zwracać szczególną uwagę na swój
wygląd i wprowadzać pierwsze
niekontrolowane ograniczenia w żywieniu,
polegające na stosowaniu rozmaitych diet
odchudzających, okresowych głodówek i
czasem zbyt intensywnych ćwiczeń
fizycznych.
Anoreksja nervosa ( jadłowstręt
psychiczny)
Jest jedną z poważnych chorób związanych z
niedoborowym żywieniem.
Najczęściej pojawia się u dziewcząt między 12
a 21 rokiem życia i występuje u 1-2%
populacji. Chłopcy zapadają na tę chorobę 10krotnie rzadziej.
Podstawowe objawy jadłowstrętu
psychicznego :
• spadek należnej masy ciała w krótkim czasie
o ponad 15 %
• nieodparty lęk przed przybraniem na wadze
mimo rzeczywistego niedoboru masy ciała
• zaburzenia postrzegania własnego ciała:
osoba chora uważa, że jest otyła lub jakaś
część jej ciała jest za gruba nawet wówczas,
gdy jest skrajnie wychudzona
• zaburzenia miesiączkowania
Anoreksja jest chorobą o podłożu
psychicznym.
Zaburzenia są związane z konfliktami
wewnętrznymi:
 negatywny obraz własnej osoby
 problemy związane z rozpoczynającym się
procesem dojrzewania
 problemy uczuciowe
Bierze się pod uwagę także czynniki
genetyczne i neurobiologiczne
Leczenie anoreksji jest trudne i długotrwałe
Dzieci odrzucają potrzebę leczenia, uważają
się za zdrowe, zaprzestają istnieniu problemu
Leczenie powinno być prowadzone w
specjalistycznych ośrodkach psychiatrycznych
dla dzieci i młodzieży.
Bulimia nervosa (żarłoczność
psychiczna)
Jest to zaburzenie najczęściej występujące u
licealistek lub studentek.
Częstość występowania szacuje się na 0,5 –
2% wśród kobiet w wieku 16-35 lat.
Chore na bulimię, znacznie częściej niż
anorektyczki pochodzą z rodzin, w których
występują konflikty, zaniedbywanie czy nawet
odrzucenie dziecka.
Objawy bulimii :
• powtarzające się okresy żarłoczności i poczucie
braku kontroli nad jedzeniem
• regularne prowokowanie wymiotów, stosowanie
środków przeczyszczających lub odwadniających,
ścisłych diet lub intensywnych ćwiczeń po
epizodach obżarstwa, by nie utyć
• utrzymywanie się stałego poczucia winy i
mniejszej wartości własnej oraz wysokiego
poczucia lęku, czasem depresji.
Leczenie bulimii polega na terapii w poradni
zdrowia psychicznego, oddziale dziennym
nerwic lub ośrodku psychoterapeutycznym dla
młodzieży
Wady występujące w żywieniu dzieci i
młodzieży stwarzają, z jednej strony, ryzyko
wystąpienia niedoborów żywieniowych , z
drugiej mogą sprzyjać rozwojowi nadwagi i
otyłości, a w późniejszym okresie życia
również innych przewlekłych chorób
żywieniowo-zależnych jak :




choroby układu krążenia
cukrzyca t. 2
nowotwory złośliwe
ostoporoza
Piśmiennictwo
1. „Zasady prawidłowego żywienia dzieci i
młodzieży oraz wskaźniki dotyczące zdrowego
stylu życia” – prof. dr hab.med. Mirosław Jarosz,
Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2008r.
2. Podstawy teoretyczne programu „Trzymaj
Formę!”
 Poradnik dla nauczycieli wydanie IV, Warszawa
2010r. (PFPŻZP i GIS)
3. „Choroby Wewnętrzne” pod redakcją prof.dr
hab.med. Andrzeja Szczeklika, Kraków 2005r.