Klasyczny model gospodarki: AD - LAS

Wykład:
ROLA INWESTYCJI
W PROCESACH
WZROSTU GOSPODARCZEGO
Zmiany konsumpcji i inwestycji, USA 1960-2000
Inwestycje – definicje
Inwestycje – są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez
przedsiębiorstwa. Całkowite inwestycje obejmują inwestycje
w kapitał trwały oraz inwestycje w kapitał obrotowy.
Begg, Fischer, Dornbusch
Inwestycje - polegają na powiększaniu w danym społeczeństwie
zasobu budynków, maszyn i urządzeń oraz zapasów w ciągu
roku.
Samuelson, Nordhaus
Inwestycje - to suma wydatków przedsiębiorstw na fabryki,
maszyny, wyposażenie i zapasy oraz wydatków gospodarstw
domowych na zakup mieszkań.
Hall, Taylor
Stopa inwestycji a wzrost gospodarczy
GDP per capita a wartość kapitału przypadającego
na 1 pracownika w 1990 r.
Źródło: Summers & Heston, NBER
Krótkookresowa funkcja produkcji
a inwestycje w majątek trwały
Wielkość
produkcji
Y
Wzrost wielkości majątku trwałego
przesuwa krótkookresową funkcję
produkcji w górę
Krótkookresowe
funkcje produkcji
N
Wielkość zatrudnienia
Funkcje inwestycji
A)
INWESTYCJE
B)
I = a
INWESTYCJE
AUTONOMICZNE
STOPA %
INWESTYCJE
I = a - (b*R)
Funkcje inwestycji (c.d.)
C)
DOCHÓD
NARODOWY
INWESTYCJE
D)
I = f (r, Y)
I = K* - K-1
POŻĄDANY
ZASÓB
KAPITAŁU
ZASÓB
KAPITAŁU W
POPRZEDNIM
OKRESIE
K*= k (W/RK)Y
PŁACE
CENA
WYNAJMU
KAPITAŁU
Inwestycje, stopa % i rentowność
projektów inwestycyjnych
Inwestycje, stopa % i oczekiwania
r
STOPA %
dobre
perspektywy
KRZYWE
INWESTYCJI
złe
perspektywy
I1
I2
I0
I
PLANOWANE
INWESTYCJE
Wyznaczniki bogactwa wg A.Smitha
 “Nie można powiększyć wartości rocznego produktu
ziemi i pracy jakiegoś narodu inaczej, jak tylko albo
zwiększając liczbę pracowników produkcyjnych, albo też
siłę produkcyjną tych pracowników, którzy
byli
dotychczas zatrudnieni.”
 “Liczba pracowników produkcyjnych może wzrosnąć
tylko i wyłącznie w następstwie wzrostu kapitału (czyli
wzrostu funduszów przeznaczonych na ich utrzymanie.”
 “Siła produkcyjna danej liczby pracowników nie może
wzrosnąć inaczej, jak tylko w następstwie pewnego
ulepszenia i zwiększenia ilości maszyn i narzędzi,
które ułatwiają i skracają pracę, albo też w następstwie
bardziej właściwego podziału i rozkładu pracy.”
Smith A.: Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów. T. 1. PWN, W-wa 1954 t.1,
s.435
Wyznaczniki bogactwa narodu (dochodu narodowego)
wg Adama Smitha
BOGACTWO NARODU
Siła
produkcyjna
pracy
Podział
pracy
Liczba
pracowników
produkcyjnych
Akumulacja
kapitału
Akumulacja
kapitału
Klasyczne funkcje wzrostu
1. Klasyczna funkcja wzrostu
q=a*l + b*k
q – tempo wzrostu produkcji
a – udział siły roboczej w tworzeniu dochodu narodowego
l – tempo przyrostu siły roboczej
b – udział kapitału w tworzeniu dochodu narodowego
k – tempo przyrostu zasobów kapitałowych
2. Neoklasyczna funkcja wzrostu J.Meade’a
q=a*l + b*k + r
r – tempo postępu technologicznego
Evsey D. Domar (1914 – 1997)
 Capital Expansion, Rate
of Growth and
Employment, 1946,
"Econometrica”.
Model wzrostu Evseya Domara
1.Wpływ inwestycji na zdolności produkcyjne
dodatkowe inwestycje zwiększają krajowe zasoby kapitału,
zwiększają zdolności wytwórcze gospodarki, podnoszą
potencjalny poziom dochodu narodowego
Yq = I * e
e – produktywność nowych inwestycji
2.Wpływ inwestycji na popyt zagregowany
Yd =
I * mi
Model wzrostu Evseya Domara (c.d.)
3.Wymóg wzrostu zrównoważonego
wzrost zrównoważony =
wzrost przy pełnym wykorzystaniu zasobów
Yq =
I*e=
Yd
I*1/s
czyli
I/I=e*s
Model wzrostu Evseya Domara (c.d.)
I/I<e*s
przyrost inwestycji zbyt niski, aby zapełnić pełne wykorzystanie
rozszerzających się zdolności wytwórczych; pojawia się
luka deflacyjna
I/I>e*s
przyrost inwestycji zbyt duży; szybki wzrost popytu, przy zbyt
małym wzroście produkcji; pojawia się luka inflacyjna
Robert Solow
 Nagroda Nobla (1987)
 "for his contributions to
the theory of economic
growth"
Funkcja produkcji w modelu Solowa
Funkcja produkcji Cobb-Douglasa
- małe litery oznaczają
wskaźniki per capita
Wersja funkcji produkcji używana w modelu
Solowa – pokazuje produkcję per capita jako
funkcję zasobów kapitałowych per capita
Model Solowa – analiza graficzna
Funkcja deprecjacji w modelu Solowa
Funkcja deprecjacji – inwestycje
wymagane, aby utrzymać zasoby
kapitałowe na dotychczasowym
poziomie (zerowa zmiana wartości
netto zasobów kapitałowych).
Punkt przecięcia funkcji deprecjacji
oraz funkcji oszczędności określa
stałe (stabilne) k* (poziom
zasobów kapitałowych przy którym
bieżące oszczędności =
inwestycjom odtworzeniowym).
Jeżeli zasoby kapitałowe = k*, nie
będzie dalszych zmian w k.
Roczna stopa deprecjacji zasobów kapitałowych w USA wynosi 8%.
Dynamika wzrostu w modelu Solowa
Załóżmy, że w bieżącym okresie (t) zasoby kapitałowe per capita są
mniejsze niż k*; czyli bieżące inwestycje będą większe niż inwestycje
odtworzeniowe, co oznacza, że nastąpi przyrost zasobów kapitałowych.
Mamy odwrotną teoretyczną zależność pomiędzy poziomem zasobów
kapitałowych a stopą wzrostu gospodarczego (hipoteza konwergencji).
Hipoteza konwergencji
Krytyka modelu i wprowadzone modyfikacje
Model przewiduje osiągnięcie stanu wzrostu zerowego
w zaawansowanych gospodarkach z dużymi zasobami
kapitałowymi (nie ma wzrostu, bo bieżące inwestycje
zrównują się z inwestycjami odtworzeniowymi).
Tymczasem w dojrzałych gospodarkach jak np.
w gospodarce USA ciągle występuje dodatnie tempo
wzrostu.
Główne modyfikacje modelu polegają na wprowadzenie
postępu technicznego do parametru A funkcji produkcji
(zwiększenie A powoduje przesunięcie funkcji produkcji
w górę).
Model wzrostu Roberta Solowa
– warunek wzrostu zrównoważonego
Inwestycje netto = n * K
Oszczędności netto = s * Y
n - przyrost siły roboczej
K- zasób kapitału
s- stopa oszczędności
Y- dochód (PKB)
Warunek wzrostu zrównoważonego
n*K = s*Y
s/n =K/Y
K / Y - współczynnik
kapitałochłonności
Postęp techniczny w modelu wzrostu R. Solowa
Inwestycje netto = (n + g) * K
g - postęp techniczny (tempo zmian technologii)
Warunek wzrostu zrównoważonego
(n + g) * K = s * Y
s / (n + g) = K / Y
Inwestycje w Polsce w 2007 r.
W 2007 roku wartość nakładów inwestycyjnych w gospodarce
narodowej wynosiła 191 714 mln zł, w tym wartość nakładów na:
− budynki i budowle – 103 930 mln zł (54,2%);
− maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia – 63 825 mln zł (33,3%);
− środki transportu – 22 844 mln zł (11,9 %).
W roku 2007 zaobserwowano – w porównaniu z rokiem poprzednim –
wzrost wartości nakładów inwestycyjnych
(w cenach stałych) o 20,4%.
Źródło: GUS, Środki trwałe w gospodarce narodowej w 2007 roku
Środki trwałe w Polsce, 2007
Wartość brutto środków trwałych w gospodarce narodowej według
stanu w dniu 31 XII 2007 r. w bieżących cenach ewidencyjnych wynosiła
2 061 215 mln zł; w tym:
− wartość budynków i budowli – 1 346 239 mln zł (65,3%);
− wartość maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi – 565 469 mln zł
(27,4%);
− wartość środków transportu – 131 571 mln zł (6,4%).
Ocenia się, że środki trwałe w gospodarce narodowej na koniec roku
2006 były umorzone w 46,8%; w tym:
− budynki i budowle – 38,8%;
− maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia – 62,8%;
− środki transportu – 55,4 %.
Źródło: GUS, Środki trwałe w gospodarce narodowej w 2007 roku
Przedsiębiorstwa inwestują po to,
by osiągnąć zyski.
Decyzje inwestycyjne zależą od:
a) stanu popytu na produkt wytwarzany
przez nowe inwestycje,
b) poziomu stóp % i podatków
oddziałujących na koszty inwestycji,
c) oczekiwań przedsiębiorstw dot. sytuacji
gospodarczej w przyszłości.
Determinanty inwestycji w sektorze MSP, 2008
Czynniki decydujące
o podjęciu inwestycji
rosnący popyt na nasze produkty / usługi (wzrost liczby zakupów /
zamówień)
Ogółem
MSP
7,39
rosnące wymagania klientów
7,32
posiadanie nadwyżek finansowych / wolnych środków
6,47
inwestycje poczynione przez konkurencję (chęć sprostania
konkurencji)
6,11
ogólna dobra koniunktura gospodarcza
5,89
wysoka oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji (spodziewany wyraźny
wzrost zysków)
5,82
możliwość skorzystania z funduszy unijnych
5,00
atrakcyjne (akceptowalne) oprocentowanie kredytu
4,74
łatwość uzyskania kredytu (proste procedury)
4,61
łatwy dostęp do leasingu / proste procedury
4,24
Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2007, Rynek usług bankowych
Inwestycje dokonane w ostatnich
12 miesiącach (ogółem MSP)
bieżące remonty i przebudowy
17,2%
zakup sprzętu komputerowego
14,5%
zakup pojedynczych maszyn i urządzeń
14,3%
zakup środków transportu
10,7%
zakup oprogramowania komputerowego
budowa nowych pomieszczeń, zakładów
9,8%
2,5%
zakup kompletnych linii technologicznych
1,7%
inne inwestycje
1,5%
Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2008, Rynek usług bankowych
Źródła finansowania inwestycji w sektorze MSP
91,5%
88,0%
2008
2007
16,5% 15,1%
10,5%
8,6%
1,7%
środki własne
kredyty
leasing
Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2008, Rynek usług bankowych
1,4%
inne