prezentacja 1

„Rota” - w stulecie pieśni
Powstanie „Roty” i jej prawykonanie
Opracowała Jolanta Stefańska
Maria Konopnicka 1842-1910
•
Maria Konopnicka z Wasiłowskich
urodziła się w Suwałkach. Była
poetką, nowelistką, pisarką dla dzieci
i młodzieży, tłumaczką, publicystką i
krytykiem.
Od 1878 r. zamieszkała wraz z
sześciorgiem dzieci w Warszawie.
Od 1890 r. przebywała stale za
granicą w Niemczech, Włoszech,
Francji i Szwajcarii.
•
W 1903 r., na 25-lecie pracy
pisarskiej, otrzymała w darze
narodowym dworek w Żarnowcu koło
Krosna.
•
Została pochowana na cmentarzu
Łyczakowskim we Lwowie.
Powstanie „Roty”
•
•
•
Autorka "Roty", Maria Konopnicka,
od początku XX w. prowadziła
poetycką i publicystyczną kampanię
przeciwko germanizacyjnej polityce
Niemiec. Poetka aktywnie spieszyła z
pomocą prześladowanym Polakom,
inicjowała akcje protestacyjne
przeciwko działaniom władz pruskim
wobec Polaków.
Tematyka antyzaborcza i antypruska
pojawiła się w Jej twórczości w
związku z rugami pruskimi.
Kolejny głośni wiersz "O Wrześni"
zainicjował protesty światowej opinii
publicznej przeciw represjom wobec
polskich uczniów. Zdecydowana antypruska postawa M. Konopnickiej
spowodowała, że władze uznały Ją "za
wroga państwa i ludności pruskiej".
Rugi pruskie – obraz Konstantego Mackiewicza
Strajk dzieci szkolnych we Wrześni
Powstanie „Roty”
•
Dalsze antypolskie posunięcia władz
w zaborze pruskim to: ustawa
budowlana o osadnictwie z 1904 r.;
tzw. ustawa kagańcowa oraz ustawa
wywłaszczeniowa o przymusowym
wykupie ziemi od Polaków z 1908 r.
Wywołały one powszechne oburzenie
i kolejne protesty.
•
Przyjmuje się, że M. Konopnicka
napisała "Rotę" w pierwszym
półroczu 1908 roku, a więc w okresie
przyjęcia przez obie izby parlamentu
pruskiego ustawy wywłaszczeniowej.
Znanych jest sześć utworów
muzycznych napisanych do tekstu
„Roty”.
•
Transport nowego wozu Michała Drzymały
Droga krzyżowa, czyli wyjście ludu
polskiego z opuszczonej wioski
Powstanie „Roty”
•
•
•
Pierwodruk „Roty” ukazał się w
krakowskim piśmie kobiecym
"Przodownica" w listopadzie 1908 r.
Autorka dedykowała wiersz Ludowi
Śląskiemu. Do redakcji czasopisma
poetka przesłała trzy pierwsze
zwrotki Roty; czwartą odnaleziono
później w rękopisie.
Przed obchodami grunwaldzkimi
autorka wysłała dwa teksty "Roty"
wraz z listami do dwóch wydawnictw
- do "Gwiazdki Cieszyńskiej" z
dedykacją dla "Wielkopolski" i do
"Gazety Polskiej w Chicago" z
dedykacją "Na Rok Grunwaldzki".
Każdy z trzech rękopisów "Roty"
miał inną dedykację autorską,
przetrwał tylko jeden - ten wysłany
do Chicago.
Egzemplarz „Gwiazdki Cieszyńskiej”
Zachowany rękopis „Roty”
Powstanie „Roty”
•
•
•
•
Po ukazaniu się "Roty" w „Nowinach Krakowskich” 9 stycznia 1910 roku pieśnią M.
Konopnickiej zainteresował się działający wówczas w Krakowie Feliks
Nowowiejski , któremu powierzono zorganizowanie oprawy muzycznej obchodów
grunwaldzkich.
F. Nowowiejski skomponował muzykę do wiersza pierwszych dniach stycznia 1910
roku. Rękopis partytury opatrzył datą: 13 stycznia 1910 i umieścił go w numeracji
swoich utworów jako opus 38 numer 2.
Autor skomponował pieśń w archaizującej - średniowiecznej tonacji, którą
później zmienił na nowożytną a-moll – ze względu na trudności w jej chóralnym
wykonaniu.
Kompozytor napisał swój utwór specjalnie na tę okazję. Pierwotnie Feliks
Nowowiejski nazwał go "Hymnem Grunwaldzkim", a pierwsze wydanie tej pieśni w
1910 roku nosiło tytuł: "Ojczyźnie! HASŁO - uroczysta pieśń na obchód
grunwaldzki". Jednak do historii Polski pieśń ta weszła pod nazwą, której
używamy do dnia dzisiejszego - "Rota".
Pierwsze wykonania „Roty”
•
•
Początkowo pieśń była przeznaczona
dla krakowskich towarzystw
"Sokołów" - już kilka dni po
skomponowaniu utworu, 23 stycznia
1910 r., na specjalnym koncercie
poświęconym rocznicy wybuchu
powstania styczniowego, pieśń tę
zaśpiewał krakowski chór "Sokół" pod
dyrekcją prof. Stanisława Bursy.
Członkowie „Sokołów z Krakowa
Do publicznego prawykonania "Roty"
doszło obchodów 500. rocznicy
zwycięstwa pod Grunwaldem.
Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie
Triduum grunwaldzkie 15-17.07.1910
•
W uroczystościach odsłonięcia
Pomnika Grunwaldzkiego brało udział
ponad 150 tysięcy Polaków ze
wszystkich zaborów. Obchody
zaplanowano na trzy dni lipca 1910 r.,
miały je wypełnić liczne spotkania,
odczyty i pochody, ale wiadomym
było, że odsłonięcie pomnika będzie
centralnym punktem programu.
•
Tradycje obchodów rocznicy bitwy
sięgają 1411 r. - sam Władysław
Jagiełło, w rok po bitwie, ustanowił
dzień 15 lipca świętem "narodowym"
obchodzonego w formie nabożeństw i
procesji, z najważniejszą - do
Kościoła św. Jadwigi. Te coroczne
obchody przerwało dopiero zajęcie
Krakowa przez Prusaków w 1794 r.
Pomnik Grunwaldzki A. Wiwulskiego
Ignacy Jan Paderewski 1860-1941
•
Ignacy Jan Paderewski -pianista,
kompozytor i polityk (premier Polski
w 1919 r.). Swą działalność polityczną
i społeczną rozpoczął jeszcze przed
I wojną światową, podejmując
(głównie w Stanach Zjednoczonych)
akcje na rzecz odzyskania przez
Polskę niepodległości. Pochowany
został na waszyngtońskim cmentarzu
dla zasłużonych w Arlington.
•
W latach 1908-1910 brał aktywny
udział w przygotowaniach do
rocznicowych obchodów 500-lecia
bitwy pod Grunwaldem: był
fundatorem pomnika (za sumę ok.
360 tys. franków szwajcarskich)
oraz otoczył mecenatem jego twórcę
- Antoniego Wiwulskiego.
Antoni Wiwulski 1877-1919
•
•
Antoni Wiwulski był rzeźbiarzem i
architektem. Studiował architekturę
na Politechnice w Wiedniu oraz
rzeźbę w École des Beaux-Arts w
Paryżu. Ignacy Paderewski zlecił
artyście projekt i wykonanie pomnika
dla uczczenia pięćsetlecia bitwy pod
Grunwaldem.
W związku z realizacją tego zlecenia
artysta w latach 1909-10 ponownie
mieszkał i pracował w Paryżu, w 1910
zaś odwiedził Kraków z okazji
odsłonięcia monumentu. W 1914
osiadł w Wilnie, gdzie zmarł w czasie
obrony miasta. Został pochowany na
wileńskiej Rossie.
A. Wiwulski przy pracy
Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego
•
Osłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego
odbyło się w południe 15 lipca 1910 r.
Po Mszy dziękczynnej w kościele
Mariackim, podczas której między
innymi Feliks Nowowiejski
improwizował na organach na temat
melodii „Bogurodzicy” - zebrane
tłumy w uroczystym pochodzie
przeszły na plac Matejki.
•
Pomnik był przysłonięty z czterech
stron płóciennymi opończami,
zawieszonymi na masztach
ozdobionych herbami Litwy, Polski i
Rusi i zwieńczonych białoczerwonymi flagami.
Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego
•
•
Zaszczytu odsłonięcia pomnika
dostąpił marszałek krajowy Stanisław
Badeni. Następnie zabrał głos
fundator pomnika Ignacy Jan
Paderewski.
Ukazanie się ofiarodawcy pomnika
wywołało gorącą owację publiczności,
przerwaną przez nagłe fanfary. W
tym momencie 600-osobowy chór
(wyłoniony z 6000 śpiewaków z
różnych chórów działających we
wszystkich trzech zaborach) pod
dyrekcją F. Nowowiejskiego
zaśpiewał pieśń "Grunwald”.
Przemawia I. J. Paderewski
Triduum Grunwaldzkie 15-17.07.1910
•
•
W godzinę po odsłonięciu pomnika
dokonano w Pałacu Sztuki otwarcia
wystawy zabytków epoki
jagiellońskiej. Po południu, w parku
miejskim Doktora Jordana, odbył się
wielki festyn ludowy urządzony
głównie dla licznych delegacji
chłopskich. Wystawiony m.in. utwór
patriotyczny "Wóz Drzymały".
Park Jordana
W Teatrze Miejskim opera lwowska
wystawiła dzieło Władysława
Żeleńskiego "Konrad Wallenrod", a
Teatr Ludowy - "Kościuszkę pod
Racławicami" Władysława Anczyca.
Teatr Miejski (obecnie im. J. Słowackiego)
Triduum Grunwaldzkie 15-17.07.1910
•
•
Wieczorem u stóp Wawelu
zgromadziło się ok. 100 tys. widzów
na obchodzie wianków, regatach
wioślarskich i pokazie ogni
sztucznych. Po wiankach odbyło się
spotkanie delegacji ruchu sokolego,
reprezentowanego na zlocie
grunwaldzkim przez 40 tysięcy
druhów.
Zakończeniem imprezy był raut
w salach Starego Teatru.
Widok Wawelu
Sala balowa w Teatrze Starym
Triduum Grunwaldzkie 15-17.07.1910
•
•
16 lipca na Błoniach Krakowskich defilowali uczestnicy zlotu "Sokołów„.
17 lipca uczestnicy uroczystości grunwaldzkich wzięli udział w wielkim pochodzie
na Wawel.
Zlot Sokołów na Błoniach
Pochód na Wawel – Bractwo Kurkowe
Pomnik Grunwaldzki w Krakowie
Pomnik odtworzony przez Mariana Koniecznego - 1976 r.
Bibliografia/netografia
•
Gmitruk Janusz, Mazurek Jerzy, Rota, wyd. II poprawione i uzupełnione, Muzeum Historii Polskiego
Ruchu Ludowego, Warszawa 2008
•
Drozdowski Marian M., Ignacy Jan Paderewski, zarys biografii politycznej, wydanie trzecie poprawione i rozszerzone,
Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1986
•
Urbańczyk Andrzej, Pomnik Grunwaldzki w Krakowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974
•
A. Wiwulski (biografia, prace)
http://www.vivulskio.lt/apie-mus---o-nas/a--vivulskis--tw--rczo-----antoniego-wiwulskiego--24/lt/
http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_wiwulski_antoni
•
I.J. Paderewski (biografia)
http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_paderewski_ignacy_jan
•
referat J.J. Pawłowicza
•
http://pl.wikipedia.org/wiki/Rota_%28Maria_Konopnicka%29
•
Fotografie (oprócz podanych powyżej)
rugi pruskie - obraz K. Górskiego
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Prussian_deportations.PNG/266px-Prussian_deportations.PNG
rycina - strajk szkolny we Wrześni
http://wrzesnia.w.interia.pl/historia/strajk.htm
rycina - opuszczenie ziemi
http://www.zrodlo.krakow.pl/Archiwum/2003/11/31.gif
transport wozu Drzymały
http://img.audiovis.nac.gov.pl/PIC/PIC_1-H-8.jpg
rękopis wiersza
http://www.muzeumzarnowiec.pl/grafika/fotokopiarekopisuroty222.jpg
zdjęcie Sokołów
http://www.wawel.net/images/styczen_2005/dawne_krakow/stare/htm/6.htm
Gwiazdka Cieszyńska
http://www.cieszyn.pl/files/gwiazdka%20c%2022%20X%201918.jpg Prezentacja
http://www.templateswise.com/detail/link-83.html
http://www.polonia-polska.pl/index.php?id=kr81108a
Bibliografia/netografia
•
portret A. Wiwulskiego
http://www.vilniauspilys.lt/get.php?i.1226
nagrobek A. Wiwulskiego http://www.osk.am.wroc.pl/cgi-bin/news/gazeta.cgi?nr=21&?zr=115
portret I.J. Paderewskiego
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paderewski1921.jpg
pomnik Grunwaldzki - A. Wiwulski
http://www.usc.edu/dept/polish_music/PMJ/image/4.2.01/grunwald.jpg
publiczność przed nieodsłoniętym pomnikiem
http://www.kongreskultury.pl/title,Zjadz_Grunwaldzki,pid,64.html
odsłonięcie pomnika
http://www.histografica.com/pictures/original/o_92cfdaqs.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f6/The_Grunwaldzki_Monument_in_Cracow_2.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/The_Grunwaldzki_Monument_in_Cracow_1.jpg
przemówienie I.J. Paderewskiego
http://www.mhf.krakow.pl/wystawy/pomnik/pader.jpg
Teatr Miejski (im. J. Słowackiego) http://www.krakow.pl/miasto/90rocznica/?foto=img/mhf/40.jpg
park im. Jordana http://www.krakow.pl/miasto/90rocznica/?foto=img/mhf/19.jpg
widok Wawelu
http://www.wawel.net/images/20-05-2007/wawel_old/htm/6b.htm
Stary Teatr
1907
http://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=1078&from=&dirids=1&ver_id=37260&lp=1&QI=0BEC2B19AAF86BFA4B9
A6D2AB0623DA9-3
zlot Sokołów http://www.kongreskultury.pl/library/Image/Historia_Kongresow/2_1910_350.jpg
pochód na Wawel
http://www.kongreskultury.pl/library/Image/Historia_Kongresow/3_1910_350.jpg
zniszczenie pomnika w 1940 r.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/WWII_Krakow_-_01.jpg/200pxWWII_Krakow_-_01.jpg
Plac Matejki współcześnie http://krakownacodzien.blox.pl/2009/02/Na-Placu-Matejki.html
•
Prezentacja http://www.templateswise.com/detail/link-83.html