Reguły konkurencji

Reguły konkurencji w UE
– Polityka konkurencji.
Instrumenty ochrony
przed konkurencją.
http://bujalski.blox.pl/resource/unia.jpg
Wspólny europejski rynek
to :
 Jednolita zewnętrzna stawka celna,
 Wspólne polityki – handlowa, rolna,
transportowa,
 Ujednolicone reguły konkurencji,
 Skoordynowana polityka gospodarcza
państw członkowskich,
Zasady działania
jednolitego rynku :
 Zasada zakazu dyskryminacji
 Zasada zakazu ograniczeń
 Zasada lojalności
 Zasada pomocniczości i proporcjonalności
http://www.europarl.pl/resource/static/images/jednolity-rynek.jpg
Gospodarka
wolnorynkowa
Wolna
konkurencja
Początki polityki
konkurencji zaczynają się
w 1957 roku, wraz z
wejściem w życie
Traktatu rzymskiego.
Reguły zawarte w
Traktacie, miały za
zadanie chronić
podmioty funkcjonujące
na wspólnym rynku.
Rozwój postanowień
nastąpił w latach 80. po
podpisaniu JAE, w latach
90. politycy zdecydowali
się uporządkować reguły
obowiązujące państwa
członkowskie, w kwestii
konkurowania na
europejskim rynku.
Prawo konkurencji UE jest
nadrzędne wobec prawa
narodowego.
Zalety płynące z wolnej
konkurencji :
Niższe
ceny
Konkurencyjność
Innowacje
Wyższa
jakość
Większy
wybór
Komisarz ds.
Konkurencji Margrethe
Vestager (Dania)
http://ec.europa.eu/dgs/competition/alexander_italianer.jpg
Dyrektor Generalny ds.
Konkurencji
Alexander Italianer
(Holandia)
http://ec.europa.eu/commission/sites/cwt/files/styles/biography_portrait_large_500px/public/com
missioner_portraits/vestager_0.jpg?itok=VzLSH1Mc
Parlament Europejski –
O Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony
Konsumentów,
O Komisja Gospodarcza i Monetarna,
Rada Unii Europejskiej –
O Konkurencyjność: rynek wewnętrzny, przemysł i
badania naukowe,
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny –
O Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i
Konsumpcji,
Komitet Regionów –
O Komisja Polityki Gospodarczej i Społecznej,
Kary za naruszanie zasad
polityki konkurencji
Grzywny:
Nieprzekraczające 1% całkowitego obrotu, jeżeli
przedsiębiorstwo:
O dostarcza nieprawdziwe, niepełne lub wprowadzające w
błąd informacje lub nie dostarcza informacji w
wyznaczonym terminie,
O przedstawia podczas kontroli wymagane księgi lub inne
rejestry związane z działalnością gospodarczą w
niekompletnej formie lub odmawia poddania się
nakazanej kontroli,
O odmawia udzielenia odpowiedzi na pytanie podczas
kontroli lub udziela odpowiedzi w sposób niedokładny,
niepełny lub wprowadzający w błąd,
O pieczęcie nałożone przez urzędników upoważnionych
przez Komisję zostały złamane.
Okresowe kary pieniężne:
Kara nie przekraczająca 5 % średniego dziennego
obrotu. Okresowe kary pieniężne nakładane są,
aby nakłonić przedsiębiorstwa do:
O zaprzestania naruszenia,
O zastosowania się do decyzji nakazującej środki
tymczasowe,
O zastosowania się do decyzji uznającej
zobowiązania za wiążące,
O dostarczenia kompletnych i prawdziwych
informacji, których żądała Komisja,
O poddania się kontroli nakazanej przez Komisję.
Firma, która naruszyła postanowienia polityki
konkurencji może dostać karę grzywny w
wysokości 10% rocznych obrotów firmy.
http://lexplay.pl/useruploads/teksty/normal_glowna_4c4bd5803280012c61fc995a4d3e845e.jpg
http://ec.europa.eu/competition/consumers/how/index_pl.html
how/index_pl.html
http://eurozamowienia.pl/u_files/ludki.png
Kogo dotyczą reguły
konkurencji?
Przedsiębiorstwa –
Państwa członkowskie –
aby konkurowały w uczciwy
sposób na wspólnym rynku,
nie podejmowały
indywidualnych lub
zbiorowych prób
destabilizowania rynku.
które mogą wspierać niektóre
firmy, najczęściej
przedsiębiorstwa Skarbu
Państwa, co osłabia wolną
konkurencję i zakłóca zasadę
równorzędności podmiotów
na wspólnym rynku.
Reguły konkurencji odnoszące się
do przedsiębiorstw :
Komisja Europejska nadzoruje :
 Porozumienia między przedsiębiorstwami,
aby wykrywać kartele i inne nieformalne
umowy,
 Przypadki nadużycia pozycji dominującej,
 Połączenia i inne formalne umowy, fuzje
między firmami,
Zakazane porozumienia
między przedsiębiorstwami
Porozumienia dotyczące cen
Porozumienia kondycjonalne
Porozumienia kontyngentowe
Porozumienia w sprawie podziału rynku
Porozumienia w sprawie źródeł zaopatrzenia
Porozumienia dyskryminujące
Porozumienia wiązane
Program „leniency” pozwala na
uniknięcie kary, bądź jej zmniejszenie,
jeżeli przedsiębiorstwo działające w
kartelu, przyzna się do winy i dostarczy
wszelkich niezbędnych dowodów w
sprawie.
Wyłączenia – art. 101, ustęp 3 TFUE,
jeżeli porozumienia między firmami
przynoszą korzyści
Wyłączenia wertykalne
Niektóre rodzaje porozumień
wertykalnych mogą poprawiać
efektywność gospodarczą w
ramach łańcucha produkcji lub
dystrybucji przez umożliwienie
lepszej koordynacji między
przedsiębiorstwami
uczestniczącymi. W
szczególności mogą one
prowadzić do obniżenia kosztów
transakcji i dystrybucji stron
porozumienia oraz do
optymalizacji ich poziomów
sprzedaży i inwestycji.
Unijne rozporządzenie 1400/2002
dotyczące wyłączenia grupowego dla
sektora motoryzacyjnego stosuje się
do umów o dystrybucję zawartych
między producentami i sprzedawcami
samochodów.
http://www.automobile-industry.eu/wpcontent/uploads/2013/02/przemys%C5%821.jpg
Wyłączenia horyzontalne
Kooperacja między podmiotami
może przynosić pozytywne skutki
ograniczające ryzyko i koszty,
korzyści z porozumienia mogą
sprzyjać budowaniu
innowacyjnego rynku,
oferującego najwyższej jakości
towary i usługi, oraz transfer
know-how.
http://s3.egospodarka.pl/grafika2/badania-irozwoj/Niekonkurencyjny-system-zachet-na-badania-i-rozwoj114266-900x900.jpg
 porozumienia
badawczorozwojowe,
 porozumienia
produkcyjne,
 porozumienie o
zakupach,
 porozumienia o
komercjalizacji,
 porozumienia
standaryzacyjne.
Zakaz nadużywania pozycji
dominującej
Przesłanki :
 Narzucanie niesłusznych cen zakupu lub
sprzedaży albo innych nietypowych
warunków transakcji,
 Ograniczanie produkcji, rynków lub rozwoju
technologicznego ze szkodą dla
konsumentów,
 Stosowanie wobec partnerów handlowych
nierównych warunków do świadczeń
równoważnych i stwarzanie im przez to
niekorzystnych warunków konkurencji,
 Uzależnianie zawarcia kontraktów od
przyjęcia przez partnerów zobowiązań
dodatkowych, które ze względu na swój
charakter lub zwyczaje handlowe nie mają
związku z przedmiotem tych kontraktów.
http://sklep.hbrp.pl/media/catalog/product/cache/1/image/9df78eab3
3525d08d6e5fb8d27136e95/9/5/95xw24rkz6ngukd92cn7_1.jpg
http://3.g.infor.pl/p/_files/82000/fotolia_54569_subscription_xxl_800x600_1.jpg
Przykład
O W 2009 roku Komisja Europejska nałożyła karę na firmę
Intel, w wysokości 1,06 mld euro za nadużywanie pozycji
dominującej na rynku europejskim. Komisja stwierdziła,
że od 2002 do 2007 roku, spółka ograniczała dostęp do
rynku, jedynemu liczącemu się konkurentowi, firmie
Advanced Micro Devices.
O Udziały w rynku wynosiły około 70%, konkurenci mieli
utrudniony dostęp do właściwego rynku.
O Intel był najważniejszym dostawcą procesorów x86,
konsumenci nie mieli innego wyboru niż części
produkowane przez firmę.
O Spółka stosowała środki jak rabaty i dodatkowe
płatności, w stosunku do producentów komputerów,
oraz do dystrybutora urządzeń elektronicznych - Media
Saturn Holding.
O Amerykańska firma MasterCard została
oskarżona o nadużycie przy wpływaniu na opłaty
bankowe związane z używaniem kart
płatniczych. Koszty obsługi transakcji płatniczych
nie są duże, jednak w tym przypadku dodatkowe
opłaty od klientów, osiągały do 1,2% za każdą,
jednorazową transakcję.
O Dodatkowe opłaty bankowe obciążały detalistów
i konsumentów, którzy ponosili wyższe koszty
przy obsługiwaniu płatności. Całą sprawą zajęła
się Komisja Europejska. Od 2008 roku
MasterCard wstrzymał się od pobierania opłat,
rok później ogłosił niższe opłaty towarzyszące
transakcjom płatniczym.
Kontrola nadmiernej
koncentracji przedsiębiorstw
Fuzje o charakterze :
 Poziomym, horyzontalnym, w której uczestniczą
podmioty rywalizujące na danym rynku.
 Połączenia wertykalne, inaczej pionowe, które
dotyczą podmiotów wytwarzających produkty na
innych fazach gospodarowania. Przedsiębiorstwa nie
konkurują ze sobą bezpośrednio, tworzą raczej
łańcuch dostaw.
 Konglomeratowym, do takiej fuzji dochodzi jeżeli
przedsiębiorstwa działają w innych branżach, różni
się ich rynek docelowy.
 Joint venture, gdzie połączone spółki tworzą nowy
podmiot, często uzyskując efekt synergii.
Koncentracja o charakterze
unijnym
 Światowy obrót wszystkich zaangażowanych
przedsiębiorstw przekracza 5 mld euro.
 Obrót na rynku UE, co najmniej dwóch firm,
wynosi powyżej 250 mln euro, oraz firmy
działające na rynku europejskim dwie trzecie
swoich przychodów realizują w jednym
państwie członkowskim.
Inne przesłanki
O Światowy obrót wszystkich zainteresowanych firm jest
wyższy niż 2,5 mld euro.
O Obrót w co najmniej trzech państwach UE, wszystkich
zainteresowanych przedsiębiorstw, w każdym
państwie przekracza 100 mln euro.
O Obrót w co najmniej trzech państwach Wspólnoty, co
najmniej dwóch zainteresowanych firm, w każdym
państwie przekracza 25 mln euro.
O Łączne obroty na wspólnym rynku, każdego z co
najmniej dwóch zainteresowanych firm przekraczają
100 mln euro, oraz zaaferowane strony produkują
dwie trzecie swoich łącznych obrotów na rynku
jednego państwa członkowskiego.
Przykład
W 2001 roku firma Schneider, francuskie przedsiębiorstwo
świadczące usługi w sektorze elektromaszynowym,
zdecydowała się zakupić mniejszego partnera, firmę
Legrand. Celem było stworzenie silnej firmy
wyspecjalizowanej w produkcji elektrycznych
komponentów. Komisarz Mario Monti sprzeciwił się
planowanej fuzji, ponieważ mogłoby dojść do monopolizacji
rynku. Sprawa została przekazana do Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości, który orzekł, iż KE popełniła
błąd, i jej decyzja została uchylona. W 2002 roku firma
Schneider zrezygnowała z pomysłu zakupu mniejszego
partnera i sprzedała swój pakiet większościowy. Zaś w
2007 roku spółka wywalczyła odszkodowanie w związku z
decyzją KE, która uniemożliwiła przejęcie firmy.
Reguły konkurencji odnoszące się
do państw :
Zasady regulowane przez Unię odnoszące się do
państw członkowskich skupiają się na 3 głównych
elementach :
O Finansowanie środkami państwowym jest
zakazane, gdy poprawia funkcjonowanie tylko
jednej firmy na rynku.
O Monopole państwowe muszą funkcjonować w
sposób niezakłócający handlu na rynku
wewnętrznym.
Reguły konkurencji odnoszące się
do państw :
O Państwa muszą w taki sam sposób
traktować przedsiębiorstwa publiczne i
prywatne. Zakazane są działania związane z
zaangażowaniem publicznych środków, które
pomagają w funkcjonowaniu niektórych
tylko firm, nadają im specjalne lub wyłączne
prawa i ulgi.
Czym jest pomoc publiczna?
Z pomocą publiczną mamy do
czynienia wtedy, gdy spełnione są
jednocześnie następujące
przesłanki:
O pomoc jest przyznawana przez
państwo lub pochodzi ze środków
państwowych, obciążając budżet
państwa;
O pomoc udzielana jest na
warunkach korzystniejszych niż
rynkowe, przynosi konkretną
korzyść danemu przedsiębiorstwu;
http://pliki.rynekzdrowia.pl/i/12/99/24/129924_r0_620.jpg
Czym jest pomoc publiczna?
O udzielana pomoc ma selektywny charakter;
O pomoc udzielana przez państwo „zakłóca
lub grozi zakłóceniem konkurencji”;
O pomoc ma lub może mieć wpływ na
wymianę handlową między państwami
członkowskimi EU.
http://beautysource.pl/foto/baner/1404308425.jpg
http://i.wp.pl/a/f/jpeg/28724/vw_logo_640.jpeg
Komisja uznała, że część dodatkowej
pomocy spowoduje zakłócenie
funkcjonowania konkurencji w obrębie
Wspólnoty i będzie sprzeczna ze
wspólnymi interesami państw
członkowskich. KE zgodziła się na
przyznanie firmie jedynie części
proponowanej sumy, tj. 123 mln EUR.
Władze niemieckie
chciały udzielić firmie
Volkswagen pomocy w
wysokości 398 mln EUR.
Fundusze te miały być
przeznaczone na
inwestycje w dwóch
zakładach produkcyjnych
na terenie Niemiec. Miała
to być pomoc dodatkowa,
oprócz innej, na
udzielenie której Komisja
wydała zgodę już
wcześniej.
Podmioty udzielające pomocy
publicznej
O organ administracji publicznej lub inny
podmiot uprawniony do udzielania pomocy
publicznej, w tym przedsiębiorca publiczny;
O podmiot prowadzący działalność
gospodarczą, na którą organ władzy
publicznej ma decydujący, bezpośredni lub
pośredni wpływ
Beneficjenci pomocy
publicznej
O Przedsiębiorstwa w ujęciu
szerokim:
O wszystkie podmioty
prowadzące działalność
gospodarczą – oferujące
dobra i usługi;
O bez względu na formę
prawną i sposób
finansowania;
O nastawione na zysk i
działające na zasadzie
non profit
http://img.interia.pl/biznes/nimg/r/n/UOKiK_Pomoc_publiczna_mld_6294695.jpg
Zakazana pomoc publiczna
O Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
stanowi, iż z zastrzeżeniem wyjątków
przewidzianych w Traktatach, każda pomoc
udzielana przez Państwo Członkowskie lub ze
źródeł państwowych, w jakiejkolwiek formie,
która narusza lub grozi naruszeniem konkurencji
przez uprzywilejowanie niektórych
przedsiębiorstw lub produkcji niektórych
towarów, powinna zostać uznana za niezgodną z
zasadami wspólnego rynku, w zakresie, w jakim
wpływa ona negatywnie na wymianę handlową
pomiędzy Państwami Członkowskimi.
(Art. 107 ust. 1 TFUE)
Formy pomocy państwa:
O Grupa A – pomoc udzielana bezpośrednio z
budżetu państwa lub poprzez uszczuplenie
należności budżetu, np. dotacje i subwencje, ulgi
podatkowe,
O Grupa B – subsydia kapitałowo-inwestycyjne, np.
wniesienie kapitału do spółki,
O Grupa C – tzw. „miękkie kredytowanie”, np.
pożyczki preferencyjne lub warunkowo
umorzone, odroczenie i rozłożenie na raty
płatności podatku,
O Grupa D - poręczenia i gwarancje kredytowe.
Pomoc dozwolona z mocy
prawa
Art. 107.2 TFUE
O pomoc socjalna;
O pomoc w wypadku klęsk żywiołowych;
O pomoc uwarunkowana skutkami podziału
Niemiec (tzw. klauzula niemiecka).
Pomoc dopuszczalna
(charakter uznaniowy)
Art. 107 ust.3 TFUE:
„Za zgodną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana:
O a) pomoc przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu
regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów,
w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia, jak
również regionów, o których mowa w artykule 349, z uwzględnieniem
ich sytuacji strukturalnej, gospodarczej i społecznej;
O b) pomoc przeznaczona na wspieranie realizacji ważnych projektów
stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania lub
mająca na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce
Państwa Członkowskiego;
O c) pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań
gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie
zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze
wspólnym interesem;
Pomoc dopuszczalna
(charakter uznaniowy)
O d) pomoc przeznaczona na wspieranie
kultury i zachowanie dziedzictwa
kulturowego, o ile nie zmienia warunków
wymiany handlowej i konkurencji w Unii w
zakresie sprzecznym ze wspólnym
interesem;
O e) inne kategorie pomocy, jakie Rada może
określić decyzją, stanowiąc na wniosek
Komisji.”
Dopuszczenia pomocy
publicznej
Wyłączenia indywidualne pomoc państwa dopuszczona
na podstawie indywidualnej
decyzji Komisji;
Wyłączenia grupowe - pomoc
regionalna, pomoc inwestycyjna i
na zatrudnienie w MŚP, pomoc na
zakładanie przedsiębiorstw przez
kobiety, na ochronę środowiska,
na usługi doradcze dla MŚP oraz
ich udział w targach, na
działalność badawczą, rozwojową
i innowacyjną, pomoc
szkoleniowa, pomoc dla
pracowników znajdujących się w
szczególnie niekorzystnej sytuacji
lub niepełnosprawnych.
Rodzaje pomocy publicznej
O Pomoc regionalna przeznaczona jest na
wyrównywanie różnic w poziomie rozwoju
gospodarczego regionów słabiej rozwiniętych z
punktu widzenia kraju członkowskiego i UE.
Udzielana jest ona na realizację nowych
inwestycji i tworzenie związanych z nimi nowych
miejsc pracy;
O Pomoc sektorowa udzielana jest tym sektorom
gospodarki, które borykają się z trudnościami
gospodarczymi i ma ona charakter ochronny lub
stymulujący wzrost produkcji;
Rodzaje pomocy publicznej
O Pomoc horyzontalna kierowana jest do
przedsiębiorstw z różnych sektorów czy regionów
i udzielana jest przede wszystkim na działania
badawcze, rozwojowe i innowacyjne, ochronę
środowiska, ratowanie i restrukturyzację,
szkolenia, pomoc inwestycyjną dla małych i
średnich przedsiębiorstw, etc.
http://cdn.sailingscuttlebutt.com/wp-content/uploads/2014/08/FUTURE.png
Pomoc bagatelna (de minimis)
O ze względu na niską wartość nie powoduje zakłócenia
konkurencji, nie wpływa na wymianę handlową UE;
O nie musi być zgłaszana Komisji Europejskiej, podlega
jednak monitorowaniu;
O łączna wartość pomocy dla jednego beneficjenta nie
może przekroczyć równowartości 200 tys. EUR brutto
w okresie 3 lat kalendarzowych (w przypadku
podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą w
sektorze transportu drogowego – 100 tys. euro);
O pod uwagę bierze się bieżący rok kalendarzowy oraz
dwa poprzednie lata.
Postępowanie w sprawie
pomocy publicznej
Zgodnie z art. 108 TFUE udzielanie pomocy przez
państwa członkowskie podlega stałemu
monitorowaniu w drodze 3 rodzajów postępowań:
O Postępowanie w sprawie „pomocy istniejącej” –
Komisja Europejska we współpracy z państwami
członkowskimi stale monitoruje pomoc legalnie
udzielaną przez państwa;
http://pliki.portalsamorzadowy.pl/i/04/12/22/041222.jpg
Postępowanie w sprawie
pomocy publicznej
O Projekt udzielenia przez państwo „pomocy
nowej” musi być notyfikowany Komisji.
Pomoc ta nie może być realizowana aż do
momentu wydania przez Komisję stosownej
decyzji.
http://g2.gazetaprawna.pl/p/_wspolne/pliki/1806000/1806657-657-323.jpg
Postępowanie w sprawie
pomocy publicznej
O Gdy projekt pomocy uznany prze Komisję
jest za „niezgodny z rynkiem wewnętrznym”
wszczynane jest 2-etapowe postępowanie:
O etap kontroli wstępnej
O etap postępowania formalnego
http://www.raciborz.com.pl/rac/gfx/artykuly/mini/m/2012/08/22/kk_paragraf_ikona.jpg
Pomoc nielegalna / niezgodna
O pomoc nie została notyfikowana lub jest
świadczona niezgodnie z przeznaczeniem
O Komisja może uzyskiwać informacje z dowolnego
źródła, wydawać rozporządzenia tymczasowe, nie
jest związana terminami, może niezależnie od
nakazania zniesienia lub zmiany takiej pomocy
nakazać także jej zwrot.
http://www.biznespodatki.pl/wp-content/uploads/2013/11/prawo-%C5%9Bledztwo-300x174.jpg
System ochrony konkurencji
w Polsce