historia - Gimnazjum im. Jana Pawła II w Tarnawie Dolnej

HISTORIA
w Gimnazjum im. Jana Pawła II
w Tarnawie Dolnej
Klasa I. Utrwalenie wiadomości i umiejętności
Rozdział IV - Początki Średniowiecza
Marek Drwięga
Wersja: 1.4/ps/12
Wszelkie prawa zastrzeżone ® ☺
ŚREDNIOWIECZE
https://encrypted-tbn2.gstatic.com/
images?q=tbn:ANd9GcTFyTG4oVm29_
YzEHUxJ7txlCvGhETYkljtgWmH0RAY9sxmFl-g
Gdy klikniesz
, to przełączysz się na slajd
„Spis treści”. Będziesz mogła/mógł przechodzić
do każdego tematu niezależnie.
Gdy klikniesz
, to przejdziesz do slajdu
zgodnego z podpisem („Mapa”, „Powrót” ...).
Wybuch I wojny
światowej 1914 r.
Odkrycie
Ameryki 1492 r.
Upadek
Rzymu - 476 r.
Wynalezienie
pisma 4000 r. p.n.e.
Pojawienie się
człowieka
Gdy klikniesz inne miejsce, to przejdziesz do
następnego slajdu.
Prehistoria Starożytność Średniowiecze Nowożytność
Współczesność
BIZANCJUM
Mapa
Powstało w 395 r., gdy Teodozjusz Wielki podzielił cesarstwo rzymskie na
zachodnie i wschodnie (Bizancjum. Tak też nazywano miasto Konstantynopol).
http://old.orthodox.bialystok.pl/foto/hagia.jpe
http://hamburgpol.w.interia.pl/
justynian_cesarz.jpg
Najwybitniejszym władcą był
Justynian I Wielki:
- zorganizował silną armię,
- opanował część ziem po
upadłym cesarstwie zachodnim,
- nakazał wznieść kościół
Mądrości Bożej (Hagia Sophia),
- spisać dawne i nowe prawa
rzymskie wraz z komentarzami https://encrypted-tbn1.gstatic.com/
images?q=tbn:ANd9GcSPypaXDcY
(Kodeks Justyniana).
K7KtsJGaY3R1l1zQD_
hdixIxNC6THq2aWe6AaJB8O
W cesarstwie obowiązywała czołobitność.
Bezpieczeństwa strzegła
silna flota.
Tajemniczą bronią
był ogień grecki.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Greekfire-madridskylitzes1.jpg/280px-Greekfire-madridskylitzes1.jpg
POCZĄTKI PODZIAŁU KOŚCIOŁA
Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
wzrosło znaczenie Kościoła, bowiem
duchowni posiadali
https://encrypted-tbn2.gstatic.com/
umiejętności nieznane
images?q=tbn:ANd9GcQLkaZi-ZW1tez
V7kGLiv81GfkX73qN5y8g2ObOfz8AR9qYnPsN
barbarzyńcom.
http://www.brewiarz.pl/czytelnia/
swieci/img/04/0419-leonIX_1.gif
Świaszczennik
(pop, batiuszka)
św. Maksym
Gorlicki
http://www.sobor.cerkiew.net/
zdjecia/katedra/ikonostas.JPG
Patriarcha Michał I
Papież Leon IX
Cerulariusz
Ważne słowa związane
z prawosławiem:
http://www.beskid-niski.pl/image.php?ID=183
Z czasem biskup Rzymu zyskał większe
uznanie niż pozostali biskupi i stał się
papieżem. Jego władzy nie uznawał
biskup Konstantynopola (Bizancjum)
zwany patriarchą.
Na skutek różnic religijnych w 1054 r. –
za Leona IX i Michała I Cerulariusza
doszło do wielkiej schizmy
wschodniej.
Jednolity Kościół rozpadł się na
katolicki i prawosławny.
Mapa
Ikonostas
Cerkiew w Turzańsku
http://w-droge.pl/images/gallery/
cerkwie/turzansk/turzansk01_.jpg
http://www.primus.com.pl/gim/galeria/udir_45/bizancjum_najazdy_wczesne_sredniowiecze.jpg
B
I
Z
A
N
C
J
U
M
Powrót
POCZĄTKI ISLAMU
Na Półwyspie Arabskim mieszkali Beduini trudniący się głównie pasterstwem Mapa
i kupiectwem. Jednym z najważniejszych miast była Mekka, w której znajdowała
się świątynia Kaaba – centrum życia religijnego.
http://islamgreatreligion.files.wordpress.com/2010/07/holy-kaaba-washed.jpg?w=480&h=384
Zagrożony prześladowaniami
Mahomet uciekł w 622 r. do
Medyny. Wydarzenie to –
hidżra – jest początkiem ery
muzułmańskiej i islamskiego
kalendarza.
http://burlinski.com/newblog/pictures/whazir_khan_meczet.JPG
http://1.bp.blogspot.com/_
FkmRGSHZjac/SQY-QiDil3I/
AAAAAAAAFaE/6IDJUfkW0U0/
s400/Jami_al-Tawarikh_
Gabriel.jpg
Tam właśnie nową religię zaczął głosić Mahomet.
Bóg nazywał się Allach, religia – islam, a wyznawca –
muzułmanin.
Muzułmanie
modlą się
w meczetach.
Nauki Mahometa spisano w świętej księdze – Koranie.
Do najważniejszych powinności muzułmanina należy
pięć filarów islamu:
- wyznanie wiary,
- regularna modlitwa,
Pozostałe obowiązki określa
- jałmużna,
prawo szariatu.
- post,
- pielgrzymka do Mekki.
http://sara.theellisschool.org/worldciv/muse
um/literature/karar/images/koran.jpg
Po śmierci Mahometa przywódcami zostali kalifowie. W wyniku podbojów –
też dżihadu (świętej wojny) – Arabowie zajęli rozległe tereny.
Arabowie:
Tłumaczyli dzieła
greckie i rzymskie.
Mapa
Upowszechnili
cyfry.
http://i.pinger.pl/pgr487/b47f907a
001412704ba0b0df/arabeski.jpg
Napisali
„Ksiegę
tysiąca
i jednej
nocy”.
Tworzyli
arabeski
Arabskie słowa: algebra, algorytm,
szachy, sofa, pantofel, alkohol,
admirał ...
http://tramp.travel.pl/photo/00112/duze/cyfry.gif
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/One_Thousand_and_
One_Nights17.jpg/300px-One_Thousand_and_One_Nights17.jpg
http://img.interia.pl/encyklopedia/nimg/saba15_map.gif
Powrót
W nowej stolicy – Bagdadzie – założono akademię zwana Domem Mądrości.
http://www.historycznebitwy.info/obrazki/bitwy/sredniowiecze/poitiers732/mapa1.jpg
Powrót
PAŃSTWO FRANKÓW
Cesarstwo zachodniorzymskie upadło również na skutek wędrówek ludów.
Nowopowstałe państwa z czasem przyjęły wiarę chrześcijańską.
Mapa
Także władca Franków - Chlodwig – z rodu Merowingów –
w 496 r. przyjął chrzest, jego państwo rozrastało się (jako rolnicze).
Z czasem rzeczywistą władzę sprawowali zarządcy dworu –
majordomowie. Znaczenie jednego z nich – Karola Młota –
wzrosło, gdy pod Poitiers (732 r.) pokonał wkraczających
muzułmanów.
http://upload.wikimedia.org/
wikipedia/commons/thumb/f/
fa/Bapteme_de_clovis.jpg/
200px-Bapteme_de_clovis.jpg
Jego syn – Pepin Mały (Krótki) – w 751 r. obalił
króla Childeryka, zapoczątkowując rządy dynastii
Karolingów, a współpracując z papieżem,
i pokonując Longobardów, przyczynił się do
powstania w 756 r. Państwa Kościelnego.
http://www.edupedia.pl/entry_
img/Karol_Mlot_walka.jpg
Po śmierci Pepina władzę
przejął syn – Karol Wielki.
http://www.edupedia.pl/images/img300/Pepin_Maly.jpg
Chrystianizacja
barbarzyńskich plemion
Powrót do
„Państwo
Franków”
EKSPANSJA
FRANKÓW
Sasi
Akwizgran
http://www.interklasa.pl/portal/staticfiles/pictures/
pictures/13553_religia5.jpg
Karol Wielki
(742-814 r. Powrót do
Rządzi od
„Karol
768 r.)
Wielki”
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Franks_expansion.gif/350px-Franks_expansion.gif
KAROL WIELKI:
Mapa
Powiększył Państwo Franków.
Ochraniał Państwo Kościelne
przed Longobardami.
http://img.interia.pl/
encyklopedia/
nimg/karol_1_7.jpg
Za jego czasów nastąpił
renesans karoliński:
- rozbudował Akwizgran
(stolicę),
- powstały szkoły kościelne,
Ujednolicił system miar i wag.
- nauczano siedmiu sztuk
wyzwolonych (gramatyka
Uporządkował prawo.
łacińska, retoryka, dialektyka,
arytmetyka, geometria,
Wprowadził jednolitą
astronomia, muzyka)
http://www.nbportal.pl/dyskm/
walutę – srebrnego denara. numizmatykahistoria_pieniadza/il_ - zreformowano pismo
16_rv.JPG
(minuskuła karolińska)
i gramatykę Łacińską,
Podzielił państwo na
- utworzono akademię
hrabstwa i marchie.
pałacową,
W Rzymie, w 800 r., został koronowany na cesarza.
- ...
http://biografie.eu.interia.pl/biografie/img/karol_wielki.jpg
Zmusił Sasów do przyjęcia
chrześcijaństwa.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/
commons/e/e8/PapalStates1700.png
Po Karolu Wielkim władzę przejął syn
Ludwik I Pobożny, a w 843 r. na
zjeździe w Verdun jego synowie
podzielili Państwo Franków na trzy
części.
Ludwik I Pobożny
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/
commons/thumb/1/1a/Ludwik_I_Pobo
%C5%BCny.jpg/250px-Ludwik_I_
Pobo%C5%BCny.jpg
Dało to początek Francji,
Niemcom i Włochom.
http://www.niemcy.ovh.org/images/701px-Traktat_verdun.svg.png
Historia Państwa Franków
http://www.panstwo-frankow.za.pl/wczesne-sredniowiecze-panstwo-frankow.jpg
RZESZA OTTONÓW
Mapa
Po wymarciu, we wschodniej części imperium, dynastii Karolingów
(911 r.), królów w rodzącej się Rzeszy Niemieckiej wybierali
książęta. W 936 r. został nim Otton I, którego po wyprawie
do Rzymu (962 r.), koronowano na cesarza.
Po Ottonie II władzę przejął małoletni Otton III, któremu
z czasem zaczęło marzyć się państwo uniwersalne.
W jego skład wchodziłyby równoprawne prowincje:
Słowiańszczyzna, Germania, Galia i Rzym.
http://www.wiking.edu.pl/upload/
historia/images/HenrykII.jpg
http://www.fronda.pl/site_media/
media/uploads/otton1.jpg
Nagła śmierć Ottona III
utorowała drogę do władzy
Henrykowi II Świętemu,
który był zwolennikiem
polityki podbojów.
Na wzór Imperium Rzymskiego: jedność
przez wspólną wiarę chrześcijańską,
rządy jednego świeckiego władcy,
papież pomaga w sprawach religijnych.
http://joystamps.com/images/stamps/masterStamps/5946_0.jpg
https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcS9K4LYmUukpqX2U44nvcMdPpakGtBAM2pdQ1Fn8bjnu1BUitENg
Powrót
NAJAZDY NORMANÓW
Mapa
Temat nadobowiązkowy
Zwani też są wikingami lub waregami. Zamieszkiwali górzystą i chłodną Skandynawię.
Wikingowie posługiwali się pismem runicznym.
Wyznawali politeizm. Czcili Odyna - bóg mądrości
i wojny, Thora – gromowładny bóg wojny ...
Budowali drakkary i snekkary.
Aby uniknąć głodu
i bratobójczych walk
organizowali wyprawy
rabunkowe, ale też
i kupieckie. W ich wyniku
odkrywali nowe lądy.
Pomimo prób nie udało
się zjednoczyć
Normanów i w efekcie
powstały trzy państwa:
Norwegia, Dania
i Szwecja.
http://www.torques.webd.pl/Historia/runy/pismo.gif
Dom wikinga
http://lh6.ggpht.com/_VdD4LPPvsBA/S7jmSsXzq5I/AAAAAAAAAOE/LXazy5Nl_zw/odyn3.jpg
http://free.of.pl/w/wikingowie/dom/dom.gif
http://www.zaglowce.ow.pl/typy/wikingowie/drakar.jpg
http://www.historycznebitwy.info/obrazki/bitwy/sredniowiecze/hastings1066/wyprawy.jpg
Wikingowie, którzy od 911 r. zamieszkiwali Normandię, pod wodzą Wilhelma
Zdobywcy dokonali podboju Anglii zwyciężając pod Hastings w 1066 r.
Powrót
SŁOWIANIE I WĘGRZY
Wędrówki
W wielkiej wędrówce ludów w IV i V w. uczestniczyli także Słowianie.
Mapa
pierwsze państwa słowiańskie
państwo
data
powstania
założyciel
Samona
622 r.
Samon
przyjęcie chrześcijaństwa
?
bułgarskie¹ 680 r.
Asparuch
864 r. z Bizancjum
wielkomorawskie
Lata 30.
IX w.
Mojmir
865 r. z Bizancjum; działalność Cyryla
i Metodego2, liturgia w j.
słowiańskim; alfabet – głagolica3,
później cyrylica
czeskie
IX w.
Dynastia
Przemyślidów Borzywoj
wg Legendy Borzywoj przyjął chrzest
z rąk Metodego
polskie
Ok.. 960 r.
Dynastia Piastów –
Mieszko I
966 r. z Czech
ruskie
IX w.
Włodzimierz I
988 r. z Bizancjum
¹Bułgarzy - ulegli slawinizacji, to lud słowiańsko-protobułgarsko-tracki.
2Cyrul i Metody – misjonarze, chrystianizowali Państwo Wielkomorawskie.
3Głagolicą pisano latopisy – kroniki ruskie w języku słowiańskim.
Źródło; H. Tomalska,
„Historia w szkole średniej -inaczej”, Część 1
http://www.staff.amu.edu.pl/~hjp/teksty/PICT0006.JPG
Słowianie, na przełomie V i VI w.,
dotarli do rzeki Łaby oraz osiedlili
się na Półwyspie Bałkańskim.
- Węgrzy wędrując w IX w. wzdłuż
Dunaju na zachód zostali
powstrzymani w 955 r., przez
Ottona I, w bitwie na Lechowym
Polu.
- Po tej klęsce zrezygnowali
z wędrówek i na Nizinie
Panońskiej utworzyli
państwo.
- U schyłku X w. Stefan
Wielki Święty przyjął chrzest
w obrządku łacińskim.
Powrót do mapy Powrót do tematu
http://www.mielecin.pl/images/histor/slowianie-x-w.jpg
Wędrówki Słowian
i Węgrów
Powrót
MIĘDZY PAPIESTWEM A CESARSTWEM
Duchowni wraz ze stanowiskami otrzymywali
Takie i inne niemoralności spowodowały
majątki ziemskie (inwestytura) i przez to
potrzebę odnowy Kościoła (idea
bardziej byli związani ze swoim władcą niż
benedyktynów z klasztoru w Cluny).
z papieżem.
Z czasem Kościół odzyskał świetność, a miał w tym duży udział papież
Sylwester II.
Gdy papieżem został Grzegorz VII – w 1075 r. – sformułował
„Dictatus Papae” („Dyktat papieski”), z szerokim programem reform
ograniczającym uprawnienia władców a wzmacniąjącym Kościół.
Przeciwny temu cesarz niemiecki Henryk IV został wyklęty
i w 1077 r. w Canossie musiał prosić o przebaczenie.
http://historyk.eu/images/obraz1335798538.jpg
http://www.paranormalium.pl/
ilustracje/artykuly2/sylwester_
ii_papiez.gif
Mapa
Spory miedzy stronami trwały aż do
1122 r., do konkordatu
wormackiego, kiedy to ustalono,
że inwestytury biskupów dokonywać
będzie papież.
http://wiara.pl/files/old/kosciol.wiara.pl/grafika/
2008/12/12/1229073681/1229073771_7.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7b/Heinrich_4_g.jpg
Inny problem, z którym borykał się Kościół to wspomniana wcześniej schizma wschodnia.
http://www.archeolog.pl/vdata/_obrazki/europa/arch%5B4438%5D_ryc.4.jpg
Cluny
Canossa
Powrót do „Początki
podziału Kościoła”
Chrześcijaństwo i islam w Europie około roku 1000 (wg J. Kłoczowski,
Europa. Chrześcijańskie korzenie, Warszawa 2004, ryc. ?);
przerysowała I. Jordan.
a, d – chrześcijaństwo łacińskie;
Powrót do „Między
b, e – chrześcijaństwo bizantyńskie ;
papiestwem a cesarstwem”
c – islam
SPIS TREŚCI
Treści slajdów przygotowano w oparciu o podręcznik, z którego
korzystają uczniowie w szkole - „Śladami przeszłości. Podręcznik
do historii do klasy pierwszej gimnazjum”, S. Roszak, Anna
Łaszkiewicz, Wydawnictwo Era Sp. z o.o., Warszawa 2009
Średniowiecze (przedział czasowy).
Bizancjum (Bizancjum, Justynian I Wielki, Hagia Sophia).
Koniec
Początki podziału Kościoła (patriarcha, 1054 r. – wielka schizma wschodnia, katolicyzm,
prawosławie, cerkiew, świaszczennik, ikonostas).
Początki islamu (beduini, Mekka, świątynia Kaaba, Mahomet, Allach, islam, muzułmanin, kalif,
Medyna, 622 r. - hidżra, meczet, „Koran”, pięć filarów islamu, szariat, dżihad, arabeski, Bagdad).
Państwo Franków (Frankowie, Chlodwig, majordom, Karol Młot, Karolingowie, Państwo
Kościelne, Karol Wielki).
Karol Wielki (hrabstwa, marchie, renesans karoliński, siedem sztuk wyzwolonych, minuskuła
karolińska, 800 r, 843 r. - Verdun).
Rzesza Ottonów (Rzesza Niemiecka, Otton I, 962 r., Otton III, państwo uniwersalne,
Henryk II Święty).
Najazdy Normanów (wiking, runy, Odyn, Thor, drakkary, snekkary, 1066 r. - Hastings).
Słowianie i Węgrzy (państwa: Samona, wielkomorawskie, czeskie, polskie, ruskie, Cyryl,
Metody, głagolica, cyrylica, Włodzimierz I Wielik, 955 r. - Lechowe Pole, Stefan Wielki Święty).
Między papiestwem a cesarstwem (inwestytura, Cluny, Sylwester II, Grzegorz VII,
Henryk IV, Canossa, 1122 r. – konkordat wormacki).