KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ

KOMISJA EDUKACJI
NARODOWEJ
 Jednym
z najważniejszych postanowień
sejmu rozbiorowego było utworzenie
Komisji Edukacji Narodowej. Powołano
ją do życia w roku 1773.
 Miała się ona zająć reformą szkolnictwa,
otrzymawszy na ten cel majątek i szkoły
skasowanego przez papieża zakonu
jezuitów. Kontrola nad edukacją została
odebrana Kościołowi i przeszła w ręce
państwa.
 Eksperci
pod wodzą Hugo Kołłątaja
opracowali trzystopniowy model szkół
podstawowych i średnich.
 Najniższym stopniem były szkoły
parafialne przeznaczone dla niższych
stanów (chłopów i mieszczan), pośrednim
szczeblem były państwowe szkoły
powiatowe – do których głównie trafiały
dzieci z rodzin szlacheckich, ale które były
też otwarte dla najzdolniejszej młodzieży
ze stanów niższych, zaś stopniem
najwyższym były dwa uniwersytety – w
Wilnie i Krakowie.
UNIWERSYTET W KRAKOWIE
UNIWERSYTET W WILNIE
W
ramach reformy edukacji
podstawowej stworzono
Towarzystwo do Ksiąg
Elementarnych, które
opracowało pionierskie
podręczniki – wymagające często
tworzenia polskiej terminologii
tych nauk, która do dzisiaj jest
podstawą terminologii stosowanej
w języku polskim.

Opracowano także szereg
przepisów i programów dla
szkół podstawowego i
średniego szczebla (np.
dopuszczających
dziewczęta do nauki na
równych prawach z
chłopcami) – były jednak
one często ignorowane lub
bojkotowane przez
nauczycieli z tych szkół –
bardzo często byłych
jezuitów.
 Komisja
postanowiła przybliżyć
naukę w szkole do potrzeb życia:
wychować dobrego człowieka i
rozumnego obywatela, „aby jemu
było dobrze i żeby z nim było
dobrze”. W szkołach ograniczono
nauczanie łaciny i teologii, kładąc
nacisk na język ojczysty i nauki
ścisłe.
 Osiągnięcia
KEN były niezaprzeczalne.
Dokonała ona zasadniczej reformy
oświaty: wprowadziła nowoczesne
programy i metody nauczania oraz naukę
w języku polskim. Sprzeciwiała się też
stosowaniu kar cielesnych.
 Z nowoczesnych szkół wyszło wielu
działaczy politycznych, wybitnych
wojskowych, pisarzy, artystów i
społeczników.
CZASY STANISŁAWOWSKIE
 Panowanie
Stanisława Augusta to
okres rozkwitu OŚWIECENIA w
Polsce. Nastąpił wówczas nie tylko
rozwój szkolnictwa, ale też literatury i
sztuki. Wpływ króla na kulturę
narodową był tak znaczny, że lata
jego rządów nazywamy CZASAMI
STANISŁAWOWSKIMI.

W 1765 roku król założył TEATR NARODOWY w
Warszawie. Początkowo na jego scenie
wystawiano tłumaczenia sztuk francuskich, jednak
z czasem zaczęły pojawiać się przedstawienia
polskich autorów.
roku 1765 zaczął również wychodzić
"Monitor" nazwany "czasopismem
moralnym„. "Monitor" poruszał bardzo
wiele aktualnych i różnorodnych tematów.
W esejach, reportażach, felietonach,
artykułach, listach do redakcji krytykowano
"sarmackie zacofanie", postulowano nowy
wzór osobowy "oświeconego szlachcica".
Broniono mieszczan i chłopów, poruszane
były tematy dotyczące problemów
gospodarczych Polski, tolerancji religijnej i
edukacji świeckiej.
W
 Redaktorem
„Monitora” był
FRANCISZEK
BOHOMOLEC
CZWARTKOWE odbywały się
regularnie co tydzień na Zamku
Królewskim lub w Łazienkach. Celem
spotkań były rozmowy na tematy związane
ze sztuką, nauką, omawianie dzieł
literackich. Na obiadach czwartkowych
spotykali się artyści, czyli malarze,
rzeźbiarze, poeci, literaci itp. Obiady
czwartkowe pełniły funkcje kulturalnej
instytucji, której działalność znacząco
wpłynęła na rozwój literatury tego okresu.
 OBIADY

IGNACY KRASICKI
Biskup warmiński,
autor bajek, satyr,
powieści i poematów.
Zasiadał w Senacie
Rzeczypospolitej.
Twórca poematu
„Monomachomachia”
w którym wyśmiewał
nieuctwo i próżniactwo
mnichów.

HUGO KOŁŁĄTAJ
Polski polityk, publicysta
oświeceniowy, ksiądz.
Członek Komisji Edukacji
Narodowej, współautor
Konstytucji 3 Maja. Hugo
Kołłątaj skupił wokół siebie
grono publicystów, którzy
krytykowali przestarzałą
strukturę polityczną i
społeczną
Rzeczypospolitej. Grono te
nazywano Kuźnicą
Kołłątajowską.
 IGNACY
POTOCKI
Polityk polski i
działacz
patriotyczny,
publicysta i pisarz.
Marszałek Rady
Nieustającej,
współtwórca reform
Sejmu
czteroletniego
 JULIAN
URSYN
NIEMCEWICZ
Polski dramaturg,
powieściopisarz,
poeta i
pamiętnikarz. Poseł
na sejm. Zasłynął
dziełem
politycznymkomedią pod
tytułem „Powrót
posła”

TADEUSZ REJTAN
Uczestnik Konfederacji
Barskiej, poseł na sejm.
Sprzeciwiał się zatwierdzeniu
traktatu rozbiorowego.
Przekaz mówi, że gdy po
skończonych obradach na
polecenie marszałka sejmu
posłowie skierowali się ku
wyjściu, Rejtan rzucił się na
próg, starając się zagrodzić
drogę wychodzącym
opuszczenie sali obrad
oznaczało zgodę posłów na
uznanie decyzji
konfederackich - I rozbiór
Polski.
Protest Rejtana na obrazie Jana Matejki Rejtan (1866)

STANISŁAW MAŁACHOWSKI
Hrabia, polityk, poseł,
marszałek Sejmu
Czteroletniego. Małachowski
popierał dążenia miast do
rozszerzenia ich praw
politycznych i był zwolennikiem
współpracy szlachty z
mieszczaństwem. Zasłynął
projektem oczynszowania
chłopów (spisał powinności,
zwolnił ich od niektórych
ciężarów, zaczął organizować
opiekę lekarską.)

STANISŁAW STASZIC
Polski działacz
oświeceniowy, pisarz i
publicysta, filozof i
tłumacz, geograf i
geolog; ksiądz katolicki.
Prezes Towarzystwa
Przyjaciół Nauk. Był
jednym z czołowych
reformatorów i
uczonych polskiego
oświecenia.

DOMINIK MERLINI
Włoski architekt
działający w Polsce za
czasów Stanisława
Augusta. Do jego
głównych zadań należała
konserwacja, remonty i
opieka się istniejącymi już
gmachami. Wybudował
jednak też słynne
Łazienki Królewski,
Królikarnię czy też
Kościół Św. Boromeusza
w Warszawie
ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE-PAŁAC NA WODZIE
KRÓLIKARNIA
Kościół Św. Boromeusza w Warszawie

CANALETTOBERNARDO
BELLOTTO
Przedstawiciel
weneckiego
malarstwa. Na
dworze Stanisława
Augusta zyskał
pozycję nadwornego
malarza. Jego
głównym dziełem jest
galeria 30 obrazów
przedstawiających
widoki Warszawy i
Wilanowa

MARCELLO BACCIARELLI
Włoski malarz, reprezentant
baroku i klasycyzmu,
nadworny malarz Stanisława
Augusta profesor
Królewskiego Uniwersytetu
Warszawskiego. Najbardziej
interesowało go malarstwo
portretowe, w którym był
mistrzem. Samych portretów
króla Stanisława Augusta
pozostawił Bacciarelli ponad
30.