1.Sztuka Oświecenia w Polsce, 2.Architektura w czasach Stanisława

1.Sztuka Oświecenia w Polsce, 2.Architektura w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego(przykłady) Kopia.doc
(10087 KB) Pobierz
1) SZTUKA OŚWIECENIA W POLSCE
Jako początek sztuki oświecenia w Polsce przyjmuje się wstąpienie na tron Stanisława Augusta
Poniatowskiego w 1764 roku, a jako koniec rok 1815 (powstanie Królestwa Kongresowego).
Sztuka oświecenia w Polsce jest przede wszystkim sztuką klasycyzmu. Charakteryzuje się ona harmonią,
symetrią i rytmem, dającym wrażenie ładu, równowagi, spokoju i powagi. Uznaje jeden klasyczny
(zaczerpnięty ze sztuki antycznej) wzorzec piękna.
Sztuka polskiego oświecenia rozwija się przede wszystkim w Warszawie.

-
nurt klasyczny: głównie w architekturze
klasycyzm o odcieniu barokowym i rokokowym
klasycyzm palladianizujący
klasycyzm antykizujący
klasycyzm awangardowy
w epoce oświecenia wyróżniamy:
 nurt klasyczny
 nurt sentymentalny
 nurt romantyczny
Dzieje sztuki klasycystycznej w Polsce w XVIII-XIX wieku:
1) klasycyzm stanisławowski – „okres oświecenia” 1760-1795
1) klasycyzm Księstwa Warszawskiego 1795-1815
2) klasycyzm Królestwa Polskiego(Królestwa Kongresowego) 1815-1831 (silnie działa mecenat
państwowy, najbardziej płodny okres)
Pełen rozkwit klasycyzmu w Polsce nastąpił po 1780 roku.
Ważnym czynnikiem rozwoju klasycystycznych form był rozwój archeologii.
W epoce oświecenia w Polsce czerpano wzorce z:
1) sztuki antycznej (za sprawą króla Stanisława Augusta Poniatowskiego) – ład, spokój, powaga sztuki,
antyczne piękno; duży wpływ na to miały odkrycia archeologiczne Herkulanum i Pompei
2) sztuki francuskiej (za sprawą mecenatu Magnatów) – neoklasycyzm francuski (Paryż był centrum
Oświecenia i jego wpływy promieniowały na Polskę, poza tym Magnaci utrzymywali z Paryżem stały kontakt
– zamawiali z Francji np. meble, tkaniny, projekty architektoniczne.)
Neoklasycyzm najpierw pojawił się w architekturze, dopiero później w malarstwie i rzeźbie.
Architektura

projekt pałacyku w Jordanowicach dla Mochrokowskiego (1761), Charles Pierre Costeu – przykład
francuskiego wczesnego klasycyzmu w tzw. „stylu Gabriela”(od Jacques Ange Gabriela); łączył
tendencje Ludwika XIV


pałac w Jabłonnej – „styl Gabriela”
pałacyk w Janowcu – „styl Gabriela”


kościół parafialny fund. Wacława Rzewuskiego, (1752-1766), archit. Romanus
budowla centralna z kopułą na bardzo wysokim bębnie
portyk kolumnowy
rzeźby o formach barokowych
proj. fasady kościoła Karmelitów Bosych na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, Efraim
Szreger(pochodził z Warszawy) (1761-1762)
łączą się tu elementy barokowe z klasycystycznymi
inspiracje architekturą klasycystyczną Francji
Nurt archeologiczny (antykizujący)


Amfiteatr w Łazienkach, J.Ch.Kamsetzer, 1791
Świątynia Sybilli w Puławach (muzeum o charakterze mauzoleum pamięci narodowej, insp.
Świątynią Sybilli w Tivoli)

Wawrzyniec Gucewicz:
 przebudowa katedry w Wilnie (forma fasady greckiej)
przebudowa fasady ratusza w Wilnie ( czyste, klasycystyczne formy)
Szymon Bogumił Zug:
 Kościół Ewangelicki w Warszawie (insp. Panteonem w Rzymie)
 proj. kościoła Opatrzności (nawiąz. do wzorców antycznych)
Nurt Palladiański –
charakterystyczny dla dojrzałego klasycyzmu polskiego doby Oświecenia
Stanisław Kostka Potocki (pierwszy polski archeolog)
Piotr Aigner (architekt)
Wpływy palladiańskie występują głównie w architekturze pałacowej, gdzie korpus łączony jest ze skrzydłami
galeriami – głównie ćwierćkolistymi, ale także podkowiastymi (eliptycznymi), załamanymi pod kątem
prostym lub zupełnie prostymi. U Palladia są to galerie kolumnowe, w Polsce także galerie arkadowe –
przybierające postać wygiętego skrzydła pałacowego lub jedynie wygiętego muru w skromniejszych
realizacjach.
Taki typ pałaców występuje w Polsce od ok. 1770 roku, głównie na wschodzie.
Wzory i inspiracje od przebywających w Rzymie:
Stanisława Kostki Potockiego – pierwszy polski archeolog ok. 1770 rozpoczyna studia nad sztuką starożytną i
badania wykopaliskowe; stworzył podwaliny polskiej nauki o sztuce starożytnych – 4 tomowy cykl: „O sztuce
u dawnych, czyli Winckelmann polski” (1815)
Franciszka Smuglewicza – malarz, stworzył liczne akwarele i rysunki starożytnych zabytków
Wpłynął na upowszechnienie antykizującej, arabeskowo-groteskowej dekoracji wnętrz:
- sztychy przedstawiające dekoracje Złotego domu Nerona w Rzymie opublikowane w 1776,
- akwarele przedstawiające rekonstrukcje Willi Pliniusza Młodszego (tworzone pod kier. S.K.Potockiego)

Fasada k. Bernardynów p.w. Św. Anny na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, Stanisław
Kostka Potocki, Piotr Aigner (1786-1788) (wzorowana na San Giorgio Maggiore w Wenecji)
Inspirowane Villa Rotonda Palladia:
(Villa Rotonda - centralny pałac kopułowy z portykami kolumnowymi)

Pałacyk w Królikarni, Dominik Merlini (1786-1789)
pałac wzniesiony dla dyrektora teatrów królewskich
na planie kwadratu, 2 kondygnacyjny, nakryty kopułą, z portykiem 4 kolumnowym

Pałac Stanisława Zawadzkiego w Lubostroniu (1800)
Nurt awangardowy –
od nurtu rewolucyjnego u Ledoux w klasycyzmie francuskim
Efraim Szreger
Szymon Zug
-
Twórcza postawa występująca pod koniec lat 70 XVIII w.;
cechy:
zestawianie podstawowych brył geometrycznych przenikających się lub łączących się ze sobą.
surowe, harmonijne kompozycje
minimum dekoracji
rustykowanie i boniowanie powierzchni
często występuje styl dorycki (gł. odmiana toskańska)

k. ewangelicki w Warszawie, Szymon Zug


k. w Skierniewicach, Efraim Szreger
proj. kaplicy grobowej Poniatowskich, Jan Christian Kamsetzer (1784)

fasada k. w Petrykozach, Jan Christian Kamsetzer (1791)
(fasada zestawiona z geometrycznych bloków)
Malarstwo
W malarstwie klasycyzmu wiernie odwzorowywane są idee Oświecenia:
tematy: sceny z mitologii i historii starożytnej najczęściej są aluzjami do aktualnych wydarzeń i ważnych
problemów; sceny z historii dawnej i współczesnej mają znaczenie propagandowo-polityczne.
Malarstwo historyczne ma za zadanie wychowywać społeczeństwo, uczyć moralności, propagować
patriotyzm, cnoty obywatelskie i heroizm w walce o dobro ojczyzny. Sztuka miała służyć nie jednostce, a
całemu narodowi. Malowano głównie portrety, pejzaże. Cechy: Winckelmann’ owska zasada piękna: ważny
rysunek i linia, reliefowy modelunek i koloryt lokalny.
Malarstwo klasycystyczne w Polsce:
1) czasy panowania Stanisława Augusta – tkwiące w tradycji malarstwa barokowego
2) okres księstwa warszawskiego i królestwa kongresowego
Przedstawiciele:
Marcello Bacciarelli
Bernardo Belotto Canaletto
Jan Piotr Norblin
Inicjatywy oświeceniowe
Teatr Narodowy
W 1765 roku z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego założono w Warszawie pierwszy w
dziejach Polski teatr publiczny. Przedstawienia odbywały się w wydzierżawionym budynku
zwanym "Operalnią". Występowały w nim trzy zespoły: polski, włoski i francuski.
Powołanie narodowej sceny było jednym z elementów projektowanej przez króla Stanisława Augusta
Poniatowskiego reformy edukacji, obyczaju i życia kulturalnego upadającej Rzeczypospolitej.
Malarnia Królewska
Król Stanisław August chciał założyć Akademię Sztuk Pięknych oraz Akademię Nauk jednak okoliczności
polityczne i trudności materialne na to nie pozwoliły. Powstała natomiast tzw. Malarnia Królewska (Atelier),
uczelnia o innym charakterze, na niższym stopniu organizacyjnym. Była ona utrzymywana przez Stanisława
Augusta i prowadzona przez Bacciarellego. Nie służyła ona kształceniu młodzieży, a wykonywaniu zleceń
królewskich. Szkolenie było niejako zadaniem dodatkowym.
2) ARCHITEKTURA CZASÓW STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO
(PRZYKŁADY)
Stanisław August Poniatowski - król Polski w latach 1764–1795 jako Stanisław II August;
Wielki mecenas nauki, sztuki i literatury, utworzył wokół siebie dwór artystyczny. Z jego inicjatywy
powstał m.in. publiczny teatr narodowy. Promował reformy społeczne i polityczne, popierał rozwój
nauki, przyczyniał się do tworzenia polskiej sztuki i kształcenia polskich artystów. Zgromadził cenne i
duże zbiory dzieł sztuki.
W chwili wstąpienia na tron dwór królewski z powrotem stał się centrum kultury. (Podczas panowania
dwóch poprzednich władców stolicą kultury było Drezno). Mecenat królewski miał cechy mecenatu
państwowego, świadczy o tym troska i zaangażowanie króla w rozwój sztuki narodowej, a co z tym idzie
dążenie do stworzenia kadr artystów polskich i podnoszenia ich kwalifikacji. Król przyznawał artystom
stypendia na kształcące wyjazdy za granicę; stypendium otrzymali m.in. Franciszek Smuglewicz, Szreger,
Jan Christian Kamsetzer. W kraju miała powstać Akademia Sztuk Pięknych, jednak jak wiele
pożytecznych pomysłów władcy projekt nie został zrealizowany. Rolę ośrodków kształcących artystów
odegrały nadworne pracownie rzeźbiarskie i malarska Bacciarelliego.
Styl Stanisława Augusta(stanisławowski)
 samodzielna, polska odmiana sztuki wczesnego klasycyzmu, związana z mecenatem króla
Stanisława Augusta Poniatowskiego. Styl obecny w architekturze, dekoracji wnętrz, malarstwie,
rzeźbie i sztuce zdobniczej.
 określa sztukę, która powstała przy udziale króla, nie tylko materialnym, ale również
bezpośrednio osobistym. Nie jest to wszystko co powstało w latach 1764-1795, lecz tylko to co
powstało dla króla, na jego zlecenie lub pod wpływem sztuki dworskiej.
 to odmiana klasycyzmu czerpiąca z różnych źródeł, ale najbardziej ze sztuki francuskiej.
Występuje w architekturze, malarskiej i rzeźbiarskiej oprawie wnętrz architektonicznych,
malarstwie, rzeźbie i sztuce zdobniczej. Najlepszymi przykładami stylu Stanisława Augusta są
Łazienki i Zamek Królewski.
Zamek Królewski, przebudowa (1764-1773 Jakub Fontana, od 1773 Dominik Merlini i Jan
Christian Kamsetzer(sala Balowa))
architekt Jakub Fontana, Dominik Merlini
malarz - dekorator Jean Pillement
rzeźbiarz Andre Le Brun, Jan Bogumił Plersch
malarz Marcello Bacciarelli
projekty wyposażenia wnętrz architekta Victora Louisa
Przed 1764 powstawały proj. przebudowy Louisa, Fontany, Szregera i Merliniego – ...
Plik z chomika:
PsilocybeMermaid
Inne pliki z tego folderu:


 Styl zakopiański 1901.pdf (9669 KB)
1.Sztuka Oświecenia w Polsce, 2.Architektura w czasach Stanisława Augusta
Poniatowskiego(przykłady) - Kopia.doc (10087 KB)
 Picasso i kubiści.MDI (2488 KB)
Fowizm, ekspresjonizm i początki malarstwa abstrakcyjnego.MDI (5404 KB)
 Futuryzm.MDI (2348 KB)
Inne foldery tego chomika:


Zgłoś jeśli naruszono regulamin



Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dokumenty
 Filmy
 Galeria
 Muzyka
Radiohead - The King of Limbs


Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl