ZESPÓŁ JELITA NADWRAŻLIWEGO Zespół jelita nadwrażliwego to częsta choroba która w istotny sposób wpływa na jakość życia pacjenta i której przyczyny nie są do końca poznane. Jest to zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego, którego dokuczliwe objawy nie są związane z jego uszkodzeniem organicznym. Na chorobę tę cierpi 3 razy więcej kobiet niż mężczyzn. Wśród przyczyn tego schorzenia wymienia się uwarunkowania psychologiczne, dietetyczne, bakteryjne, stresy. Stwierdzono że 60% chorych z zespołem jelita nadwrażliwego cierpi na takie zaburzenia jak depresja, lęk, choroby psychosomatyczne i zaburzenia osobowości. Większość chorych z tym schorzeniem nigdy nie zgłasza się do lekarza. Choroba ta charakteryzuje się bólem, skurczami lub dyskomfortem w jamie brzusznej, wzdęciami, zmianą częstotliwości wypróżnień i konsystencji stolca. Biegunka może występować na przemian zaparciem. Ból, dyskomfort często ustępują po wypróżnieniu. Zespół jelita nadwrażliwego może objawiać się także przewlekła biegunką lub przewlekłymi zaparciami. Niewłaściwy sposób odżywiania może nasilać objawy choroby. Z tego względu pomocna jest modyfikacja żywienia zależna od postaci i okresu choroby, która na ogół zmniejsza szereg objawów zespołu jelita nadwrażliwego. Polega ona na indywidualnej eliminacji produktów żywnościowych nasilających dolegliwości. Do pokarmów najczęściej nasilających objawy zespołu jelita nadwrażliwego należą: kukurydza, ziemniaki, cebula, czosnek, czekolada, produkty mleczne, jajka, orzechy, kapusta gotowana, suche warzywa strączkowe. U części chorych występuje nietolerancja na cukier mlekowy – laktozę. Około 17% ludzi nie jest zdolnych do trawienia mleka i produktów mlecznych. Wskazane jest także ograniczenie lub całkowite wykluczenie z diety kawy naturalnej i mocnej herbaty. Ponieważ zawarta w nich kofeina i teina zwiększa kurczliwość mięśniówki jelita cienkiego i grubego i w ten sposób może nasilić dolegliwości. Spożywanie mocnych napojów alkoholowych i palenie tytoniu także nasila objawy choroby. W zespole jelita nadwrażliwego przebiegającego z biegunką konieczne jest zastosowanie diety niskoresztkowej polegającej na ograniczeniu spożycia produktów zawierających włókna roślinne ( poniżej 10gram dziennie ). Zaleca się wówczas spożywanie oczyszczonych produktów zbożowych -pieczywo z mąki pszennej wysokoprzemiałowej, ryż, makarony, ograniczenie spożycia owoców i warzyw bogatych w błonnik oraz gruboziarnistych kasz, razowego pieczywa, ostrych przypraw i alkoholu. Przyrządzać posiłki należy przez gotowanie i pieczenie w foli. W okresie choroby przebiegającej z zaparciami zaleca się wypijanie co najmniej 1,5 l płynów niegazowanych oraz diete bogatoresztkową zawierającą co najmniej 30 – 50 g włókien roślinnych. Zaleca się zwiększenie spożycia surowych owoców (zwłaszcza pestkowych) i warzyw takich jak buraki, brukiew, kasz gruboziarnistych, pieczywa razowego, muesli i 3 łyżek otrąb pszennych jako dodatek do codziennej diety. Skuteczność wyżej wymienionej diety zależy od cech osobniczych pacjenta. Podstawą leczenia zespołu jelita nadwrażliwego jest właściwa relacja między lekarzem a pacjentem, aby uwierzył on, że choroba ta mimo charakteru przewlekłego jest chorobą łagodną. Leczenie farmakologiczne i dietetyczne wpływa na poprawę komfortu życia pacjenta. Lek. med. Grażyna Golz Specjalista Chorób Wewnętrznych