Zaliczenie na ocenę w formie testu
advertisement
Zaliczenie na ocenę w formie testu. L. Gajos "Elementy socjologii i metody badań społecznych": 1. Najtrwalszym efektem konformizmu jest: 2. Prawdopodobieństwo wystąpienia konformizmu zależy od: 3. Efekt konformizmu w grupie ulega nasileniu jeśli uważasz, że: 4. Skuteczny nadawca przede wszystkim musi: 5. Jeśli słuchacze są osobami wykształconymi i nie zgadzają się z mówcą to należy użyć argumentacji: 6. Według A. Maslowa można wyróżnić potrzeby: 7. Źródło przekazu jest tym lepsze im: 8. Przełamywanie krzywej zapominania może być realizowane następująco: 9. Procesy przyswajania informacji u człowieka są realizowane poprzez: 10. Scharakteryzuj koncepcję osobowości według F. Znanieckiego: 11. Eksperyment Asha /porównywanie odcinków/ to przykład na: 12. Osobowość według K. Junga można podzielić na: 13. Na charakter przekazu mają wpływ: 14. Z nazwiskiem Hipokrates kojarzy mi się: 15. Prawo Yerkesa - Dodsona zakłada: 16. Ze stwierdzeniem stopień szoku informacyjnego kojarzy mi się: 17. Efekt świeżości to: 18. Efekt pierwszeństwa to: 19. Czynniki zwiększające konformizm człowieka: 20. Jakie dwie najważniejsze cechy osobowe według Aronsona mają wpływ na polubienie drugiej osoby? 21. Wpływ społeczny funkcjonuje na trzech poziomach. Proszę wymienić z jakich powodów te poziomy są możliwe: 22. Proces usprawniania zapamiętywania może być realizowany poprzez mnemotechniki. Przykładowe mnemotechniki to: 23. Regularne nagradzanie: 24. Czynniki zwiększające konformizm człowieka: 25. Źródło przekazu jest tym lepsze im: 26. W jaki sposób można sprawić by rozmówca poczuł się ważną osobą? 27. Na czym polega efekt aureoli? 28. Eksperyment Millgrama jest przykładem na: 29. W jaki sposób cechy grupy wpływają na konformizm? 30. Posłuszeństwo człowieka wzrasta gdy: 31. Dyfuzja odpowiedzialności to: 32. U odbiorcy przekazu istotne jest: 33. Osoby o niskiej samoocenie mogą: 34. Źródłem ludzkiej aktywności według A. Maslowa jest: 35. Posłuszeństwo człowieka wzrasta gdy: 36. Efektywność przekazu zależy od: 37. Osoby o niskiej samoocenie mogą: 38. Scharakteryzuj łańcuch komunikacyjny: 39. By ktoś nie popełniał czynów społecznie nie aprobowanych należy dążyć według Aronsona do: 40. Efekt bliskości to: 41. Efekt anonimowości polega na: 42. Postawa składa się z: 43. Na czym polega nowy model komunikacji? 44. Jakie są przyczyny powstania socjologii? 45. Jaki jest wpływ poziomu motywacji na sprawność naszego działania? 46. W jaki sposób można odpowiedzieć na pytanie kim jest człowiek w sensie psychologicznym? 47. Scharakteryzuj problem uprzedzeń u człowieka: 48. Skąd bierze się agresja? 49. Czym jest wartość w ujęciu socjologicznym? 50. Jaki jest wpływ pochwał na zachowanie człowieka? 51. Jakie cechy osobiste wpływają na polubienie innej osoby? 52. Jakie są cechy efektywnego komunikowani się? 53. Wyróżniamy następujące rodzaje pamięci: 54. Warunki skutecznego utrwalenia komunikatu to: 55. Osobowość według Z. Freuda można analizować na następujących poziomach: 56. Siła napędowa konfliktu jest: 57. Wymień dwie metody stosowane w badaniach socjologicznych: 58. Teoria Hipokratesa wiąże się z: 59. Pojęcie grupy na gruncie socjologii: 60. Stratyfikacja to: 61. Na jakich poziomach można według Balesa analizować przywództwo? 62. Według Webera cechami biurokracji jest: 63. Zasada Petera jest związana z: 64. Czym jest szkoła dramaturgiczna? 65. Jakie są zasady socjalizacji? 66. Jakie zmienne opisują procesy zachodzące w grupie? 67. Jakie parametry można uwzględniać przy wyróżnianiu struktury klasowej? 68. Co to jest stratyfikacja płci? 69. Jakie są przyczyny zmian społecznych? 70. Czym jest cykliczny model zmian? 71. Czym jest model zmian oparty na dialektyce i konflikcie? 72. Czym jest model społeczeństwa postindustrialnego i postmodernistycznego? 73. Z pojęciem funkcjonalizm kojarzy mi się: 74. Obserwacja to pojęcie z którym kojarzy mi się: 75. Istotą eksperymentu w socjologii jest: Dodatkowa lektura: E. Aronson, Człowiek – istota społeczna - rozdziały: II, III, V, VI, VIII, J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie - rozdziały: 2, 4, 7, 8, 12. Materiały do egzaminu: 1. Najtrwalszym efektem konformizmu jest: Konformizm to zmiana zachowania lub opinii danej osoby spowodowana rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy ludzi. Zachowanie konformistyczne pojawia się w wyniku działania innych. Istnieje trzy rodzaje następstw wpływu społecznego: uleganie, identyfikacja i internalizacja. Uleganie to zachowanie zgodne z naciskiem otoczenia, które nas karze lub nagradza. Jeżeli nasze działanie jest karane przez grupę, powstrzymujemy się przed nim, jeśli jest nagradzane - powtarzamy je. Identyfikacja to powtarzanie zachowania osoby uznawanej za autorytet dotąd, dopóki nie przestanie się jej za autorytet uważać. Internalizacja jest najtrwalszym zachowaniem konformistycznym. Postępujemy według jakiś wartości zakorzenionych w nas od dawna. 2. Prawdopodobieństwo wystąpienia konformizmu zależy od: - cech grupy wywołującej nacisk - cech osób poddanych naciskowi(zach. innych osób może przekonać jednostkę do zmiany swojego zachowania) - może chcieć uniknąć kary np. odrzucenie wyśmianie 3. Efekt konformizmu w grupie ulega nasileniu jeśli uważasz, że: Postawy konformistyczne w grupach społecznych mogą ulegać nasileniu, bądź przeciwnie zmniejszeniu, pod wpływem pewnych czynników. Pierwszym z czynników powodujących nasilenie jest jednomyślność grupy tzn. im więcej członków wykazuje te same lub zbliżone poglądy, dąży do realizowania podobnych celów, kieruje się tym samym systemem wartości i norm postępowania oraz realizuje te same role społeczne – tym konformizm grupy się pogłębia. Drugim aspektem zwiększenia się postaw konformistycznych w grupie są kompetencje jej członków. Fachowość oraz wysoka wzajemna pozycja poszczególnych osób, ich podobne postawy stanowią silne spoiwo owej grupy społecznej. Ważny jest stosunek jednostki do członków grupy, gdy są oni dla niej osobami znaczącymi, których zdanie poważa, większe jest prawdopodobieństwo, że ulegnie ich wpływowi. Również fakt, czy jednostka uważa się pod pewnym względem za podobną, do poszczególnych członków grupy wpływa na nasilenie postawy konformistycznej. Kolejnym elementem jest osobowość jednostki jej postrzeganie siebie jako małego trybu w „machinie”, jaką jest grupa społeczna, z którą się identyfikuje. Jej postawa będzie tym bardziej uległa, im niższa jest jej samoocena. 4. Skuteczny nadawca przede wszystkim musi: Aby proces komunikowania był skuteczny, nadawca i odbiorca muszą się posługiwać uzgodnionym (wspólnym) kodem, na przykład językiem potocznym lub specjalistycznym, np. werbalny, zapis matematyczny czy muzyczny - nie są zbyt skomplikowane, a przez to łatwe do zrozumienia, dlatego posługuje się nimi nauka. Zwane są również kodami logicznymi. Kody estetyczne nie posiadają dokładnie określonych znaczeń, wydają się bardziej subiektywne i dlatego można je zdekodować tylko przez uważne przyjrzenie się tekstowi. Rozróżnia się również kody rozwinięte i ograniczone. Ograniczone przypisuje się komunikacji werbalnej. Kodem rozwiniętym posługuje się mówca posiadający indywidualne cechy wypowiedzi, operujący bogatym słownictwem, składnią i stylem, gdyż: \"W sferze zjawisk Kod tworzy system znaków, rządzących się zasadami, które zostały uzgodnione (jawnie lub niejawnie) przez uczestników danej kultury. 5. Jeśli słuchacze są osobami wykształconymi i nie zgadzają się z mówcą to należy użyć argumentacji: Dwustronność – zalety i wady produktu sytuacji. 6.Według A. Masłowa można wyróżnić potrzeby: Samotranscendencja (najwyższy poziom, potrzeba przeżywania szczytowego doświadczenia) czasem określane jako "potrzeby duchowe". Samorealizacja (potrzeba posiadania celów, potrzeba spełnienia swojego potencjału) – potrzeby samorealizacji – wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb. Potrzeby estetyczne (potrzeba harmonii i piękna) Potrzeby poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości) Szacunek (potrzeby zaufania do siebie, poczucie własnej wartości, kompetencji, poważania) – potrzeby uznania (szacunku) i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi; pragnienie potęgi, wyczynu i wolności, potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi. Przynależność (potrzeby więzi, afiliacji, miłości i bycia kochanym) występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy, w dążeniach do tworzenia gangów. Bezpieczeństwo (zależności, opieki i oparcia, protekcji, potrzeba wygody, spokoju, wolności od strachu) pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne. Potrzeby fizjologiczne (najniższy poziom, jedzenie, woda, tlen, potrzeby seksualne, brak napięcia, sen) gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka. 7. Źródło przekazu jest tym lepsze im: - wartość widowiskowa poszczególnych źródeł przekazu jest większa - większa jest wiarygodność osoby przekazującej, im lepiej postrzegamy daną osobę tym szybciej nas przekona(ubiór, zachowanie) - większa jest atrakcyjność, im bardziej osoba znana tym bardziej ulegamy wpływom. 8. Przełamywanie krzywej zapominania może być realizowane następująco: - poprzez stosowanie mnemotechnik i zapisywanie informacji (notatki) - ciągłe doskonalenie pamięci - przez naukę logiczną a nie mechaniczną - przez dzielenie nauki (małe ilości uczymy się w całości, a duże dzielimy) - przez samodzielne metody i sposoby 9. Procesy przyswajania informacji u człowieka są realizowane poprzez: Liniową organizacje wiedzy. Opierając się na modelowym ujęciu przetwarzania informacji można wyróżnić trzy zasadnicze komponenty tego procesu. Pierwszym jest kodowanie informacji, drugim przechowywanie, natomiast trzecim dekodowanie. Aby system przetwarzania informacji funkcjonował w sposób prawidłowy, muszą być spełnione określone warunki. Stan ogólnego wzbudzenia CUN musi być optymalny, powinny zaistnieć odpowiednie procesy motywacyjne, które są źródłem emocji, potrzeb i oczekiwań. Zostaje uruchomiony mechanizm selektywnej uwagi. Mechanizm uwagi determinuje współdziałanie wszystkich faz przetwarzania informacji, które docierają do systemu przez analizator. W trakcie scaningu (przeszukiwania), czyli rozkładu momentów fiksacji uwagi, następuje wyodrębnienie informacji istotnych dla systemu. Proces scaningu odnosi się zarówno do otoczenia systemu, jak i do doświadczenia podmiotu (scaning mnemiczny, tzn. przeszukiwanie pamięci długotrwałej). Istnieje osobnicze zróżnicowanie w procesach przetwarzania informacji, które zależne jest od poziomu wzbudzenia OUN, jak i stanu motywacji. Fakt ten nasuwa hipotezę, iż zachodzi sprzężenie zwrotne pomiędzy stanem wzbudzenia, a przetwarzaniem informacji. 10.Scharakteryzuj koncepcję osobowości według F. Znanieckiego: Osobowość człowieka jest ukształtowanie poprzez środowisko w którym się wychował. Socjologia wychowania to działalność społeczna przygotowująca jednostkę do pełnego członkostwa w danej grupie społeczności. Środowisko ma znaczny wpływ na wychowanie. Z obiektywnego punktu widzenia środowisko społeczne to ogół warunków społecznych i kulturowych: 1. ludzie i ich zachowania 2. grupy, instytucje i inne zbiorowości 3. elementy kulturowe materialne i niematerialne Z punktu widzenia jednostki środowisko społeczne to ogół grup i jednostek z którymi w trakcie swojego życia styka się jednostka. Grupa, w której żyje jednostka będzie starała się tak ukształtować jej środowisko społeczne, aby „wyprodukować” jak najbardziej użytecznego członka tej społeczności: 1. poprzez kształtowanie styczności (wywoływanie pożądanych, a likwidowanie niepożądanych zachowań) 2. wprowadzanie do środowiska społecznego elementów pożądanych, a likwidowanie elementów niepożądanych. Tak ukształtowane środowisko to środowisko wychowania. Środowisko wychowania – jest to swoiste ukierunkowanie wpływów środowiska społecznego – jest to środowisko (odrębne od środowiska danej grupy) stworzone dla kandydata, który ma zostać jej członkiem po odpowiednim przygotowaniu. J (jednostka) + W (środek wychowujący) + O (obowiązki) = STOSUNEK WYCHOWAWCZY Jednym z ważnych składników środowiska wychowawczego są instytucje wychowawcze. Instytucje są wtedy kiedy jednostki sobie nie radzą. Instytucja wychowania – to zorganizowany zespół zadań, które zaspokajają potrzeby (gdy inne jednostki sobie nie radzą). Celem jest wywieranie wpływów na jednostkę w określonym kierunku z ramienia danej grupy. Trzy główne rodzaje instytucji wychowania: 1. instytucje wychowania naturalnego – rodzina, grupa rówieśnicza, sąsiedztwo 2. instytucje wychowania bezpośredniego lub celowego – szkoła, przedszkole, instytucje wychowania pozaszkolnego, instytucje opiekuńcze, instytucje wychowania resocjalizującego 3. instytucje wychowania pośredniego – kluby sportowe, mas media, instytucje kulturalne, wojsko, sądy, policja, organizacje społeczne Funkcje instytucji wychowania wobec jednostki: 1. wychowanie moralne 2. kształcąca – przekazywanie wiedzy 3. aktywizująca – jednostka też musi się rozwijać 4. opiekuńcza 5. przygotowywanie do pełnienia ról Funkcje jednostki wobec społeczeństwa: 1. utrzymywanie porządku społecznego 2. integrująca i adaptacyjna 3. przyczyniania się do postępu społecznego 4. wpływ na strukturę społeczną 11. Eksperyment Asha / porównywanie odcinków / to przykład na: Konformizm. Eksperyment Asha: Grupy 7 osobowe, polegał na tym iż pokazywano dwa odcinki (równe sobie i nierówne) i sugerowano że równe są nierówne a nierówne są równe. Około 25% badanych przyjmowało błędne odpowiedzi.” 12. Osobowość wg K. Junga można podzielić na: Jung wyróżnia dwa typy osobowości – introwertyka i ekstrawertyka. Introwertyk, zwłaszcza w czasie emocjonalnego stresu czy konfliktu skłonny jest zamykać się w sobie . Do charakterystycznych cech introwersji należy nieśmiałość do pracy w samotności np. w bibliotekach i laboratoriach niż wśród ludzi. Introwertyk może wejść na mównicę np. w charakterze przywódcy ruchu religijnego, lecz tam działa pod wpływem impulsów wewnętrznych. Ekstrawertyk, przeciwnie, gdy znajdzie się w sytuacji stresowej pragnie zagubić się wśród ludzi. Na ogół bardzo towarzyski jest za pan brat ze wszystkimi. Skłonny jest do wyboru takiego zawodu, jak handel lub prace organizacyjne, gdzie się ma do czynienia raczej z ludźmi niż rzeczami. Zwykle stosuje się do konwenansów, jest ortodoksyjny, dbały o ubiór, ambitny. 13. Na charakter przekazu mają wpływ: - osobowość przekazującego - apele logiczne lub emocjonalne - dane statystyczne, pojedyncze przykłady osobiste - argumenty jednostronne i dwuznaczne - kolejność prezentacji - wielkość rozbieżności w przekazie. 14. Z nazwiskiem Hipokratesa kojarzy mi się: Teoria charakterów: choleryk, sangwinik, melancholik, flegmatyk. Metoda Hipokratesa opierała się na metodach racjonalnych. Na podstawie obserwacji i doświadczeń wyciągał wnioski prowadzące do ustalenia diagnozy. Jego szkoła nacechowana była troską o zdrowie chorego (łac. salus aegroti suprema lex - zdrowie chorego najwyższym prawem). Leczenie miało polegać na wspomaganiu naturalnych procesów zdrowienia, a naczelną zasadą było nieszkodzenie choremu (łac. primum non nocere - po pierwsze nie szkodzić). Stworzył pierwsze opisy dotyczące zimna, ciepła słonecznego, światła i ćwiczeń fizycznych jako zabiegów leczniczych. Zajmował się zniekształceniami kręgosłupa (stworzył urządzenie do redukcji skoliozy). Opisał także sposób amputacji kończyn, budowę protez oraz obuwia korygującego wady stóp. Stosował balneoterapię w leczeniu chorych. Był zwolennikiem lecznictwa opartego na zasadach racjonalnych, wnikliwej obserwacji chorego, wyciągania wniosków pozwalających na zdiagnozowanie choroby i sposobów leczenia. 15. Prawo Yerkesa – Dodona zakłada: Pierwsze prawo Yerkesa - Dodsona mówi, że istnieje krzywoliniowy związek między pobudzeniem emocjonalnym a wykonaniem zadania. Inaczej: dla wykonania każdego zadania istnieje optymalny poziom pobudzenia, przy którym zadanie to jest wykonywane najlepiej. Zarówno niższy jak i wyższy poziom pobudzenia upośledza sprawność wykonania. Na przykład gdy jesteśmy słabo motywowani do znalezienia pracy, to szukamy jej nieskutecznie (niski poziom pobudzenia emocjonalnego i niski poziom wykonania). Jeśli jednak jesteśmy skrajnie motywowani, bardzo nam zależy i jesteśmy potężnie sfrustrowani, to nasze poszukiwania mogą być chaotyczne, a zachowanie na rozmowach kwalifikacyjnych nerwowe, co także zmniejsza szanse na powodzenie - czyli wykonanie zadania. Drugie prawo Yerkesa - Dodsona mówi o tym, że im trudniejsze jest zadanie, przed którym stoimy, tym niższy jest poziom optymalnego pobudzenia. Zadania łatwe są dobrze wykonane nawet wtedy, gdy poziom pobudzenia emocjonalnego jest bardzo wysoki, wykonywania zadań trudnych jest szybko upośledzane przez wysoki poziom pobudzenia. Przykład. Gdy goni mnie potężny pies, będę szybciej uciekał niż wtedy, gdy goni mnie średni pies. Bieganie jest łatwym zadaniem, wysoki poziom pobudzenia podnosi wykonanie tego zadania. Gdy mam do rozwiązania zadanie matematyczne, z którym się wcześniej nie zetknąłem (trudne zadanie), to lepiej jeśli będę rozluźniony (niski poziom pobudzenia), stres szybko zmniejszy szanse na to, że dobrze je rozwiążę. Poprzez "sytuacje trudne" rozumie się tu zadania skomplikowane, nowe, nieprzetrenowane oraz wykonywane w sytuacjach wymagających także innego działania. Sytuacje trudne to także takie, które angażują wszystkie nasze zasoby poznawcze. 16. Ze stwierdzeniem stopień szoku informacyjnego kojarzy mi się: Szok informacyjny: stan psychiczny, charakteryzujący się swoistą katatonią, następujący, gdy ludzki mózg próbuje przyswoić zbyt wiele informacji jednocześnie. 17. Efekt świeżości to: Efekt świeżości polega na silniejszym oddziaływaniu informacji, które nadeszły jako ostatnie (najświeższych), niż tych, które pojawiły się wcześniej. Efekt świeżości kontrastuje z efektem pierwszeństwa - zjawiskiem lepszego zapamiętywania informacji odbieranych na początku. Z efektem świeżości wiąże się zagadnienie zmieniania postaw. Badacze interesowali się, który z efektów będzie przeważać: efekt świeżości czy efekt pierwszeństwa. Zagadnienie to jest rozważane w ramach wpływu perswazyjnego i zmiany postaw. 18. Efekt pierwszeństwa to: Efekt pierwszeństwa - informacja otrzymana wcześniej wywiera zazwyczaj większy wpływ na tworzenie się ogólnego wrażenia niż informacja otrzymana później. Pierwsza informacja stanowi punkt odniesienia dla kolejnych informacji, jakie do nas docierają. Efekt pierwszeństwa tłumaczy m.in. fakt, że szybko wyrabiamy sobie zdanie o nowopoznanej osobie, i późniejsze zachowanie tej osoby interpretujemy w sposób zgodny z naszym pierwszym wrażeniem. 19. Czynniki zwiększające konformizm człowieka: a)jednomyślność opinii większości – wpływ większości b)niskie mniemanie o sobie (osobowość) c)płeć (kobiety), kultura d)skład grupy – specjaliści, osoby znaczące, osoby podobne do jednostki e)wygląd osoby sugerujący autorytet innej osoby f)chęć uniknięcia kary lub zyskania nagrody g)chęć nie wyróżniania się w grupie h)sytuacje niejednoznaczne, gdy nie wiadomo jak należy postąpić i)zachowanie innych jako źródło informacji j)niejasna sytuacja, zjawisko czy przyczyny. 20. Jakie dwie najważniejsze cechy osobowe wg Aronsona mają wpływ na polubienie drugiej osoby? 1) Wygląd zewnętrzny (pierwsze wrażenie), 2) Zgodność poglądów Według Aronsona (czynniki intelektualny). Postawa to trwała ocena pozytywna lub negatywna ludzi, obiektów, idei czy innych zjawisk. Postawa jest strukturą złożoną która charakteryzuje się następującymi cechami: - istnieje zawsze jakieś odniesienie to znaczy przedmiot czy zjawisko do którego pojęcie postawy się odnosi - w postawie zawarte są różne procesy poznawcze, jest ona efektem spostrzeżeń, wyobrażeń, sądów - w postawie zawarte są stany uczuciowe (emocjonalne) przy czym stany te wyrażają stosunek osoby mającej postawę do przedmiotu postawy (przychylność, niechęć) - w postawie zawarte są elementy motywacyjne, które są czynnikiem wyjaśniającym zachowanie człowieka. 21. Wpływ społeczny funkcjonuje na trzech poziomach. Proszę wymienić z jakich powodów te poziomy są możliwe? - Uleganie – ludzie ulegają naciskowi po to aby uzyskać nagrodę lub uniknąć kary. Osoba podporządkowująca się zdaje sobie sprawę z presji i okoliczności i łatwo może zmienić swoje zachowanie, gdy zmieniają się okoliczności( ważnym komponentem jest władza) - Identyfikacja – niezbędne jest tu pragnienie by być podobnym do danej osoby. Jeśli ta osoba zmieni swoje poglądy ty też możesz je zmienić lub jeśli poznasz innych ludzi, których będziesz bardziej podziwiał niż poprzednią osobę - Efekty wpływu społecznego w postaci identyfikacji mogą być zniwelowane przez pragnienie danej osoby aby mieć słuszność (ważnym atutem jest atrakcyjność) - Internalizacja – ważnym komponentem jest wiarygodność osoby, która dostarcza informacji 22. Proces usprawniania zapamiętywania może być realizowany poprzez mnemotechniki. Przykładowe mnemotechniki to: 1. Zapamiętywanie nowego przez kojarzenie ze starym – przyswajamy sobie nowe komunikaty poprzez łączenie ich ze starymi dobrze znanymi na zasadzie znalezienia pomiędzy nimi logicznego dla nas związku. 2. Kształtowanie wyobraźni liczbowej – jest ona dwuetapowa polega na tym, że na pierwszym etapie cyfrom od 0 do 9 przypisujemy stałe obrazy na drugim etapie przy zapamiętywaniu konkretnych liczb przyswajamy sobie te liczby tworząc z tych obrazów historyjki. 3. Szukanie algorytmów – polega na poszukiwaniu stałych sposobów postępowania, które możemy zastosować w podobnych sytuacjach 4. Pokój rzymski – polega na tym, że nowe komunikaty przyswajamy sobie poprzez łączenie z przedmiotem będącym na wyposażeniu konkretnego pomieszczenia np. pokoju. 23. Regularne nagradzanie: - może doprowadzić do zobojętnienia na nagrodę - jest jedna metod wychowawczych - dzięki regularnemu nagradzaniu uzyskujemy większą kontrolę - jest pomocne w kształtowaniu zachowań i przystosowaniu do norm społecznych - regularne kształtowanie zachowań przy pomocy nagród jest czasochłonne - stosując nagrody należy pamiętać, że nagroda traci na wartości gdy perspektywa jej otrzymania jest odległa – nagroda może stać się mniej atrakcyjna - nagroda musi stanowić realną potrzebę - nagradzanie może wejść w nałóg i zniszczyć wewnętrzną motywację 24. Czynniki zwiększające konformizm człowieka: a)jednomyślność opinii większości – wpływ większości b)niskie mniemanie o sobie (osobowość) c)płeć (kobiety), kultura d)skład grupy – specjaliści, osoby znaczące, osoby podobne do jednostki e)wygląd osoby sugerujący autorytet innej osoby f)chęć uniknięcia kary lub zyskania nagrody g)chęć nie wyróżniania się w grupie h)sytuacje niejednoznaczne, gdy nie wiadomo jak należy postąpić i)zachowanie innych jako źródło informacji j)niejasna sytuacja, zjawisko czy przyczyny. 25. Źródło przekazu jest tym lepsze im: - wartość widowiskowa poszczególnych źródeł przekazu jest większa - większa jest wiarygodność osoby przekazującej, im lepiej postrzegamy daną osobę tym szybciej nas przekona(ubiór, zachowanie) - większa jest atrakcyjność ,im bardziej osoba znana tym bardziej ulegamy wpływom. 26. W jaki sposób można sprawić by rozmówca poczuł się ważną osobą: 1. Okazuj mu szczere zainteresowanie 2. Uśmiechaj się 3. Pamiętaj, że własne nazwisko to dla człowieka najsłodsze i najważniejsze spośród wszystkich słów świata 4. Bądź dobrym słuchaczem 5. Zachęcaj rozmówcę by mówił o samym sobie 6. Mów o tym co interesuje twojego rozmówce 7. Spraw aby twój rozmówca poczuł się ważny i zrób to szczerze 8. Radośnie witaj różnicę zdań 9. Nie reaguj instynktownie 10. Pohamuj swój temperament 11. Najpierw słuchaj 12. Szukaj punktów wspólnych 13. Bądź uczciwy 14. Obiecaj oponentowi, że przemyślisz jego pogląd i dokładnie go przeanalizujesz 15. Szczerze podziękuj oponentowi za rozmowę 27. Na czym polega efekt aureoli? Halo efekt, efekt aureoli, występująca przy ocenianiu ludzi tendencja, polegająca na kierowaniu się oceniającego wcześniej ukształtowanymi nastawieniami w stosunku do osoby ocenianej: skłonni jesteśmy przypisywać cechy pozytywne tym osobom, które wcześniej zostały przez nas z różnych względów ocenione pozytywnie. Również wcześniejsza ocena negatywna powoduje skłonność do przypisywania cech negatywnych danym osobom. 28.Eksperyment Millgrama jest przykładem na: Konformizm Eksperyment Millgrama: Polegał na badaniu pamięci, wykonywany był na 40 wolontariuszach, nastąpił podział na dwie grupy: badacze i badani (nauczyciele i uczniowie). Badaczom (nauczycielom) towarzyszył „pseudonaukowiec”-(wygląd: w białym fartuchu itd.). Celem eksperymentu był wpływ kar na zapamiętywanie określonego materiału, karanie ucznia który nie osiąga efektów. Prawdzimym celem eksperymentu było sprawdzenie jak wiele bólu można zadać niewinnej ofierze w sytuacji nacisku społecznego. Karanie polegało na porażeniu pradem elektrycznym (natężenie od 1 do 10), badacz (nauczyciel) pod wpływem „pseudonaukowca” stosował coraz większe natężenie prądu, 2/3 badanych zadawało coraz większe natężenie aż do 10 stopnia. Wniosek „Nie jesteśmy wolni od nacisków społecznych”. 29. W jaki sposób cechy grupy wpływają na konformizm? Jednostka dąży do integracji z grupą wpływ ma: - skład grupy – osoby o wyższej pozycji społecznej wywierają większy nacisk – wyższe kompetencje lub wyższa pozycja społeczna osób wywierających nacisk, tym większa jego skuteczność - wielkość grupy – większa grupa wywiera większy nacisk – większy konformizm u jednostki - jednomyślność grupy – grupa jest jednomyślna w pewnej kwestii , to nacisk z jej strony jest skuteczniejszy w tym sensie, że mniej osób jest wstanie się oprzeć - spoistość grupy – większa spoistość grupy – większy nacisk na jednostkę. 30. Posłuszeństwo człowieka wzrasta gdy: - osoba wydająca rozkazy posiada autorytet( np. nauczyciel, naukowiec) - osoba wydająca rozkazy jest mało wrażliwa - osobista obecność osoby wydającej rozkazy – posłuszeństwo wzrasta gdy osoba rozkazująca jest w tym samym miejscu co osoba wypełniająca rozkazy - osoba wydająca rozkazy jest w mundurze 31. Dyfuzja odpowiedzialności to: Rozmycie się odpowiedzialności Rozproszenie odpowiedzialności, nazywane także dyfuzją odpowiedzialności (w literaturze przedmiotu pojawia się także nazwa efekt widza lub efekt obojętnego przechodnia) to zjawisko związane z konformizmem. Polega na obniżaniu się prawdopodobieństwa zareagowania świadków kryzysowego zdarzenia wraz ze zwiększaniem się ilości świadków tego zdarzenia. Rachunek arytmetyczny sugeruje, że im więcej jest świadków kryzysowego zdarzenia (np. wypadku samochodowego), tym większe jest prawdopodobieństwo, że któraś z tych osób podejmie jakieś działanie. Badania eksperymentalne i obserwacje pokazują jednak, że wraz ze zwiększaniem się ilości świadków prawdopodobieństwo reakcji spada. Zjawisko to nazwano rozproszeniem odpowiedzialności. Przykład: Na zatłoczonym peronie nagle pewien człowiek traci przytomność. Jest bardzo prawdopodobne, że przechodnie będą "obojętnie" przechodzić obok leżącego i nie udzielą mu pomocy. Prawdopodobieństwo udzielenia pomocy i wezwania np. pogotowia czy policji jest znacznie większe (niemal trzykrotnie), jeśli utratę przytomności widział tylko jeden obserwator. Fakt ten komentowany jest przez media zwykle jako objaw znieczulicy społecznej. Psychologia oferuje jednak inne wyjaśnienia: Jeśli pojawia się zdarzenie, które oceniane jest przez świadków jako wymagające jakiegoś działania, to przy większej ilości świadków owa odczuwana konieczność rozkłada się na wiele osób, co jest przyjmowane przez konkretne osoby jako mniejsza osobista odpowiedzialność za podjęcie działania (właśnie: rozproszenie odpowiedzialności). Przebywanie konkretnego człowieka w grupie osób sprawia, że czuje się on bardziej anonimowy, w związku z czym jego działania są dostosowane raczej do wymogów grupy i sterowane zewnętrznie (zobacz też: zewnątrzsterowność) niż do osobistych standardów i norm, które uważa się za słuszne (zobacz: teoria samoświadomości). Sytuacja kryzysowa jest często sytuacją niejasną, to znaczy taką w której nie wiadomo do końca co się dzieje i co należy zrobić (w powyższym przykładzie: dlaczego ktoś leży, może jest pijany, może to ukryta kamera, może już ktoś zadzwonił po pogotowie itp.) Zaś w warunkach niedostatecznej ilości obiektywnych (fizycznych) danych człowiek zaczyna obserwować działania innych ludzi i traktować je jako rzetelne wskazówki, informujące o tym jak należy się zachować. Dlatego gdy wielu obserwatorów przygląda się nieoczekiwanemu i niejasnemu zdarzeniu, zadają sobie pytanie: "Co się u licha dzieje?" a ponieważ nie wiedzą, to nie reagują, tylko obserwują "kątem oka" działania innych. Inni jednak również nie wiedzą jak zareagować, w związku z czym wszyscy dochodzą do wniosku: "skoro nikt nic nie robi, to znaczy, że nie należy nic robić". Jest to klasyczny objaw konformizmu. (Zobacz też: konformizm normatywny, konformizm informacyjny). W sytuacji rozproszenia odpowiedzialności pojawia się często uczucie i przekonanie o tym, że jest się osobą anonimową pośród innych ludzi. Co sprzyja niemoralnemu postępowaniu. Badania nad efektem rozproszonej odpowiedzialności prowadzili między innymi dwaj amerykańscy psychologowie społeczni, John Darley i Bibb Latane, którzy uważali, że jednym z warunków, który decyduje o tym, czy świadek zareaguje jest to, czy przyjmie osobistą odpowiedzialność za to działanie. Obecność drugiego (i kolejnego) świadka znacznie zmniejsza szanse,że zostanie podjęta taka odpowiedzialność, lecz wyjątkiem jest tu pełnienie przez daną osobę odpowiedniej roli społecznej - np. bycie liderem grupy, która obserwuje zdarzenie lub np. lekarzem. Podjęcie działania przez takie osoby jest bardzo prawdopodobne. 32. U odbiorcy przekazu istotne jest: - samoocena - poprzednie doświadczenie 33. Osoby o niskiej samoocenie mogą: Mogą być okrutne . Zaniżona samoocena – stan w którym człowiek przypisuje sobie niższe możliwości, niż posiada rzeczywiście a więc nie docenia swoich możliwości, zdolności atrakcyjności społecznej, ocena moralną wartości swoich czynów niżej niż one na to zasługują, spodziewa się od innych ludzi mniej niż to jest uzasadnione. Konsekwencją zaniżoną samooceny bywa ograniczenie aktywności osiąganie znacznie mniej niżby się mogło. 34. Źródłem ludzkiej aktywności wg Masłowa jest: Zaspokajanie potrzeb. Pierwszym i chyba najbardziej oczywistym zastosowaniem teorii Maslowa jest edukacja i wychowanie. Pierwsze potrzeby dziecka zaspokajają jego rodzice dostarczając mu substancje potrzebne do życia, dbając o jego zdrowie, tworząc dla niego bezpieczne i stabilne środowisko. Oni też dają mu pierwsze wzorce aktywności zmierzających do zaspokojenia potrzeb np. przez nauczenie dziecka konkretnych zachowań. Kolejno dziecko uczy się zaspokajać samodzielnie często zanim jeszcze odczuwa faktyczną potrzebę np. szacunku. Obserwuje zachowanie innych, które przysparza im szacunku i zaczyna je naśladować. Z czasem może wykształcić się w nim rzeczywista potrzeba szacunku. Później wiele z aktywności zaspokajających potrzeby powstaje w wyniku oceny społecznej – pewne zachowania są dobrze przyjmowane przez otoczenie. Społeczeństwo jest głównym „twórcą” potrzeb jak również sposobów ich zaspokajania, także tak zwane potrzeby przymusowe – jak obowiązek kształcenia do pewnego wieku. Te potrzeby są niejako wymuszane przez otoczenie i jednocześnie zapewniają jego akceptację i socjalizację. Jednak pozostają jeszcze potrzeby najwyższe – samoaktualizacji, wiedzy, rozumienia, przeżyć estetycznych. Wydaje się, że te powinny wynikać raczej z rozwoju zarówno możliwości fizycznych jak i psychicznych człowieka, choć mogą zostać indukowane przez bodźce zewnętrzne. 35. Posłuszeństwo człowieka wzrasta gdy: - osoba wydająca rozkazy posiada autorytet( np. nauczyciel, naukowiec) - osoba wydająca rozkazy jest mało wrażliwa - osobista obecność osoby wydającej rozkazy – posłuszeństwo wzrasta gdy osoba rozkazująca jest w tym samym miejscu co osoba wypełniająca rozkazy - osoba wydająca rozkazy jest w mundurze 36. Efektywność przekazu zależy od: Jednym z ważniejszych czynników skutecznej komunikacji wydaje się być wiarygodność nadawcy, będąca wypadkową jego osobowości, kompetencji i moralności. Wiarygodność nadawcy wzrasta, gdy nie przypisuje się mu intencji manipulowania postawami i gdy nie ma bezpośredniego związku z przekazywanymi treściami a interesem nadawcy. Na wiarygodność składają się co najmniej dwa niezależne od siebie czynniki. Pierwszym jest kompetencja, znajomość problematyki, rzeczy której dotyczy komunikat. Im bardziej kompetentne źródło, tym większa szansa, by przekaz był skuteczny. Drugim czynnikiem jest bezstronność informowania, zaufanie do tego, że kompetentne źródło nie wykorzysta swojej przewagi wiadomości dla wprowadzenia w błąd. Kolejną z ważniejszych cech nadawcy jest jego siła, stopień kontroli, jaki ma osoba organizująca przekaz nad odbiorcą - jednostką lub grupą. Siła źródła wyraża się tym, że ma możliwość dowolnego przekazu treści. Nadawca dysponujący możliwościami kontrolowania zachowania odbiorcy może skuteczniej organizować całokształt środowiska, wywierać presję na jego wartość i postawy. Im wyższa jest pozycja nadawcy informacji i jego możliwości kontroli zachowań innych osób oraz stosowania wobec nich wzmocnień, tym szybszej reakcji należy spodziewać się po stronie odbiorcy, który jest w fazie percepcji dokłada starań, by nie zniekształcić treści informacji i nie ulec własnym preferencjom i nawykom odbiorczym. Niewysoka pozycja w firmie osoby przekazującej informacje może natomiast powodować brak reakcji na wielokrotnie wysyłane sygnały. A zatem skuteczność komunikacji jest również determinowana strukturą władzy w organizacji. Na skuteczność komunikacji wpływają ponadto zachowania partnerów komunikacyjnych procesu. Jack R. Gibb opisał niektóre typy zachowań, które wywołują u ludzi reakcje obronne i hamują komunikowanie się, inne zaś je podtrzymują, co ułatwia porozumienie. 37. Osoby o niskiej samoocenie mogą: Być okrutne. Zaniżona samoocena – stan w którym człowiek przypisuje sobie niższe możliwości, niż posiada rzeczywiście a więc nie docenia swoich możliwości, zdolności atrakcyjności społecznej, ocena moralną wartości swoich czynów niżej niż one na to zasługują, spodziewa się od innych ludzi mniej niż to jest uzasadnione. Konsekwencją zaniżoną samooceny bywa ograniczenie aktywności osiąganie znacznie mniej niżby się mogło 38. Scharakteryzuj łańcuch komunikacyjny: Świat osoby [p] Świat odbiorcy [r] uczucia [r1]- zachowania werbalne i niewerbalne intencje [r2]- uczucia Zachowanie werbalne i niewerbalne(przejawianie [r3]- interpretacja intencji [r4]- ocena [p] jako człowieka Osoba [p] żywi jakieś uczucia do odbiorcy [r], zamierza mu je zakomunikować. Przejawia to w swoim zachowaniu, w słowach, gestach. Odbiorca dostrzega to zachowanie na swój sposób, opierając się na własnych potrzebach doświadczeniach, uczuciach, i opiniach ad [p] to spostrzegane zachowanie wywołuje w[r] pewne uczucie, które jest często przekładane na interpretacje intencji [p], co z kolei wpływa na ocenę [p]jako człowieka. W każdym punkcie łańcuch a istnieje możliwość popełnienia błędu. 39. By ktoś nie popełniał czynów społecznie nie aprobowanych należy dążyć według Aronsona do Konfornizmu: By ktoś nie popełniał czynów społecznie nie aprobowanych należy dążyć, wg Aronsona, do nagradzania alternatywnych wzorców zachowania. W procesie wychowawczym dzieci należy ignorować czyny agresywne (czyli nie zwracać na nie uwagi – w rzeczywistości udawać, że się ich nie widzi), natomiast nagradzać zachowanie godne naśladowania. Aronson uważa, że dzieci (a być może także dorośli) często zachowują się nagannie w celu zwrócenia na siebie uwagi. Wolą one, aby je ukarano, niż żeby nie zwracano na nie uwagi. Istotnym elementem jest rozwijanie empatii, czyli rozumienia stanów psychicznych innych osób, wczucie się w ich przeżycia. 40. Efekt bliskości to: Jednym z wyznaczników jest fizyczna bliskość, czyli inaczej efekt częstości kontaktów: ludzie, z którymi spotykamy się najczęściej, mają największe szansę zostania naszymi przyjaciółmi. Dzieje się tak dzięki efektowi czystej ekspozycji, który powoduje, że sam fakt częstego pojawiania się bodźca przyczynia się do jego polubienia. I chociaż wiele osób niechętnie się do tego przyznaje, to atrakcyjność fizyczna również odgrywa dużą rolę w tym, . czy ludzie lubią się nawzajem. Funkcjonowanie stereotypu, że “to, co jest piękne, jest i dobre” świadczy o tym, . że w powszechnej opinii atrakcyjność fizyczna jest skojarzona z innymi pozytywnymi cechami. 41. Efekt anonimowości polega na: Zwykle jednostka przestaje zaspokajać potrzeby ze względu na sumienie, normy społeczne, itd. Te potrzeby będą uaktywniać się, osoby, które w grupie to robią, poza nią nigdy by tego nie zrobiły, jest to efekt depersonalizacji. Dynamika grupowa jest związana z rozproszeniem odpowiedzialności – poszerzeniem anonimowości. Dr Watson zauważył, że im większy jest w kulturach stopień anonimowości w przygotowaniu się do walki, tym więcej jest agresji i okrucieństwa. 42. Postawa składa się z: Postawa- jest wyuczoną, trwałą skłonnością do reagowania w określony sposób na niektórych ludzi, wydarzenia zjawiska oraz do ich negatywnego lub pozytywnego oceniania. Na każdą postawę składają się trzy elementy: - poznawczy - obejmujący określoną wiedzę, -behawioralny - wpływający na reakcje i zachowania jednostki wobec innych osób, -emocjonalny - określający stany emocjonalne, jakie budzą u jednostki określone zjawiska. Postawy oraz wzorce postępowania kształtowane są w toku rozwoju dziecka w procesie uspołeczniania, który polega na przyswajaniu sobie określonych wartości i modeli zachowania. Dużą rolę w tym procesie odgrywają mass media. 43. Na czym polega nowy model komunikacji: Technice budowania i utrzymania kontaktu. Dopasowanie – odzwierciedlenie swoim zachowaniem zachowania partnera obejmuje możliwe płaszczyzny komunikacyjne: ton głosu, gesty, słowa, system reprezentacji – wzrokowy, słuchowy, kinestetyczny, modelowanie kiedy głos, gesty, słowa, język dopasują się do rozmówcy Sztuka zadawania pytań(otwarte, zamknięte) Zamknięte umożliwiają nam bezpośrednie sprawdzenie naszych hipotez, jak i z drugiej strony stwarzają atmosferę przesłuchania Otwarte umożliwiają zdobycie szerszych informacji podtrzymują rozmowę Aktywne słuchanie – np. utrzymanie kontaktu wzrokowego, dopasowanie pozycji ciała i gestów. 44. Jakie są przyczyny powstania socjologii: Rozwój społeczny grupy, postęp techniczny. Przyczyny powstania socjologii: ekonomiczne, społeczne, polityczne i intelektualna. Socjologia pojawiła się 50 lat po bardzo ważnym wydarzeniu (Wielka Rewolucja Francuska 1789) – przyczyna o charakterze politycznym. Nastąpiła zmiana w społeczeństwie skończyła się epoka metafizyczna (wg Kanta) czyli rok jak napisane w biblii. Czy społeczeństwo może być analizowane pod względem fizycznym? Przyczyny społeczno-polityczne miały bardzo ważne znaczenie. Pojawiła się epoka pozytywistyczna (praca u podstaw – kiedy ma szansę na to aby się rozwijać). Pozytywiści stwierdzili że w każdym społeczeństwie jest grupa bardzo mądrych ludzi rozmieszczonych bardzo nierównomiernie, prawdopodobieństwo że Einstain urodzi się wśród Pigmejów jest duże, ale wykrycie tego jest bardzo małe. Każdy ma szansę aby stanowić cząstką społeczeństwa. Przyczyny ekonomiczne – okazało się że odkrycia o charakterze geograficznym nie wystarczają, postawiono na rozwój techniki i przemysłu, ludzie zaczęli się zastanawiać czy można wykorzystać ludzi (początek XIX-go wieku – przeciętny człowiek żył 30 lat, wpływ techniki na życie człowieka). 45. Jaki jest wpływ poziomu motywacji na sprawność naszego działania: Motywację można określić jako zespół różnych motywów , czyli tych czynników , które pobudzają nas do działania i je ukierunkowują. Motywacja pobudza nas do określonej działalności i wpływa na nasze postawy. Motywy działalności są skierowane na zaspokojenie naszych potrzeb , często różnorodnych i nie zawsze w pełni uświadamianych przez człowieka. Potrzeby mogą być wrodzone lub nabyte , mogą mieć podłoże fizjologiczne / potrzeba jedzenia, picia , tlenu , seksu / lub psychiczne oraz społeczne / potrzeba uznania , panowania , oddźwięku uczuciowego , przynależności , powodzenia , współzawodnictwa , osiągnięć , etc./. Każdy na ogół rozpoznaje właściwości i kierunki działania człowieka , który jest motywowany do działania w określonym kierunku i celu , ale właściwości te bywają różne u różnych osób i w różnych sytuacjach społecznych. Motywacja jest więc zbiorem motywów , a motyw można , nieco dokładniej , określić jako świadome przeżycie lub podświadomy stan , które w danej sytuacji wywiera wpływ na zachowanie osobnika i wyznacza jego społeczne zachowanie i sposoby postępowania. Motywacja może byc wewnętrzna , kiedy motywy działania tkwia niejako w nas samych , kiedy czynimy to co nam sprawia przyjemność i radość oraz posiada wartość samą w sobie. Motywacja zewnętrzna występuje wtedy , kiedy działamy celem uzyskania nagrody / w szerokim tego słowa znaczeniu / z zewnątrz. Często występują oba rodzaje motywacji , na przykład: motywacja wewnętrzna - uprawiamy sport , bo to nam sprawia przyjemność oraz zewnętrzna - poprzez sport zyskujemy uznanie , poczucie wartości , nagrody , status społeczny, pieniądze , etc. 46. W jaki sposób można odpowiedzieć na pytanie kim jest człowiek w sensie psychologicznym: Chodzi o teorie św. Tomasza, Hipokratesa. Człowiek nie jest ograniczony do samego siebie, ale jest w stałym kontakcie z innymi, podlega procesowi interakcji i wymiany z otaczającym go środowiskiem. Na poziomie fizjologii jest to wymiana substancji, metabolizm, a w sensie psychologicznym— wymiana informacji, które mogą istnieć w wielu specyficznych formach uczuć, sposobach zachowań, wyobrażeniach o świecie. „Osobowość działa w ten sposób, że nie pozostaje pusta, tylko się napełnia — twierdzi Řičan. — Osobowość tworzy się, rośnie i utrzymuje podczas relacji z innymi osobami. Trzecim aspektem istoty osobowości jest sposób zmierzania do celu. Konsekwencją życia w społeczeństwie jest realizacja celów. Są one formułowane w formie zadań lub oferowanych możliwości. Człowiek ma szansę, aby je aktywnie przyswajać, korygować lub samodzielnie formułować. Może się zdarzyć, że skieruje je przeciwko swemu społeczeństwu. Człowiek jest „osobowością” najbardziej wówczas, kiedy decyduje się na realizację swego postanowienia wytrwale do tego dąży, kiedy staje się podmiotem. 47.Scharakteryzuj problem uprzedzeń u człowieka: Uprzedzenia są zjawiskiem szeroko rozpowszechnionym, obecnym we wszystkich społeczeństwach świata. psychologowie społeczni definiują uprzedzenia jako Biocjonalny komponent postaw, a mówiąc dokładnie, ja-0 negatywną albo wrogą postawę wobec ludzi wyodrębnionych wyłącznie na podstawie grupowej przynależności. Stereotypy, poznawcze komponenty postawy, są ?”wzorowane jako generalizacje dotyczące grupy, gdzie zasadniczo wszystkim jej członkom przypisuje się te same cechy, niezależnie od rzeczywistego ich zróżnicowania. Dyskryminacja, komponent behawioralny, jest określona jako nieuzasadnione, negatywne czy krzywdzące działanie skierowane przeciwko członkom danej grupy, na podstawie ich grupowej przynależności. Procesy poznawania społecznego są ważnymi elementami w tworzeniu i podtrzymywaniu stereotypów i uprzedzeń. Kategoryzowanie w odniesieniu do grup ludzi prowadzi do tworzenia kategorii grup własnych i grup obcych. Tendencyjność wobec grupy własnej oznacza, że “naszych” potraktujemy bardziej pozytywnie niż “innych”, tak jak to pokazano w badaniach nad minimalnymi grupami. Spostrzeganie jednorodności grupy obcej jest inną konsekwencją kategoryzacji: członkowie grupy własnej spostrzegają tych z grupy obcej jako bardziej podobnych do siebie niż w rzeczywistości. Stereotypy są powszechne w danej kulturze; nawet jeśli w nie wierzysz, to mogą one wpływać na przetwarzanie informacji o członkach grupy obcej. Na przykład ostatnie badania dowodzą, że stereotypy są uruchamiane automatycznie; muszą więc zostać zlekceważone albo stłumione przez kontrolowane i świadome przetwarzanie informacji. Korelacja pozorna jest innym rodzajem stereotypowego myślenia wpływającym na procesy; jesteśmy skłonni spostrzegać współzależności tam, gdzie ich nie ma, szczególnie jeśli zdarzenia te bądź ludzie wyróżniają się w jakiś sposób. Badania nad poznawaniem społecznym wskazują, że stereotypy można korygować; proces taki opisuje model buchalteryjny oraz model tworzenia stereotypów niższego rzędu (natomiast nie pokazuje takich dróg model przekształcania). 48. Skąd bierze się agresja: Postawy agresywne (jak powstają u zwykłych przeciętnych ludzi) Procesy degradacji uczuć wyższych, tracenia (nabywanie zachowań negatywnych) przebiegają stopniowo. Człowiek może przekroczyć granice czynienia zła drugiemu i jest ona przez niego niezauważalna. Zachowania agresywne po otrzymaniu akceptacji (ustawa, przyzwolenia społeczne) będą sie rozwijać (na gruncie osobowości poszczególnych jednostek). Mechanizm obronny (osobowościowy) – jest to nieuświadomione lub nie w pełni uświadomione zniekształcenia poznawcze służące przezwyciężaniu konfliktów emocjonalnych (przede wszystkim lęku) a przez to ułatwiające utrzymanie poczucia własnej wartości. Rodzaje mechanizmów: 1. mechanizm dysocjacji – polega na rozkładzie struktury osobowości, rozdzieleniu poszczególnych jej części i eliminowaniu tych które w konkretnej sytuacji stanowią źródło zagrożenia (mechanizm podwójności – „robię coś w imie szlachetnego dobra”) 2. mechanizm identyfikacji (upodobnienia) – grupa zrzeka się prawa do autonomii na rzecz przywódcy (idealizacji) – grupy społeczne nieuświadomione wyłączenie krytycyzmu w percepcji osoby, przez co podleganie jej wpływom staje się naturalnie niemal automatyczne, idealny przywódca – zależność od autorytetu która jest źródłem zachowań przestępczych „ w ucieczce od wolności człowiek może znaleźć poczucie bezpieczeństwa”. Człowiek jest agresywny ponieważ otrzymuje nagrody od swojego przywódcy (różne: materialne, uznania, pozycji itd). 3. mechanizm dewaluacji – 4. mechanizm izolacji – odcięcie się od uczuć (w pewnych sytuacjach), działa racjonalnie pozbawiony emocji. Selektywny brak uwagi zajęcie się innymi rzeczami, które pochłaniają energię i czas – brak refleksji. 49. Czym jest wartość w ujęciu socjologicznym: Wszystkie idee, uznawane w pewnej zbiorowości za cenne i właściwe noszą nazwę wartości. Podpowiadają każdemu członkowi społeczeństwa, jak postępować w danej sytuacji. Stanowią swoisty kodeks moralny, który pomaga jednostkom orientować swoje działania. Poszczególne wartości składają się na cały system norm moralnych. Przestrzeganie ogólnie przyjętych wartości chroni społeczeństwo przed rozbiciem. 50. Jaki jest wpływ pochwał na zachowanie człowieka: I, II prawo Y. Dodsona Warto tutaj przywołać poglądy D. Carnegie na powyższe pytanie. Otóż jego zdaniem, lider grupy, celem zmiany postaw i zachowań podwładnych, powinien: każdą rozmowę z nimi rozpoczynać od szczerej pochwały i uznania; zwracać uwagę na błędy innych w sposób pośredni; przyznać się do swoich błędów, dopiero potem krytykować inne osoby; zadawać pytania a nie wydawać rozkazy; pozwalać ludziom zachować twarz; udzielać pochwał nawet za najmniejsze osiągnięcia w pracy, być serdecznym w aprobacie i nie szczędzić słów uznania; wystawiać ludziom dobrą opinię, której będą musieli sprostać; zachęcać innych do poprawy i sprawiać, aby uwierzyli, że mogą się zmienić; tak postępować, aby rozmówca z przyjemnością zrobił to, czego od niego oczekuje 51. Jakie cechy osobiste wpływają na polubienie innej osoby: - przekonania i zainteresowania podobne do swoich własnych - kompetencja, posiadanie pewnych zdolności i umiejętności - posiadanie pewnych cech przyjemnych lub godnych podziwu jak: lojalność, rozsądek, uczciwość, uprzejmość, kompetencje, atrakcyjność fizyczna 52. Jakie są cechy efektywnego komunikowania się: Prawidłowy łańcuch komunikatu. Czynniki warunkujące skuteczność procesu komunikowania się wiążą się nierozerwalnie z komponentami tego procesu, tj. z nadawcą, z odbiorcą, z komunikatem, z kanałem, z kodem i wreszcie ze sprzężeniem zwrotnym. Jednym z ważniejszych czynników skutecznej komunikacji wydaje się być wiarygodność nadawcy, będąca wypadkową jego osobowości, kompetencji i moralności. Wiarygodność nadawcy wzrasta, gdy nie przypisuje się mu intencji manipulowania postawami i gdy nie ma bezpośredniego związku z przekazywanymi treściami a interesem nadawcy. Na wiarygodność składają się co najmniej dwa niezależne od siebie czynniki. Pierwszym jest kompetencja, znajomość problematyki, rzeczy której dotyczy komunikat. Im bardziej kompetentne źródło, tym większa szansa, by przekaz był skuteczny. Drugim czynnikiem jest bezstronność informowania, zaufanie do tego, że kompetentne źródło nie wykorzysta swojej przewagi wiadomości dla wprowadzenia w błąd. Kolejną z ważniejszych cech nadawcy jest jego siła, stopień kontroli, jaki ma osoba organizująca przekaz nad odbiorcą - jednostką lub grupą. Siła źródła wyraża się tym, że ma możliwość dowolnego przekazu treści. Nadawca dysponujący możliwościami kontrolowania zachowania odbiorcy może skuteczniej organizować całokształt środowiska, wywierać presję na jego wartość i postawy. Im wyższa jest pozycja nadawcy informacji i jego możliwości kontroli zachowań innych osób oraz stosowania wobec nich wzmocnień, tym szybszej reakcji należy spodziewać się po stronie odbiorcy, który jest w fazie percepcji dokłada starań, by nie zniekształcić treści informacji i nie ulec własnym preferencjom i nawykom odbiorczym. Niewysoka pozycja w firmie osoby przekazującej informacje może natomiast powodować brak reakcji na wielokrotnie wysyłane sygnały. A zatem skuteczność komunikacji jest również determinowana strukturą władzy w organizacji. 53.Wyróżniamy następujące rodzaje pamięci: różne rodzaje pamięci. Ze wzgledu na czas trwania: Pamięć długotrwała - lata. Pamięć krótkotrwała, robocza, operacyjna - do minut, przy ciągłym odświeżaniu godzin. Pamięć natychmiastowa, ikonograficzna, pętla fonologiczna - do kilku sekund. Istnieje pewnien kompromis pomiędzy dokładnym zapamiętywaniem faktów a zdolnością do ich wykorzystywania i uogólniania. Osoby twórcze mają często słabą pamięć ale dużo skojarzeń. Teoretyczna liczba konfiguracji pobudzeń neuronów jest praktycznie nieskończona, ale zdolności do zapamiętywania są niestety skończone; Aleksander Luria opisał wprawdzie w latach 1920 "mnemonistę", który zapamiętywał wszystko stosując mnemotechnikę, ale wiązało się to z różnymi problemami psychicznymi (miedzy innymi synestezją). Osoby dotknięte autyzmem mają czasami nadzwyczajną pamięć do szczegółów, nie znaczy to jednak, że ich pamięć jest nieskończona. Ogladanie zbyt dużej ilości filmów (zapamiętywanie obrazów wymaga szczególnie dużo zmian w mózgu) kończy się często "rozwodnieniem pamięci", przypominamy sobie pojedyczne sceny i mglisto historię, ale nie sam film. Pamięć epizodyczna - wraca w podobnej sytuacji lub stanie umysłu, nastroju. Deja vu i jame vu - zaburzenia współpracy układu pamięci emocjonalnej - deklaratywnej. 54. Warunki skutecznego utrwalenia komunikatu to: - utrwalenie komunikatu wg zasady im dłużej i częściej słyszymy komunikat tym większe prawdopodobieństwo zachowania go w pamięci trwałej (zapamiętania go) mamy komplikacje: treści, sposobu przekazu - zgodność informacji z polem psychologicznym – zapamiętujemy to co jest zgodne z zainteresowaniami odbiorcy - stopień szoku informacyjnego – wg zasady ta informacja ma szansę wejść do pamięci trwałej, która u odbiorcy wywarła najwięcej emocji, szok. 55. Osobowość według Z. Freuda można analizować na następujących poziomach: Wg Z. Freuda – sprzeczność między ego, superego i id Rozwój oznacza zwiększenie wymagań kontroli nad popędami i potrzebami (id), przy rozwoju świadomości (ego). Super ego próbuje te oba procesy pogodzić aby odpowiadały nakazom kultury. Dotyczy to zwłaszcza wypierania potrzeb seksualnych (libido). Stąd niemal nieustanny konflikt wewnętrzny mechanizmy obronne: wyparcie, zaprzeczenie, zastąpienie gniewu akceptowanymi uczuciami, racjonalizacja („Kultura jako źródło cierpień”, „Poza zasadą przyjemności”)) Socjalizacja i rozwuj osobowości SA nacechowane konfliktem( coraz więcej ograniczeń ze strony (superego), coraz więcej nie akceptowanych popędów i odruchów (id) oraz coraz intensywniejsze wysiłki załagodzenia tego konfliktu (ego). 56. Siła napędowa konfliktu jest: - brak sposobów wyrównania krzywd, w tym brak organizacji, które pozwoliłyby wyzwolić się energii emocjonalnej, -pojawienie się dążenie w pozyskaniu pozycji uprzywilejowanej i trudności w jej osiągnięciu, -gdy dochodzi do wzrostu pobudzenia emocjonalnego (a nie - do apatii i rezygnacji), -gdy grupy upośledzone nie uwewnętrzniły w toku socjalizacji iż ich podrzędna sytuacja jest sama przez się zrozumiała, nie samoograniczającą się -gdy deprywacja nie jest absolutna. 57.Wymień dwie metody stosowane w badaniach socjologicznych: 1. Eksperyment; Eksperyment to w naukach przyrodniczych i społecznych zbiór działań wzbudzających w obiektach materialnych określone reakcje i zjawiska w warunkach pozwalających kontrolować wszelkie istotne czynniki, które poddaje się dokładnej obserwacji 2. Obserwacja; Obserwacja uczestnicząca - metoda badawcza w naukach społecznych w szczególności w antropologii i socjologii polegająca na wejściu badacza w określone środowisko społeczne i obserwowaniu danej zbiorowości od wewnątrz tj. jako jeden z jej członków. Jest to jednocześnie obserwacja bezpośrednia (badacz sam zbiera dane), ukryta i niekontrolowana. Należy do metod jakościowych 58. Teoria Hipokratesa wiąże się z: Typami charakteru wynikającymi z antropologicznej budowy ciała i płynów ustrojowych (żółć, ...). Przez postawę ciała rozumie się odruchowy sposób utrzymywania ciała w pozycji stojącej. Pod pojęciem tym kryje się także jeden z ważnych typów informacji z zakresu komunikacji niewerbalnej. Artykuł dotyczy drugiego rozumienia tego terminu i w tym sensie postawa ciała oznacza: to, jak ciało jest ustawione w relacji do innej osoby, czy grupy osób (na przykład postawa pochylona, postawa stojąca, siedząca itp.) oraz jak są ustawione względem siebie różne części ciała (np. noga nałożona na nogę, ręka w kieszeni itp.) budowę ciała, czyli to jak ciało wygląda (np. czy jest duże, ma szerokie plecy, słabe nogi, dużą głowę itp.) 59. Pojęcie grupy na gruncie socjologii: Najogólniejszą i najczęściej spotykana definicja grupy społecznej jest ta, która mówi, ze składa się ona, z co najmniej dwóch osób, które oddziaływają na siebie. W tym sensie każda zbiorowość ludzi, która wywiera na siebie choćby krótkotrwały nieznaczny wpływ, zasługuje na miano grupy społecznej. Jest ona szczególną postacią zbiorowości społecznej, która wyraźnie różni się od obrazu innych luźnych zbiorów ludzkich. Wielu autorów opracowań socjologicznych dotyczących grup społecznych przyjmuje, ze roztrzygajacą, podstawową cechą grupy społecznej jest świadomość członków grupy o jej istnieniu, poczuciu odrębności i wspólnoty. Istnienie i podzielanie wspólnego celu to warunek funkcjonowania danej grupy społecznej. Celem tym może być określona wartość symboliczna lub materialna, która jawi się jej członkom jako szczególnie pożądana. Grupa może mieć kilka celów, a także cele bliższe (taktyczne) i cele dalsze (strategiczne). Główny cel grupowy powinien być podzielony na: 1. cele cząstkowe (podcele) 2. zadania bliższe i dalsze 3. operacje zmierzające do wykonania konkretnego zadania 4. czynności praktyczne. Dobrze sformułowany cel działania grupowego cechuje: 1. atrakcyjność indywidualna i grupowa 2. realność jego osiągnięcia 3. precyzyjność 4. jasność 5. zgodność potrzeb indywidualnych i grupowych 6. wspólne jego wypracowanie i uczestnictwo grupy w podejmowaniu decyzji o wyborze określonego celu. 60. Stratyfikacja to: Stratyfikacja (przez socjologów nazywana "stratyfikacją społeczną"), inaczej "uwarstwienie społeczne" - pojęcie wyrażające fakt, że wszelka społeczność składa się z poziomów pozostających ze sobą w relacjach nadrzędności i podporządkowania. Mierzona jest dostępnością do pięciu podstawowych zasobów społecznych, jakimi są: władza, pieniądze, prestiż, wykształcenie, zdrowie. Mówiąc prościej, stratyfikacja oznacza, że każde społeczeństwo ma pewien system rang: pewne warstwy stoją wyżej, inne zaś niżej. Ich suma stanowi system stratyfikacyjny danego społeczeństwa. Historia zna cztery podstawowe systemy stratyfikacji społeczeństw ludzkich: niewolnictwo, system kastowy, system stanowy i system klasowy. 61. Na jakich poziomach można według Balesa analizować przywództwo: R.F.Bales dokonał klasyfikacji większości jego zdaniem zachowań członków grupy, wyróżniając 12 kategorii interakcji w ramach 5 problemów - a mianowicie: orientacje - czyli pytania i prośby i informację, udzielenie wyjaśnień, oceny - pytania o opinie i wyrażanie jej, kontrola - prośba o sugestię i pokierowanie, udzielenie sugestii, reakcje negatywne emocjonalnie – nie zgadzanie się, ujawnianie antagonizmu, bronienie siebie, wstrzymywanie pomocy, reakcje pozytywne emocjonalnie - solidaryzowanie się z innymi, nagradzanie, udzielanie pomocy, wyrażanie zgody. 62. Według Webera cechami biurokracji jest: Przed Weberem biurokracja ujmowana była jako biurokracja państwowa, Weber rozszerzył zakres tego pojęcia na każdą dużą instytucję. Dla Webera biurokracja była przede wszystkim wcieleniem racjonalnej organizacji, skutecznego osiągania celów przez organizację, najbardziej efektywnego typu zarządzania. Biurokracja pojmowana była jako kwintesencja rozumnego porządku. Weber skonstruował typ idealny biurokracji (typ idealny – konstrukt myślowy uwzględniający cechy istotnościowe danego zjawiska). Weber rozszerzył pojęcie „biurokracja” na wszystkie wielkie organizacje: Kościół, armia, to one stały się bazą empiryczną dla skonstruowania typu idealnego biurokracji. Weber wiązał powstanie biurokracji z kapitalizmem. Uznawał, że cechą charakterystyczną gospodarki kapitalistycznej jest racjonalna kalkulacja, rachunek zysków i kosztów. Każda działalność ekonomiczna opiera się na regule efektywności i to skłoniło Webera do poszukiwania podobnych reguł w innych dziedzinach życia społecznego. Biurokrację widział jako wzór racjonalności – jest to istota jego koncepcji. Biurokracja to wzór sprawnego i skutecznego osiągania celów. Ale w biurokracji Weber widział także instrument władzy – narzędzie kontroli nad różnymi sferami życia i ludźmi – sprawowanie władzy biurokratycznej. Te dwie płaszczyzny wypełniają socjologiczną refleksję nad biurokracją. Typ idealny – konstrukcja teoretyczna, uwzględnia najbardziej istotne cechy opisywanego zjawiska, czyli takie atrybuty, które składają się na naturę tego zjawiska, typ idealny mówi o tym, czym jest zjawisko, w czym się wyraża. Typ idealny a empiria – typ idealny stanowi punkt odniesienia przy ocenie realnej rzeczywistości, np. w rzeczywistości biurokracja funkcjonuje inaczej, niż zakłada top typ idealny. Cechy biurokracji – typ idealny: Biurokracja jest typem władzy legalnej, opartej na hierarchicznym układzie stanowisk, gdzie każde wyższe stanowisko ma przywilej wydawania poleceń i sprawowania kontroli nad niższymi stanowiskami – norma zwierzchnictwa i podporządkowania, wyższe stanowiska maja wyższe dochody i prestiż. Biurokracja działa wedle sformalizowanych reguł i zasad ujętych w regulaminy i kodeksy – przepisorządność, rządzenie w oparciu o sformalizowane przepisy to fundament biurokracji: reguła ta zapewnia ciągłość funkcjonowania organizacji biurokratycznej – mogą się zmieniać ludzie, ale nie sposób trwania, przepisorządność wyklucza arbitralność decyzji poszczególnych urzędników, przepisorządność wytycza sfery kompetencji poszczególnych urzędników, kompetencje uregulowane przepisami. Specjalizacja zadań i funkcji. Realizacja celów danej instytucji przekłada się na wyspecjalizowane zadania, funkcje wypełnianie przez poszczególne struktury organizacyjne. Ze specjalizacji wynika ustalenie, co każdy urzędnik może i komu może wydawać polecenia. Ważną sprawą w instytucji jest komunikacja, przepływ informacji. W organizacji typu biurokratycznego komunikacja jest ściśle uregulowana przepisami, opiera się na przepływie dokumentów, gromadzeniu i przechowywaniu dokumentacji. Każda czynność urzędnika musi być zarejestrowana, jest to podstawa kontroli i sankcji. Depersonalizacja stosunków, stosunki mają charakter rzeczowy, formalny, pozbawione są osobistych odniesień, ludzie występują wyłącznie w swoich rolach społecznych (podkreśla się to poprzez stosowanie odpowiednich tytułów). Selekcja w rekrutacji osób na stanowiska, odbywa się na podstawie formalnych kwalifikacji zawodowych niezbędnych do pełnienia funkcji. Selekcja odbywa się na drodze otwartego konkursu, co ma wykluczać wszelką arbitralność i kierowanie się regułami niemerytokratycznymi. Oparcie awansu na sformalizowanych kryteriach, znanych pracownikom. Tylko w oparciu o te obiektywne kryteria dokonuje się awans. Urzędnicy otrzymują z góry ustalone wynagrodzenie za pracę, podpisują umowę na znanych sobie warunkach, ta reguła zakłada również, że urzędnik nie może mieć innych źródeł utrzymania poza instytucją, w której pracuje. Biurokracja była dla Webera grupą całkowicie apolityczną i aklasową, była to kasta, która miała chronić dobro ogólne, reprezentować interes państwa, a w żadnym wypadku chronić interesy jakiejkolwiek partii politycznej czy klasy społecznej. Systemy biurokratyczne funkcjonujące w poszczególnych państwach były i są bardzo odległe od tego wzorca. Poza tym – czy tak rozumiana biurokracja przynosi tylko pozytywne skutki dla społeczeństwa? Zagrożenia i niebezpieczeństwa biurokracji wg Webera Jeśli biurokracja będzie nadmiernie rozszerzała pole swojego działania i społeczeństwo zostanie w każdym calu zbiurokratyzowane, to stanowić to będzie zagrożenie dla wolności jednostki, odbierze jej niezależność, stłamsi jej kreatywność, zamieni w trybik wielkiej, państwowej maszynerii. To zagrożenie wiąże się z inną niepokojącą tendencją – biurokratyzacja życia społecznego może prowadzić do zwiększania władzy oligarchicznej, do totalizacji władzy, skupienia jej w rękach wąskiej grupy. Weber przeczuwał rozwój faszyzmu w Niemczech i zagrożenie przekształcenia się biurokracji w narzędzie totalizacji życia społecznego. 63. Zasada Petera jest związana z: Zasada Petera (ang. Peter Principle). W organizacji hierarchicznej każdy awansuje aż do osiągnięcia własnego progu niekompetencji. Zasadę sformułował Laurence J. Peter. Czasem używa się również zamiennie pojęcia progu kompetencji. Zasada ta w szczególności odnosi się do organizacji typu biurokratycznego, gdzie jej członkowie w trakcie własnej kariery awansują tak długo, póki nie znajdą się na poziomie, na którym nie będą już kompetentni. Zakłada się tutaj, że jeżeli organizacje mają zdolność do ciągłego funkcjonowania, to jest to spowodowane tym, że jeszcze nie wszyscy urzędnicy osiągnęli swój poziom niekompetencji 64. Czym jest szkoła dramaturgiczna: Twórcą perspektywy dramaturgicznej jest wybitny socjolog Erving Goffman, który w swojej pracy pt. " W teatrze życia codziennego" opisuje rzeczywistość społeczną jako spektakl teatralny, a jednostki jako aktorów grających na raz kilka ról np. syn- brat- wnuczek - mążprawnik. Każda interakcja jednostek jest występem- polega na kreowaniu wcześniej założonego przez działającego aktora wrażenia, jakie chce wywrzeć na swoim odbiorcy. W celu manipulacji wrażeniem, aktor wykorzystuje rozmaite rekwizyty, niezbędne mu do wiarygodnego odegrania roli. Rzeczywistość społeczna dzieli się na strefy, zupełnie jak w teatrze można wydzielić scenę i kulisy- prawdziwe oblicze aktora można poznać jedynie w momencie, gdy przemieszcza się z jednej strefy do drugiej. Każdy działąjący podmiot starając się być jak najbardziej wiarygodnym w swojej roli, stara się, aby rozdzielić swoją publiczność - tak, aby konkretny występ przedstawić przed dokładnie jednym rodzajem publiki. Rozwojem szkoły dramaturgicznej zajęli się później inni socjologowie amerykańscy, wprowadzając pojęcia typu pozycjo-rola, segment roli, konflikt ról społecznych. 65. Jakie są zasady socjalizacji: Socjalizacja – to proces stawania się człowiekiem poprzez interakcje z innymi ludźmi. Pierwsze doświadczenia wpływają na to kim się stajemy. Zasady socjalizacji: 1. Polega na tym, że wczesna socjalizacja ma wpływ większy na formowanie się ludzkich cech niż socjalizacja późniejsza. Ponieważ dziecko nie ma żadnych doświadczeń w zakresie interakcji społecznych, ani ukształtowanego sposobu grania ról, koncepcji własnego ja, ani uczuć, które pomogłyby mu w pierwszych kontaktach społecznych dlatego te pierwsze kontakty mają ogromny wpływ na rozwój naszych podstawowych dyspozycji i umiejętności. 2. Interakcje z osobami ważnymi (związek emocjonalny) ma na nas o wiele większy wpływ, niż kontakty z pozostałymi ludźmi. Osoby ważne to takie z którymi nawiązujemy związek emocjonalny (w pierwszym okresie są to rodzice i najbliżsi członkowie rodziny). Przejmujemy punkt widzenia rodziców i innych członków rodziny i styl odgrywania ról oraz prezentowanie siebie innym. Dziecko uczy się panować nad okazywaniem emocji. 3. Polega, że interakcja w grupach pierwotnych tzn. w których ludzie znają się nawzajem, a ich stosunki są bliskie i intymne, jest znacznie większa i ważniejsza w kształtowaniu osobowości niż w grupach wtórnych, w których interakcje są bardziej formalne, mniej intymne. 4. Długotrwałe związki z innymi ludźmi mają większy wpływ na naszą osobowość niż związki krótkotrwałe i przypadkowe. 66. Jakie zmienne opisują procesy zachodzące w grupie: Nauki społeczne nawet nie starają się pojąć systemu, który wyjaśnia, dlaczego ludzie robią to, co robią. Elementami takiego systemu nie są ludzie, lecz zmienna. Zatem badania społeczne wiążą się ze studiowaniem zmiennych i związków między nimi. Teorie społeczne są sformułowane w języku zmiennych, a ludzie uwikłani są w nie tylko jako „nosiciele” tych zmiennych. Zmienne z kolei mają coś, co badacze społeczni nazywają wartościami lub atrybutami. Wartości to własności lub cechy, które opisują przedmiot – w tym przypadku osobę. Zmienne to logiczne pogrupowanie wartości. Związek między zmiennymi, a wartościami to samo sedno zarówno opisu, jak i wyjaśniania w nauce. Czasem znaczenie pojęć w naukach społecznych jest od razu jasne. W innych przypadkach tak nie jest. Związek między zmiennymi a ich wartościami jest bardziej skomplikowany w przypadku wyjaśnienia, a dotyczy on sedna języka zmiennych używanych w teoriach naukowych. Teorie opisują takie związki między zmiennymi, których z logicznego punktu widzenia można się spodziewać. Oczekiwanie takie często związane jest z ideą przyczynowości. Znaczy to, że spodziewamy się, iż pewne cechy osoby w ramach jednej zmiennej powodują, wywołują czy wspomagają pojawienie się określonych wartości innej zmiennej. Są to odpowiednia zmienna niezależna i zmienna zależna. Nie istnieje jeden sposób przeprowadzania badań społecznych. W istocie wiele siły i potencjału badania społeczne czerpią właśnie z wielości uprawnionych podejść. Jednak u podstaw rozmaitości orientacji badawczych leży trzy szeroko rozumiane i wzajemnie powiązane rozróżnienia. Choć rozróżnienia te mogą być postrzegane jako wybory konkurencyjne, to dobry badacz społeczny uczy się każdego podejścia. Wyżej opisane podejście nazywane jest „dialektyką” badania społecznego. Wyjaśnienia ideologiczne dążą do pełnego zrozumienia poszczególnych przypadków, nomotetyczne zaś mają na celu uogólnione rozumienie wielu przypadków.
