Mikrobiologia z podstawami parazytologii

REGULAMIN
zajęć z Mikrobiologii dla studentów Wydziału Nauk o Zdrowiu PUM
kierunek: pielęgniarstwo pomostowe I rok I0 studiów niestacjonarnych - 2014/2015
Zajęcia z mikrobiologii odbywają się w formie wykładów oraz 15 godzin bez nauczyciela. Kończą się zaliczeniem na ocenę w
formie pisemnego testu.
Wykłady:
1. Obejmują wybrane zagadnienia z zakresu mikrobiologii.
2. Szczegółowy program wykładów jest zamieszczony na stronie internetowej www.pum.edu.pl w zakładce Katedra i
Zakład Mikrobiologii i Immunologii oraz wywieszony w gablocie „WNoZ”w Katedrze. Zagadnienia omawiane na
wykładach są wymagane do zaliczenia końcowego.
3. Obecność na wykładach jest obowiązkowa (zgodnie z Regulaminem PUM), potwierdzona podpisem na liście obecności.
Zaliczenie końcowe:
1. Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia końcowego jest zaliczenie wszystkich wykładów .
2. Zaliczenie końcowe ma formę testu (I i II termin); III termin – forma pisemna lub ustna.
3. Do zaliczenia testu składającego się z 40 pytań testowych konieczne jest 60% prawidłowych odpowiedzi.
4. Kryteria oceny testu teoretycznego: <24 pkt - niedostateczny, 24-27 pkt – dostateczny, 28-31 pkt. – dość dobry, 32-34
pkt – dobry, 35-37 pkt – ponad dobry, 38-40 pkt – bardzo dobry.
5. Wyniki zaliczenia z testu zostaną podane do wiadomości studentów w ciągu 5 dni roboczych.
6. Studenci mają prawo wglądu do karty odpowiedzi przez 1 tydzień od dnia ogłoszenia wyników.
Uwaga:
1. Wszelkie sytuacje nieobjęte regulaminem będą rozpatrywane w trybie specjalnym na pisemny wniosek
zainteresowanego, złożony w sekretariacie Zakładu.
2. Zgodnie z Zarządzeniem Rektora PUM nr 72/2012 obowiązuje zakaz posiadania podczas egzaminów i zaliczeń urządzeń
elektronicznych umożliwiających porozumiewanie się z innymi osobami na odległość oraz rejestrowanie treści pytań
zaliczeniowych.
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Iwona Wojciechowska-Koszko – telefon kontaktowy: 91 4661665,
e-mail: [email protected]
Pielęgniarstwo pomostowe I rok IO - Mikrobiologia
Liczba godzin dydaktycznych: 20 + 15 BN
Wykłady:
Grupa A i D – 5 godz.
Grupa B- 20 godz.
Grupa C – 10 godz.
Godziny bez nauczyciela – 15 godz.
Cele kształcenia:
1.
2.
3.
4.
Zapoznanie się z pozytywną i negatywną rolą drobnoustrojów dla człowieka oraz środowiska, w którym on żyje.
Poznanie najważniejszych cech bakterii, wirusów i grzybów chorobotwórczych dla człowieka oraz mechanizmów
wzajemnego oddziaływania w układzie drobnoustrój-gospodarz.
Umiejętność rozpoznawania i wykrywania zakażeń w oparciu o właściwe pobieranie próbek do badań
mikrobiologicznych i właściwą interpretację uzyskanych wyników.
Znajomość możliwości zapobiegania i zwalczania zakażeń (dezynfekcja, sterylizacja, antybiotykoterapia, szczepienia
ochronne, kontrola zakażeń szpitalnych).
Program:
Wykłady dla grup: A,B,C,D
Wykład I.
Termin: 25.10.14
Cel nauczania mikrobiologii. Ogólne zasady podziału drobnoustrojów. Morfologia bakterii (Procaryotae) i grzybów
(Eucaryotae) – budowa komórki bakteryjnej, różnice w budowie bakterii i grzybów. Ocena morfologii drobnoustrojów –
preparaty niebarwione, metody barwienia (Grama, Ziehl-Neelsena, błękitem metylenowym).
Fizjologia bakterii i grzybów - metabolizm i wymagania wzrostowe bakterii i grzybów (składniki odżywcze, temperatura, tlen,
cykle wzrostu). Najczęściej stosowane podłoża do hodowli bakterii i grzybów. Wykorzystanie cech biochemicznych,
antygenowych i genetycznych w różnicowaniu drobnoustrojów.
Podstawy wirusologii – ogólna charakterystyka, budowa, replikacja, zmienność, metody wykrywania wirusów, podstawowe
grupy wirusów. Najczęstsze zakażenia wirusowe.
Osoba prowadząca: dr n.med. Iwona Wojciechowska-Koszko
Wykład II.
Termin: 26.10.14
Związki wzajemne (formy współżycia) pomiędzy drobnoustrojami oraz pomiędzy drobnoustrojami a człowiekiem. Czynniki
warunkujące zjadliwość (chorobotwórczość) drobnoustrojów. Normalna mikroflora człowieka i jej rola. Chorobotwórczość flory
fizjologicznej.
Podstawowe grupy bakterii Gram-dodatnich i choroby przez nie wywoływane (gronkowce, paciorkowce, maczugowce, prątki,
laseczki) i Gram-ujemnych (dwoinki Gram-ujemne, pałeczki Gram-ujemne, bakterie spiralne, beztlenowce). Grzyby
chorobotwórcze dla człowieka: Candida, Aspergillus.
Cel i znaczenie badań mikrobiologicznych. Podstawowe zasady pobierania i przesyłania materiałów do badań
mikrobiologicznych: okres pobierania, rodzaje materiałów, sposoby pobierania, przechowywania i transportu, skierowanie do
pracowni mikrobiologicznej.
Opracowanie materiału w pracowni mikrobiologicznej: badania mikroskopowe, posiewy, identyfikacja, oznaczanie wrażliwości
na antybiotyki, próby biologiczne, kliniczna interpretacja wyniku badania mikrobiologicznego. Badania serologiczne –
wykrywanie przeciwciał lub antygenów w surowicy.
Osoba prowadząca: dr n.med. Iwona Wojciechowska-Koszko
Wykłady dla grup: B,C
Wykład III
Termin: 23.11.14
Odporność a zakażenie. Podstawowe reakcje obronne organizmu na zakażenie: bariery ochronne organizmu, odczyn zapalny,
fagocytoza, swoista odpowiedź humoralna (odczyny serologiczne i ich znaczenie w rozpoznawaniu zakażeń) i komórkowa.
Nadwrażliwość, autoimmunizacja, transplantacja. Pierwotne i wtórne zaburzenia odporności i ich konsekwencje.
Immunoprofilaktyka zakażeń – szczepienia ochronne, surowice odpornościowe.
Osoba prowadząca: dr n.med. Iwona Wojciechowska-Koszko
Wykład VI
Termin: 10.01.15
Zakażenia szpitalne – definicja zakażenia szpitalnego, źródła i drogi szerzenia się zakażeń szpitalnych, postacie kliniczne,
czynniki etiologiczne i czynniki ryzyka zależne od gospodarza, drobnoustroju, środowiska specyfika zakażeń na poszczególnych
oddziałach. Nadzór kontrola zapobieganie zakażeniom szpitalnym – rola i zadania pielęgniarki epidemiologicznej ds. zakażeń
szpitalnych. Dochodzenie epidemiologiczne w zakażeniach szpitalnych – typowanie fenotypowe i genotypowe szczepów. Alertpatogeny (MRSA, VRE, HLAR, ESBL+, inne). Chemioterapia zakażeń, oporność drobnoustrojów na antybiotyki, zasady
racjonalnej antybiotykoterapii
Metody niszczenia drobnoustrojów poza organizmem ludzkim. Chemioterapia zakażeń.
Sanityzacja, dezynfekcja, sterylizacja. Zasady doboru metod i związków chemicznych stosowanych w dezynfekcji i sterylizacji,
kontrola procesu sterylizacji. Badanie bakteryjnego zanieczyszczenia powietrza, powierzchni i sprzętu.
Ogólna charakterystyka i podział substancji działających na drobnoustroje.
Podstawowe grupy: beta-laktamowe (penicyliny, cefalosporyny, monobaktamy, karbapenemy, inhibitory betalaktamaz),
aminoglikozydy, chinolony, tetracykliny, makrolidy, linkosamidy, glikopeptydy, inne.
Sposób (bakteriobójczy, bakteriostatyczny), zakres działania (wąskie, szerokie spektrum), mechanizm działania (hamowanie
syntezy ściany komórkowej, uszkodzenie błony cytoplazmatycznej, blokowanie syntezy białka, blokowanie syntezy DNA,
konkurencyjne wnikanie w łańcuch metaboliczny) poszczególnych grup antybiotyków.
Mechanizmy powstawania oporności bakterii na antybiotyki – oporność naturalna, nabyta, chromosomalna, plazmidowa,
ekspresja fenotypowa oporności na antybiotyki ( synteza enzymu degradującego, modyfikacja miejsca docelowego działania,
zaburzenie barier przepuszczalności, ominięcie ogniwa zablokowanego przez enzym, wypływ antybiotyku).
Osoba prowadząca: dr n.med. Katarzyna Galant
Wykłady dla grupy - B
Wykład IV
Termin: 13.12.14
Zagrożenie chorobami zakaźnymi w Polsce i w świecie część 1.
Najczęstsze postaci kliniczne zakażeń górnych (URTI) i dolnych (LRTI) dróg oddechowych, czynniki etiologiczne (wirusy,
grzyby, bakterie: gronkowce, paciorkowce, pałeczki Gram-ujemne, Mycobacterium, inne, drobnoustroje wywołujące atypowe
zapalenia płuc: Mycoplasma, Chlamydia, Legionella, Coxiella), zakażenia pozaszpitalne i szpitalne.
Chorobotwórczość, diagnostyka, epidemiologia zakażeń wywołanych przez Haemophilus influenzae, Mycoplasma pneumoniae,
Legionella pneumophila, Bordetella pertussis.
Czynniki etiologiczne (bakterie, wirusy, pasożyty), postacie kliniczne, epidemiologia, zakażeń przewodu pokarmowego i zatruć
pokarmowych.
Zasady badań mikrobiologicznych w chorobach przewodu pokarmowego:
- posiew kału, moczu, żółci, krwi, odczyny serologiczne (dur i paradury);
- wykrycie toksyn (Clostridium botulinum, Clostridium difficile, S aureus);
- wykrycie antygenu w kale (Rotavirus);
Zakażenia dróg moczowych: czynniki sprzyjające zakażeniom dróg moczowo-płciowych, postacie kliniczne, czynniki
etiologiczne, rozpoznanie.
Najczęściej występujące stany zapalne pochwy: drożdżyca, rzęsistkowica, bakteryjna waginoza (Gardnerella vaginalis),
chlamydioza (Chlamydia trachomatis), opryszczka (Herpes simplex typ 2).
Osoba prowadząca: dr n.med. Katarzyna Galant
Wykład V
Termin: 20.12.14
Zagrożenie chorobami zakaźnymi w Polsce i w świecie część 2
Choroby przenoszone drogą płciową: czynniki etiologiczne (Treponema pallidum, Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia
trachomatis, Trichomonas vaginalis, Candida albicans, Gardnerella vaginalis, wirus Papilloma, Herpes simlex 2, HIV, HBV,
HCV, Haemophilus ducreyi) postacie kliniczne, rozpoznanie.
Nierzeżączkowe zapalenia cewki moczowej (NGU) – chlamydie, ureaplazmy, diagnostyka.
Zakażenia wewnątrzpłodowe i okołoporodowe: (Toxoplasma gondii, Rubella virus, CMV, HSV - TORCH; Treponema pallidum,
Streptococcus agalactiae).
Neuroinfekcje:
- bakteryjne ropne: Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Staphylococus, Streptococcus
agalactiae, pałeczki Gram-ujemne,
- bakteryjne nieropne: Mycobacterium tuberculosis, Listeria monocytogenes, Borrelia burgdorferi, Treponema pallidum;
- grzybicze: Cryptococcus neoformans, Candida
- pasożytnicze: Toxoplasma gondii;
- wirusowe (limfocytarne): wirusy neurotropowe – enterowirusy: Polio, Coxackie, Echo, arbowirusy, wścieklizny, wirusy
nieneurotropowe, mogące dać powikłania mózgowe – odry, świnki, różyczki, herpes, adenowirusy, schorzenia latentne CUN;
Diagnostyka neuroinfekcji: badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (preparaty bezpośrednie,
hodowle, wykazanie swoistych antygenów), posiewy innych materiałów, badania serologiczne (wykrycie przeciwciał).
Posocznica, bakteriemia, zapalenie wsierdzia – uwarunkowania kliniczne, czynniki etiologiczne, diagnostyka bakteriologiczna.
Zapalenia skóry, stawów, kości, szpiku– czynniki etiologiczne, diagnostyka.
Osoba prowadząca: dr n.med. Katarzyna Galant
Test zaliczeniowy – termin do uzgodnienia.
Godziny bez nauczyciela (BN)
Temat referatu:
1. Zasady prawidłowego pobierania i transportowania materiałów do badań mikrobiologicznych.
2. Kontrola zakażeń na różnych oddziałach szpitalnych (chirurgia, intensywna terapia, interna, urologia, pediatria).
Literatura obowiązkowa:
1. Mikrobiologia Podręcznik dla pielęgniarek, położnych i ratowników medycznych. red. P.B. Heczko