Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego dotycząca raportowania występowania zakażeń zakładowych i drobnoustrojów alarmowych z dnia 15 stycznia 2010 r. W celu zapewnienia jednolitego sposobu sporządzania raportów o zakażeniach szpitalnych i czynnikach alarmowych, na podstawie art. 5 pkt. 2 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z późn. zm.) oraz w związku z art. 14 ust.1 pkt. 4 i art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz.1570), oraz obowiązującej Instrukcji sporządzania raportu rocznego występowania zakażeń zakładowych i drobnoustrojów alarmowych, stanowiącego załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów o występowaniu tych zakażeń (Dz. U. Nr 54, poz. 484). Instrukcja powinna być przekazana Państwowym Powiatowym Inspektorom Sanitarnym. Raport przygotowują odpowiednie komórki szpitala, uwzględniając wzór raportu określony w załączniku nr 1-3 do niniejszej instrukcji (każde pole zostało opisane pod względem rodzaju danych, wymaganych od szpitala). Załącznik nr 3 Wzór - Raport roczny o zakażeniach zakładowych i drobnoustrojach alarmowych za okres od 01.01. do 31.12.2009 roku RAPORT DOTYCZY PATOGENÓW ALARMOWYCH BEZ WZGLĘDU NA ICH POCHODZENIE tj. SZPITALNE I POZASZPITALNE Nazwa zakładu opieki zdrowotnej............................................................................................................................................................ Adres …………........................................................................................................................ Telefon/fax......... ………………………... I. Wykaz drobnoustrojów alarmowych w poszczególnych jednostkach organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej. Należy uwzględnić wszystkie drobnoustroje wymienione w załączniku nr 1. do rozporządzenia MINISTRA ZDROWIA z dnia 11 marca 2005 r w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów o występowaniu tych zakażeń. Nazwa jednostki organizacyjnej zakładu opieki zdrowotnej Wymienić wszystkie oddziały szpitala zgodnie ze strukturą organizacyjną ZOZ wg stanu na 31.12.2009 Jeśli w szpitalu istnieją łóżka nie przypisane do konkretnego oddziału (np. dializy, noworodki itp.) należy wpisać je oddzielnie Liczba łóżek Wpisać liczbę łóżek dla każdego oddziału wg stanu na 31.12.2009 Liczba hospitalizacji Wpisać liczbę pacjentów hospitalizowanych (z uwzględnieniem noworodków, dializ i pobytów jednodniowych oraz ruchu międzyoddziałoweg o czyli tzw. przeniesień między oddziałami) w każdym oddziale Liczba badań wykonanych u pacjentów hospitalizowanych w jednostce organizacyjnej zakładu opieki zdrowotnej 1. Za wykonane badanie należy rozumieć pełne badanie mikrobiologiczne tj. izolację drobnoustroju z pojedynczej próbki materiału pobranej od pacjenta, zakończone wydaniem wyniku opatrzonego niepowtarzalnym numerem w księdze laboratoryjnej bez względu na to czy jest to wynik dodatni czy ujemny. Posiew krwi na tlenowce i beztlenowce należy liczyć jako jedno badanie. Pobranie 2 próbek krwi na posiew należy uznać liczyć jako 2 badania. 2. Wpisać badania wykonane u pacjentów hospitalizowanych w każdym Liczba pacjentów, u których wykryto drobnoustrój chorobotwórczy Gatunek drobnoustroju alarmowego 1. Wymienić tylko te gatunki drobnoustrojów, które wystąpiły w poszczególnych oddziałach i wywołały objawowe zakażenia wg wykazu (załącznik nr 1 do rozporządzenia). Drobnoustrojów, które były wykryte w nosicielstwie nie wlicza się do wykazu. 2. W zakresie pałeczek Gramujemnych dane należy podać z rozbiciem na poszczególne gatunki (np. E.coli, Klebsiella, Liczba pacjentów 1. Wpisać liczbę pacjentów z zakażeniem objawowym wywołanym przez poszczególne gatunki drobnoustrojów. Pominąć przypadki kolonizacji. 2. W przypadku kilku izolacji tego samego drobnoustroju, od tego samego pacjenta, podczas tego samego pobytu w szpitalu, Enterobacter spp itp. ) należy uwzględnić tego pacjenta tylko jeden raz Przykładowe dane dla jednego oddziału: S. aureus MRSA 5 pacjentów S. aureus VISA/VRSA 1 pacjentów Oddział pediatrii Streptococcus pyogenes 8 pacjentów Enterococcus feacalis VRE 1 pacjent E.coli ESBL 2 pacjentów Klebsiella pneumoniae ESBL 5 pacjentów Rotavirus 12 pacjentów oddziale wg stanu wypisów na 31.12.2009 oraz wyszczególnić liczbę pacjentów, u których wykonano powyższe badania z rozdziałem na badania bakteriologiczne i mykologiczne, wirusologiczne i serologiczne 53 352 366 Tabele zawierające wykaz drobnoustrojów alarmowych w poszczególnych jednostkach organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej oraz zawierające dane o sytuacji epidemiologicznej w zakładzie należy rozbudowywać w zależności od liczby jednostek organizacyjnych w zakładzie opieki zdrowotnej oraz ilości zamieszczanych w niej informacji II. Określenie sytuacji epidemiologicznej zakładu w okresie sprawozdawczym Ocena zagrożeń epidemiologicznych Podjęte działania w zakresie zapobiegania Uwzględnić najważniejsze problemy związane z bezpieczeństwem epidemiologicznym szpitala oraz opisać sposoby ich rozwiązywania Uwzględnić najważniejsze programy realizowane w szpitalu mające na celu poprawę bezpieczeństwa epidemiologicznego szpitala (np. szkolenia, nowe procedury, monitorowanie itp. ) _____________________________________________________ Data, podpis i pieczęć przewodniczącego zespołu kontroli zakażeń zakładowych Załącznik nr 1 – wykaz drobnoustrojów alarmowych 1) 1) gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) oporny na metycylinę (MRSA) lub glikopeptydy (VISA lub VRSA); 2) paciorkowiec ropotwórczy (Streptococcus pyogenes); 3) enterokoki (Enterococcus spp.) oporne na glikopeptydy (VRE); 4) pałeczki Gram-ujemne (Enterobacteriaceae) wytwarzające beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym (ESBL) lub oporne na karbapenemy; 5) pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) oporna na karbapenemy lub inne dwie grupy leków; 6) pałeczki niefermentujące z gatunku Acinetobacter spp. oporne na karbapenemy lub inne dwie grupy leków; 7) laseczka beztlenowa z gatunku Clostridium difficile; 8) pałeczki z gatunków Salmonella spp.,Shigella spp. oraz Campylobacter jejuni; 9) maczugowiec błonicy (Corynebacterium diphteriae) – szczepy toksynotwórcze; 10) pałeczka krztuśca (Bordetella pertussis); 11) dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis); 12) dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) oporna na cefalosporyny III generacji lub penicylinę; 13) pałeczka z gatunku Legionella pneumophila; 14) prątki chorobotwórcze (Mycobacterium spp.) 2) ; 15) wirusy: a) ospy wietrznej (Varicella-zoster virus), b) odry (Morbillivirus), c) grypy (influenzavirus), d) rota (rotavirus), e) syncytialny (respiratory syncytial virus), f) zapalenia wątroby typu B (hepatitis B virus) g) zapalenia wątroby typu C (hepatitis C virus) h) nabytego niedoboru odporności u ludzi (HIV) 2) 16) inne biologiczne czynniki chorobotwórcze wskazane przez kierownika zakładu opieki zdrowotnej, zespół kontroli zakażeń zakładowych lub ośrodki referencyjne w kraju lub zagranicą, w zależności od bieżącej sytuacji epidemiologicznej. Objaśnienia: 1) Drobnoustroje podlegające rejestracji są izolowane z zakażeń objawowych lub inwazyjnych (należy uwzględnić przede wszystkim zakażenia układu oddechowego Przypadki bezobjawowej kolonizacji nie podlegają rejestracji. Wykrycie drobnoustroju może być uzyskane w wyniku przeprowadzonego badania mikrobiologicznego lub pośrednio, np. wiarygodnymi testami serologicznymi lub metodami histopatologicznymi. Kryteria zgłoszeń przypadków zachorowań Dodatni wynik badania PLUS TYPOWE OBJAWY ZAKAŻENIA, np. SEPSA, PNEUMONIA ITP.