pobierz - MPW MED. INSTRUMENTS

Badanie mikrobiologiczne
płynów z jam ciała
Dorota Olszańska
Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej
i Immunologii Infekcyjnej
USK w Białymstoku
Kierownik
Prof. Dr hab. n. med. Elżbieta Tryniszewska
Cel badań mikrobiologicznych
Identyfikacja drobnoustroju
Ustalenie lekowrażliwości
Wykrycie mechanizmów oporności
Wykrycie i raportowanie patogenów alarmowych
Wymagania ogólne pobierania materiałów
 materiały do badań bakteriologicznych i mykologicznych pobierają osoby
upoważnione
 materiał biologiczny do badań bakteriologicznych i mykologicznych
pobiera się przed rozpoczęciem leczenia przeciwdrobnoustrojowego,
 przy pobieraniu materiału od pacjenta u którego już wcześniej rozpoczęto
terapię, zaznacza się ten fakt na skierowaniu podając nazwę antybiotyku
oraz okres jego podawania, a materiał pobiera się przed podaniem
kolejnej dawki
 badanie kontrolne po leczeniu przeciwdrobnoustrojowym wykonuje się co
najmniej po trzech dniach od zakończenia podawania antybiotyku.
 liczba drobnoustrojów na wacikach jest niska, zatem wymazy pobiera się
tylko wtedy, kiedy nie da się uzyskać nawet niewielkiej objętości
wydzieliny
Wymagania ogólne cd:
 laboratorium otrzymuje często zbyt mało materiału do przeprowadzenia
wystarczającej liczby badań, dlatego należy zwrócić uwagę na objętość
próbek
 największą wartość diagnostyczną mają badania materiałów fizjologicznie
jałowych takich jak krew, płyn mózgowo-rdzeniowy i inne płyny
ustrojowe (płyn stawowy, otrzewnowy, z jamy opłucnej)
 przy podejrzeniu zakażenia spowodowanego przez bakterie beztlenowe
przy pobieraniu próbek należy przestrzegać specjalnych zaleceń. Badania
w kierunku beztlenowców zasadniczo dotyczą materiałów pochodzących z
fizjologicznie jałowych jam ciała: wszelkiego rodzaju punktatów i
aspiratów, rzadziej wymazów. Przy pobieraniu wymazu, należy zwrócić
uwagę aby wymazówka była całkowicie nasycona badanym materiałem i
umieszczona w odpowiednim podłożu transportowym (tzw czarny żel).
Kierunki badań
-posiew w kierunku bakterii tlenowych
-posiew w kierunku bakterii mikroaerofilnych
-posiew w kierunku bakterii beztlenowych
-posiew w kierunku grzybów
Do każdego pobranego materiału (próbki)
dołącza się czytelnie wypełnione skierowanie,
zawierające następujące dane:
Nazwisko i imię pacjenta
Oddział
PESEL
Kierunek badania
Rozpoznanie
Rodzaj materiału
Data i godzina pobrania
Antybiotyki jakie pacjent przyjmował
Antybiotyki jakie pacjent przyjmuje obecnie i/lub planowane do
podania
Nazwisko i imię, podpis, stanowisko służbowe osoby
pobierającej materiał do badań
Nazwisko i imię, podpis lekarza zlecającego badanie
Krew
Wiele typów zakażeń przebiega z wysiewem drobnoustrojów z ogniska
zakażenia do krwi.
Opis pobrania:
• krew pobiera się w momencie narastania temperatury (około 30 minut przed
osiągnięciem szczytu) lub jak najszybciej po pojawieniu się gorączki
• w ostrym klinicznym przebiegu zakażenia z utrzymaniem się wysokiej gorączki
i przy konieczności natychmiastowego wdrożenia leczenia przeciwbakteryjnego,
zalecane jest pobranie krwi z dwóch różnych wkłuć bezpośrednio po sobie
• w przypadku występowania gorączki o znanej przyczynie, zaleca się wykonanie
dwóch posiewów krwi w odstępach około godzinnych, a w razie potrzeby badanie
należy powtórzyć po 24 – 48 godzinach
• jeżeli zachodzi konieczność wykonania badania bakteriologicznego krwi w trakcie
prowadzonej antybiotykoterapii, krew na posiew należy pobrać przed
podaniem kolejnej dawki leku, gdy jego stężenie w surowicy pacjenta
jest najniższe
• przed pobraniem krwi dokładnie myje się i dezynfekuje ręce preparatem
dezynfekcyjnym przeznaczonym do tego celu wg procedury mycia i dezynfekcji rąk.
Barwienie Grama
Bakterie Gram+ fioletowe
Bakterie Gram- różowe
Clostridium-spory
Identyfikacja
drobnoustrojów
Staphylococcus spp
Enterobacteriacae spp
Streptococcus spp
Candida spp
Interpretacja testów lekowrażliwości
Od 11 kwietnia 2011 roku w Polsce stosowane są zalecenia
EUCAST (European Committee on Antimicrobial Susceptibility
Testing)
Opracowano stronę internetową www. eucast.com (dostęp
bezpłatny)
Strona oryginalna ma połączenie do baz charakterystyk leku (
dokumenty RD) oraz do rozkładów wartości MIC dla
poszczególnych gatunków drobnoustrojów. Wartości graniczne
skorelowane są z dawkowaniem leków. Ostatnia aktualizacja
dokumentu z wartościami granicznymi MIC i stref zahamowania
wzrostu bakterii 12.01.2012
Oporność mikrobiologiczna i
epidemiologiczne wartości graniczne
Szczep dziki (ang. wild type WT)- należy do najbardziej
wrażliwej populacji, nie posiada nabytych oporności na dany lek.
Jest charakteryzowany fenotypowo przez zastosowanie
odpowiedniego punkt odcięcia wartości MIC dla danego
gatunku. Szczep może nie odpowiadać na leczenie danym
lekiem.
Szczep z oporność mikrobiologiczna (ang. Non-Wild Type
NWT)- szczep posiadający nabyte drogą transferu lub mutacji
mechanizmy oporności na dany lek. Jest charakteryzowany
fenotypowo przez zastosowanie odpowiedniego punkt odcięcia
wartości MIC dla danego gatunku. Szczep może nie
odpowiadać na leczenie danym lekiem.
WT<= x mg/l , NWT > x mg/l
Oporność kliniczna i wartości graniczne
Wrażliwość kliniczna- wrażliwość drobnoustroju na standardowe
dawki leku. Wysokie prawdopodobieństwo sukcesu
terapeutycznego
Kliniczna średnia wrażliwość- szczep w zakresie wartości MIC
pomiędzy S a R. Efekt terapeutyczny niepewny, ale może być
osiągnięty jeżeli w miejscu zakażenia lek będzie fizycznie
zagęszczony (np. drogi moczowe) lub istnieje możliwość
podania wysokich dawek leku
Kliniczna oporność- wysokie prawdopodobieństwo
niepowodzenia terapeutycznego, nawet przy wysokich dawkach
leku
Wartości kliniczne są skorelowane z dawkowaniem leku,
farmakokinetyką i farmakodynamiką leku.
S. pneumoniae/ Penicylina benzylowa
S <=0.064
R>2
Nowe rozporządzenie obowiązujące
od 2012 roku
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) w sprawie
listy czynników alarmowych, rejestrów zakażeń
szpitalnych i czynników alarmowych oraz raportów o
bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala z dnia
23 grudnia 2011 r.
Na podstawie art. 14 ust. 7 ustawy z dnia 5 grudnia
2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń
i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz.
1570, z 2009 r. Nr 76, poz. 641 oraz z 2010 r. Nr
107, poz. 679 i Nr 257, poz. 1723) zarządza się,
co następuje:
Załącznik nr 1 LISTA CZYNNIKÓW
ALARMOWYCH
1) gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus)
oporny na metycylinę (MRSA) lub glikopeptydy
(VISA lub VRSA) lub oksazolidynony;
2) enterokoki (Enterococcus spp.) oporne na
glikopeptydy (VRE) lub oksazolidynony;
3) pałeczki Gram-ujemne Enterobacteriaceae spp.
wytwarzające betalaktamazy o rozszerzonym
spektrum substratowym (np. ESBL, AMPc, KPC)
lub oporne na karbapenemy lub inne dwie grupy
leków lub polimyksyny;
Załącznik nr 1 LISTA CZYNNIKÓW
ALARMOWYCH
4) pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas
aeruginosa) oporna na karbapenemy lub inne
dwie grupy leków lub polimyksyny;
5) pałeczki niefermentujące Acinetobacter spp.
oporne na karbapenemy lub inne dwie grupy
leków lub polimyksyny;
6) szczepy chorobotwórcze laseczki beztlenowej
Clostridium difficile oraz wytwarzane przez nie
toksyny A i B;
7) laseczka beztlenowa Clostridium perfringens;
C.D. Załącznik nr 1 LISTA
CZYNNIKÓW ALARMOWYCH
8) dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus
pneumoniae) oporna na cefalosporyny III
generacji lub penicylinę;
9) grzyby Candida oporne na flukonazol lub
inne leki z grupy azoli lub kandyn;
10) grzyby Aspergillus;
11) rotawirus (rotavirus);
12) norowirus (norovirus);
13) wirus syncytialny (respiratory syncytial virus);
C.D. Załącznik nr 1 LISTA
CZYNNIKÓW ALARMOWYCH
14) wirus zapalenia wątroby typu B;
15) wirus zapalenia wątroby typu C;
16) wirus nabytego niedoboru odporności u ludzi
(HIV);
17) biologiczne czynniki chorobotwórcze
izolowane z krwi lub płynu mózgowordzeniowego, odpowiedzialne za uogólnione
lub inwazyjne zakażenia.
DZIĘKUJEMY
za uwagę