Gdy rodzice nie zgadzają się na szczepienie dziecka – co powinien

Nadzór epidemiologiczny
nad zakażeniami szpitalnymi
w latach 2008-2009
Ewa Pauch
Oddział Epidemiologii
Wojewódzka Stacja
Sanitarno-Epidemiologiczna
w Poznaniu
Podstawy prawne
• ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
(Dz. U. Nr 234 z 2008 r., poz. 1570)
• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 marca 2005 r.
w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów
o występowaniu tych zakażeń (Dz. U. Nr 54, poz. 484)
2
Obowiązek sporządzania i przekazywania
raportów do Inspekcji Sanitarnej
• W przypadku stwierdzenia zachorowalności ponad tło
endemiczne lub wzroście częstości izolacji określonego
drobnoustroju chorobotwórczego – obowiązek
natychmiastowego powiadomienia PPIS
– Raport wstępny o podejrzeniu ogniska
epidemicznego w ZOZ
– Raport końcowy po wygaszeniu epidemii
• (wzory raportów w załącznikach do rozporządzenia)
3
Wykaz drobnoustrojów alarmowych:
• 1) gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) oporny na metycylinę
(MRSA) lub glikopeptydy (VISA lub VRSA);
• 2) paciorkowiec ropotwórczy (Streptococcus pyogenes);
• 3) enterokoki (Enterococcus spp.) oporne na glikopeptydy (VRE);
• 4) pałeczki Gram-ujemne (Enterobacteriaceae) wytwarzające
beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym (ESBL)
lub oporne na karbapenemy;
• 5) pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) oporna na
karbapenemy lub inne dwie grupy leków;
• 6) pałeczki niefermentujące z gatunku Acinetobacter spp. oporne na
karbapenemy lub inne dwie grupy leków;
• 7) laseczka beztlenowa z gatunku Clostridium difficile;
• 8) pałeczki z gatunków Salmonella spp.,Shigella spp. oraz
Campylobacter jejuni;
4
• 9) maczugowiec błonicy (Corynebacterium diphteriae) – szczepy
toksynotwórcze;
• 10) pałeczka krztuśca (Bordetella pertussis);
• 11) dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis);
• 12) dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) oporna na
cefalosporyny III generacji lub penicylinę;
• 13) pałeczka z gatunku Legionella pneumophila;
• 14) prątki chorobotwórcze (Mycobacterium spp.);
•
15) wirusy:
– a) ospy wietrznej (Varicella-zoster virus),
– b) odry (Morbillivirus),
– c) grypy (influenzavirus),
– d) rota (rotavirus),
– e) syncytialny (respiratory syncytial virus),
– f) zapalenia wątroby typu B (hepatitis B virus)
– g) zapalenia wątroby typu C (hepatitis C virus)
– h) nabytego niedoboru odporności u ludzi (HIV)
5
•
16)
inne biologiczne czynniki chorobotwórcze wskazane przez kierownika
zakładu opieki zdrowotnej, zespół kontroli zakażeń zakładowych lub
ośrodki referencyjne w kraju lub zagranicą, w zależności od bieżącej
sytuacji epidemiologicznej.
Objaśnienia:
1) Drobnoustroje podlegające rejestracji są izolowane z zakażeń objawowych lub inwazyjnych.
Przypadki bezobjawowej kolonizacji nie podlegają rejestracji.
Wykrycie
drobnoustroju
może
być
uzyskane
w
wyniku
przeprowadzonego
badania
mikrobiologicznego lub pośrednio, np. wiarygodnymi testami serologicznymi lub metodami
histopatologicznymi.
2) Drobnoustroje podlegające rejestracji są izolowane z zakażeń ostrych lub badań
pierwszorazowych.
6
Sytuacja epidemiologiczna
• W roku 2008 nadzór epidemiologiczny sprawowano nad wszystkimi
ujętymi w ewidencji 67 szpitalami województwa wielkopolskiego.
15 z nich działało jako niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej
• Raporty zbiorcze za 2008 rok przekazały wszystkie nadzorowane
palcówki
• Dane epidemiologiczne uzyskano łącznie z 635 oddziałów
szpitalnych o różnym profilu, o łącznej liczbie łóżek 16996.
Łączna liczba hospitalizowanych pacjentów w szpitalach wyniosła
786388
7
Wskaźniki epidemiologiczne
• Parametrem pozwalającym na obiektywne porównanie danych jest
wskaźnik wykonywanych badań mikrobiologicznych
• W Unii Europejskiej stosuje się średni wskaźnik liczby badań
w przeliczeniu na łóżko szpitalne/rok oraz liczby badań na
1 pacjenta
• W szpitalach o prawidłowym systemie monitorowania wskaźnik ten
wynosi w ujęciu średnim minimum 50 badań/łóżko/rok lub
2 badania/pacjenta
• W województwie wielkopolskim w 2008 roku średnie wskaźniki
liczby badań, w przeliczeniu na łóżko szpitalne/rok oraz na
1 pacjenta nieznacznie wzrosły w stosunku do 2006 i 2007 roku
i wyniosły odpowiednio 17 badań/łóżko/rok oraz 0,4/1 pacjenta
8
Dane zbiorcze dotyczące liczby łóżek, hospitalizacji
oraz badań mikrobiologicznych wykonywanych
w szpitalach w latach 2006-2008 wg raportów rocznych
Ogólna liczba
2006
2007
2008
łóżek
15213
17671
16996
hospitalizacji
763192
823297
786388
badań
170606
220892
292013
badań/łóżko/rok
11
13
17
badań/100 hospitalizacji
22
27
37
9
• W 2008 roku największe wykorzystanie diagnostyki mikrobiologicznej
stwierdzono w oddziałach intensywnej terapii dorosłych, gdzie średnio na
łóżko/rok przypadało 101 badań lub 2 badania na 1 pacjenta
hospitalizowanego
• Stosunkowo wysokie wskaźniki ilości badań bakteriologicznych na
łóżko/rok odnotowano również w oddziałach transplantologii,
obserwacyjno - zakaźnych oraz intensywnej terapii dzieci i noworodków –
odpowiednio 80, 71 i 60 badań /łóżko/rok lub 1, 2, 8 na 1 pacjenta
• Niepokojąco niskie wskaźniki wykonywanych badań mikrobiologicznych
dotyczyły oddziałów zabiegowych (chirurgia, ortopedia, urologia,
laryngologia i inne) oraz dializoterapii
10
Liczba badań mikrobiologicznych wykonywanych w szpitalach
województwa wielkopolskiego w latach 2007-2008, wg typów oddziałów
Wskaźnik w przeliczeniu na 1 pacjenta
0
2
4
OIOM/OIT DZIECI i NOW ORODKÓW
DOROSŁYCH
ORTOPEDIA /TRA UMA TOLOGIA /URA ZOW E
ODDZIA ŁY NIEZA BIEGOW E
NOW ORODKOW E
0
0
0
0
0
1
0
0
0
PEDIA TRIA
1
1
CHIRURGIA DZIECIĘCA
0
0
PSYCHIA TRIA
0
0
REHA BILITA CJA
0
0
OKULISTYKA
0
0
2
0
0
TRA NSPLA NTOLOGIA (od 2008r.)
INNE
1
0
0
ZA KA ŹNE
HEMODIA LIZY/dializy ot rzewnowe
10
0
1
OPA RZENIOW Y
12
0
0
PA TOLOGIA NOW ORODKÓW
ZOL/GERIA TRIA
10
8
HEMA TOLOGIA /ONKOLOGIA
POŁOŻNICTW O/GINEKOLOGIA
8
2
2
OIOM/OIT DOROSŁYCH
ODDZIA ŁY ZA BIEGOW E CHIRURGICZNE
6
2
1
0
0
0
1
2007
2008
11
Liczba badań mikrobiologicznych wykonywanych w szpitalach
województwa wielkopolskiego w latach 2007-2008,
wg typów oddziałów.
Wskaźnik w przeliczeniu na łóżko szpitalne/rok
0
50
100
89
OIOM/OIT DOROSŁYCH
OIOM/OIT DZIECI i NOW ORODKÓW
7
12
ORTOPEDIA /TRA UMA TOLOGIA /URA ZOW E
13
15
ODDZIA ŁY NIEZA BIEGOW E
22
HEMA TOLOGIA /ONKOLOGIA
13
20
NOW ORODKOW E
25
PA TOLOGIA NOW ORODKÓW
36
29
35
PEDIA TRIA
11
15
CHIRURGIA DZIECIĘCA
ZOL/GERIA TRIA
45
12
18
POŁOŻNICTW O/GINEKOLOGIA
OKULISTYKA
186
8
11
DOROSŁYCH
REHA BILITA CJA
1
3
2
1
6
6
3
1
OPA RZENIOW Y
29
28
ZA KA ŹNE
50
71
TRA NSPLA NTOLOGIA (od 2008r.)
HEMODIA LIZY/dializy ot rzewnowe
INNE
200
101
60
ODDZIA ŁY ZA BIEGOW E CHIRURGICZNE
PSYCHIA TRIA
150
80
14
17
10
26
2007
2008
12
•
Drobnoustroje
alarmowe
izolowano
specjalistycznych i szpitalach klinicznych.
najczęściej
•
Do oddziałów najbardziej zagrożonych występowaniem analizowanych
patogenów należą intensywna opieka medyczna, dziecięce oraz leczenia
oparzeń.
•
W 2008 roku, podobnie jak w 2007 wśród izolatów szczepów występujących
we wszystkich szpitalach dominowały rotawirusy (zapadalność 3,6/1000
pacjentów), raportowane przez oddziały pediatrii oraz zakaźne.
•
Ponadto dość częste występowanie, ale zmienne w różnych typach
oddziałów odnotowano: Acinetobacter spp. (zapadalność 0,9/1000
pacjentów), Pseudomonas spp. (zapadalność 0,8/1000 pacjentów)
i S. aureus (MRSA) (zapadalność 0,7/1000 pacjentów), których największą
koncentrację obserwowano w oddziałach intensywnej opieki medycznej
w
ośrodkach
13
Dane dotyczące liczby izolowanych drobnoustrojów alarmowych
w szpitalach województwa wielkopolskiego w latach 2007-2008,
wg etiologii
Lp.
Nazwa drobnoustroju
Liczba drobnoustrojów izolowanych w latach
2007
2008
1
Rotawirusy
1261
2817
2
Acinetobacter spp.
732
729
3
Pseudomonas spp.
593
597
4
Staphylococcus aureus
(MRSA)
766
579
5
Escherichia coli ESβL (+)
246
221
6
Klebsiella spp. ESβL (+)
224
211
7
Streptococcus pneumoniae
brak danych
159
8
Clostridium difficile
brak danych
67
9
Enterococcus spp. (VRE)
brak danych
39
14
Częstość występowania drobnoustrojów alarmowych
w wybranych oddziałach zakładów opieki zdrowotnej
woj. wielkopolskiego wg raportów za lata 2007–2008.
Wskaźnik liczby patogenów/1000 pacjentów
Liczba pacjentów
Oddziały
S. aureus
(MRSA)
Pseudomona
s spp.
Klebsiella spp
ESBL(+)
E. coli
ESBL(+)
Acinetobacter
spp.
2007
2008
2007
2008
2007
2008
2007
2008
2007
2008
2007
2008
OIOM/OIT
10246
15504
7
7
19
12
5
4
3
2
37
27
CHIRURGICZNE
159214
154890
1
1
1
1
-
-
-
-
1
1
CHIRURGICZNE
DZIECIĘCE
23687
23532
-
-
-
1
-
-
-
1
-
-
NOWORODKOWE
31836
33817
1
-
-
-
1
1
1
-
-
-
POŁOŻNICTWO/
GINEKOLOGIA
94629
117225
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
NIEZABIEGOWE/
WEWNĘTRZNE
186101
200762
1
1
1
-
-
-
-
-
1
1
DZIECIĘCE
50474
51143
2
2
-
1
1
1
1
1
1
-
OPARZENIOWE
328
7740
85
2
18
1
-
-
-
-
82
1
HEMATOLOGII/
ONKOLOGII
37369
58687
-
-
1
1
-
-
-
-
-
-
W polskich szpitalach od lat stwierdza się niski stopień
wykorzystania diagnostyki mikrobiologicznej powinno być pobieranych co najmniej 5-6-krotnie
więcej badań
16
Ogniska epidemiczne
w zakładach opieki zdrowotnej
• W 2009 roku zgłoszono 18 ognisk epidemicznych, tj. o 7 więcej niż
w roku ubiegłym.
• Łącznie zakażeniu uległo 111 osób, w tym u 75 zakażenie potwierdzono
laboratoryjnie (67,6% ogółu chorych).
• Najliczniejszą grupę stanowiło sześć ognisk wywołanych rotawirusami,
a w dalszej kolejności po trzy o nieustalonym czynniku zakaźnym
i norowirusy, po dwa Acinetobacter baumanii i S. aureus (MRSA) oraz
po jednym Enterococcus faecium (VRE) i Enterobacter cloacae
ESBL(+).
• Zbiorowe zakażenia dotyczyły oddziałów dziecięcych (7), intensywnej
opieki medycznej (5), noworodkowych (2), wewnętrznych (2), kardiologii
(1), urologii i onkologii urologicznej (1).
17
Struktura epidemicznych zakażeń szpitalnych według
czynnika etiologicznego zarejestrowanych
w województwie wielkopolskim w 2009 roku
Staphylococcus
aureus
(M RSA)
8%
Enterococcus
faecium
(VRE)
7%
Enterobacter
cloacae
3%
rotaw irusy
36%
Acinetobacter
baumanii
10%
norow irusy
16%
nie ustalono
19%
18
Dziękuję za uwagę
19