Teoria Firmy

Teoria Firmy
Opracowano na podstawie książki:
„Metodologia ekonomii” M. Blaug
Rozdział VII
Przygotowała:
Magdalena Gańko
Plan prezentacji
1.
Neoklasyczna teoria firmy
2.
Klasyczna obrona (Machlup)
3.
Teoria w świetle faktów
4.
Determinizm sytuacyjny (Spiro Latsis)
5.
Konkurencja pomimo oligopolizacji
6.
Podsumowanie
Neoklasyczna teoria firmy
Podstawowe założenia teorii neoklasycznej:
 przedsiębiorstwo wytwarza jeden produkt
 doskonale konkurencyjne otoczenie
 zmienne strategiczne: wielkość produkcji i cena
Neoklasyczna teoria firmy
Centralne założenie:
Maksymalizacja zysku przy danej
technologii oraz strukturze popytu
Neoklasyczna teoria firmy
Krytyka centralnego założenia
Argumenty:
 Maksymalizacja funkcji użyteczności wielu zmiennych: zysk,
czas wolny, prestiż, płynność, panowanie, itp.
 Maksymalizacja wielkości sprzedaży przy danym poziomie
zysku min
 Brak maksymalizacji czegokolwiek, zaspokajanie potrzeb w
zadowalającym stopniu
 Brak maksymalizacji ze względu na niepewność
 Chcą przetrwać, a nie maksymalizować cokolwiek
Klasyczna obrona (Machlup)
 NTF nie próbuje wyjaśnić sposobu
gospodarowania, ale przewidzieć skutki
konkretnych zmian sposobu działania sił
rynkowych
 Podręcznikowa firma jest typem idealnym, ale
teoria ta jest prosta, elegancka, spójna
wewnętrznie, a także…
 …dostarcza jednoznacznych prognoz
jakościowych dających się potwierdzić empirycznie
Teoria w świetle faktów
Przykłady prognoz potwierdzonych empirycznie:
 wzrost popytu prowadzi zarówno do wzrostu wielkości
produkcji jak i cen wyrobów,
 wzrost płac pieniężnych powoduje spadek zatrudnienia,
 nałożony na zyski z działalności gospodarczej podatek
ryczałtowy nie wywrze żadnego wpływu na rozmiary produkcji
Teoria w świetle faktów
Przykłady prognoz nie potwierdzonych
empirycznie:
 przedsiębiorstwo maksymalizujące zysk na doskonale
konkurencyjnym rynku nie będzie reklamować swoich
produktów
 koszt proporcjonalnego opodatkowania dochodu
przedsiębiorstw w krótkim okresie nie jest przerzucany na jej
klientów lecz zmniejsza zyski firmy
 wzrost płac nominalnych spowoduje spadek liczby miejsc
pracy w przedsiębiorstwach
Teoria w świetle faktów
Przykład I
Przedsiębiorstwo maksymalizujące zysk na doskonale
konkurencyjnym rynku nie będzie reklamować swoich
produktów.
W rzeczywistości wiele firm reklamuje swoje
wyroby
Dlaczego?
- Ujemnie nachylone krzywe popytu
- Dominuje konkurencja monopolistyczna, a
nie doskonała
Teoria w świetle faktów
Wnioski:
 Teoria firmy spotyka się z zaprzeczeniem
jak i potwierdzeniem empirycznym
 Neoklasyczna teoria przedsiębiorstwa nie
odnosi się do większości firm
produkujących dobra konsumpcyjne
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
„Wszystkie teorie konkurencji doskonałej,
niedoskonałej i monopolistycznej
można potraktować łącznie jako część
tego samego neoklasycznego programu
badawczego poświęconego zachowaniu
przedsiębiorstwa”.
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
Neoklasyczny program badawczy wyróżnia

twardy rdzeń
+
pas ochronny
+
pozytywna heurystyka
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
Twardy rdzeń stanowią:
 teza o maksymalizacji zysku
 teza o doskonałej informacji
 teza o niezależności podejmowanych
decyzji
 teza o doskonałej konkurencji panującej na
wszystkich rynkach
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
Pas ochronny - założenia pomocnicze:
 założenie o homogeniczności
wytwarzanego produktu
 założenie o wielkiej liczbie podmiotów
uczestniczących w całym procesie
gospodarczym
 założenie o swobodzie wejścia i wyjścia
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
Zbiór zaleceń „pozytywnej heurystyki”:
 na rynku należy rozróżnić sprzedawców i kupujących
 należy opisać strukturę rynku
 należy skonstruować definicje założeń behawioralnych
o charakterze „typu idealnego”
 należy wymienić istotne warunki objęte zakazem klauzuli
ceteris paribus
 należy nadać problemowi formę matematycznego zadania na
poszukiwanie ekstremum
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
Dlaczego nazwa „determinizm sytuacyjny”?
Sposoby działania ograniczamy do prostej
alternatywy:
 kontynuować działalność gospodarczą
 wycofać się
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
Wg Latsisa nie ma czegoś takiego, jak:
 wewnętrzny proces decyzyjny
 poszukiwanie informacji
 zasady radzenia sobie w sytuacji braku informacji i
niepewności
Nie istnieje żadna PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ!
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
„Błędy” Latsisa:
 Problem wyboru redukuje do najprostszych
elementów  założenie o max zysku pozwala
wskazać najlepszy wariant działania
 Poświęca niewiele czasu na analizę prognoz
jakościowych teorii
 Przyjmuje, że teoria tradycyjna nie pozwala na
sformułowanie wielu prognoz, nie sprawdzając
tego
Determinizm sytuacyjny
(Spiro Latsis)
Konkluzje:
 Ocena neoklasycznej teorii przedsiębiorstw przez
Latsisa oparta jest na badaniu założeń, a nie
możliwych do sprawdzenia wniosków z tej teorii.
 Teoria neoklasyczna zostaje odrzucona ze względu
na swoją jałowość pod względem teoretycznym,
niepotwierdzenie empiryczne ma drugorzędne
Konkurencja pomimo oligopolizacji
Współczesne gospodarki:
 Niemal w całości składają się z niewielu
producentów
 Typowa struktura rynku: oligopol =>mamy
współzależność podejmowanych przez podmioty
decyzji (zależą od ich oczekiwań co do zachowań
innych firm)
Konkurencja pomimo oligopolizacji
 Cournot stworzył model konkurencji
oligopolistycznej, który skuteczne usunął
wszelkie komplikacje wzajemnej
współzależności
 Od jego czasu powstały liczne teorie
oligopolu, jednak: „stanowią one raczej kawałki
modeli niż zwarte teorie”.
[Martin Shubik]
Konkurencja pomimo oligopolizacji
Neoklasyczna teoria przedsiębiorstwa nie
nadaje się do zastosowania w przypadku
występowania oligopoli.
Dlaczego?
Warunki wyjściowe i graniczne
nie są spełnione.
Konkurencja pomimo oligopolizacji
Jednak niektórzy stosują podstawowe
jakościowe prognozy w celu uzyskania
uproszczonych odpowiedzi na pytania
dotyczące oligopolu.
Konkurencja pomimo oligopolizacji
Teoria dynamiczna:
• Zachowanie wszystkich firm w długim okresie
przypomina zachowanie firm działających w
warunkach wolnej konkurencji.
• opisuje „proces” konkurencji, a nie stan równowagi
będący końcowym wynikiem konkurencji.
Konkurencja pomimo oligopolizacji
Jednak dynamiczna teoria jest trudna do
sprawdzenia i sporna, gdyż:
Z jednej strony:
 proces konkurencji oznacza otwarcie gałęzi dla
potencjalnych „przybyszów”
Z drugiej strony:
 im więcej firm w gałęzi, tym bardziej elastyczne ceny, a
niekiedy szybkie tempo postępu technicznego
 zmniejszenie barier wejścia do oligopolistycznej gałęzi
powoduje obniżenie kosztów i cen
Konkurencja pomimo oligopolizacji
Czym więc dysponujemy?
Ścisłą teorią zachowania firmy w warunkach doskonałej
konkurencji, która budzi wiele kontrowersji i nie nadaje się
do sprawdzenia w warunkach oligopolu
≠
Luźna teoria efektywnej konkurencji, która jest
akcpetowana, ale nie wystarczająco jednoznaczna, aby
można ją sfalsyfikować
Konkurencja pomimo oligopolizacji
Co nam pozostaje?
Obrona koncepcji równowagi konkurencyjnej.
Teoria ta nie ma zastosowania do większości sytuacji
rzeczywistego życia gospodarczego, a jednak w
tajemniczy sposób dostarcza nam wielu cennych wyników.
Podsumowanie
 Sprawdzenie predykcji teorii firmy w świecie,
który rzadko spełnia warunki wymagane do jej
zastosowania, jest największą trudnością
 Nie ma żadnej przekonywującej propozycji
czegokolwiek w zamian za porzucenie założenia
o maksymalizacji w warunkach pewności
 Należy ocenić całą neoklasyczną teorię cen,
aby zweryfikować tradycyjną teorię firmy
Pytania
1.
Czy obecne gospodarki kiedykolwiek dochodzą
do punktu równowagi?
2.
Czy powinniśmy prowadzić naukowe programy
badawcze i w jaki sposób możemy je
udoskonalić?
3.
Czy powinniśmy odrzucić teorię firmy zająć się
teoriami przedsiębiorstwa, które nie odwołują się
do koncepcji równowagi?
4.
W jaki sposób należy wziąć pod uwagę zjawisko
błędnych oczekiwań i niekompletnej informacji?
5.
Czy przy prognozowaniu powinniśmy brać pod
uwagę wewnętrzne procesy podejmowania
decyzji?
Dziękuję za uwagę!!!