Ocena rozprawy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka pt

advertisement
Ocena rozprawy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka
pt.: „Polimorfizmy AIF-1 a częstość występowania ostrego odrzucania, opóźnienia
podjęcia funkcji graftu i przewlekłej dysfunkcji graftu u pacjentów po
przeszczepieniu nerki.”
Przeszczepienie nerki (kidney transplantation; kTx) stanowi uznaną metodę
leczenia przewlekłej choroby nerek w 5 stadium (schyłkowym) zapewniającą
kwalifikującym się do tego leczenia chorym dłuższe przeżycie oraz lepszą jakość życia w
porównaniu do leczenia nerkozastępczego przewlekłymi dializami. Ocenia się jednak, że
do przeszczepu nerki można zakwalifikować stosunkowo ograniczoną liczbę pacjentów.
Warunkiem pomyślnego wyniku przeszczepienia nerki jest bowiem wykluczenie
bezwzględnych przeciwwskazań do
transplantacji, odpowiednie przygotowanie
chorego, właściwa alokacja narządu oraz indywidualny, optymalny dla biorcy nerki
protokół leczenia immunosupresyjnego po przeszczepieniu.
Udany zabieg przeszczepienia nerki zmniejsza w istotny sposób (ok. 30-krotnie)
ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych u biorcy i związanej z tym chorobowości i
śmiertelności. W obliczu starzejącej się populacji biorców, występowania u nich licznych
schorzeń współistniejących, a także wzrastającej liczby biorców kolejnego przeszczepu
nerki, rośnie grupa chorych o podwyższonym ryzyku śmiertelności oraz utraty
przeszczepu. Coraz trudniejsza staje się też ocena funkcji nerki przeszczepionej, a
przewlekły proces odrzucania nerki prowadzi do pogorszenia funkcji graftu.
Stąd konieczność przeprowadzenia szybkiej diagnostyki ostrego odrzucania
nerki (biopsja nerki), jak również wdrożenia nowych, wczesnych biowskaźników
ostrego odrzucania i odpowiedzi na włączone leczenie. Dostępne aktualnie w praktyce
1
klinicznej biowskaźniki, jak zauważył we Wstępie Doktorant są niedoskonałe i skłaniają
do szerszego podjęcia problemu i wielokierunkowości w poszukiwaniu optymalnych
badań diagnostycznych.
Rozprawa doktorska lekarza Sławomira Milczarka pt.: „Polimorfizmy AIF-1 a
częstość występowania ostrego odrzucania, opóźnienia podjęcia funkcji graftu i
przewlekłej dysfunkcji graftu u pacjentów po przeszczepieniu nerki” powstała pod
kierunkiem Prof. dr hab. n. med. Leszka Domańskiego w Klinice Nefrologii,
Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w
Szczecinie.
Materiał badany stanowiła reprezentatywna grupa 270 pacjentów po
allogenicznej transplantacji nerki rekrutowanych w okresie od 2000-2006 roku w
Klinice Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Pomorskiej Akademii Medycznej w
Szczecinie oraz w Poradni Transplantacyjnej Kliniki Nefrologii, Transplantologii i
Chorób Wewnętrznych Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.
Przedstawiona do recenzji praca doktorska tworzy zwięzłą logicznie i
syntetycznie przeprowadzoną rozprawę naukową o typowym układzie obejmującą
Wstęp, Założenia i cel pracy, Materiał i metodykę, Wyniki, Dyskusję, Wnioski oraz
adekwatnie dobrane Piśmiennictwo. Wprowadzenie do rozprawy poprzedza Indeks
stosowanych skrótów oraz Spis Tabel i Rycin, które w znaczącym stopniu ułatwiają
zapoznawanie się z kolejnymi rozdziałami pracy. Z formalnego punktu widzenia
przedstawiona rozprawa spełnia tym samym kryteria stawiane pracom na stopień
doktora nauk medycznych.
We Wstępie, Doktorant przedstawia nowoczesny przegląd wiedzy z zakresu
przeszczepienia nerki, powikłań po przeszczepieniu nerki, ich znaczenie oraz opisuje
2
badania
laboratoryjne
wykorzystywane
aktualnie
w
monitorowaniu
funkcji
przeszczepionej nerki, ze szczególnym uwzględnieniem nowych biomarkerów. Wstęp
kończy interesujący opis dotyczący charakterystyki i podstaw molekularnych Allograft
Inflammatory Factor-1 (AIF-1) stanowiący przedmiot badania Autora podjęty w
niniejszej dysertacji doktorskiej. AIF-1 wykazuje ekspresję w różnych aktywnych
immunologicznie tkankach i jest powszechnie uważany za ważne ogniwo w
przewlekłych reakcjach zapalnych i autoimmunologicznych. Prowadzone dotychczas
badania dotyczące AIF-1 sugerują, że obecność określonego genotypu polimorfizmu AIF1 może służyć jako czynnik prognostyczny przy wyborze schematu leczenia. Doktorant
podkreśla, że do chwili obecnej AIF-1 wykorzystywany był jako biochemiczny marker
służący do monitorowania przeszczepu i przewidywania jawnego odrzucania lub
pogorszenia funkcji przy przeszczepieniu głównie serca i wątroby.
Celem pracy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka było poszukiwanie
zależności pomiędzy funkcją nerki przeszczepionej oraz polimorfizmami pojedynczego
genu AIF-1, w szczególności analiza polimorfizmów: rs2259571, rs2269475 i rs
2736182 genu AIF-1 z częstością występowania ostrego odrzucania, opóźnienia funkcji
przeszczepu i przewlekłą nefropatią przeszczepu, a także analiza wymienionych
polimorfizmów genu AIF-1 a funkcją nerki mierzoną na podstawie pomiarów stężeń
kreatyniny w 1, 3, 6, 12, 24 i 36 miesiącu po transplantacji oraz zmianami
histologicznymi obecnymi w bioptatach nerek przeszczepionych.
W celu realizacji założeń pracy, Doktorant wyodrębnił 70 osobową grupę
pacjentów z rozpoznanym ostrym odrzuceniem, 85 osobową grupę z opóźnionym
podjęciem funkcji nerki przeszczepionej oraz 62 pacjentów z przewlekłą dysfunkcją
przeszczepu.
Podstawę
analizy
stanowiły
3
wyniki
badań
genetycznych
przeprowadzonych w Katedrze Farmakologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w
Szczecinie. Wyniki badań zostały poprawnie opracowane i przejrzyście zaprezentowane
na 26 rycinach oraz w 19 tabelach. Na podstawie przeprowadzonej analizy statystycznej
Autor sformułował cztery główne wnioski końcowe:
1. Polimorfizmy rs2259571, rs2269475 i rs2736182 genu AIF-1 nie wykazały
zwiększonego ryzyka wystąpienia opóźnienia podjęcia funkcji przez
przeszczepioną nerkę, ostrego odrzucania i wystąpienia przewlekłej
dysfunkcji allogenicznej nerki.
2. Stężenia kreatyniny w czasie 3-letniej obserwacji pacjentów z wszystkich
grup genotypowych polimorfizmów genu AIF-1 nie wykazały statystycznie
istotnych różnic.
3. Genotyp G/A w obrębie polimorfizmu rs27369475 wiąże się z mniejszym
nasileniem nacieków zapalnych w obrębie kompartmentu śródmiąższowego.
4. Wśród nosicieli allela C polimorfizmu rs2259571 wykazano mniejszy stopień
hialinizacji naczyń tętniczych w stosunku do pacjentów będących nosicielami
allela A.
Wniosek numer 3, który mówi że genotyp G/A w obrębie polimorfizmu rs27369475
wiąże się z mniejszym nasileniem nacieków zapalnych w obrębie kompartmentu
śródmiąższowego jest bardzo ważny dla chorych po przeszczepie nerki, u których w
protokole immunosupresyjnym znajdują się leki z grupy inhibitorów kalcyneuryny
(cyklosporyna, Tacrolimus). Powyższe leki mogą być przyczyną śródmiąższowego
polekowego zapalenia nerki przeszczepionej. Wykazanie genotypu G/A w obrębie
polimorfizmu
rs27369475
może
tym
samym
dawać
wskazówkę
lekarzowi
prowadzącemu chorego po przeszczepie o mniejszym ryzyku śródmiąższowego
4
polekowego zapalenia. Nie zwalania to jednak od monitorowania stężenia inhibitorów
kalcyneuryny. Z kolei wniosek nr 4 pozostaje bardzo istotny dla przewidywania dobrej,
odległej funkcji przeszczepionej nerki.
Dodatkowo, znaczenie uzyskanych wyników Doktorant trafnie podsumowuje w
ostatnim zdaniu przeprowadzonej przez siebie Dyskusji, (…) „Poszerzanie wiedzy w
zakresie
znajomości
występowania
poszczególnych
alleli
oraz
ocenę
zmian
histologicznych w nerkach u dawców, wraz z zidentyfikowanymi wcześniej czynnikami
ryzyka mogłyby stanowić podstawę do weryfikacji adekwatności immunosupresji.”
Wyniki pracy doktorskiej doskonale dokumentują wieloletnie doświadczenia
Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego Uniwersytetu
Medycznego w Szczecinie, a przedstawiona do oceny praca doktorska wpisuje się
dobrze w próby rozwoju technologii genetycznych, które połączone z kliniczną pracą
przy
łóżku
pacjenta
po
transplantacji
powinny w
przyszłości
zaowocować
opracowaniem biowskaźników, które w sposób realny wpłyną na jakość leczenia oraz
przeżycie chorych po przeszczepie nerki.
Z obowiązku recenzenta chciałabym zwrócić uwagę na drobne błędy, głównie
natury edytorskiej tj.: pojedyncze braki odniesienia do piśmiennictwa, głównie w
Dyskusji, błędy literowe, czy zamiennie stosowany w cytowaniu zwrot: i wsp. lub i inn.
Uwagi te nie mają jednak wpływu na znaczącą wartość merytoryczną pracy doktorskiej i
zostały wykazane jako potencjalnie użyteczne podczas prac nad przygotowaniem
materiału do publikacji.
Podsumowując pragnę stwierdzić, że rozprawa doktorska lekarza Sławomira
Milczarka pt.: „Polimorfizmy AIF-1 a częstość występowania ostrego odrzucania,
5
opóźnienia podjęcia funkcji graftu i przewlekłej dysfunkcji graftu u pacjentów po
przeszczepieniu nerki” spełnia wymogi stawiane dysertacjom doktorskim.
Z pełnym przekonaniem przedkładam Panu Dziekanowi oraz Wysokiej Radzie
Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim Pomorskiego
Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie wniosek o dopuszczenie lekarza Sławomira
Milczarka do dalszych etapów przewodu doktorskiego.
Kraków, dn. 08. 11. 2016 r.
Dr hab. n. med. Beata Kuśnierz-Cabala
6
Download