Aleksandra Białas Scenariusz zajęć dla gimnazjum Temat: Asertywność w życiu codziennym Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z pojęciem zachowania asertywnego; Cele operacyjne: - zna pojecie asertywności; - bez lęku wyraża swoje poglądy, uczucia; - używa umiejętności asertywnych; Formy pracy: praca indywidualna, praca grupowa; Metody pracy: słowna, pogadanka, scenki, analiza sytuacji; Pomoce: rozsypanka, papier oraz karty pracy rozpoznawania asertywnych zachowań; Przebieg lekcji: 1. Zapoznanie uczniów z pojęciem ,,asertywności” ,, Asertywność to szacunek dla samego siebie, który pozwala na formułowanie naszych oczekiwań wobec innych ludzi. Teoria asertywności opiera się na założeniu, że każdy człowiek posiada pewne prawa. W sytuacjach konfliktowych umiejętności asertywne pozwalają osiągnąć kompromis bez poświęcenia własnej godności i rezygnacji z wyznawanych wartości. Ludzie zachowujący się w sposób asertywny potrafią stanowczo powiedzieć „nie” bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku. 2. Nauczyciel informuje uczniów, że z zachowaniem asertywnym wiąże się zachowanie uległe i agresywne. Zachowanie uległe jest wtedy, gdy respektujemy tylko prawa innej osoby, zapominając o sobie. Zachowanie agresywne występuje wtedy, gdy nie respektujemy praw innych osób. Zachowania asertywne są alternatywą zachowań agresywnego i uległego. Tylko nielicznym osobom udaje się być asertywnymi we wszystkich dziedzinach życia. 3. Każdy uczeń otrzymuje odbitą na ksero kartę rozpoznawania zachowań asertywnych i wypełnia ją indywidualnie. Po wypełnieniu kart uczniowie prezentują swoje prace. Wybrani uczniowie czytają jedną sytuację z karty i kwalifikację tej sytuacji. Inni uczniowie potwierdzają to stanowisko lub przedstawiają swoje wraz z jego uzasadnieniem. 4. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, rozdaje uczniom rozsypankę wypowiedzi różnego typu. W poszczególnych grupach uczniowie starają się wśród wypowiedzi wybrać te, które, według nich, są asertywne. Nauczyciel i pozostali uczniowie uzupełniają lub poprawiają błędne ustalenia. Zachowanie asertywne przedstawiciele grup przyklejają do wspólnego plakatu, którym jest szary papier. Przykładowe wypowiedzi: - mam prawo być sobą (asertywne) - jestem ważna (asertywne) - mam prawo do popełniania błędów - pozytywnego myślenia o sobie 5. Uczniowie w grupach otrzymuje zadanie polegające na odmówieniu w konkretnej sytuacji; np. grupa namawia jednego z członków do: wypicia piwa; pójścia na wagary; czy zapalenia papierosa. Zadaniem wybranej osoby jest odmowa. Następuje prezentacja przez grupy: wspólnie ustalamy, które z przedstawionych propozycji są asertywne. Odmawiania można się nauczyć. Jest wiele możliwości odmawiania w taki sposób, aby zachować swoje zdanie nie raniąc nikogo, nie kłócąc się i nie obrażając innych. Po prostu możesz powiedzieć "nie", nie wchodząc w zbędne dyskusje. Bądź stanowczy i uprzejmy. Następnie chętni uczniowie odgrywają scenki: Podczas omawiania scenki zwracamy uwagę jak rozwinęła się sytuacja w zależności od zachowania bohaterów, jakie uczucia im towarzyszyły? Uczniowie dzielą się swoimi odczuciami. Przykłady scenek: Scenka 1. Chłopiec wchodzi do szatni, gdzie dwaj jego koledzy palą papierosy. Namawiają go, żeby też zapalił. Scenka 2. Grupa młodych ludzi wraca z kina. Rozmawiają o filmie. Podobał się wszystkim z wyjątkiem jednej osoby. Ona usiłuje bronić swojego zdania. Scenka 3. Koleżanka często pożycza drobne sumy pieniędzy i prawie nigdy ich nie oddaje. Teraz znowu przyszła do ciebie i prosi o pożyczkę. Scenka 4. Klasa chce iść na wagary. Dwie osoby uważają, że to pogorszy i tak już złą sytuację klasy w oczach nauczyciela. Scenka 5. Mama kupiła ci sukienkę, która ci się nie podoba. Ma pretensję, że wydała tyle pieniędzy, a ty nie chcesz w niej chodzić. 6. Podsumowanie: Lekcję kończymy odpowiedziami uczniów na pytanie: – czy uważają, że warto być asertywnym; – z jakich praw asertywnych korzystają; – oraz zachęcam uczniów do zachowań asertywnych.