StylOut – Aleksandra Brodziak STUDIO ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU ul. Cisowa 14, 57-350 Kudowa-Zdrój +48 506 471 899 [email protected], www.StylOut.pl NIP 8831746456, REGON 020926561 BRE Bank rachunek nr 34 1140 2004 0000 3402 6016 4904 SZCZEGÓŁOWY PROJEKT ZIELENI – NASADZEO ZASTĘPCZYCH, NA ZADANIU „PRZEBUDOWA ULIC I PLACÓW OSIEDLA PARKOWE W MRĄGOWIE” Inwestor: Gmina Miasto Mrągowo ul. Królewiecka 60A 11-700 Mrągowo Projektant: mgr inż. Aleksandra Brodziak architekt krajobrazu Kudowa-Zdrój, 19 czerwiec 2010 r. 1|Strona OPIS TECHNICZNY 2|Strona 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest Szczegółowy projekt zieleni – nasadzeo zastępczych, na zadaniu „Przebudowa ulic i placów osiedla Parkowe w Mrągowie” zgodnie z mową nr 10/PBI/2010 z dnia 29.04.2010 r. Opracowanie zawiera projekt nasadzeo na działkach o numerach ewidencyjnych: 3/28, 3/29, 3/33 – stanowiące własnośd Spółdzielni Mieszkaniowej „Perspektywa” oraz 3/48, 3/55, 3/60 i 3/64 – stanowiące własnośd Gminy Miasta Mrągowo. W opracowani znajduje się również zestawienie zbiorcze roślinności i wytyczne pielęgnacyjne. 2. Stan istniejący Teren opracowania obejmuje Osiedle Parkowe w Mrągowie. Teren jest zróżnicowany pod względem zagospodarowania, przeznaczenia terenu oraz nasadzeo roślinnych. Uzbrojenie podziemne terenu jest bardzo zagęszczone. Roślinnośd istniejąca (gatunki występujące na terenie objętym opracowaniem) Drzewa: klon pospolity (Acer platanoides), jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), jesion wyniosły (Fraxinus exelsior), klon jawor (Acer pseudoplatanus), wierzba biała (Salix alba), brzoza brodawkowata (Betula pendula), smak octowiec (Rhus typhina), świerk kłujący (Picea pungens), klon srebrzysty (Acer saccharinum), śliwa wiśniowa (Prunus cerasifera), topola kanadyjska (Populs xcanadensis), lipa drobnolistna (Tilia cordata), sosna czarna (Pinus nigra), suchodrzew tatarski (Lonicera tatarica), modrzew europejski (Larix decidua), świerk pospolity (Picea abies), wierzba iwa (Salix caprea), wierzba krucha (Salix fragilis). Krzewy: złotlin japooski (Keria japonica), tawuły (Spiraea), jaśminowiec wonny (Philadelphus coronarius), berberysy (Berberis), dero biały (Cornus alba), ligustr pospolity (Ligustrum vulgare), pigwowiec (Chaenomeles), mahonia pospolita (Mahonia aquifolium), pęcherz nica kalinolistna (Physocarpus opulifolius), forsycje (Forsythia), karagana syberyjska (Caragana arborascens), bez czarny (Sambucus nigra), lilak pospolity (Syringa vulgaris). 3. Projekt nasadzeo Projekt przewiduje nasadzenia 184 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie (w tym 117 szt. w postaci wysokiego żywopłotu) oraz 15 m2 krzewów (163 szt., w tym 150 szt. w postaci niskiego żywopłotu). Nasadzenia poszczególnych grup roślin należy dokonywad w układzie pokazanym w części graficznej projektu, z zachowaniem linii nasadzeo oraz równych odległości pomiędzy pojedynczymi roślinami. Należy również zachowad co najmniej 2 m odległości od istniejących i planowanych sieci infrastruktury technicznej. 3|Strona DOBÓR ROŚLINNOŚCI 4|Strona WYTYCZNE PROJEKTOWE Szczegółowy projekt zieleni – nasadzeo zastępczych, na zadaniu „Przebudowa ulic i placów osiedla Parkowe w Mrągowie” przewiduje wykonanie nasadzeo drzew ozdobnych gatunków rodzimych, przyjęto stosowanie nasadzeo zgodnie z istniejącymi uwarunkowaniami przyrodniczymi – na podstawie określonej potencjalnej roślinności naturalnej dla okolic Mrągowa. POTENCJALNA ROŚLINNOŚD NATURALNA OKOLIC MRĄGOWA (opracowana na podstawie: Matuszkiewicz J.M., Potencjalna roślinnośd naturalna Polski, IGiPZ PAN, Warszawa, 2008) Potencjalna roślinnośd naturalna – „hipotetyczny stan roślinności, opisany fitosocjologicznymi jednostkami zbiorowisk roślinnych, jaki mógłby byd osiągnięty na drodze naturalnej sukcesji pierwotnej lub wtórnej, gdyby oddziaływania człowieka zostały wyeliminowane, a właściwa dla danego regionu roślinnośd mogła w pełni wykorzystad możliwości stwarzane przez zróżnicowane siedliska. Zakłada się przy tym, że stan ten rozpoznaje się dla aktualnego zróżnicowania siedlisk, uwzględniając zmiany w siedliskach, jakie spowodowała dotychczasowa działalnośd człowieka.” Na podstawie mapy potencjalnej roślinności naturalnej Polski określono potencjalne zbiorowiska roślinności okolic Mrągowa: grąd subkontynentalny, odm. subborealna (Tilio-Carpinetum, subbor.). Gatunki charakterystyczne dla ww. zbiorowiska roślinności (podkreślone zastosowano w projekcie): lipa drobnolistna (Tilia cordata), grab pospolity (Carpinus betlus), trzmielina pospolita (Euonymus eropaea). Określono również gatunki rodzime naturalnie występujące w okolicach Mrągowa (podkreślone zastosowano w projekcie): jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), jarząb mączny (Sorbus aria), brzoza brodawkowata (Betula pendula), olsza czarna (Alnus glutinosa), dąb szypułkowy (Quercus robur), klon pospolity (Acer platanoides), klon jawor (Acer pseudoplatanus), topola osika (Poplus tremula), wierzba purpurowa (Salix purpurea), wierzba biała (Salix alba), wierzba iwa (Salix caprea), buk zwyczajny (Fagus sylvatica), wiąz górski (Ulmus glabra), głóg pośredni (Crataegus xmedia), głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna), czeremcha pospolita (Prnus padus), dereo świdwa (Cornus sanguinea), leszczyna pospolita (Corylus avellana), kalina koralowa (Viburnum opulus), porzeczka alpejska (Ribes alpinum), bez czarny (Sambucs nigra), cis pospolity (Taxus baccata), sosna zwyczajna (Pinus sylvestris), świerk pospolity (Picea abies). 5|Strona Zestawienie ilości projektowanych drzew i krzewów: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Brzoza brodawkowata Betula pendula Lipa drobnolistna Tilia cordata Klon pospolity Acer platanoides Klon pospolity Acer platanoides ‘Globosum’ Głóg pośredni Crataegus xmedia ‘Paul’s Scarlet’ Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna Buk zwyczajny Fagus sylvatica Grab pospolity Carpinus betulus Żywopłot cięty na wysokości 1,5 m, szerokośd 0,7 m. Sadzony jednorzędowo co 0,7 m. Wiąz górski Ulmus gabra ‘Pendula’ Wierzba iwa Salix caprea Czeremcha pospolita Prunus padus Jarząb mączny Sorbus aria 2 szt. 2 szt. 1 szt. 2 szt. 20 szt. 6 szt. 1 szt. 117 szt. 20 szt. 3 szt. 3 szt. 3 szt. Łączna ilośd drzew liściastych: 180 szt. W tym na żywopłoty: 117 szt. 13. Sosna zwyczajna 14. Cis pospolity 15. 16. 17. 18. 19. Pinus sylvestris Taxus baccata 3 szt. 1 szt. Łączna ilośd drzew iglastych: 4 szt. Leszczyna pospolita Corylus avellana Dereo świdwa Cornus sanguinea Bez czarny Sambucus nigra Kalina koralowa Viburnum opulus Porzeczka alpejska Ribes alpinum Żywopłot cięty na wysokości 0,5 m, szerokośd 0,5 m. Sadzony dwurzędowo co 0,3 m. Ilośd sztuk na metr żywopłotu: 7. Łączna ilośd krzewów liściastych: 4 szt. 2 szt. 5 szt. 2 szt. 150 szt. 163 szt. (15 m2) W tym na żywopłoty: 150 szt. 6|Strona Szczegółowy projekt zieleni – nasadzeo zastępczych, na zadaniu „Przebudowa ulic i placów osiedla Parkowe w Mrągowie” przewiduje wykonanie następujących nasadzeo: Działka 3/55 i 3/64 Decyzją Starosty Mrągowskiego z dn. 22.02.2010 r. (ROŚ – 6130-9/10) zezwolono na: 1. usunięcie 23 szt. drzew i 14 m2 krzewów z działki nr 3/55, pod warunkiem dokonania nasadzeo zastępczych w pobliżu miejsca wycinki w postaci: - 20 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie (dopuszczalna forma wysokiego żywopłotu), - 15 m2 krzewów (dopuszczalna forma niskiego żywopłotu) 2. usunięcie 8 szt. drzew z działki nr 3/64, pod warunkiem dokonania nasadzeo zastępczych w pobliżu miejsca wycinki w postaci: - 10 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie (dopuszczalna forma wysokiego żywopłotu) 3. usunięcie 1 szt. drzewa z działki 3/48 pod warunkiem dokonania nasadzeo zastępczych w pobliżu miejsca wycinki w postaci: - 4 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie. Projektowane nasadzenia zastępcze: Nr wg wykazu Nazwa polska Nazwa łacioska Ilośd szt. Proj. wys. [m] Proj. szer. [m] Pow. [m2] * Działka 3/64 1 Brzoza brodawkowata Betula pendula 2 20 6 - 5 Głóg pośredni Crataegus xmedia 3 5 4 - 8 Grab pospolity Carpinus betulus 22 1,5 0,7 - 14 Cis pospolity Taxus baccata 1 3 3 - 15 Leszczyna pospolita Corylus avellana 4 4 4 3,2 16 Dereo świdwa Cornus sanguinea 2 3 3 1,6 17 Bez czarny Sambucus nigra 2 3 3 1,6 18 Kalina koralowa Viburnum opulus 2 3 3 1,6 Działka 3/55 9 Wiąz górski ‘Pendula’ Ulmus gabra ‘Pendula’ 2 2 4 - 17 Bez czarny Sambucus nigra 3 3 3 2,4 Ulmus gabra ‘Pendula’ 4 2 4 - 150 0,5 0,5 4,6 Działka 3/48 9 Wiąz górski ‘Pendula’ Działka 3/33 19 Porzeczka alpejska Ribes alpinum *powierzchnia liczona bezpośrednio po nasadzeniu krzewów 7|Strona Razem: - 34 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie (w tym 22 szt. w formie wysokiego żywopłotu, - 15 m2 krzewów (163 szt.). Działka 3/28, 3/29, 3/33 Decyzją nr 01/10 Burmistrza Miasta Mrągowa z dn. 24.02.2010 r. (GSŚ 7635/05/10) zezwolono na usunięcie 108 szt. drzew i 120,7 m2 krzewów, pod warunkiem dokonania nasadzeo zastępczych. W związku z zamówieniem na wykonanie szczegółowego projektu zieleni – nasadzeo zastępczych na zadaniu „Przebudowa ulic i placów osiedla Parkowe w Mrągowie” należy uwzględnid nasadzenia w postaci : - 150 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie (dopuszczalna forma wysokiego żywopłotu) Projektowane nasadzenia zastępcze: Nr wg wykazu Nazwa polska Nazwa łacioska Ilośd szt. Proj. wys. [m] Proj. szer. [m] Proj. pow. [m2] Działka 3/28 2 Lipa drobnolistna Tilia cordata 2 15 10 - 3 Klon pospolity Acer platanoides 1 15 8 - 5 Głóg pośredni Crataegus xmedia 5 5 4 - 6 Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna 4 6 5 - 7 Buk zwyczajny Fagus sylvatica 1 15 10 - 8 Grab pospolity Carpinus betulus 31 1,5 0,7 - 9 Wiąz górski ‘Pendula’ Ulmus gabra ‘Pendula’ 7 2 4 - 11 Czeremcha pospolita Prunus padus 1 8 6 - 12 Jarząb mączny Sorbus aria 3 10 6 - Działka 3/29 5 Głóg pośredni Crataegus xmedia 12 5 4 - 8 Grab pospolity Carpinus betulus 31 1,5 0,7 - 9 Wiąz górski ‘Pendula’ Ulmus gabra ‘Pendula’ 7 2 4 - 11 Czeremcha pospolita Prunus padus 2 8 6 - Działka 3/33 4 Klon pospolity ‘Globosum’ Acer platanoides ‘Globosum’ 2 4 3 - 6 Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna 2 6 5 - 13 Sosna zwyczajna Pinus sylvestris 3 15 5 8|Strona Działka 3/60 8 Grab pospolity Carpinus betulus 33 1,5 0,7 - 10 Wierzba iwa Salix caprea 3 6 5 - Razem: - 150 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie (w tym 95 szt. w formie wysokiego żywopłotu. RAZEM PROJEKTOWANE ROŚLINY NA WSZYSTKICH DZIAŁKACH: - 184 szt. drzew ozdobnych gatunków rodzimych starszych niż 5-letnie (w tym 117 szt. w formie wysokiego żywopłotu, - 15 m2 krzewów (163 szt.). 9|Strona OPIS PROJEKTOWANYCH ROŚLIN 1. Brzoza brodawkowata Betula pendula Rodzime drzewo o pokroju „płaczącym”, ze zwisającymi drobnymi gałązkami. Kora biała i gładka. Żywozielone liście wcześnie rozwijają się na wiosnę, jesienią stają się żółte. Gatunek światłolubny. Dobrze rośnie w każdych warunkach. Znosi zanieczyszczenie powietrza. Przyjmują się tylko młode drzewa i starsze uprawiane w pojemnikach. Stosowana do rekultywacji terenów przemysłowych, w założeniach krajobrazowych i miejskich. Wysokośd: 20 m, średnica: 7 m 2. Lipa drobnolistna Tilia cordata Drzewo o bardzo regularnej, szerokojajowatej lub kulistej koronie. W młodości powolny wzrost. Dorasta do 18-20 m wys. i 10-15 m szer. Pędy cienkie. Liście okrągłe, 3-10cm śr., jesienią żółte. Kwiaty żółtozielone, pachnące, miododajne, VI-VII. Stanowisko słoneczne i półcieniste. Gleby żyzne do przeciętnych. Gatunek powszechnie stosowany w zieleni miejskiej, ale wrażliwy na zasolenie gleby i suche powietrze. 3. Klon pospolity Acer platanoides Duże drzewo o szerokiej i regularnej koronie,do 30 m wys. Liście 5 klapowe, błyszczące, jesienią żółte. Żółtozielone, miododajne kwiaty pojawiają się przed rozwojem liści, IV-V. Małe wymagania glebowe. Gatunek odporny na warunki miejskie. Polecany do sadzenia w krajobrazie otwartym, w miastach jako drzewo alejowe i parkowe oraz do rekultywacji terenów przemysłowych. 4. Klon pospolity Acer platanoides ‘Globosum’ Drzewo o bardzo regularnej, kulistej koronie do 6 m średnicy. Najczęściej oferowane jako forma szczepiona na pniu. Liście 5 klapowe, błyszczące, jesienią żółte. Małe wymagania glebowe. Gatunek odporny na warunki miejskie. W gęstej koronie chętnie gniazdują ptaki. Odmiana polecana głównie do obsadzania ulic i placów, ale interesująca również jako pojedynczy, dekoracyjny akcent. 10 | S t r o n a 5. Głóg pośredni Crataegus media ’Paul’s Scarlet’ Małe drzewo o kulistej koronie, ozdobne z kwiatów. Dorasta do 4-6 m wys. Liście małe, ciemnozielone, błyszczące. Kwiaty pełne, ciemnoczerwone, bardzo efektowne, V-VI. Preferuje miejsca słoneczne. Gatunek bardzo odporny na zanieczyszczenie powietrza i tolerancyjny, co do gleby. Polecany do sadzenia w parach i ogrodach oraz do obsadzania ulic. 6. Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna Małe drzewo o nieregularnej, zaokrąglonej koronie i atrakcyjnych, pstrych liściach. Często rośnie w formie dużego, wyprostowanego krzewu. Osiąga ok. 10 m wys. Liście z 3-7 klapami, jesienią najcześciej w kolorze od pomaraoczowego do brązowo-czerwonego. Kwiaty białe, pachnące, V-VI. Owoce kuliste, ciemnoczerwone. Gatunek mrozoodporny, dobrze znosi cięcie i jest odporny na działanie silnych wiatrów. Wymagania glebowe i wilgotnościowe niskie. 7. Buk zwyczajny Fagus sylvatica Jedno z najpiękniejszych drzew rodzimych, o szerokiej, zaokrąglonej koronie. Na otwartej przestrzeni osiąga 25 m wys. i szer. Kora popielatoszara, gładka. Liście zielone, błyszczące, jesienią żółte lub czerwonobrązowe. Ma duże wymagania siedliskowe, preferuje gleby żyzne i świeże, o stałym poziomie wód gruntowych. Stanowisko słoneczne lub cieniste. Dobrze znosi cięcie. Nadaje się na żywopłoty oraz do sadzenia w parkach i dużych ogrodach. 8. Grab pospolity Carpinus betulus Średniej wielkości drzewo o stożkowatej, a w starszym wieku kulistej, koronie. Dorasta do 10 m wys. i 7 m szer. Kora gładka, popielatoszara. Liście owalne, jesienią jasnożółte. Stanowisko słoneczne i cieniste. Preferuje gleby świeże i żyzne, obojętne lub zasadowe. Doskonale znosi cięcie. Polecany do zadrzewieo naturalistycznych oraz na cięte żywopłoty i szpalery, również w miejscach cienistych. Wysokośd żywopłotu: 1,5 m, szerokośd żywopłotu: 0,7 m. 11 | S t r o n a 9. Wiąz górski Ulmus gabra ‘Pendula’ Drzewo z poziomo rozbudowaną koroną, o horyzontalnie ułożonych konarach. Młode gałęzie zwisają na brzegach korony. Dorasta do 5 m wys. i dwa razy większej średnicy. Liście duże i szorstkie. Wymaga żyznych i dostatecznie wilgotnych gleb. Wytrzymały na zanieczyszczenie powietrza. Starsze drzewa tworzą naturalną altanę i są mocnym akcentem kompozycyjnym. 10. Wierzba iwa Salix caprea Stosunkowo niskie drzewo do 10 m wysokości. Liście eliptyczne, kwiaty pojawiają się w marcu-kwietniu przed pojawieniem się liści. Kora u młodych drzew szara, z wiekiem brązowieje i staje się spękana. Toleruje każdy typ gleby, oprócz bagiennych. Dobrze znosi również dłuższe okresy suszy. 11. Czeremcha pospolita Prunus padus Średniej wielkości drzewo, często nisko rozgałęzione, o zaokrąglonej koronie, szczególnie dekoracyjne w czasie kwitnienia. Dorasta do 15 m wys. i 8 m szer. Liście ciemnozielone, spodem sinozielone, jesienią przyjmują barwę bladożółtą lub rubinową. Kwiaty śnieżnobiałe, zebrane w grona, pachnące, IV-V. Nadaje się na stanowiska słoneczne i półcieniste. 12. Jarząb mączny Sorbus aria Wolnorosnące i nisko ugałęzione drzewo o regularnej, jajowatatej, u starszych drzew zaokrąglonej koronie. Dorasta do 6-12 m wys. i 4-7 m szer. Liście zielone, pokryte białym kutnerem. Kwiaty białe, filcowato owłosione, V. Owoce czerwone z mączystym miąższem. Małe wymagania glebowe i duża odpornośd na suszę i warunki miejskie. Bardzo dekoracyjny ze względu na pokrój i srebrzystoszare zabarwienie. 12 | S t r o n a 13. Sosna zwyczajna Pinus sylvestris Nasza rodzima sosna powszechnie występująca w Polsce, w całej Europie Północnej i Środkowej. Podstawowy gatunek lasotwórczy. Drzewo o luźnym, szerokostożkowatym pokroju, w starszym wieku parasolowate. Samotne sosny mają rozłożyste, dosyd gęste korony. Rosnąc w zwarciu, w lesie lub w parku, tracą dolne gałęzie i wykształcają prosty pieo o wysokiej koronie. Dorastają do 35 m wysokości. W niesprzyjających warunkach na torfach, wydmach, wysoko w górach i na północy rośliny znacznie niższe lub nawet krzewiaste. Igły po 2 w pęczku, zielone z sinym nalotem, sztywne, 4-7 cm długości, pozostają na drzewie 3-6 lat. Szyszki 3-7 cm długości, osadzone pojedynczo lub 2-3 obok siebie. Gatunek odporny i łatwo przystosowujący się do różnych gleb i siedlisk, ale dośd wrażliwy na zanieczyszczenia przemysłowe. 14. Cis pospolity Taxus baccata Drzewo lub duży krzew o powolnym wzroście, w wieku 30 lat osiąga ok. 3-4 m wys. Pokrój młodych roślin stożkowy, w starszym wieku kopulasty. Igły ułożone grzebieniasto, ciemnozielone. U okazów żeoskich liczne owoce pokryte czerwoną osnówką. Wymaga gleb dośd żyznych i wilgotnych, ale przepuszczalnych. 15. Leszczyna pospolita Corylus avellana Szeroki i gęsty krzew, osiągający wys. ok. 7 m. Liście zielone, jesienią przebarwiają się na żółto, obustronnie pokryte włoskami. Jadalne owoce schowane w klapowanej okrywie. Ma duże zdolności odroślowe (co umożliwia odmładzanie) oraz niewielkie wymagania glebowe, chociaż najlepiej rośnie na glebach żyznych. Preferuje stanowisko półcieniste. Można sadzid pojedynczo i w grupach, także w swobodnych szpalerach. 16. Dereo świdwa Cornus sanguinea Wysoki krzew do 5 m wys. Liście eliptyczne, z wierzchu błyszczące, jesienią winnoczerwone. Kwiaty białe, V-VI. Niebieskoczarne owoce osadzone na jasnoczerwonych szypułkach. Wymagania glebowe bardzo niskie, preferuje stanowisko słoneczne do półcienistego. Rośnie bardzo szybko. Doskonały na gęste niestrzyżone żywopłoty. 13 | S t r o n a 17. Bez czarny Sambucus nigra Duży, wyprostowany krzew, czasami niewielkie drzewko z kopulastą koroną. Osiąga 7 m wys. Liście ciemnozielone, złożone, jesienią żółte. Kwiaty kremowobiałe, w płaskich kwiatostanach, VI-VII. Owoce błyszczące, czarne, bardzo soczyste. Stanowisko słoneczne lub częściowo zacienione. Niewymagający krzew, polecany dla zieleni miejskiej i osiedlowej. 18. Kalina koralowa Viburnum opulus Szeroki, szybkorosnący krzew z asymetryczną, luźną koroną. Dorasta do 4 m wys. Liście jasnozielone, jesienią szkarłatnopurpurowe. Kwiaty białe, w płaskich baldachogronach, zewnętrzne płonne, V-VI. Owoce czerwone, błyszczące, dekoracyjne. Stanowisko słoneczne i półcieniste. Preferuje gleby wilgotne, umiarkowanie kwaśne do całkowicie alkaicznych. Polecany do nasadzeo naturalistycznych. 19. Porzeczka alpejska Ribes alpinum Niewysoki krzew ze sztywno wyprostowanymi głównymi pędami. Osiąga 1-2 m wys. Liście żywozielone, bardzo wcześnie rozwijające się wiosną. Kwiaty męskie żółtozielone, zebrane w gęste kwiatostany, IVV. Stanowisko od słonecznego do cienistego. Odpowiedni na wszystkie typy siedlisk. Wytrzymuje konkurencję korzeni dużych drzew oraz środowisko miejskie i przemysłowe. Doskonałe na żywopłoty. Wysokośd żywopłotu: 0,5 m, szerokośd żywopłotu: 0,5 m. 14 | S t r o n a WYTYCZNE PIELĘGNACYJNE 15 | S t r o n a 1. PIELĘGNACJA PO POSADZENIU (zawarta w Szczegółowej Specyfikacji Technicznej) Ustala się okres gwarancji – jeden sezon wegetacyjny. Zabiegi należy przeprowadzad w miarę potrzeb, z tym że minimalna krotnośd czynności powtarzalnych w okresie 1 roku powinna byd zgodna z KNR 2-21 Tereny zieleni. Pielęgnacja w okresie gwarancyjnym polega na: podlewaniu w zależności od potrzeb, odchwaszczaniu, nawożeniu (nie przewiduje się stosowania nawozów organicznych) – nawóz typu amofoska N:P:K 13,6:6:19,11 w 2-3 dawkach w regularnych odstępach od maja do lipca. Drzewa sadzone jesienią nawozid dopiero wiosną po zauważeniu pierwszych oznak wzrostu. Rośliny sadzone wiosną nawozid po 2 miesiącach po posadzeniu. W pierwszym roku po posadzeniu nawozid stosując połowę zalecanej przez producenta dawki nawozu. Po każdym nawożeniu należy podlad rośliny. usuwaniu odrostów korzeniowych oraz z pnia, poprawianiu misek, kopczykowaniu drzew i krzewów jesienią, rozgarnięciu kopczyków wiosną i uformowaniu misek, wymianie uschniętych i uszkodzonych drzew i krzewów, wymianie zniszczonych i uszkodzonych palików oraz wiązao, przecięciu złamanych, chorych lub krzyżujących się gałęzi (cięcie pielęgnacyjne), kontrolowaniu opalikowania drzew – należy systematycznie luzowad taśmę w miarę wzrostu drzewa i przyrastania obwodu pnia przystrzyżeniu żywopłotów do wysokości podanej w Dokumentacji Projektowej. 2. ZABIEGI PIELĘGNACYJNE (rozszerzone informacje) Aby krzewy i drzewa ozdobne stanowiły prawdziwą ozdobę należy systematycznie wykonywad zabiegi pielęgnacyjne, do których należą przede wszystkim: nawożenie, nawadnianie i cięcie. Nawodnienie Szczególnie należy dbad o nawodnienie roślin w pierwszym sezonie po posadzeniu, gdy jeszcze nie zdążyły się dobrze przekorzenid. Zasada podlewania jest następująca: podlewamy rzadko ale obficie. Podlewamy wówczas, gdy widzimy, że podłoże jest suche. Gdy rośliny zaczynają tracid turgor, należy je niezwłocznie podlad.. Należy tak długo podlewad, aby podłoże zostało nawodnione na głębokośd około 20cm. Częste zwilżanie podłoża na głębokośd kilku cm jest niecelowe, gdyż rośliny w znikomym wykorzystują dostarczaną w ten sposób wodę. Ponadto, częste moczenie liści sprzyja rozwojowi chorób grzybowych. W upalne, letnie dni najlepiej podlewad rośliny wieczorem, wówczas woda nie wysycha tak szybko, jak w czasie dnia. Należy unikad podlewania w południe, szczególnie po delikatnych liściach, gdyż może to doprowadzid do poparzeo słonecznych. W przypadku gatunków lubiących suche stanowiska, zbyt częste i obfite podlewanie może doprowadzid do pojawienia się chorób i zamierania całych roślin. Nawożenie W pierwszym sezonie po posadzeniu należy unikad nawożenia roślin. Jedynie w przypadkach bardzo ubogich gleb można zastosowad połowę zalecanej dawki nawozu. Zwykle nawożenie 16 | S t r o n a przeprowadza się wiosną, kwiecieo - czerwcu, jedną lub dwoma dawkami nawozów mineralnych. Najlepiej jest stosowad nawozy wieloskładnikowe, zawierające wszystkie makro i niezbędne mikroelementy. Dawki nawozów podawane są na opakowaniach przez producenta. Nigdy nie należy sypad nawozu tuż przy roślinie (przy pniu lub pędach) ale trzeba rozprowadzid go równomiernie na całej powierzchni w pewnej odległości od rośliny. Nie należy nawozid roślin później niż w czerwcu, ponieważ może to spowodowad intensywny wzrost i rośliny nie zdążą zdrewnied przed zimą, przez co będą mniej odporne na mróz. Cięcie Cięcie jest zabiegiem niezbędnym w uprawie wielu drzew i krzewów liściastych. Nie należy bad się cięcia, lub „żałowad” rośliny, gdyż cięcie stymuluje wzrost i pobudza roślinę do wytwarzania większej liczby pędów. Wyróżniamy następujące rodzaje cięcia: formujące – wykonywane zimą i wczesną wiosną, polega na nadaniu odpowiedniego kształtu koronie drzew lub formy krzewom żywopłotowym. Spośród drzew najlepiej do formowania nadają się: buki, graby, klony, lipy, platany, śliwy wiśniowe. Za pomocą cięcia oraz specjalnych rusztowao można nadawad im różne kształty geometryczne. regulujące – przeprowadzane latem, polega na skorygowaniu cięcia wiosennego, i przystrzyżeniu nowo wyrosłych pędów do wcześniej zaplanowanej formy. Formowane żywopłoty należy skracad nawet kilkukrotnie w ciągu sezonu wegetacyjnego. sanitarne – wykonywane w miarę zaistnienia potrzeby, polega na usuwaniu chorych i martwych pędów, suchych i połamanych gałęzi, pędów, dzikich pędów wyrastających z podkładki u form szczepionych, cięcie odmładzające – wykonywane wczesną wiosną polega na przycięciu krzewów nisko nad ziemią lub usunięciu tylko pędów starych w celu odmłodzenia zbyt dużych egzemplarzy i przywróceniu im ładniejszej formy. Cięcie krzewów jest niezbędne w celu utrzymania ładnego, zwartego pokroju. Pora cięcia zależy od terminu kwitnienia poszczególnych gatunków. Krzewy kwitnące wiosną, a więc zakładające pąki kwiatowe jeszcze przed zimą (forsycje, migdałki, porzeczki, żylistki) tniemy po kwitnieniu. Natomiast te, które kwitną latem i jesienią, a więc zakładające pąki kwiatowe na tegorocznych pędach (pięciorniki, tawuły, budleje) tniemy wiosną. Ochrona przed szkodnikami i chorobami Choroby i szkodniki pojawiają się dosyd często na drzewach i krzewach liściastych. Rozpoznanie i wczesne zwalczenie patogenów oraz szkodników pojawiających się masowo zapobiega utracie walorów dekoracyjnych roślin. Jeśli szkodniki występują nielicznie, nie powodują znacznego obniżenia walorów dekoracyjnych, tylko w ostateczności należy stosowad ochronę chemiczną. Podobnie z chorobami – porażony pęd lub gałąź należy po prostu usunąd. Pamiętajmy, że szkodniki mają swoich wrogów naturalnych, a stosując nie selektywne środki owadobójcze, niszczymy wiele owadów pożytecznych! Dlatego nie wolno opryskiwad roślin insektycydami profilaktycznie. W przypadku chorób, najlepiej kupowad i sadzid odmiany odporne np. na porażenie chorobami grzybowymi. Ze względu na dużą liczbę chorób oraz szkodników występujących na ozdobnych drzewach i krzewach liściastych niecelowe byłoby opisywanie poszczególnych patogenów. Spośród chorób występujących na drzewach i krzewach liściastych najczęściej mamy do czynienia z mączniakami. Liście porażonych roślin są wówczas pokryte mączystym nalotem. Rdze oraz choroby bakteryjne powodują różnego rodzaju plamistości liści. Fytoftoroza i werticilioza powoduje zamieranie pędów lub całych roślin. Ze względu na dużą rotację fungicydów dopuszczonych do stosowania na roślinach 17 | S t r o n a ozdobnych, w celu wyboru odpowiedniego środka zwalczającego patogen, poleca się korzystanie z corocznie aktualizowanych programów ochrony roślin. Spośród szkodników najczęściej mamy do czynienia z mszycami, tarcznikami, misecznikami, gąsienicami zjadającymi liście, oraz z mikroskopijnej wielkości przędziorkami i roztoczami. Do zwalczania przędziorków stosujemy specjalną grupę preparatów – akarycydy. Tylko te preparaty skutecznie zwalczają szkodnika, zastosowanie niewłaściwego środka nie przyniesie efektu. Mszyce i gąsienice łatwo zwalczyd za pomocą środków kontaktowych i systemicznych (czyli takich, które wnikają do rośliny i się w niej przemieszczają, a następnie są zjadane przez szkodniki). Najtrudniej zwalczyd miseczniki i tarczniki, gdyż są one wrażliwe na preparaty chemiczne tylko w okresie wylęgania się larw od połowy czerwca do połowy lipca. Zabezpieczenie roślin przed zimą Zabezpieczenia na zimę wymagają mniej odporne rośliny zimozielone, rosnące na stanowiskach słonecznych. Rośliny takie należy przykryd cieniówką lub stroiszem, co zapobiega wysychaniu w słoneczne, mroźne dni. Zabezpieczenie innych drzew lub krzewów nie w pełni odpornych na mróz polega na okryciu ich matami słomianymi, stroiszem lub tkaninami syntetycznymi przepuszczalnymi dla wody i powietrza. Niektóre rośliny (np. budleję) a właściwie podstawę ich pędów, można okopad późną jesienią lub obsypad korą sosnową. W przypadku przemarznięcia części nadziemnej, doskonale zregeneruje z zabezpieczonej części. Większe drzewa i krzewy zabezpiecza się tylko w pierwszych latach uprawy. W kolejnych latach mrozoodpornośd roślin wzrasta. Ściółkowanie Stosowanie ściółek przynosi wiele zalet. Przede wszystkim ogranicza parowanie wody z gleby, ogranicza zachwaszczenie, zabezpiecza system korzeniowy przed przemarzaniem, opóźnia rozwój roślin wiosną ze względu na powolne ogrzewanie się podłoża dzięki czemu rośliny są mniej narażone na przymrozki. Jako ściółki można używad korę drzew iglastych, torf wysoki, trociny, kamyki. Warstwa ściółki powinna mied kilka cm grubości. Zbyt cienka warstwa nie zapobiega zachwaszczeniu a zbyt gruba może negatywnie wpływad na rozwój roślin. Opracowano na podstawie zaleceo Związku Szkółkarzy Polskich („Katalog roślin II: drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich”, Warszawa 2003) 18 | S t r o n a