Zarządzanie talentami w grupie wiekowej 50+ w polskich organizacjach Tomasz Ingram Katedra Przedsiębiorczości i Zarządzania Innowacyjnego Historia – 15 lat, brak ugruntowanej pozycji w naukach o zarządzaniu Fundamenty: ZZL, ZTO - Nienaukowość (wynikająca z praktyki); - Brak zainteresowania ze strony wpływowych badaczy; Zarządzanie talentami – nowe pojęcie, stare podstawy Źródła: lata 80-te i high potentials Praktyka – dedykowane programy; funkcja nieciągła Talent… Charakterystyki (kompetencje, postawy, twórczość) Zachowania (dostosowanie, tworzenie różnicy, demonstrowanie, osiąganie, wzmacnianie, motywacja, inspirowanie…) Obiekt zainteresowania (organizacja, efektywność, rozwój, zaangażowanie, wzrost, cele) Programy zarządzania talentami Brak istotnych różnic pomiędzy praktykami ZT i ZZL Best practice Logiczne Układ następstwo, funkcjonalny brak celu Starzejące się społeczeństwo Problemy i pytanie: • Organizacje nie są przygotowane do radzenia sobie z brakiem młodych pracowników i dużą liczbą osób w grupie 50+; • Programy zarządzania talentami są adresowane (zarówno w teorii jak i w praktyce) do osób młodych; • Jak tworzyć programy zarządzania talentami, by były odpowiednie z perspektywy oczekiwań i możliwości pracowników 50+? Prowadzone badania: • Teoria ugruntowana – wytyczne K. Charmaz; • 3 przedsiębiorstwa 1000+; • Respondenci: osoby odpowiedzialne za kształt programów ZT w organizacji, uczestnicy programów; • Czas realizacji: wrzesień 2011 – wrzesień 2012; • liczne spotkania z przedstawicielami, rozmowy telefoniczne, analiza dokumentacji projektów; Wyniki badań – pierwsza wersja modelu Pracownicy Uwarunkowania (definicja talent, kultura organizacyjna, strategia organizacji, historia organizacji, zadania i obowiązki, procesy zzl, grupy wpływu, kondycja ekonomiczna, procesy, koniunktura, konkurencja, kultura) (talenty, 50+, pozostali) Efekty: Programy zarządzania talentami (moduły, adresaci, cele, cechy, czas) indywidualne i organizacyjne Program Elementy/moduły: - Identyfikacja - Rekrutacja i selekcja - Szkolenia - Projekty - Przesunięcia międzyfunkcyjne - Ocena - Komunikacja Adresaci Cele Cechy Czas Wnioski z badań: • Wiele zmiennych – konieczność uproszczeń; • Model – ujęcie konfiguracyjne (struktura, strategia…) wymusza to rezygnację z praktyk na rzecz polityk/strategii; • Związek z efektami może być niewielki; • Brak odniesienia do pracowników 50+ - jak badać 50+? • Konieczność wyboru perspektywy – ze względu na strategię - organizacyjna Model – wersja uproszczona: Uwarunkowania organizacyjne: struktura organizacyjna; strategia organizacji; kultura organizacji wiek firmy; krajowy/zagraniczny charakter podmiotu; średni wiek pracowników; Polityka organizacji względem pracowników 50+ Uwarunkowania zewnętrzne: - charakter otoczenia (wrogość, złożoność, dynamika) H4 H2 Program zarządzania talentami Charakterystyka programów w formie 14 sprzeczności strategicznych H6 (28 pytań) – wypracowane w oparciu o badania jakościowe; H3 H5 H1 Wyniki organizacji Próba operacjonalizacji (1) • Badanie programów zarządzania talentami; • Badanie wyników organizacji; • Badanie uwarunkowań organizacyjnych: – Badanie strategii organizacji; – Badanie struktury organizacji; – Badanie historii organizacji; – Badanie kultury organizacyjnej; – Badanie strategii względem pracowników 50+; • Badanie otoczenia organizacji. Próba operacjonalizacji (2) - PROGRAM • W pierwszej kolejności uporządkowanie; • Opracowanie statystyczne wyników badań; • Włączenie pomniejszonej liczby pytań do finalnej wersji kwestionariusza. Próba operacjonalizacji (3) - WYNIKI • Antoncić i Hisrich, 2003, narzędzie wielokrotnie sprawdzone w dużych organizacjach, skala 5-cio stopniowa; 1. Proszę wskazać jaki był przeciętny roczny wzrost zatrudnienia w ostatnich 3 latach w Państwa przedsiębiorstwie: 2. Proszę wskazać jaki był przeciętny roczny wzrost sprzedaży ogółem w ostatnich 3 latach w Państwa przedsiębiorstwie: 3. Proszę wskazać jaka była dynamika udziału w rynku (wielkość sprzedaży) w ostatnich 3 latach w Państwa przedsiębiorstwie: 4. Proszę wskazać jaka była średnia rentowność sprzedaży (ROS=zysk netto/ przychody ze sprzedaży) w ostatnich 3 latach w Państwa przedsiębiorstwie: 5. Proszę wskazać jaka była średnia rentowność kapitału własnego (ROE=zysk netto/ kapitał własny) w ostatnich 3 latach w Państwa przedsiębiorstwie: 6. Proszę wskazać jaka była zyskowność Państwa przedsiębiorstwa w ostatnich 3 latach w porównaniu z liczącymi się konkurentami: Próba operacjonalizacji (4) - Uwarunkowania • STRATEGIA • Z opracowania prof. W. Dyducha, Sprzeczności w twórczej strategii, np.: Dokonywanie innowacji strategicznych bazuje na kreowaniu pełnych wyobrażeń nowych idei Dokonywanie innowacji strategicznych opiera się na odkrywaniu idei w otaczającej rzeczywistości • ... (8 stwierdzeń, przetestowane w książce profesorskiej, skala 7 punktowa) Próba operacjonalizacji (5) - Uwarunkowania • STRUKTURA – obecnie tłumaczone, Oldham i Hackman, 1981; skala 5 punktów Organization size – The number of full time employees Number of hierarchical levels – Total number of levels in the hierarchy of organization Formalization – – – – – The organization has a very large number of written rules and procedures; A „rules and procedures” manual exists and is readily available within this organization; There is a complete written job description for most jobs in the organization; The organization keeps a written document of nearly everyone’s job performance; There is a formal orientation program for most new members of the organization. Centralization – This organization can be characterized as highly centralized; – Only a few people at the upper levels of this organization are involved in making decisions about the organization’s relationships with other organizations. Próba operacjonalizacji (6) - Uwarunkowania • Historia organizacji (do pytań metryczkowych) 1. Ile lat ma Pani/Pana organizacja: … (wiek w latach) 2. Czy firma ma rodowód krajowy? (T/N) 3.W którym z podanych przedziałów mieści się średni wiek pracowników w organizacji: a. 18-30 b. 31-40 c. 41-50 d. 51-60 e. 61+ Próba operacjonalizacji (7) - Uwarunkowania • Kultura organizacyjna: Vitell, Paolillo, Thomas [2003] – badanie Indywidualizmu, dynamizmu konfucjańskiego, męskości, dystansu władzy, unikania niepewności - 21 pytań; przetestowane; w trakcie translacji – pytanie, czy nie zrezygnować Próba operacjonalizacji (8) - Uwarunkowania • Strategia względem pracowników 50+; • Na podstawie: Taylor, Walker, 1998; Próba operacjonalizacji (9) - Uwarunkowania • Otoczenie organizacji: 1. Do you perceive the political/regulatory environment to have become more favorable or hostile? (1 – more favorable; 7 – more hostile); 2. Have your sector changed dramaticaly in the last three years? (1 – least amount of change 7 – highest amount of change); 3. Have your sector become more complex? (1 – least complex; 7- highly complex). Próba operacjonalizacji (10) - Metryczka 1. Czy firma posiada lub posiadała program zarządzania talentami lub inny ukierunkowany na rozwój wybranej grupy pracowników? (T/N) 2. Szacunkowo, jaki procent pracowników firmy stanowią osoby w wieku 50 lat i więcej? a. 0-20%; b. 21-40%; c. 41-60% d. 61-80% e. 81-100% 3. Rodzaj działalności: a. Produkcja; b. Usługi; c. Handel; d. Mieszana 4. Stanowisko osoby udzielającej wywiadu a. kierownicze wyższego szczebla b. kierownicze średniego szczebla Zarys metodyki Zakres czasowy: lipiec-wrzesień br. Zakres terytorialny: Polska Metoda przeprowadzenia badania : CATI lub wywiad tradycyjny kwestionariuszowy Podmiot prowadzący: (prawdopodobnie) Biostat Dobór próby – losowy z dużych organizacji; wielkość – min. 200 przedsiębiorstw – docelowo – 300+, losowane z listy 2000 RP lub spośród GAZEL BIZNESU; Narzędzia: SPSS ver. 20.0; Mplus; STATA, ver. 12 Narzędzia statystyczne • • • • • • Statystyki opisowe; Alpha Cronbach; Analizy korelacji; Analiza czynnikowa (eksploracyjna); Analizy regresji; Modelowanie równań strukturalnych – nie mam w tym zakresie doświadczenia; • Inne? • Dziękuję za uwagę! Tomasz Ingram Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katedra Przedsiębiorczości i Zarządzania Innowacyjnego [email protected] 502-590-969