Prawo cywilne Magdalena niedolaz katedra prawa
advertisement
Podstawy prawa PRAWO CYWILNE MAGDALENA NIEDOLAZ KATEDRA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO I FINANSOWEGO PRZEDSIĘBIORSTW Prawo cywilne Gałąź prawa Powszechnie uznana Skodyfikowana Trzon prawa prywatnego Kryterium wyodrębnienia (1) Podmiotowe? Przedmiotowe? Art. 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny: „Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi”. Kryterium wyodrębnienia (2) METODA REGULOWANIA (Pewien typowy sposób organizowania życia społecznego za pomocą prawa, stosowany systematycznie przez prawodawcę w pewnym przedziale czasowym) Cechy swoiste prawa cywilnego Kryterium wyodrębnienia (3) 1. Równorzędność i autonomiczność stron stosunku prawnego 2. Brak bezpośredniego przymusu ze strony państwa (rozumianego jako władza publiczna) ius, lex III CZP 72/95, OSN 1995, NR 10, poz. 146 Cecha charakterystyczna stosunków cywilnoprawnych – w szczególności równorzędność podmiotów tych stosunków oraz ich wzajemność (ekwiwalentność) ich świadczeń, w przeciwieństwie do stosunków kształtowanych w drodze zarządzenia administracyjnego, opartych na zasadzie nadrzędności. Typowym stosunkiem cywilnoprawnym jest stosunek łączący kupującego ze sprzedawcą, ze względu na to, że ich wzajemna sytuacja prawna wyznaczona zostaje przez czynności prawne podjęte w ramach przysługującej im swobody decyzyjnej (autonomii woli). orz. SN z 6.12.1972 r., II CR 370/2, OSN 1973, NR 7-8, poz. 141 Stosunek podległości łączy np. ucznia ze szkołą, dlatego nie należy do zakresu stosunków cywilnoprawnych. Stosunek cywilnoprawny Przy kwalifikacji tego stosunku nie mają doniosłości faktyczne relacje podmiotów, które znamionować może nierówność wynikająca np. z przewagi ekonomicznej lub innych więzów zależności nieformalnej jednej osoby od drugiej. (…) Stosunek cywilnoprawny Jeżeli strony same w umowie określą swoją nierównorzędną sytuację w powstałym stosunku prawnym, to nie wyklucza to jeszcze uznania go za stosunek cywilnoprawny. Umowa, jeżeli zawarta została między podmiotami prawa cywilnego, traktowana jest zresztą jako typowy sposób kształtowania stosunków prawnych, przemawiający w razie wątpliwości za przyjęciem takiej kwalifikacji prawnej. Z. Radwański Gałęzie prawa i zakresy ??? Komentarz Prawo pracy Prawo rodzinne – TAK Prawo handlowe - TAK Poszczególne działy prawa cywilnego Poszczególne działy Charakterystyka 1. Część ogólna Ad. 1 Instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego, w tym zwłaszcza problematyka czynności prawnych, podmiotów prawa cywilnego oraz praw podmiotowych Poszczególne działy prawa cywilnego Poszczególne działy Charakterystyka 1. Prawo rzeczowe Ad. 2 Zawiera normy wyznaczające bezwzględne prawa podmiotowe (skuteczne wobec wszystkich), a odnoszące się do rzeczy Poszczególne działy prawa cywilnego Poszczególne działy Charakterystyka Prawo zobowiązań Normy regulujące prawa majątkowe o charakterze względnym, skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów Poszczególne działy prawa cywilnego Poszczególne działy Charakterystyka 4. Prawo spadkowe normuje przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty Poszczególne działy prawa cywilnego Poszczególne działy Charakterystyka 5. Prawo rodzinne stosunki prawne pomiędzy małżonkami, rodzicami i dziećmi oraz innymi krewnymi i powinowatymi oraz instytucję opieki i kurateli Poszczególne działy prawa cywilnego Poszczególne działy Charakterystyka 6. Prawo na dobrach niematerialnych inaczej: prawo własności Klasyfikacja na podstawie: Z. Radwański, Prawo Cywilne intelektualnej – reguluje prawa podmiotowe do oryginalnego, niematerialnego wytworu wymysłu ludzkiego, mającego wartość majątkową STOSUNEK CYWILNOPRAWNY Podmioty Prawa Uprawni enia Przedmioty Treść Prawa Obowiąz ki STOSUNEK CYWILNOPRAWNY Def. Stosunek społeczny regulowany normami prawa cywilnego. Prawa podmiotowe: pochodna stosunku cywilnoprawnego - Możność działania w określony sposób - Przyznana przez prawo i zabezpieczona przez prawo - Której odpowiada obowiązek odpowiedniego zachowania się innej osoby Prawa podmiotowe Skuteczne erga omnes Wobec wszystkich Prawo skuteczne erga omnes stanie się inter partes w momencie naruszenia Skuteczne inter partes Między stronami Wszystkie stosunki zobowiązaniowe Uprawnienia Roszczenia (możność żądania przez uprawnionego określonego zachowania) Uprawnienia kształtujące (jednostronna czynność zmieniająca stan prawny – np. odstąpienie od umowy/ wypowiedzenie umowy, spisanie testamentu) Zarzuty (dylatoryjne – art. 488 /peremptoryjne – art. 117)– odmowa spełnienia roszczenia – jedynie kiedy przepisy dają prawo do podniesienia zarzutu
