wyniki monitoringu przyrodniczego w zakresie
advertisement
WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA w związku z realizacją inwestycji p.n. „Terminal regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu” Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r. WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Spis treści 1. MONITORING BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA NA OBSZARZE DZIAŁAŃ POLSKIEGO LNG S.A. . 3 2. MONITORING FAUNY KRĘGOWCÓW ................................................................................................................. 5 2.1. Płazy ............................................................................................................................................................. 5 2.2. Gady ............................................................................................................................................................. 9 2.3. Ssaki ............................................................................................................................................................ 12 2.4. Monitoring awifauny migrującej ............................................................................................................. 17 3. MONITORING FAUNY BEZKRĘGOWCÓW ......................................................................................................... 27 4. MONITORING SIEDLISK PRZYRODNICZYCH ...................................................................................................... 33 5. MONITORING GATUNKÓW ROŚLIN .................................................................................................................. 40 6. MONITORING GRZYBÓW I POROSTÓW ............................................................................................................ 51 Spis tabel Tab. 1. Lista gatunków płazów stwierdzonych w okresie 01.11.2012r. – 31.10.2013r. na obszarze objętym monitoringiem wraz z oceną populacji i siedliska. Tab. 2. Lista gatunków gadów stwierdzonych w okresie sprawozdawczym 01.11.2012r. – 31.10.2013 r. wraz z oceną populacji i siedliska. Tab. 3. Wartości Indeksu aktywności (IAN) nietoperzy dla sezonu 2013 r. Tab. 4. Gatunki zwierząt kręgowych (bez ptaków) stwierdzone na obszarze prowadzonego monitoringu w roku 2013. Tab. 5. Liczbowe wartości referencyjne dla wskaźnika FV dla poszczególnych gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracyjnym wraz z oceną stanu w okresie (wartości za wynikami monitoringu przedinwestycyjnego z roku 2009-2010) Tab. 6. Przedziały % udziału gatunków migrujących w ogólnej liczebności względnej w sezonie 2012/2013. Tab. 7. Ocena stanu zachowania i ochrony gatunków bezkręgowców monitorowanych w siedliskach przyrodniczych oraz łącznie na obszarze monitorowanym w okresie 01.11.2012 – 31.10.2013 r. Tab.8. Ogólna liczba gatunków oraz ogólna liczba gatunków monitorowanych w okresie 01.11.2012 r. – 31.10.2013 r. Tab. 9. Wyniki badań i ocena stanu zachowania siedlisk przyrodniczych na obszarze „1” w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013 r. Tab.10. Wyniki badań i ocena stanu zachowania siedlisk przyrodniczych na obszarze „3” i „4” (referencyjnym) w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013 r. Tab. 11. Gatunki roślin podlegające monitoringowi na obszarze „1”. Tab. 12. Wyniki badań i ocena stanu zachowania monitorowanych gatunków roślin na obszarze „1” w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013. r. Tab. 13. Ocena stanowisk monitoringu wybranych gatunków roślin na obszarze „3”(III) i „4”(IV, referencyjnym) w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013. r. Dokumentacja fotograficzna 1. GATUNKI ROŚLIN 2. SIEDLISKA PRZYRODNICZE 3. GRZYBY i POROSTY 1 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Źródła danych 1. Sprawozdanie roczne z wykonania umowy w zakresie „Monitoringu i nadzoru w zakresie fauny kręgowców na obszarze Terminala regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu” za okres 01/11/2012r. do 31/10/2013 r. J. K. Dylawerska, M. Dylawerski 2. Wykonanie monitoringu zimowego nietoperzy oraz ocena efektywności działań ochronnych przeprowadzonych w 2010 roku na obszarze inwestycji budowy Terminala regazyfikacyjnego LNG w Świnoujściu oraz zespołu baterii artylerii z okresu I i II wojny światowej. 2013. M. KarbowskaDzięgielewska 3. Sprawozdanie okresowe z realizacji inwestycyjnego monitoringu ptaków na terenie budowy Terminalu LNG w Świnoujściu za okres od 01 października 2012 r. do 30 kwietnia 2013 r. J. K. Dylawerska, M. Dylawerski 4. Sprawozdanie roczne z wykonania monitoringu fauny bezkręgowej dla inwestycji pn. Terminal regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. 2013 r. M. Wolender, A. Zych 5 Sprawozdanie roczne z monitoringu siedlisk i gatunków w obszarze I PLNG i nadzoru przyrodniczego oraz działań ochronnych dla przedsięwzięcia pn. „Terminal regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu” (okres sprawozdawczy: 01.11.2012 - 31.10.2013 r.). W. Kowalski. 6. Sprawozdanie roczne z wykonania umowy w zakresie prowadzenia monitoringu i nadzoru siedlisk przyrodniczych i wybranych gatunków roślin na obszarze 3 i 4 (referencyjnym). w związku z budową terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu 2013, M. Wróbel 7. Sprawozdanie roczne z wykonania umowy w zakresie prowadzenia monitoringu i nadzoru w zakresie mikoflory grzybów wielkoowocnikowych i porostów w związku z budową terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. 2013 r. S. Friedrich 2 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 1. MONITORING BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA NA OBSZARZE DZIAŁAŃ POLSKIEGO LNG S.A. W roku 2013 Polskie LNG prowadziło monitoring biotycznych elementów środowiska na obszarze wyznaczonym zgodnie z zapisami Decyzji Prezydenta Miasta Świnoujścia z dnia 04 marca 2009 r., o sygnaturze: WGK – 7624/BZ/13-8/ 2009 (tzw. Decyzji środowiskowej) dla części lądowej w następującym zakresie: fauny kręgowców (oprócz ptaków) – w obszarze „1” – kontynuacja badań; fauny ptaków – w obszarze „1” – kontynuacja badań obejmująca okres migracji od 1października 2012 r. do 30 kwietnia 2013 r.; fauny bezkręgowców w obszarze „1” – kontynuacja badań; zimowy monitoring nietoperzy – w obszarze „1” oraz w pobliskich potencjalnych hibernakulach – kontynuacja badań; siedlisk i gatunków roślin w obszarze „1”, „3” i „4” – kontynuacja badań; grzybów i porostów - w obszarze „1” – kontynuacja badań; Monitoring, wykonywano według opracowanych w 2010 roku założeń metodycznych zgodnych z zaleceniami zawartymi we wspomnianej Decyzji środowiskowej oraz w Porozumieniu. Metodyki te nawiązują do zalecanych w państwowym monitoringu środowiska dla obszarów Natura 2000, opracowanych przez GIOŚ i obowiązujących w raportowaniu do Komisji Europejskiej. Dodatkowo uwzględniono zalecenia Postanowienia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 06 czerwca 2011 r. (WOOŚTŚ.6011.1.2011.AKO.1) wydane w sprawie wyjaśnienia wątpliwości i wskazania zakresu monitoringu, sposobu jego prowadzenia, opracowywania i raportowania. Obszary monitoringu wykonywanego przez PLNG obejmują (Ryc.1): obszar „1” –strefa budowy Terminala i bufor 100 m wokół granic inwestycji – ok. 75 ha; obszar „3” –strefa plaży i wydm – ok.35 ha; obszar „4” referencyjny –strefa plaży i wydm – ok. 16 ha. 3 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.1 Lokalizacja obszarów monitoringu przyrodniczego PLNG „1”,”3”, „4”. Rok 2013 był trzecim, w którym badania prowadzono w oparciu o zatwierdzone metodyki badawcze przez pełny okres wegetacji roślin oraz aktywności biologicznej zwierząt. Wyniki uzyskane w 2013 r, można porównać do wyników z roku 2011, które uznano w niektórych przypadkach (kręgowce, bezkręgowce, grzyby i porosty, gatunki roślin, siedliska przyrodnicze) za referencyjne. Pełne trzy okresy wegetacyjne stanowią materiał badawczy, pozwalający na ocenę stanu siedlisk i gatunków w warunkach realizacji inwestycji budowy terminala LNG w Świnoujściu. Monitoring przyrodniczy, podobnie jak w poprzednich latach, wykonywany był przez specjalistów poszczególnych dziedzin biologii, których listę zaakceptował Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie. Oprócz badań naukowych pod kątem wykonania monitoringu w poszczególnych zakresach tematycznych, wykonawcy przedstawili oceny siedlisk, gatunków, analizę zagrożeń i opracowali zalecenia dotyczące dalszego toku prac monitoringowych oraz działań ochronnych. 4 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 2. MONITORING FAUNY KRĘGOWCÓW 2.1. Płazy Informacja o przedmiocie monitoringu, metodyka badań Monitoring płazów na obszarze „1” prowadzono w okresie od 1 listopada 2012 r. do 31 października 2013 r. Badania objęły pełen sezon aktywności biologicznej herpetofauny i prowadzone były na wyznaczonych w 2010 r. pięciu stanowiskach badawczych (SP) zlokalizowanych w obrębie Terminala lub przy jego granicach oraz na jednym transekcie o długości 1773 m. Zbadano aktywność godową i wędrówkową płazów. W okresie od kwietnia do końca października 2013 r. wykonano łącznie 28 kontroli, podczas których stwierdzono w obszarze monitoringu występowanie gatunków płazów. W monitoringu zastosowano jako metodę obserwację, nasłuch i odłów czerpakiem herpetologicznym, jakkolwiek podstawą była obserwacja wzrokowa bez łapania zwierząt. W czasie lustracji biotopów notowano gatunek, liczbę i stadium rozwojowe zauważonych zwierząt (o ile było to możliwe) oraz stan ogólny biotopu (lustro wody, zwierzęta, zagrożenia etc.). W miejscach godowania i rozmnażania nie prowadzono odłowów. W trakcie przejść transektów notowano i mapowano obserwacje napotkanych zwierząt. Odcinek transektu biegnący wzdłuż jezdni ul. Ku Morzu był również kontrolowany pod względem liczby osobników martwych – ofiar kolizji z pojazdami mechanicznymi. Liczba stwierdzonych gatunków płazów w tatach 2010-2013 kształtuje się na zbliżonym poziomie, tj. 8 (w 2012 r. - 9) gatunków, których populacje są nieliczne, przywiązane do miejsc podmokłych. Najważniejsze lokalnie miejsce godowania położone w obszarze monitoringu stanowi zbiornik SP4, podobnie jak było to w ubiegłym sezonie badawczym. Szlaki wędrówkowe płazów w rejonie budowy terminala LNG również nie zmieniają się, i tak jak w ubiegłych latach przebiegają przez ul. Ku Morzu pomiędzy SP1 a SP2 z wykorzystaniem istniejącego przepustu pod ul. Ku Morzu oraz w części południowej, w obniżeniu międzywydmowym przy linii kolejowej. W trakcie prac w obrębie korytarza technicznego zostało wykonane przedłużenie przepustu tak, aby łączył on zbiornik wodny po wschodniej stronie ul. Ku Morzu ze zbiornikiem po stronie wschodniej korytarza technicznego, zlokalizowanym w lesie. Specjalnie ukształtowane płaskie dno betonowych elementów przepustu ma ułatwić wędrówkę płazom pomiędzy tymi biotopami. Drugi szlak wędrówkowy jest słabo wykorzystywany ze względu na trudności w pokonaniu nasypu drogowego. Określone zostały wskaźniki stanu przedmiotu monitoringu, w których brano pod uwagę zasoby oraz warunki ekologiczne populacji gatunków płazów. Ocena ogólna stanu ochrony jest ustalana na podstawie najniższego z parametrów. 5 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Wyniki badań i ocena stanu zachowania oraz perspektyw zachowania populacji oraz siedlisk płazów Tab.1. Lista gatunków płazów stwierdzonych w okresie 01.11.2012 r. – 31.10.2013 r. na obszarze objętym monitoringiem wraz z oceną populacji i siedliska. Lp. Ocena populacji 2013 Ocena siedliska gatunku 2013 Ocena perspektywy zachowania 2013 Ocena ogólna 2013 SP2,SP4, SP4, droga Ku Morzu U1 FV U1 U1 Uwagi: występowanie w 2013r. Nazwa gatunkowa 1 Ropucha Bufo bufo 2 Żaba jeziorkowa Rana lessonae Poza SP U1 U1 U1 U1 3 Żaba moczarowa Rana arvalis Żaba trawna Rana temporaria SP1,SP2, SP4,SP6, droga Ku Morzu U1 U1 U1 U1 SP1,SP2, SP4,SP6, droga Ku Morzu U1 U1 U1 U1 5 Żaba wodna Rana esculenta SP1, SP4, SP6 U1 U1 U1 U1 6 Rzekotka drzewna Hyla arborea Traszka zwyczajna Triturus vulgaris Traszka grzebieniasta Triturus cristatus SP4 (głos) U1 U1 U1 U1 SP1,SP4,SP5,SP6, FV FV FV FV SP1,SP4,SP5,SP6, droga Ku Morzu FV FV FV FV 4 7 8 *FV - stan właściwy; szara U1 - stan niezadowalający; U2 stan zły; XXX - stan nieznany Kolejność jakości stanowisk wg. uzyskanej oceny sporządzonej metodą HSI (od najwyższej do najniższej) w 2013 r.: Stanowisko SP4 SP1 SP2 SP6 SP5 Indeks HSI w roku 2013 0,89 0,73 0,72 0,70 0,57 Metoda HSI – badane są parametry (ocena ekspercka): pow. zbiornika, stałość warunków hydrologicznych zbiornika, jakość wody, ocena jakości środowiska lądowego, zacienienie, wpływ ptaków wodnych, wpływ ryb, liczbę lat, w których zbiornik wysycha w 10 latach, stopień zarośnięcia, liczba zbiorników w odległości do 500 m. Stanowisko SP3 zanikło w maju 2011 r. na skutek osuszenia terenu w związku z prowadzonymi pracami budowlanymi i nie prowadzi się tu obserwacji. Wyniki indeksu HSI świadczące 6 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . o jakości stanowisk uzyskane w kolejnych latach wskazują na utrzymywanie się rankingu wartości tych stanowisk dla płazów. Stanowisko SP4 w roku 2013 okazało się ponownie najkorzystniejsze (0,89). Jakość stanowiska SP5 obniżyła się (z 0,70 w 2012 r. do 0,57 w 2013r.) z powodu pogorszenia warunków wodnych, na które złożyło się wyjątkowo suche lato oraz prace odwodnieniowe w południowej części placu budowy. W pozostałych przypadkach jakość stanowisk się nie zmieniła. W kolejnych latach oceny te mogą podlegać wahaniom z uwagi na zmienne warunki naturalne (ilość i rozkład w ciągu roku opadów, temperatury). Pozostały w granicach Terminalu zbiornik wodny (stanowisko SP5) może w kolejnych latach, ze względu na brak zbiorników wodnych wewnątrz obszaru Terminala być istotnym lokalnie miejscem dla godowania i rozmnażania się płazów. Fot.1 Żaba zielona migrująca w nocy w dn.20.04.2013r. przez ul. Ku Morzu. Fot. J.K. Dylawerska, M.Dylawerski. Fot.2. Widok na zasilane wodami z odwodnień oczko wodne na stanowisku SP5 na obszarze Terminala. Fot. J.K. Dylawerska, M.Dylawerski. 7 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . . Ryc.2. Mapa wyników monitoringu płazów (2013 r). 8 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 2.2. Gady Informacja o przedmiocie monitoringu, metodyka badań Zgodnie z metodyką badania prowadzone były na 2 transektach (T1,T2), dla których sporządzono karty obserwacji. Obserwacje występowania gadów realizowane były również na stanowiskach kontrolnych (SP1-6) i notowane w kartach obserwacji stanowisk. Gady w obszarze monitoringu stwierdzane były od kwietnia do końca października 2013 r. podczas 33 kontroli terenowych. Zbadano skład gatunkowy i rozmieszczenie oraz trasy migracji (dyspersji). Wyniki zostały zestawione w kartach obserwacji i zobrazowane na mapach. Na obszarze Terminala występowanie gadów jest nieliczne, nie stwierdzono miejsc rozrodu i stałego przebywania. Jedynie na obszarze sztucznie ukształtowanych nasypów kolejowych przy granicy Portu Handlowego obserwuje się regularnie nieliczne osobniki. W związku z tym przyjęcie wiarygodnych wskaźników z oceną znaczenia wagi w kategoriach FV,U1, U2, które charakteryzowałyby populacje i siedliska tej grupy zwierząt na badanym obszarze wydaje się być trudne, jednakże zostały one wyznaczone na podstawie dostępnych danych. Kryteria brane pod uwagę w ocenie to zasoby oraz warunki ekologiczne. Łączna ocena ogólna stanu ochrony jest ustalana na podstawie najniższego z parametrów. Wyniki badań i ocena stanu zachowania oraz perspektyw zachowania populacji oraz siedlisk gadów Podobnie jak w poprzednich latach, łącznie stwierdzono występowanie 3 gatunków gadów: jaszczurki zwinki Lacerta agilis, padalca zwyczajnego Anquis fragilis oraz zaskrońca Natrix natrix. Podobnie jak w sezonach 2010, 2011, 2012, również w 2013 r. nie stwierdzono występowania żmii zygzakowatej Vipera berus. Nie można jednakże mówić o zaniku tego gatunku, biorąc pod uwagę jego małą liczebność stwierdzaną w okresie przedinwestycyjnym, jak również intensywne penetrowanie terenu przez ludzi nie sprzyjające obserwacjom. Tab. 2. Lista gatunków gadów stwierdzonych w okresie sprawozdawczym 01.11.2012 r. – 31.10.2013 r. wraz z oceną populacji i siedliska. Lp. 1 Nazwa gatunkowa Jaszczurka zwinka Lacerta agilis Ocena populacji 2013 Ocena siedliska gatunku 2013 Ocena perspektywy zachowania 2013 Ocena ogólna 2013 FV FV FV FV Uwagi: występowanie w 2012 r. Wyłącznie na obrzeżach obszaru inwestycji. Najważniejszym biotopem gatunku jest obszar w rejonie granicy z Portem handlowym, 9 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 2 Padalec Anquis fragilis 3 Zaskroniec Natrix natrix *FV - stan właściwy; oraz odkład ziemi (wał) w części S obszaru Terminalu. Stwierdzenia wyłącznie poza obszarem budowy, głownie w rejonie poboczy drogi na północ od obszaru budowy Terminalu. Gatunek jako związany z biotopem leśnym nie znajduje na obszarze budowy sprzyjających warunków. Z uwagi na wędrówki w okresie całego sezonu potencjalnie zagrożony na drodze ul. Ku Morzu. Stwierdzenia min.2 osobników – w pobliżu zbiornika wodnego w SP4 oraz SP6. Gatunek w występujący w typowym biotopie. U1 - stan niezadowalający; U2 stan zły; FV FV FV FV FV FV FV FV XXX - stan nieznany Biotopy gadów na obszarze objętym monitoringiem nie zmieniły się zasadniczo w stosunku do lat poprzednich (2010, 2011, 2012). Podobnie jak w ubiegłych sezonach za najważniejsze miejsce występowania przedstawicieli gadów był odkład mas ziemnych w południowej części budowy Terminala, gdzie panują dogodne warunki do występowania jaszczurki zwinki – duże nasłonecznienie, małą wilgotność podłoża. Dla zaskrońca najkorzystniejsze są biotopy o większej wilgotności, toteż spotykany był on w pobliżu oczka wodnego (SP6) w południowej części placu budowy oraz w obniżeniu miedzywydmowym (SP4). Padalec był stwierdzany na obszarach leśnych. Niezmienne pozostaje również to, że liczebności poszczególnych gatunków są niskie. Najliczniejsza była jaszczurka zwinka (do 22 osobników w czasie jednej kontroli), ale już pozostałe gatunki to pojedyncze obserwacje. W odniesieniu do gadów kontrole dokonane w 2013 roku potwierdziły wskazane w poprzednich latach lokalizacje biotopów gatunków gadów i stabilność stwierdzonych wcześniej liczebności w stosunku do lat 20102012. 14.07.2 Fot.3. Padalec Anquis fragilis na skraju nasypu z tłucznia w korytarzu technologicznym. Fot. J.K. Dylawerska, M. Dylawerski 10 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.3. Mapa wyników monitoringu gadów (2013 r). 11 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 2.3. Ssaki Spośród ssaków monitoringowi na obszarze „1” podlegają gatunki nietoperzy. W ramach prac wykonano zarówno obserwacje letnie dotyczące miejsc żerowania oraz rozrodu, jesienne związane z migracją jak i badania zimowisk (hibernakuli). Obserwacje letnie i jesienne prowadzono zarówno podczas dnia, jak i w nocy, z wykorzystaniem metod detektoringowych. Obserwacje chiropterofauny realizowane były jako pierwsze próbne kontrole od marca 2013 r., zaś wzdłuż wyznaczonych transektów (kontrole planowe, schematyczne) od początku kwietnia. Kontrole całonocne wykonano w dniach 15/16 maja i 22/23 sierpnia. W kwietniu oraz w październiku 2013 r. obserwowano ponadto migracyjne przeloty nietoperzy w trakcie dnia. Zgodnie z Postanowieniem dyrektora RDOŚ z dnia 6.06.2011r. wdrożono pomiary ukierunkowane na wyliczenie Indeksu aktywności nietoperzy, którego metoda obliczania jest taka , jak dla podczas realizacji monitoringu chiropterologicznego dla elektrowni wiatrowych. Przy interpretacji danych odniesiono się do skali zawartej w opracowaniu Keppela (2011). Skala ta przedstawia się następująco: ≤ 3,0 n/h – aktywność niska 3,1 – 6,0 n/h – aktywność umiarkowana 6,1 – 12,0 n/h – aktywność wysoka > 12,0 – n/h – aktywność bardzo wysoka. Tab. 3. Wartości Indeksu aktywności (IAN) nietoperzy dla sezonu 2013 r. N1 Wartość IAN 2013 4,5 Średnia dla transektu z 3 miejsc pomiarowych N2 2,1 Średnia dla transektu z 3 miejsc pomiarowych NI 3,3 Indeks średni dla obu transektów 3 NI-1 4,2 Indeks aktywności nietoperzy dla lokalizacji przy SP 1 /SP2 4 NI-2 13,4 Indeks aktywności nietoperzy dla lokalizacji przy SP 4 5 NI-3 6,6 Indeks aktywności nietoperzy dla lokalizacji przy SP5 6 NI-4 6,8 Indeks aktywności nietoperzy dla lokalizacji przy SP6 N 7,75 Indeks średni dla całości obszaru objętego pomiarem Lp. 1 2 Lokalizacja Uwagi Dotychczasowe dane potwierdzają występowanie 5 gatunków oraz 2 gatunki zbiorcze w sposób wskazujący na związek behawioralny z obszarem w okresie letnim i jesiennym: karlika większego, karlika malutkiego, borowca wielkiego, borowiaczka oraz gatunków z grupy „małe nocki”(nocek Natterera, n.łydkowłosy, n.rudy, n.wąsatek) oraz mroczka Eptesicus sp. Kontrola 12 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . hibernakuli wykazała występowanie 3 gatunków - po 1 osobniku: nocka rudego Myotis daubentoni , gacka brunatnego Plecotus auritus. i mroczka późnego Eptesicus serotinus. Aktywność nietoperzy, mierzona indeksem IAN zależy od dostępności pokarmu (owadów), uzależnionej od ilości zbiorników wodnych. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że aktywność nietoperzy w granicach obszaru monitoringu jest umiarkowana, na co wpłynęły zarówno zanik małych zbiorników wodnych przy północnej granicy terminala (N1), jak i wzmożony ruch pojazdów na drodze Ku Morzu (N2. Przy zbiornikach wodnych (NI2, NI3, NI4) aktywność była zdecydowanie wyższa. W stosunku do roku 2012 średni indeks IAN nieznacznie spadł, na co wpływ miał zanik obszaru podmokłego w obrębie korytarza technologicznego (NI1, NI2). Badanie hibernakuli w roku 2013, podobnie jak w roku 2011 i 2012, było wykonywane na obszarze większym niż wyznaczony do monitoringu obszar „1”, obejmującym wszystkie potencjalne miejsca zimowania w obrębie zespołu baterii artylerii nabrzeżnej z czasów I i II wojny światowej. Spenetrowano łącznie 15 miejsc podczas trzech kontroli (6, 19 luty, 4 marca). Ogółem liczebność nietoperzy w kontrolowanych obiektach militarnych w 2013 r. była niższa (2-3 osobników) w porównaniu z 2012 rokiem (4 os.), ale w stosunku do roku 2010, kiedy to podjęto działania wspomagające zimowanie (przystosowanie bunkra – dawnego składu amunicji - Fot.4.) wyższa (2010 - 2 os.). Fot.4. Schron amunicji przy granicy Terminala przeznaczony do ochrony dla nietoperzy. Obserwacje wykonuje dr. Magdalena Karbowska-Dzięgielewska. Fot. 5. Gacek brunatny Plecotus auritus hibernujący w magazynie amunicji, który poddano działaniom ochronnym w 2010 roku dla poprawy warunków bytowania nietoperzy na badanym terenie (zdjęcie wykonane kamerą inspekcyjną). Fot. Magdalena Karbowska-Dzięgielewska. 13 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.4. Mapa wyników monitoringu nietoperzy (2013 r). 14 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Podsumowanie monitoringu fauny kręgowców (bez ptaków): łącznie w roku 2013 w okresie prowadzenia monitoringu stwierdzono występowanie 30 gatunków kręgowców żyjących w stanie dzikim, w tym: 8 gatunków płazów, 3 gatunków gadów i 19 gatunków ssaków. Wszystkie należą do gatunków powszechnie występujących w granicach Polski; ilość gatunków kręgowców, które stwierdzono w obszarze prowadzonego monitoringu pozostała na zbliżonym poziomie, tj. wyniosła 30 gatunków (2011r. – 33, 2012 r. - 32). Nie zmniejszyła się zatem różnorodność biologiczna na badanym obszarze pod względem tej grupy zwierząt; wszystkie monitorowane gatunki cechowało występowanie w stosunkowo niewielkiej liczebności względnej. Największe stwierdzone liczebności wykazane były wśród płazów – do 100 osobników w stanowisku godowym, dalej nietoperzy do 20 osobników w rewirze łowieckim i gadów – do kilku osobników. Głównie jednak obserwacje dotyczyły pojedynczych osobników. Obszar ten nie jest dla ich lokalnych populacji kluczowym jednak okresowo może być intensywnie wykorzystywany; warunki środowiskowe w biotopach płazów, w tym szczególnie na stałych powierzchniach kontrolnych (SP) nie pogarszają się istotnie ( za wyjątkiem SP5); w stosunku do chiropterofauny nie zaobserwowano istotnych negatywnie zmian lokalnych warunków siedliskowych. Występujące w gatunki nietoperzy, jako typowe dla rejonu Mierzei Przytorskiej, utrzymały swój status, a nieznaczne korekty zasięgu rewirów łowieckich, wynikające z zaawansowania prac w granicach obszaru budowy, nie wpływają negatywnie na zachowanie nietoperzy tuż obok tego obszaru; duże gatunki ssaków obserwowane w trakcie monitoringu, choć nie znajdują tutaj sprzyjających im warunków biotopowych, to jednak pomimo realizowania inwestycji nie wycofują się z jej sąsiedztwa. Inwestycja nie spowodowała, więc zmian behawioralnych w ich metapopulacjach; Fot.6. Dzik bytujący w sąsiedztw placu budowy terminala LNG. Fot. Danuta Piątkowska. z uwagi na zachodzące jeszcze dynamiczne zmiany warunków siedlisk w obrębie całego monitorowanego obszaru należy spodziewać się postępujących różnic w 15 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . rozmieszczeniu stanowisk zwierząt aż do zakończenia procesu budowy i ustabilizowania się warunków środowiskowych – głównie hydrologicznych; zmiany, oddziaływania i reakcje wywołane realizacją Terminalu nie spowodowały aktualnie istotnych, negatywnych zmian w lokalnych populacjach objętych monitoringiem gatunków kręgowców. Tab. 4. Gatunki zwierząt kręgowych (bez ptaków) stwierdzone na obszarze prowadzonego monitoringu w roku 2013. + stwierdzenie gatunku; - brak stwierdzenia gatunku; Myotis sp. - gatunki objęte monitoringiem szczegółowym a gatunek stwierdzony w Forcie Gerharda na zachód od terminalu LNG b gatunek stwierdzony w schronie przystosowanym do hibernacji nietoperzy Lp. Nazwa gatunkowa 2013 PŁAZY 1 Triturus vulgaris traszka zwyczajna + 2 Triturus cristatus traszka grzebieniasta + 3 Bufo bufo ropucha szara + 4 Rana temporaria żaba trawna + 5 Rana arvalis żaba moczarowa + 6 Rana lessonae żaba jeziorkowa + 7 Rana esculenta żaba wodna + 8 Hyla arborea rzekotka drzewna + 1 Lacerta agilis jaszczurka zwinka + 2 Anguis fragilis padalec zwyczajny + 3 Natrix natrix zaskroniec zwyczajny + GADY SSAKI 1 Erinaceus europaeus jeż zachodni + 2 Talpa europaea kret europejski + 3 Pipistrellus pipistrellus karlik malutki + 4 Pipistrellus nathusii karlik większy + 5 Nyctalus noctula borowiec wielki + 6 Nyctalus lesleri borowiaczek + 7 Plecotus auritus gacek brunatny + 8 Eptesicus serotinus mroczek późny + 9 Myotis myotis nocek duży + a/ -b 10 Myotis daubentoni nocek rudy + a, b 11 Myotis nattererii nocek Natterera + a/- b 16 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Lp. 12 Nazwa gatunkowa Lepus europaeus zając 13 Sciurus vulgaris wiewiórka + 14 nornica ruda + 15 Clethrionomys glareolus Apodemus flavicollis mysz leśna + 16 Apodemus sylvaticus mysz zaroślowa + 17 Vulpes vulpes lis + 18 jenot + 19 Nyctereutes procyonoides Sus scrofa dzik + 20 Cervus elaphus jeleń europejski + 21 Capreolus capreolus sarna + razem 2013 + 30 2.4. Monitoring awifauny migrującej Informacja o przedmiocie monitoringu, metodyka badań Monitoring awifauny okresu migracyjnego dla obszaru inwestycji budowy terminala w Świnoujściu prowadzony był po raz trzeci. Poszczególne okresy badawcze obejmowały: 1.10.2009 - 28.02.2010 – okres przedinwestycyjny; 1.08.2010 - 28. 02.2011; 1.10.2012 - 30.04.2013. Postanowienie RDOŚ z dnia 6.06.2011r. zawiera wytyczne w zakresie monitoringu ptaków w okresie migracji, który powinien być prowadzony w terminie od 1 października do 30 kwietnia w interwałach 10-cio dniowych, z częstotliwością okresową co dwa lata. Przedmiotem monitoringu były wszystkie gatunki ptaków, jakie pojawiły się na obszarze Terminala i w jego sąsiedztwie. Prowadzone obserwacje mają na celu rozpoznanie gatunków, intensywności przelotu, tras i ilości przelatujących ptaków nad obszarem budowanego Terminalu LNG w Świnoujściu oraz w jego sąsiedztwie. Monitoring wykonywano metodą kombinowaną (Busse 1990), polegającą na połączeniu obserwacji z punktów (wyznaczono 3) oraz przejść wzdłuż stałego transektu kontrolnego (wyznaczono 1 transekt) łączącego ww. punkty obserwacji. Kontrole terenowe wykonywane były co 10 dni, w porze dziennej, z przemiennym kierunkiem przejścia transektu. Łącznie przeprowadzono 21 kontroli, z których każda trwała od 4 do 5 godzin. Całkowity obszar objęty kontrolą to około 220 ha, zaś trasa przejścia ma 1,5 km długości. W celu pełniejszej oceny Autorzy wykorzystali również własne obserwacje prowadzone poza granicami obszaru monitoringu dla Terminala, obejmujące szczególnie trasy migracji 17 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . dużych ptaków (żurawie, gęsi). Prowadzone były one ze wzgórza Zielonka k. Lubinia, z Międzyzdrojów, wysp delty Świny oraz plaży w okolicach wzgórza Gosań. Dla najcenniejszych gatunków migrujących oraz grup gatunków istotnych dla obszaru w okresie migracji, zostały wykonane protokoły badań terenowych. Wyniki monitoringu zestawiono w tabelach i na mapach. Wykonane mapy przedstawiają obszar badań z zaznaczeniem tras kontroli, rozmieszczenie tras przelotów gatunków ptaków lęgowych, lokalizacje obszarów ważnych dla awifauny lęgowej oraz przelotnej. Objęty monitoringiem obszar prezentuje 5 odmiennych typów krajobrazu będących jednocześnie potencjalnymi biotopami ptaków. Wartości referencyjne dla oceny stanu gatunków, trendów i wpływu inwestycji zostały ustalone w oparciu o wyniki monitoringu ptaków w okresie migracyjnym w roku 2009/2010, przyjętego jako bazowy dla dalszej oceny (od 01.10.2009 r. do 28.02.2010 r.) Wartości określone w zamieszczonej poniżej tabeli odnoszą się do oceny w ramach obszaru objętego prowadzonym monitoringiem. Z uwagi na brak w obszarze monitoringu miejsc szczególnie istotnych dla migracji ptaków (miejsca odpoczynku, żerowania lub schronienia) ocena poszczególnych gatunków w większości opisuje aktualne wykorzystanie części przestrzeni Mierzei Przytorskiej jako trasy migracji. Szczególny przypadek ptaków wróblowych, które w czasie migracji często korzystają z osłony wskazuje na stan drożności ww. części korytarza migracyjnego dla tej grupy ptaków. W celu określenia wartości wskaźników stanu populacji dla poszczególnych gatunków ptaków migrujących porównano wyniki z okresu od 1października do 28 lutego następnego roku w poszczególnych okresach badawczych. Tab. 5. Liczbowe wartości referencyjne dla wskaźnika FV dla poszczególnych gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracyjnym wraz z oceną stanu (wartości za wynikami monitoringu przedinwestycyjnego z roku 2009-2010) Lp. Nazwa gatunkowa łacińska 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Accipiter gentilis Accipiter nissus Aegithalos caudatus Alauda arvensis Anas clypeata Anas penelope Anas platyrhynchos Anser anser Anser albifrons Anser fabalis Nazwa gatunkowa polska jastrząb gołębiarz krogulec raniuszek skowronek płaskonos świstun krzyżówka gęgawa gęś białoczelna gęś zbożowa Referencyjne Ocena stanu Liczebność wskaźniki gatunku w stwierdzona w liczbowe dla FV okresie okresie w okresie 01.10.2012 r. do 01.10.2012 r. do 01.10.2009 r. do 28.02.2013 r. 28.02.2013 r. 28.02.2010 r. 8 4 FV 10 6 U1 34 91 FV 15 0 U1 3 0 U1 6 0 U1 30 192 FV 11 50 FV 250 20 U1 1580 355 U1 18 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Lp. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Nazwa gatunkowa łacińska Nazwa gatunkowa polska gęsi nieozn. Anthus petrosus świergotek nadmorski Anthus trivalis świergotek drzewny Ardea cinerea czapla siwa Arenaria interpres kamusznik Asio otus Uszatka Aytha marilla ogorzałka Aythya fuligula czernica Aythya ferina głowienka Branta canadensis bernikla kanadyjska Branta leucopsis bernikla białolica Aythya strepera krakwa Bucephala clangula gągoł Buteo buteo myszołów zwyczajny Buteo vulpinus myszołów włochaty Calidris alba piaskowiec Calidris alpina biegus zmienny Calidris ferruginea biegus krzywodzioby Calidris maritima biegus morski Carduelis flammea czeczotka Carduelis makolągwa cannabina Carduelis carduelis szczygieł Carduelis chloris dzwoniec Carduelis spinus czyż Certhia familiaris pełzacz leśny Charadrius dubius sieweczka rzeczna Charadrius hiaticula sieweczka obrożna Chlidonias niger rybitwa czarna Circus aeruginosus błotniak stawowy Circus pygargus błotniak łąkowy Clangula hyemalis lodówka Coccotrhaustes grubodziób coccotrhaustes Columba palumbus gołąb grzywacz Corvus corax kruk Corvus corone wrona siwa cornix Referencyjne Ocena stanu Liczebność wskaźniki gatunku w stwierdzona w liczbowe dla FV okresie okresie w okresie 01.10.2012 r. do 01.10.2012 r. do 01.10.2009 r. do 28.02.2013 r. 28.02.2013 r. 28.02.2010 r. 90 5 0 U1 4 0 U1 10 10 FV 1 5 FV 0 1 fv 20 17 FV 28 51 FV 469 11 U1 25 25 FV 3 3 FV 0 4 XX 60 40 U1 29 17 U1 3 4 U1 6 3 U1 4 20 FV 5 7 FV 1 0 U1 305 155 U1 U1 2 0 19 36 FV 18 25 FV 89 0 U1 11 8 U1 1 3 FV 1 8 FV 1 3 FV 1 2 FV 1 0 U1 31 0 U1 40 77 FV 32 33 83 29 664 164 U1 U1 U1 19 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Lp. 46 47 48 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 Referencyjne Ocena stanu Liczebność wskaźniki gatunku w stwierdzona w Nazwa gatunkowa Nazwa gatunkowa liczbowe dla FV okresie okresie łacińska polska w okresie 01.10.2012 r. do 01.10.2012 r. do 01.10.2009 r. do 28.02.2013 r. 28.02.2013 r. 28.02.2010 r. Corvus frugilegus gawron 179 66 U1 Corvus monedula kawka 19 0 U1 Cygnus olor łabędź niemy 7 31 FV Cygnus cygnus łabędź krzykliwy 18 48 FV Delichon urbica oknówka 5 0 U1 Dendrocopos major dzięcioł duży 7 8 FV Dendrocopos minor dzięciołek 1 9 XX Dryocopus martius dzięcioł czarny 3 2 U1 Egretta alba czapla biała 2 0 U1 Emberiza citrinella trznadel 15 29 FV Erithacus rubecula rudzik 5 37 FV Falco peregrinus sokół wędrowny 0 3 XX Fringilla coelebs zięba 51 36 U1 Fringilla montifringilla jer 10 42 FV Fulica atra łyska 7 23 FV Galerida cristata dzierlatka 7 0 U1 Gallinula chloropus kokoszka 0 2 FV Garrulus glandarius sójka 16 12 U1 Gavia stellata nur rdzawoszyi 3 8 FV Grus grus żuraw 2474 0 U1* Haliaeetus albicilla bielik 7 27 FV Hirundo rustica dymówka 2 0 U1 Lanius collurio gąsiorek 2 0 U1 Lanius excubitor srokosz 8 1 U1 Larus argentatus mewa srebrzysta 193 221 FV Larus ridibundus mewa śmieszka 729 270 U1 Larus canus mewa pospolita 198 49 U1 Larus fuscus mewa żółtonoga 4 8 FV Larus marinus mewa siodłata 612 3 U1 Larus minutus mewa mała 31 151 FV Loxia curvirostra krzyżodziób świerkowy 11 0 U1 Melanitta fusca uhla 19 66 FV Melanitta nigra markaczka 18 18 FV Mergus albellus bielaczek 10 23 FV Mergus merganser nurogęś 1043 75 U1 Mergus serrator szlachar 194 88 U1 Motacilla alba pliszka siwa 6 9 FV 20 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Lp. 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 Nazwa gatunkowa łacińska Muscicapa striata Numenius arquata Panurus biarmicus Parus ater Parus caeruleus Parus cristatus Parus major Parus montanus Parus palustris Parus palustris Phalacrocorax carbo Phoenicurus ochruros Phylloscopus collybita Pica pica Pluvialis squatarola Podiceps cristatus Podiceps auritus Pyrrhula pyrrhula Regulus ignicaplius Regulus regulus Saxicola rubetra Scolopax rusticola Sitta europea Somateria mollissima Sterna albifrons Sterna hirundo Strix aluco Streptopelia decaocto Sturnus vulgaris Sylvia atricapilla Sylvia nisoria Tadorna tadorna Tringa ochropus Tringa totanus Nazwa gatunkowa polska muchołówka szara kulik wielki wąsatka sosnówka modraszka czubatka sikora bogatka czarnogłówka sikora uboga szarytka kormoran kopciuszek pierwiosnek sroka siewnica perkoz dwuczuby perkoz rogaty gil zniczek mysikrólik pokląskwa słonka kowalik edredon rybitwa białoczelna rybitwa rzeczna puszczyk sierpówka szpak kapturka jarzębatka ohar samotnik krwawodziób Referencyjne Ocena stanu Liczebność wskaźniki gatunku w stwierdzona w liczbowe dla FV okresie okresie w okresie 01.10.2012 r. do 01.10.2012 r. do 01.10.2009 r. do 28.02.2013 r. 28.02.2013 r. 28.02.2010 r. 1 0 U1 0 6 FV 3 0 U1 26 49 FV 41 47 FV 12 23 FV 65 110 FV 13 23 FV 0 7 XX 23 4 U1 U1 2213 393 XX 0 2 XX 0 2 6 6 FV 27 3 U1 14 18 FV 2 3 FV 14 0 U1 0 7 FV 7 76 FV 1 0 U1 3 8 FV 15 7 U1 19 8 U1 0 3 XX 1 2 FV 3 0 U1 XX 0 5 9 11 FV 3 0 U1 1 0 U1 1 2 FV 0 2 XX 0 5 XX 21 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Nazwa gatunkowa łacińska Lp. Troglodytes troglodytes Turdus iliacus Turdus merula Turdus philomelos Turdus pilaris Turdus viscivorus Vanellus vanellus 118 119 120 121 122 123 124 Nazwa gatunkowa polska strzyżyk droździk kos śpiewak kwiczoł paszkot czajka razem osobników Gatunek kolorem Referencyjne Ocena stanu Liczebność wskaźniki gatunku w stwierdzona w liczbowe dla FV okresie okresie w okresie 01.10.2012 r. do 01.10.2012 r. do 01.10.2009 r. do 28.02.2013 r. 28.02.2013 r. 28.02.2010 r. FV 5 45 5 0 FV 11 15 FV 2 5 FV 15 0 U1 4 0 U1 68 23 U1 12417 6305 wyróżniony Gatunek nie stwierdzony w roku referencyjnym (2010) w okresie migracji (1.10-28.02) FV – stan dobry; U1- stan zadawalający; U2 – stan niezadawalający; XX – stan nieznany Podsumowanie danych z tabeli: a) 56 gatunków o niezmienionym statusie ochronnym (FV) (45,5%) b) 56 gatunków o pogorszonym lokalnie statusie ochronnym (FV-U1) (45,5%) c) 10 gatunków nie posiadających wartości referencyjnych z okresu migracyjnego. Dane z sezonu 2012-2013 będą dla nich rokiem referencyjnym (9%). Wyniki badań i ocena stanu zachowania w okresie migracji 2012/2013 Łącznie w sezonie migracyjnym ptaków 2012/2013, w czasie wykonywania kontroli stwierdzono 6305 osobników ptaków należących do 117 gatunków ptaków (24,8% awifauny krajowej), z czego: 44,2% liczby stwierdzonych osobników (71,8% wszystkich stwierdzonych gatunków) należy do gatunków związane behawioralnie z obszarem, wykorzystujące lasy i zespoły zaroślowe jako miejsce żerowania a w okresie lęgowym jako miejsce lęgów. 25,1% liczby stwierdzonych osobników, to grupa wykorzystująca jedynie wybrane fragmenty obszaru jako miejsce żerowania w czasie migracji: wrona siwa i gawron strefę plaży, czeczotka, czyż, zięba – olsy (17,1% gatunków), 20,9% liczby wszystkich stwierdzonych osobników – ptaki należące do gatunków nie związanych behawioralnie z obszarem objętym monitoringiem: kormoran, wrona siwa, gawron, gęsi (4,3 % gatunków). 9,8% liczby wszystkich stwierdzonych osobników należy do gatunków związanych jedynie okresowo z obszarem i to w większości z wodami morskimi lub strefą areału: 22 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . nurogęś, mewa śmieszka, mewa srebrzysta, mewa siodłała, mewa pospolita (6,8% gatunków). Tab. 6. Przedziały % udziału gatunków migrujących w ogólnej liczebności względnej w sezonie 2012/2013. Udział w całkowitej liczebności względnej [%] Liczba gatunków do 1% 88 gatunków 1,01% – 5,0 % 25 gatunków pow. 5,01% 4 gatunki Przykłady czajka, trznadel, myszołów, nurogęś, biegus zmienny, sieweczka rzeczna, sroka, kos, śpiewak mewa mała, zięba, gęgawa, grzywacz, gawron, uhla, szlachar, szczygieł, krzyżówka, gęgawa, czeczotka, mewa srebrzysta kormoran, czeczotka, gęś zbożowa, śmieszka Względem lat poprzednich wyniki monitoringu migracji (wolumin) wskazują na spadek znaczenia obszaru dla gatunków nie związanych z nim behawioralnie oraz związanych z wodami morza, jak również utrzymanie roli dla gatunków związanych z obszarem (żerowanie, odpoczynek, lęgi). W oparciu o zebrane dane z mapowania stwierdzeń ptaków można wskazać grupy gatunków związane z poszczególnymi obszarami (biotopami) w granicach prowadzonych obserwacji: wody Zatoki Pomorskiej (dla 28 gatunków). Utrzymanie znaczenia biotopu. strefa plaży (12 gatunków). Utrzymanie znaczenia biotopu. lasy wokół obszaru Terminalu LNG (dla 39 gatunków) a szczególnie las na północy (32 gatunków); Utrzymanie znaczenia biotopu. teren samej inwestycji (dla 2 gatunków). Zmniejszenie atrakcyjności biotopu. dla 36 gatunków nie wykazano preferencji biotopowych (gatunki wyłącznie przelatujące nad obszarem). Stan stabilny Do najcenniejszych stwierdzonych w okresie migracji gatunków należą wymienione w załączniku I Dyrektywy 79/409/EWG, tzw. Ptasiej: bielik, żuraw, bielaczek, oraz gatunki SPEC (BirdLife International 2004): skowronek, dymówka, szpak i czajka. Gatunki SPEC w okresie migracji nie osiągały nad obszarem obserwacji znaczących koncentracji. Ich migrujące stada były mało liczne. Ptaki nad obszarem obserwacji jedynie przelatywały nie wykorzystując możliwości odpoczynku czy żerowania. Wyjątkiem były lerki, których kilka osobników koczowało w rejonie budowy, a kilka pozostało jako lęgowe. 23 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Gatunki z listy I Dyrektywy 79/409/EWG Bielaczek - w obszarze obserwacji stwierdzono jedynie nieliczne osobniki. Znacznie wyższe jego koncentracje występują na wodach Świny i Zalewu Szczecińskiego oraz otwartej Zatoki Pomorskiej. Obszar obserwacji nie stanowił dla nich istotnego miejsca pobytu. Bielik - w obszarze obserwacji stwierdzono jedynie nieliczne osobniki. Obszar inwestycji nie stanowi w czasie migracji jesienno-wiosennej biotopu i nie odgrywa roli w utrzymaniu korzystnego stanu jego ochrony w rejonie Wolina i Uznamu. Żuraw - osiągnął w okresie sezonu 2012/2013 bardzo niską liczebność (12 osobników; w roku 2009 - 2474). Cechowała go zmiana zachowania w czasie przelotu w stosunku do roku 2009. Podobnie jak w roku 2011, również w 2012/2013 trasa migracji nie biegła nad obszarem inwestycji - ptaki wyraźnie omijały ją od północy kierując się nad Zatoką Pomorską bezpośrednio znad Rugii w kierunku wybrzeża na wschód od Wolina, lub w jego północne krańce, lub od południa ponad deltą Świny. Po zakończeniu budowy obiektów wielkogabarytowych w okresie 2-3 sezonów trasy wędrówki żurawi powinny się ustabilizować. Podsumowanie monitoringu ptaków w okresie migracji od 01.10.2012 r. do 30.04.2013 r. Realizacja monitoringu migracji ptaków w sezonach 2009/2010, 2010/2011 i 2012/2013 pozwoliła rozpoznać charakter migracji ptaków w rejonie budowy lądowej części Terminalu LNG oraz podstawowe czynniki będące istotnymi dla migrujących ptaków. Procesu budowy Terminalu wpłynął na migracje ptaków modyfikując trasy ich przelotu oraz liczebność ptaków migrujących w tej części Mierzei Przytorskiej. Charakter zmian wskazuje na istotny lokalnie wpływ, który jednak w ujęciu całego „wąskiego gardła”, jakim jest Brama Świny, nie powoduje ograniczenia możliwości migracji ptaków. Obserwacje w sezonie migracyjnym 2012/2013 wskazują na dwa podstawowe fakty: Utrzymuje się bardzo znaczna redukcja ilości ptaków zaobserwowanych w analogicznych okresach (X-II), względem sezonu 2009/2010 (o blisko 70% mniejsza niż w analogicznym okresie sezonu 2009/2010 i o 14% mniejsza niż w sezonie 2010/2011). Utrzymuje się wyraźna korekta tras przelotu ptaków o dużych rozmiarach ciała migrujących nad obszarem objętym zasięgiem monitoringu. Korekty tras przelotu nie są istotnymi, a z uwagi na dostępność odpowiednich biotopów w pobliżu nie nastąpiło zaburzenie o znaczących dla wydatku energetycznego ptaków konsekwencjach. Ocena obszaru pod kątem wykorzystania przez ptaki w okresie migracji 2012/2013 Stwierdzone ilości gatunków i osobników oraz zachowanie ptaków w czasie wędrówki (koczowania) wskazują na: wyraźne wykorzystanie przestrzeni w rejonie lokalizacji przedsięwzięcia przez ptaki, szczególnie w czasie intensywnego przelotu w głównym okresie migracji, jednak zdecydowanie mniejsze niż w roku 2009/2010 (liczba ptaków mniejsza o ponad 63%); 24 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . duże znaczenie dla ptaków strefy brzegu morza wraz z płytkimi wodami przybrzeżnymi, która jest istotnym szlakiem wędrówki i koczowania ptaków (ptaki w miarę trwania inwestycji budowy falochronu stopniowo akceptują go m.in. włączając w swój biotop żerowiskowy); istotnej roli zachowanego pasa drzewostanów w północnej części Mierzei Przytorskiej dla gatunków wymagających w czasie migracji i koczowania osłony w postaci drzewostanów lub zarośli; bardzo małe wykorzystanie przez ptaki w okresie wędrówek i koczowania większości obszaru inwestycji. Najbardziej istotnym dla ptaków migrujących w skali sezonów migracyjnych w latach 2009-2013 jest pas lasów w północnej części obszaru monitoringu (na północ od punktu obserwacyjnego nr II). Następnym pod względem znaczenia dla migrujących ptaków (według intensywności przelotu - woluminu ptaków) jest obszar wydmy szarej i plaży. Najmniej istotnym jest południowa część obszaru monitoringu w rejonie punktu I. . Fot.7. Klucz ptaków przelatujący nad obszarem budowy Terminala. Fot. J.K. Dylawerska, M. Dylawerski. 25 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.5. Mapa wyników monitoringu awifauny migrującej (2012/2013 r.). 26 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 3. MONITORING FAUNY BEZKRĘGOWCÓW Monitoring fauny bezkręgowców realizowano w okresie od 1 listopada 2012 r. do 31 października 2013 r. Informacja o przedmiocie monitoringu, metodyka badań Monitoringowi w zakresie fauny bezkręgowców podlegają gatunki wskazane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie i zapisane w „Planie działań ochronnych wraz z programem monitoringu” – chronione, rzadkie, zagrożone wyginięciem. Są to: Acupalpus exiguus, Bembidion obtusum, Carabus arvensis, C. convexus, C. granulatus, C. hortensis, C. violaceus, Dorcus parallelipipedus, Haliplus apicalis, Spercheus emarginatus, Bombus lapidarius, Bombus lucorum, Bombus pascuorum, Bombus pratorum, Bombus ruderarius. Bombus terrestris, Bagriope bruennichi, Nelima gothica, Paroligolophus agrestis. Obserwacje terenowe wykonywano na wyznaczonych stanowiskach, po 1 stanowisku w każdym typie siedliska (6 stanowisk w obszarze monitoringu). Wykonano 10 kontroli terenowych od marca 2013 r. do końca października 2013 r. w okresie aktywności biologicznej badanych gatunków. Zastosowano metodę zmodyfikowanych pułapek glebowych Barbera, czerpakowanie i siatki entomologiczne, zbieranie martwych osobników, oględziny roślin, runa, powierzchni gleby, przesiewy ściółki i gleby. Zakres monitoringu obejmuje: skład gatunkowy rozmieszczenie gatunku na stanowiskach w badanym obszarze, stan gatunku, w tym ocena populacji z uwzględnieniem liczebności oraz faz rozwojowych, powtarzalność występowania. Określono wskaźniki stanu przedmiotu monitoringu, w których brano pod uwagę zasoby oraz warunki ekologiczne populacji gatunków. Ocena ogólna stanu ochrony jest ustalana na podstawie najniższego z parametrów. Fot.8. Obserwacje terenowe fauny bezkręgowców. Nadmorski bór. Fot. Andrzej Zych. 27 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Wyniki badań i ocena stanu zachowania W roku sprawozdawczym zebrano 179 gatunków bezkręgowców. Najliczniejszą grupę stanowiły przedstawiciele gromady owady Insecta (147 gatunków), z najliczniejszym w gatunki rzędem chrząszczy Coleoptera (81 gatunków). Są to gatunki pospolite, charakterystyczne dla badanych siedlisk nadmorskich - wydm, lasów i borów sosnowych. Stwierdzono 7 gatunków spośród 19 wskazanych do monitoringu. W stosunku do roku poprzedniego nie pojawiły żadne inne nowe gatunki objęte monitoringiem. Tab. 7. Ocena stanu zachowania i ochrony gatunków bezkręgowców monitorowanych w siedliskach przyrodniczych oraz łącznie na obszarze monitorowanym w okresie 01.11.2012 r. – 31.10.2013 r. B1 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 5. 6. 7 Nazwa gatunku Biegacz zwężony Carabus convexus Biegacz fioletowy Carabus violaceus Biegacz granulowany Carabus granulatus Biegacz ogrodowy Carabus hortensis Biegacz polny Carabus arvensis Trzmiel gajowy Bombus lucorum Trzmiel ziemny Bombus terrestris Trzmiel kamiennik Bombus lapidarius FV - stan właściwy. Plaża + wydma Stanowiska / siedliska przyrodnicze B3 B4 B5 B6 Pobocze Las mieszany Nadmorski Oczko wodne wzdłuż drogi Nadmorski (sosnowo bór (wilgotne (ul. Ku Morzu) bór dębowy z udziałem zagłębienia przy sosnowy z ekotonem bażyny międzyogrodzeniu łąkowym) czarnej wydmowe) inwestycji Lata badań B2 Ogólna ocena 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 U1 - - - - FV U1 - FV - FV - - FV - - - - - - - - FV - - - - FV - - - XX - - FV - XX - - - FV FV - FV - - FV FV - - - - - XX U1 - stan niezadowalający, XX - stan nieznany. XX XX „ –„ nie stwierdzony Pod względem bioróżnorodności w okresie sprawozdawczym najbardziej wartościowe było siedlisko: oczko wodne (wilgotne zagłębienia międzywydmowe, B6), gdzie odnotowano 91 gatunków. Najmniej gatunków stwierdzono w siedlisku: pobocze wzdłuż drogi (ul. Ku Morzu) przy ogrodzeniu inwestycji (B5) - 10 gatunków. Wyniki bioróżnorodności w siedliskach zaprezentowano w tabeli poniżej. 28 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Tab. 8. Ogólna liczba gatunków oraz ogólna liczba gatunków monitorowanych w okresie 01.11.2012 r. – 31.10.2013 r. Stanowiska / siedliska przyrodnicze B1 B2 B3 B4 B5 B6 Liczba gatunków 82 51 87 55 10 91 179 Liczba gatunków monitorowanych 3 2 2 2 0 4 7 Ogólna liczba Las Pobocze gatunków Nadmorski Oczko mieszany wzdłuż w bór wodne Nadmorski (sosnowodrogi (ul. Plaża + z (wilgotne badanym bór dębowy Ku Morzu) roku wydma udziałem zagłębienia sosnowy z przy bażyny międzyekotonem ogrodzeniu czarnej wydmowe) łąkowym) inwestycji Podsumowanie monitoringu bezkręgowców w okresie od 01.10.2012 r. do 31.10.2013 r. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji Autorzy badań sformułowali następujące wnioski: W okresie sprawozdawczym stwierdzono 7 gatunków objętych monitoringiem w stosunku do 19 gatunków wykazanych w zatwierdzonym Planie działań ochronnych wraz z programem monitoringu. Nie stwierdzono zaś 3 gatunków prawnie chronionych i monitorowanych, które wystąpiły w 2010 r.: Carabus nemoralis, Carabus glabratus i Carabus granulatus. Stwierdzono występowanie innych chronionych gatunków bezkręgowców nie będących przedmiotem niniejszego monitoringu przyrodniczego, tj. Bombus agrorum, Bombus sylvarum, Formica rufa. W przypadku dwóch chrząszczy wodnych Haliplus apicalis i Spercheus emarginatus oraz pajęczaka związanego ze środowiskiem wodnym Nelima gothica, pomimo zwrócenia szczególnej uwagi w badaniach siedliska przy oczku wodnym w południowej części budowanego terminalu, nie udało się potwierdzić ich obecności. Wyniki bioróżnorodności gatunkowej w poszczególnych okresach badawczych nieznacznie się wahają, ale jest to efektem odmiennych warunków pogodowych. Nadogodniejsze dla występowania bezkręgowców w 2013 r. okazało się siedlisko oczka wodnego (91 gatunków). Stan zachowania siedlisk i fauny bezkręgowej po analizie 12 miesięcznego okresu czasu nie uległ zmianie, za wyjątkiem ingerencji na stanowisku B6 (oczko wodne), która jednakże nie pogarsza walorów siedliska dla bezkręgowców. 29 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ogólny stan ochrony i zachowania wszystkich gatunków monitorowanych w 2013 r. był zróżnicowany, Jedynie dla gatunku Carabus convexus określono stan ten jako niezadowalający (U1) - podobnie jak 2012 r., zaś dla gatunków:C. violaceus, C. hortensis, Bombus lucorus, B. terrestris - stan ten określono jako właściwy (FV). Na podstawie obserwacji terenowych stwierdzono, że obszar objęty monitoringiem w sąsiedztwie realizowanej inwestycji podlegał antropopresji ze strony turystów, grzybiarzy oraz był zanieczyszczany przez odpady stałe (szkło, plastik, papier). W czterech okresach badawczych (2010 r., 2011 r., 2012 r., 2013 r.) wystąpiła zróżnicowana liczba gatunków bezkręgowców. W 2010 r. odnotowano 113 gatunków bezkręgowców, w 2011 r. aż 203 gatunki tych zwierząt, w 2012 r. - 220 gatunków, a w 2013 r. -179 gatunków. Dane odnośnie liczby gatunków z trzech ostatnich lat są porównywalne. Nieznaczny spadek liczby gatunków w 2013 roku w stosunku do 2012 r. spowodowany był panującym okresem wysokich temperatur, które wpłynęły na występowanie gatunków chrząszczy. W 2010 r. obserwacje fauny bezkręgowców rozpoczęto dopiero w lipcu, zaś w 2011 r.,2012 r. i 2013 r. obserwacje prowadzone były już od marca. Fot. 9. Teren przy oczku wodnym (22.08.2013), stanowisko B6, fot. A. Zych Fot.10. Pobocze drogi - ul. Ku Morzu (20.07.2013), stanowisko B5, fot. A. Zych. 30 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.6. Rozmieszczenie chronionych gatunków bezkręgowców objętych monitoringiem. 31 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.7. Rozmieszczenie pozostałych chronionych gatunków bezkręgowców (nie objętych planowym monitoringiem). 32 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 4. MONITORING SIEDLISK PRZYRODNICZYCH Monitoringiem przyrodnicze: w zakresie siedlisk przyrodniczych objęto następujące siedliska kidzina na brzegu morskim – kod 1210; obszar „1”, „3”, „4” inicjalne stadia nadmorskich wydm białych – kod 2110; obszar „1”, „3”, „4” nadmorskie wydmy białe – kod 2120; obszar „1”, „3”, „4” nadmorskie wydmy szare – kod 2130; obszar „1”, „3”, „4” lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich – 2180; obszar „1” wilgotne zagłębienia międzywydmowe – kod 2190; obszar „1”, „3”, „4”. Monitoring wykonano zgodnie z przyjętą metodyką, jak również warunkami określonymi w Postanowieniu RDOŚ z dnia 6.06.2011r. W całym okresie wegetacji prowadzono badania na wyznaczonych transektach w obrębie poszczególnych siedlisk przyrodniczych. Wykonano po 3 zdjęcia fitosocjologiczne metodą Braun-Blanqueta na każdym transekcie, mapy GIS, dokumentację fotograficzną. Zostały sporządzone karty obserwacji siedlisk według przyjętych standardów zgodnych z metodyką raportowania określoną dla celów monitoringu siedlisk Natura 2000. W obszarze „1” dla monitorowanych siedlisk przyrodniczego wyznaczono łącznie 8 transektów), w tym 2 po zachodniej i 3 po wschodniej stronie stopy budowanego falochronu zewnętrznego, 2 na terenie inwestycyjnym Terminala oraz 1 przy jego północno-zachodniej granicy. Z monitoringu w 2013 roku wyłączono 2 płaty siedliska nadmorskiej wydmy białej, położone w korytarzu technicznym, objętym pracami budowlanymi. W obszarze „3” o długości 2,8 km, dla każdego z 4 monitorowanych typów siedlisk przyrodniczych wyznaczono 5 transektów, tj.: 2 po zachodniej i 3 po wschodniej stronie stopy budowanego falochronu zewnętrznego – łącznie 20 stanowisk. W obszarze „4” referencyjnym (wg załącznika mapowego) o łącznej długości 1,3 km, dla każdego monitorowanego typu siedliska przyrodniczego wyznaczono 3 transekty - łącznie 12 stanowisk. Ocena stanu siedlisk przyrodniczych została dokonana na podstawie kryteriów: zasoby, warunki ekologiczne, perspektywy zachowania i ochrony. Wskaźniki: FV- stan właściwy, U1stan niezadawalający, U2- stan zły, XXX – stan nieznany. Ocena ogólna wyznaczana jest na podstawie najniższego parametru. 33 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Tab.9. Wyniki badań i ocena stanu zachowania siedlisk przyrodniczych na obszarze „1” w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013 r. Siedlisko przyrodnicze (kod) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy białe (2120) Nadmorskie wydmy szare (2130) Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich (2180) Wilgotne zagłębienia międzywydmowe (2190) Stan monitorowanych siedlisk przyrodniczych U1 Na obszarze nie zajętym pod zaplecze budowy FV Płaty objęte pracami technicznymi wyłączono z monitoringu FV/U1/U2 U1/U2 U2 Ocena ogólna stanu siedliska : FV – stan właściwy; U1 – stan niezadowalający; U2 – stan zły W efekcie przeprowadzonego w 2013 roku monitoringu siedlisk przyrodniczych w obszarze „1” można przedstawić następujące wnioski: Siedliska przyrodnicze związane z wydmowym wybrzeżem morza występują w monitorowanej strefie przede wszystkim poza terenem inwestycyjnym Terminala. Siedliska te zajmują znacznie większe powierzchnie na obszarach przyległych, w tym także w monitorowanej strefie po wschodniej stronie ul. Ku Morzu, a stopień naturalności ich fitocenoz jest bardzo wysoki. Do takich należy zaliczyć: inicjalne stadia nadmorskich wydm białych – 2110, nadmorskie wydmy białe Fot.11. Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (kod 2110) strona wschodnia pasa technicznego PLNG (obszar „1”). Fot. Wojciech W.A. Kowalski. – 2120, nadmorskie wydmy szare – 2130*. Kontynuacja prac inwestycyjnych przez Urząd Morski w Szczecinie związanych z budową falochronu osłonowego portu zewnętrznego spowodowała ograniczenie w powierzchniach podlegających monitoringowi, a w niektórych przypadkach zanik w obszarze „1” monitoringu Polskiego LNG następujących siedlisk: kidzina na brzegu morskim – 1210 (po stronie zachodniej pasa technicznego), inicjalne stadia nadmorskich wydm białych – 2110 (po stronie zachodniej pasa technicznego), a także ograniczyło zasięg siedliska nadmorskiej wydmy białej – 2120 (po stronie zachodniej pasa technicznego). 34 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . W roku 2013 dalszemu pogorszeniu uległy warunki w ekosystemie "oczka wodnego" przeznaczonego do zachowania zlokalizowanego przy południowej granicy obszaru inwestycyjnego. Pogorszenie jest efektem przyśpieszenia tempa rozwoju formacji roślinności szuwarowej i zaroślowej oraz eutrofizacji ekosystemu. Formacje roślinne zasiedlające aktualnie ekosystem nie definiują siedliska. Zanikły formacje roślinności mszarnej i mechowiskowej oraz roślinności torfowisk przejściowych. Fitocenozy te już na etapie monitoringu przedinwestycyjnego miały nienaturalny charakter i cechowały się dużym stopniem przekształcenia (degradacji). Fot.12. Zachodni fragment płatu inicjalnego boru na wydmie nadmorskiej (2180) na terenie inwestycyjnym Terminala. (obszar „1”) Fot. Wojciech W.A. Kowalski. Ryc.8. Stanowiska monitoringu siedlisk przyrodniczych na obszarze „1”. 35 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Tab. 10. Wyniki badań i ocena stanu zachowania siedlisk przyrodniczych na obszarze „3” i „4” (referencyjnym) w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013 r. Siedlisko przyrodnicze (kod) Obszar monitoringu „4” referencyjny Kidzina na brzegu morskim (1210) „3” „4” referencyjny Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) „3” „4” referencyjny Nadmorskie wydmy białe (2120) „3” „4” referencyjny Nadmorskie wydmy szare (2130) „3” Nr stanowiska Ocena ogólna stanu siedliska IV/k/3 U2 IV/k/2 U2 IV/k/1 U2 III/k/5 U2 III/k/4 U2 III/k/3 U2 III/k/2 U2 III/k/1 U2 IV/iwb/3 U1 IV/iwb/2 U1 IV/iwb/1 U1 III /iwb/5 FV III /iwb/4 U1 III /iwb/3 U1 III /iwb/2 U1 III /iwb/1 FV IV/wb/3 FV IV/wb/2 FV IV/wb/1 FV III /wb/5 FV III /wb/4 U1 III /wb/3 U1 III /wb/2 U2 III /wb/1 U1 IV/ws/3 U1 IV/ws/2 U1 IV/ws/1 U1 III /ws/5 U2 III /ws/4 U1 III /ws/3 U2 III /ws/2 U2 III /ws/1 U2 Objaśnienia: k – kidzina, iwb – inicjalna wydma biała; wb – wydma biała; ws – wydma szara Ocena ogólna stanu siedliska : FV – stan właściwy; U1 – stan niezadowalający; U2 – stan zły 36 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . W efekcie przeprowadzonego w omawianym okresie sprawozdawczym monitoringu siedlisk przyrodniczych w obszarze „3” i „4” można przedstawić następujące wnioski: Czynnikiem mającym korzystny wpływ na stan monitorowanych populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych w 2013 roku były dobre warunki pogodowe, brak ekstremalnych zjawisk, rekordowa liczba dni ze Fot.13. Kidzina na brzegu morskim, kod 1210. słońcem w sezonie letnim na Obszar „4” (referencyjny) monitoringu. wybrzeżu Bałtyku (52 dni) i odpowiednia ilość opadów rozłożonych w czasie. Nie odnotowano także niszczącego oddziaływania fal sztormowych. Roślinność siedlisk wydmowych na monitorowanych obszarach: „3” i „4”(referencyjnym) nie uległa zmianom lub zniszczeniu z powodu realizowanej inwestycji budowy falochronu zewnętrznego oraz infrastruktury nabrzeża portu schronienia. Nadal cechuje się wysokim stopniem naturalności a wykształcone zbiorowiska roślinne posiadają charakterystyczną kombinację gatunków i jednoznacznie identyfikują wyróżnione typy siedlisk przyrodniczych. W przypadku siedliska kidziny na brzegu morskim (1210) ponownie w 2013 roku nie odnaleziono efemerycznego zespołu roślinnego Atriplicetum litoralis. Miało to wpływ na niską ocenę stanu (U2) tego siedliska. Zabieg usuwania gatunków inwazyjnych, wykonywany przez Polskie LNG S.A. w ramach działań ochronnych na obszarze siedlisk przyrodniczych w obszarze Natura 2000 PLH „Wolin i Uznam”, polegający m.in. na eliminacji podrostu wierzby wawrzynkowej Salix daphnoides, wykonano na siedlisku wydmy szarej w obszarze „4” i częściowo we wschodniej części obszaru „3” (75% powierzchni obszaru). Miało to znaczący wpływ na poprawę stanu siedliska nadmorskich wydm szarych (2130*) na obszarze „4”. We wschodniej części obszaru „3” podobnie odnotowano poprawę stanu siedliska nadmorskich wydm szarych w rezultacie usunięcia podrostu wierzby wawrzynkowej Salix daphnoides. Czynnikiem naturalnym, wpływającym negatywnie na stan otwartego siedliska nadmorskich wydm szarych i obniżającym jego ocenę na obu monitorowanych obszarach jest postępująca sukcesja podrostu sosny zwyczajnej Pinus sylvestris oraz obecność wierzby wawrzynkowej Salix daphnoides w zachodniej części obszaru „3”. Pomimo wymienionych zagrożeń, ogólny stan muraw napiaskowych HelichrysoJasionetum litoralis, wykształconych w strefie wydmy szarej na monitorowanym 37 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . terenie, jest zadowalający i nadal jest to jeden z najlepiej zachowanych kompleksów wydmowych na polskim wybrzeżu Bałtyku. Na monitorowanych stanowiskach w 2013 roku nie obserwowano zielnych gatunków inwazyjnych, natomiast z gatunków nitrofilnych notowano nawłoć pospolitą Solidago virgaurea, przymiotno kanadyjskie Conyza canadensis i rzeżusznika piaskowego Cardaminopsis arenowa. Wśród ekspansywnych roślin zielnych obserwowano śmiałka pogiętego Deschampsia flexuosa oraz piaskownicę zwyczajną Ammophila arenaria wkraczającą na siedlisko nadmorskich wydm szarych. W zachodniej części obszaru „3” antropopresja w postaci użytkowania rekreacyjnego plaży była słabsza niż w latach poprzednich, ruch turystyczny ograniczony z powodu sąsiedztwa placu budowy. Siedliska przyrodnicze we wschodniej części obszaru „3” były bardziej narażone na penetrację i zniszczenie, ze względu na obecność plaży strzeżonej. Problem quadów, poruszających się po plaży i zapleczu wydmowym, dotyczył głównie obszaru „4” (referencyjnego) i w niewielkim stopniu wschodniej części obszaru „3”. Żadna z monitorowanych populacji gatunków chronionych i zagrożonych oraz żadne z siedlisk przyrodniczych objętych monitoringiem nie zmniejszyło swojej liczebności ani nie zmniejszyło swojej powierzchni w wyniku realizacji inwestycji budowy terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. Na obecnym etapie realizacji inwestycji budowy terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu nie obserwuje się zagrożeń dla monitorowanych siedlisk przyrodniczych i wybranych populacji gatunków. Fot.14. Nadmorska wydma biała (kod 2120). Obszar „4” (referencyjny) monitoringu. Fot.15. Nadmorska wydma szara, kod 2130*, siedlisko priorytetowe. Obszar „4” (referencyjny) monitoringu. 38 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.9. Stanowiska monitoringu siedlisk przyrodniczych na obszarach „3”(III) i „4”(IV). 39 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 5. MONITORING GATUNKÓW ROŚLIN Informacja o przedmiocie monitoringu, metodyka badań Na mocy decyzji środowiskowej dla części lądowej budowy terminala, nadzorem i monitoringiem objęto gatunki roślin chronione i zagrożone. Na obszarze inwestycji PLNG (obszar „1”), zgodnie z ustaleniami i wytycznymi oraz planem działań ochronnych, monitoringowi poddano 17 gatunków roślin, które zestawiono w tabeli poniżej. Tab.11. Gatunki roślin podlegające monitoringowi na obszarze „1” Lp. Wykaz taksonów monitorowanych Nazwa polska Ochrona Nazwa łacińska Kategoria zagrożenia PZ Pol. CzK Mszaki Bryophyta 1. Torfowiec frędzelkowaty Sphagnum fimbriatum OC - - - 2. Torfowiec okazały Sphagnum riparium OC - - - 3. Torfowiec russowa Sphagnum russowii OC - - - Polypodium vulgare OCz a - - - Paprotniki Pteridophyta 4. Paprotka zwyczajna Rośliny dwuliścienne Magnoliopsida 5. Solanka kolczysta Salsola kali ssp. kali - V V - 6. Pływacz zwyczajny Utricularia vulgaris OC - - - 7. Babka piaskowa Plantago arenaria - - - - 8. Gruszycznik jednokwiatowy Moneses uniflora - V - - 9. Wiciokrzew pomorski Lonicera peryclimenum OC - - - 10. Bagno zwyczajne Ledum palustre OC - - - 11. Barwinek pospolity Vinca minor OCz - - - Rośliny jednoliścienne Liliopsida 12. Tajęża jednostronna Goodyera repens OC V - - 13. Kruszczyk rdzawoczerwony Epipactis atrorubens OC V - - 14. Gnieźnik leśny Neottia nidus-avis OC V - - 15. Perz sitowaty Elymus farctus - E E CR 16. Łoboda nadbrzeżna Atriplex litoralis - V E EN 40 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 17. Kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine OC - - - Kategorie zagrożenia na listach: PZ – Pomorza Zachodniego (Żukowski W., Jackowiak B., 1995), Pol. – Polska Czerwona Lista Roślin i Grzybów (Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda Wł., Szeląg Z., 2006); CzK – Polska Czerwona Księga Roślin (Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., 2001); kategorie zagrożenia: E – gatunek wymierający, krytycznie zagrożony (Declining – critically endangered): CR –gatunek krytycznie zagrożony (Critically endangered); EN – gatunek zagrożonym (Endangered); V – gatunek narażony (Vulnerable). OC – ochrona całkowita; OCz – ochrona częściowa, Na obszarze „3” oraz „4” stałemu monitoringowi podlegały populacje następujących gatunków roślin: kruszczyk rdzawoczerwony Epipactis atrorubens, perz sitowy Elymus farctus, solanka kolczysta Salsola kali, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare, łoboda nadbrzeżna Atriplex littoralis. W oparciu o założenia do prowadzenia monitoringu populacji gatunków wymienianych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, oraz zgodne z wymogami sporządzania raportów ze stanu ochrony siedlisk i gatunków przyjętych przez Komisję Europejską (Perzanowska 2010), dla każdego z monitorowanych gatunków wybrano stanowiska lub powierzchnie monitoringu. Monitoring gatunków uwzględnia również wytyczne Postanowienia RDOŚ z 6.06.2011r. Dla rozproszonych i pojedynczych stanowisk (mniej niż 10 stanowisk) kruszczyka rdzawoczerwonego Epipactis atrorubens, perzu sitowego Elymus farctus, solanki kolczystej Salsola kali i łobody nadbrzeżnej Atriplex littoralis, występujących w monitorowanym obszarze 1, 3 i 4 określono współrzędne geograficzne (GPS) stanowisk oraz wykonano zdjęcia Fot.16. Wiciokrzew pomorski Lonicera periclymenum - gatunek fitosocjologiczne (metodą Braun-Blanqueta). W monitorowany. Fot. Wojciech W.A.Kowalski. obszarze 1 pojedyncze stanowiska dotyczyły ponadto pływacza zaniedbanego Utricularia australis, gruszycznika jednokwiatowego Moneses uniflora, wiciokrzewu pomorskiego Lonicera periclymenum L., barwinka pospolitego Vinca minor L., kruszczyka szerokolistnego Epipactis helleborine, tajęży jednostronnej Goodyera repens. Dla bardzo licznej populacji paprotki zwyczajnej Polypodium vulgare wyznaczone zostały stałe powierzchnie monitoringu (2m x 2m). W obszarze „3” rozmieszczono sześć takich powierzchni, w obszarze „4”(referencyjnym) – trzy, w obszarze „1” – pięć. Określone zostały współrzędne geograficzne każdej powierzchni oraz wykonano zdjęcia fitosocjologiczne. Stanowiska monitoringu gatunków zostały naniesione na mapy GIS w układzie 1992. Monitoring populacji gatunków roślin prowadzono co najmniej dwukrotnie w pełni sezonu wegetacyjnego (czerwiec-sierpień). 41 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Poza wskazanymi gatunkami będącymi przedmiotem monitoringu, oceniono także stan populacji innych gatunków roślin chronionych, rzadkich lub zagrożonych, które odnotowano podczas prowadzonych obserwacji, takich, jak: turzyca piaskowa Carex arenaria, kocanki piaskowe Helichrysum arenarium, rukwiel nadmorska Cakile maritima, honkenia piaskowa Honckenya peploides. Zostały sporządzone karty obserwacji gatunków monitorowanych według przyjętych standardów zgodnych z metodyką raportowania określoną dla celów monitoringu gatunków Natura 2000. Oceniono stan zachowania gatunku, stan siedlisk, perspektywy ochrony. Ocena stanu gatunków roślin została dokonana na podstawie kryteriów: zasoby, warunki ekologiczne, stan zdrowotny(dla roślin kwiatowych), perspektywy zachowania i ochrony. Fot. 17. Gruszycznik jednokwiatowy Moneses uniflora na obszarze lasu gospodarczego, gatunek monitorowany. Fot. Danuta Piątkowska Ocena ogólna wyznaczana jest na podstawie najniższego parametru. 1. 2. 3. Torfowiec frędzelkowaty Sphagnum fimbriatum Torfowiec okazały Sphagnum riparium Torfowiec russowa Sphagnum russowii Takson nie występuje OG Takson nie występuje Ocena stanu gatunku* OG Liczba okazów w strefie monitoringu OG Wysoki poziom wód powierzchniowych w latach 20102011, w ekosystemie „oczka wodnego” przeznaczonego do zachowania będącego miejscem występowania taksonu spowodował zanik populacji gatunku na stanowisku. Czynnikiem niesprzyjającym jest także zmiana trofii ekosystemu. Łączna pow. stanowiska m2 Nazwa polska/nazwa łacińska Stan populacji gatunku w obszarze monitoringu Kod 2190 - Wilgotne zagłębienia międzywydmowe Lp. Kategoria ochrony Wykaz taksonów monitorowanych Siedlisko występowania Tab. 12. Wyniki badań i ocena stanu zachowania monitorowanych gatunków roślin na obszarze „1” w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013. r. - - - - - - - - - - - 42 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r 7. Babka piaskowa Plantago arenaria 8. Gruszycznik jednokwiatowy Moneses uniflora Trudna do oszacowania, ponad 2500-3000 egz. Pływacz zaniedbany Utricularia australis FV 32 Populacja zdecydowanie większa niż w roku 2012, około34-45 egz. roślin 6. >200 FV/U1 około 60 Trudna do oszacowania, ponad 400 Solanka kolczysta Salsola kali ssp. kali Kod 2180 – lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich, Kod 2130 – nadmorskie wydmy szare 5. Paprotka zwyczajna Polypodium vulgare Kod 2110 – inicjalne stadia nadmorskich wydm białych, kod 2120 – nadmorskie wydmy białe 4. Kod 2190 - Wilgotne zagłębienia międzywydmowe . U1/ U2 - Takson nie występuje - - - - - Bardzo liczna populacja egzemplarzy wegetatywnych i generatywnych zebrana w różnej wielkości płatach rozproszonych w enklawie boru sosnowego u podstawy wałów wydmowych z siedliskiem nadmorskiej wydmy szarej, po wschodniej stronie pasa technicznego Polskiego LNG. Populacja powiększająca bardzo dynamicznie zajmowaną powierzchnię. Bardzo liczna - około 30 ponad 450 FV OG Bardzo liczna populacja w siedlisku starszych stadiów nadmorskiej wydmy szarej, w luźnych zadrzewieniach sosnowych, a także w lasach na wałach wydmowych w różnych częściach obszaru „1” monitoringu Polskiego LNG - Populacja egzemplarzy roślin rozproszona, zasiedlająca strefę kontaktową z płatami inicjalnych stadiów nadmorskich wydm białych i u podstawy siedliska nadmorskiej wydmy białej. Na stanowiskach zazwyczaj kilka okazałych roślin, obwicie kwitnących i owocujących. OG Różnej wielkości płaty w ekosystemie „oczka wodnego” przeznaczonego do zachowania w całym jego obszarze, należące do jednej populacji. Stanowisko w bagiennym obniżeniu przy południowym ogrodzeniu terminala nie istnieje. Obszar występowania wód w ekosystemie ograniczył nieco powierzchnię występowania taksonu. Teren pozbawiony zastoiskowych wód powierzchniowych. 43 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Kod 2180 – lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich 50 do 200 FV - - - - Ocz. Jeden płat o powierzchni 60-70 m2 po północno-zachodniej stronie terenu inwestycyjnego terminala w obrębie starodrzewu sosnowego na wydmie. Kod 2180 – lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich około 60-70 ok. 10001100 FV OG Pięć płatów we wschodniej stronie obszaru – trzy wśród enklawy lasu gospodarczego u podnóża nadmorskiej wydmy szarej, po wschodniej stronie pasa technicznego Polskiego LNG oraz dwa w lasach południowowschodniej części terenu - 20 ok. 140 FV/ U2 OG Rozproszona populacja w całej monitorowanej strefie w północnej części obszaru monitoringu, po obu stronach pasa technicznego w siedlisku nadmorskiej wydmy szarej. Egzemplarze roślin wegetatywnych i generatywnych wystąpiły na wszystkich stanowiskach. 50 do 100, roślin na niektórych stanowiskach mniej liczne, lub brak osobników Kod 2130 – nadmorskie wydmy szare populacja generatywnych. FV/ U2 OG Takson nie występuje - - - - 9. Wiciokrzew pomorski Lonicera periclymenum OG Bardzo liczna populacja rozproszona w całej monitorowanej strefie, zarówno osobników młodych płożących się po podłożu oraz dorodnych egzemplarzy roślin pnących się po podporach różnych gatunków drzew. 10. Bagno zwyczajne Ledum palustre OG Takson nie występuje 11. 12. Barwinek pospolity Vinci minor Tajęża jednostronna Goodyera repens Kruszczyk 13. rdzawoczerwony Epipactis atrorubens 14. Gnieźnik leśny Neottia nidus-avis 44 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r Perz sitowaty Elymus farctus - 16. Łoboda nadbrzeżna Atriplex litoralis - Takson nie występuje Kruszczyk 17. szerokolistny Epipactis helleborine OG Dotychczas gatunek zarejestrowano i monitorowano na 4 stanowiska. W roku 2013 na żadnym ze stanowisk rośliny nie wykształciły pędów nadziemnych. W roku 2013 takson pojawił się na terenie na którym uprzednio nie występował. Pojawianie się bądź okresowy zanik roślin na niektórych stanowiskach jest związany z biologią gatunku. około 5 ok.100 U1 - - - - Kod 2180 – lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich, nasadzenia gospodarcze borów 15. Takson dotychczas w obszarze I monitoringu PLNG nie występował. W roku 2012 na drodze metaplantacji uformowano 2 płaty gatunku położone w strefie monitoringu. Kod 2110 – inicjalne stadia nadmorskich wydm białych, . xx/15 W roku 2013 brak roślin na 4 XX/ stanowis FV kach. Na stanowis ku (5) 18 egz. FV – stan właściwy; U1 – stan niezadowalający; U2 – stan zły Na podstawie przeprowadzonego monitoringu określonych gatunków roślin w sezonie wegetacyjnym w roku 2013 należy stwierdzić, że na obszarze „1” monitoringu PLNG: Zanik populacji torfowca frędzelkowatego Sphagnum fimbriatum jest wynikiem wysokiego stanu wód, zatopienia jego siedliska oraz zmiany trofii w ekosystemie. Proces nie wynika z realizacji budowy terminala, lecz jest konsekwencją ponadnormatywnych opadów atmosferycznych w roku 2011. Torfowiec frędzelkowy to gatunek związany z formacjami leśnymi i zaroślowymi, a nie siedlisk wodnych. Prawdopodobnie gatunek ten nie pojawi się na stanowisku w najbliższym okresie czasu. Stan populacji paprotki zwyczajnej, barwinka pospolitego oraz wiciokrzewu pomorskiego jest stabilny. W odniesieniu do tych taksonów obserwuje się poprawę stanu ich populacji. Fluktuacje w stanie populacji solanki kolczystej, pływacza zaniedbanego oraz obu gatunków kruszczyków są konsekwencją warunków ekologicznych i wynikają przede wszystkim z układu warunków meteorologicznych. Zarejestrowane stany mieszczą się w pojawiających się w przyrodzie okresowych zmianach w lokalnych populacjach. Istotnym czynnikiem był tu niedobór wody w fazie krytycznego rozwoju roślin, a na pogorszenie stanu pływacza wpłynął zbyt wysoki jej poziom i jej termika. 45 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Tab. 13. Wyniki monitoringu oraz ocena stanowisk wybranych gatunków roślin na obszarze „3”(III) i „4”(IV, referencyjnym) w okresie 01.10.2012 r. – 31.10.2013. r. Gatunek nazwa polska nazwa łacińska Nr stanowiska IV/Sk/1 III/Sk/1 Salsola kali solanka kolczysta III/Sk/2 III/Sk/3 III/Sk/4 III/Sk/5 III/Sk/6 IV/Ea/1 Epipactis atrorubens kruszczyk rdzawoczerwony IV/Ea/2 IV/Ea/3 IV/Ea/4 III/Ea/1 III/Ea/2 III/Ea/3 IV/Pv/1 Polyp odium vulgar e papro tka wycza jna III/Ea/4 IV/Pv/2 Siedlisko Pow. stanowiska (m2) Liczba okazów Ocena stanu gatunku Ocena stanu siedliska Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy białe (2120) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy białe (2120) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy 0 m2 zasypane 2 U1 U1 0 m2 zasypane 1m2 0 U2 U2 1 U2 U1 10 m2 8 FV FV 60 m2 30 FV FV 20 m2 11 FV FV 35 m2 9 U2 U1 10 m2 25 FV FV 10 m2 44 FV U1 15 m2 31 U1 U1 60 m2 127 FV FV 15 m2 35 FV FV 10 m2 15 FV FV 15 m2 28 FV U1 3 m2 3 U1 U2 4 m2 120 FV U1 4 m2 220 FV U1 46 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . IV/Pv/3 III/Pv/1 III/Pv/2 III/Pv/3 III/Pv/4 III/Pv/5 III/Pv/6 IV/1 IIIA/1 IIIA/2 IIIA/3 Elymus farctus perz sitowy IIIA/4 IIIA/5 IIIA/6 IIIA/7 IIIA/8 IIIA/9 IIIB/1 szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy szare (2130) Nadmorskie wydmy białe(2120) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy białe (2120) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy 4 m2 100 FV FV 4 m2 250 FV FV 4 m2 260 FV FV 4 m2 220 FV U1 4 m2 230 FV U1 4 m2 200 FV FV 4 m2 200 FV U1 0 m2 zasypane 100 m2 0 U2 U2 300 U1 U1 15 m2 100 FV U1 20 m2 380 FV FV 15 m2 250 FV FV 15 m2 200 U1 U1 18 m2 700 FV FV 100 m2 2000 FV FV 450 m2 1500 0 FV FV 15 m2 50 FV U1 15 m2 120 FV U1 47 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . IIIB/2 IIIB/3 IIIB/4 IIIB/5 FV – stan właściwy białe (2120) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy białe (2120) Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) Nadmorskie wydmy białe (2120) U1 – stan niezadowalający 15 m2 200 FV FV 15m2 150 FV FV 50 m2 180 FV FV 0 U2 U2 0m2 zniszczenie stanowiska U2 – stan zły Na podstawie przeprowadzonego monitoringu określonych gatunków roślin w sezonie wegetacyjnym w roku 2013 należy stwierdzić, że na obszarze „3” i „4” monitoringu PLNG na obszarze „3” i „4” (referencyjnym) populacja żadnego gatunku nie uległa zniszczeniu w wyniku procesu inwestycyjnego budowy Terminala LNG. W porównaniu do wyników monitoringu wykonanego w 2012 roku, na obszarze „3” odnotowano: stan populacji solanki kolczystej Salsola kali w 2013 roku podlegał dużym wahaniom. Sumarycznie odnotowano mniej okazów niż w 2012 roku, podobnie jednak najliczniejsza populacja występowała w zachodniej części obszaru „3”; stan populacji kruszczyka rdzawoczerwonego Epipactis atrorubens monitorowanych w 2013 roku na obu monitorowanych obszarach uległ poprawie, gdyż nastąpiło zwiększenie liczby osobników na stanowiskach, poprawa ich kondycji zdrowotnej, a także poprawa stanu siedlisk, na jakich gatunek ten występował; stan populacji paprotki zwyczajnej Poplypodium vulgare w 2013 roku nie uległ zmianie i był właściwy (FV). Natomiast na obu monitorowanych obszarach poprawił się stan siedliska na jakim występowała monitorowana paprotka zwyczajna gdyż usunięto podrost drzew wierzby wawrzynkowej i zalegający posusz; ogólnie stan populacji perzu sitowego Elymus farctus na monitorowanym obszarze „3” i „4” Fot. 18. Perzu sitowy Elymus fartus, gatunek monitorowany. Fot. Wojciech W.A. Kowalski. (referencyjnym) uległ poprawie, zwłaszcza w zachodniej części obszaru „3”. Zwiększyła się liczba osobników kwitnących i 48 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . owocujących. Jedno stanowisko uległo zniszczeniu (III A/5) na skutek prac realizowanych przez służby ochrony wybrzeża, a na jedynym monitorowanym stanowisku na obszarze „4” nie odnowiła się populacja w naturalny sposób zasypana piaskiem w 2012 roku; podobnie jak w roku 2010 oraz 2011 i 2012, w bieżącym okresie sprawozdawczym nie odnotowano stanowisk łobody nadbrzeżnej Atriplex littoralis; realizacja inwestycji wyraźnie ograniczyła w 2013 roku presję turystyczną, zmniejszyła penetrację, wydeptywanie oraz użytkowanie rekreacyjne siedlisk plażowych w sezonie turystycznym. Odbiło się to korzystnie na stanie chronionych siedlisk przyrodniczych, jak i monitorowanych gatunków roślin, zwłaszcza w zachodniej części obszaru „3”. Fot.19. Kruszczyk rdzawoczerwony Epipactis atrorubens – gatunek monitorowany. Fot. Urszula Banaś Stankiewicz. Fot. 20. Paprotka zwyczajna Polypodium vulgare w siedlisku wydmy szarej 2130*, gatunek monitorowany. 49 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.10. Stanowiska monitoringu gatunków roślin na obszarze „1”. Ryc.11. Stanowiska monitoringu gatunków roślin na obszarach „3” i „4”. 50 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 6. Monitoring grzybów i porostów Monitoring grzybów i porostów na obszarze „1” w okresie sprawozdawczym wykonano w oparciu o założenia metodyczne z uwzględnieniem wyników Postanowienia RDOŚ z dnia 6.06.2011r. Informacja o przedmiocie monitoringu, metodyka badań Na potrzeby monitoringu grzybów i porostów została uszczegółowiona przez specjalistów wykonujących badania metodyka, która uwzględnia właściwości ich biologii. Należy w tym miejscu dodać, że grzyby i porosty nie podlegają monitoringowi i raportowaniu w związku z obszarami Natura 2000, ponieważ organizmy te nie zostały uwzględnione w załącznikach do Dyrektywy Siedliskowej jako podlegające ochronie, lub których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony. Nie istnieje więc opracowana przez GIOŚ metodyka, według której miałyby być one monitorowane. Stosowana dotychczas przez specjalistów metodyka jest zgodna ze standardami zapisanymi w Postanowieniu RDOŚ z dnia 06.06.2011 r., tj: obserwacjami objęto wszystkie wyróżnione typy siedlisk przyrodniczych, tj. wydmy białe, wydmy szare, bór sosnowy, ols, zarośla wierzbowe, las mieszany, mszar w zagłębieniu międzywydmowym, murawy napiaskowe; badane są w przypadku grzybów wielkoowocnikowych: - zasoby: skład gatunkowy, dla gatunków rzadkich i chronionych – liczba stanowisk, liczba owocników, zajmowana przez nie powierzchnia; - stan siedliska - obecność gatunków roślin, z którymi grzyby wykazują biologiczne powiązanie; - warunki ekologiczne, rodzaj podłoża, gatunki towarzyszące czynniki abiotyczne i antropologiczne, inne informacje wg uznania w przypadku porostów badane są parametry: - zasoby: rozmieszczenie gatunku, liczba stanowisk gatunków; - obfitość występowania na pniu – wg. zmodyfikowanej skali ilościowości BRAUNBLANQUETA; - stałość - według stopni stałości BRAUN-BLANQUETA; - identyfikacja gatunków naziemnych i nadrzewnych; - ponadto: wielkości i barwa plech, obecność lub brak organów rozmnażania, zdrowotność.; - warunki ekologiczne, w których rosną plechy, np. wysokość na pniu, ekspozycja; - dokonuje się oceny uszkodzenia plech za pomocą wskaźnika ilustrującego stosunek żywych komórek glonów do komórek obumarłych. Monitoring porostów prowadzono na 19 stanowiskach w okresie od czerwca do września w 7 terminach. Wykonano ponadto ocenę stopnia uszkodzenia komórek glonowych 51 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . porostu testowego Hypogymnia physodes – pustułki pęcherzykowatej pobranych do badań jesienią 2012roku. Fot. 21. Berłóweczka frędzelkowana Tulostoma fimbriatum. Fot. Stefan Friedrich Porosty: 1. Płucnica islandzka 2. Płucnica darenkowa 3. Chrobotek leśny 4. Chrobotek najeżony 5. Chrobotek reniferowy 6. Płaskotka rozlana 7. Pawężnica psia 8. Pawężnica drobna Dla grzybów w okresie od 11.11.2012 r. do 24.10.2013 r. wykonano ok. 300 obserwacji na 92 powierzchniach monitoringowych – stanowiskach. Gatunki grzybów i porostów podlegające monitoringowi według Planu zadań ochronnych, to: Grzyby: 1. Gwiazdosz kwiatuszkowaty Geastrum floriforme 2. Gwiazdosz najmniejszy Geastrum minimum 3. Berłóweczka frędzelkowana Tulostoma fimbriatum Cetraria islandica Cetraria muricata Cladonia arbuscula Cladonia portentosa Cladonia rangiferina Parmeliopsis ambigua Peltigera canina Peltigera didactyla Spośród stwierdzonych 49 gatunków porostów w latach 2010-2013, monitoringiem objęto łącznie 15 gatunków porostów, w tym 9 gatunków chronionych, 1 zagrożony i 6 gatunków wskaźnikowych, występujących na 19 powierzchniach. Trzech gatunków porostów spośród wskazanych do monitoringu nie stwierdzono. Gatunki porostów monitorowane w 2013 roku - chronione, zagrożone, wskaźnikowe: 1. Cetraria aculeata płucnica kolczasta/ ochrona częściowa 2. Chaenotheca ferruginea trzonecznica rdzawa/ gat. wskaźnikowy 3. Cladonia foliacea chrobotek rosochaty/ gat. wskaźnikowy 4. Cladonia portentosa chrobotek najeżony/ ochrona częściowa 5. Cladonia rangiferina chrobotek reniferowy/ ochrona częściowa 6. Cladonia uncialis chrobotek gwiazdkowaty/ gat. wskaźnikowy 7. Evernia prunastri mąkla tarniowa/ gat. zagrożony, ochrona częściowa 8. Hypogymnia physodes pustułka pęcherzykowata/ gat. wskaźnikowy 52 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . 9. Parmelia sulcata tarczownica bruzdkowana/ gat. wskaźnikowy 10. Parmeliopsis ambigua płaskotka rozlana /ochrona ścisła 11. Peltigera canina pawężnica psia/ ochrona ścisła 12. Peltigera didactyla pawężnica drobna/ ochrona ścisła 13. Peltigera rufescens pawężnica ruda/ ochrona ścisła 14. Unsea sp. brodaczka/ ochrona ścisła 15. Xanthoria parietina złotorost ścienny/ gat. wskaźnikowy Wyniki badań Rok 2013 jest czwartym sezonem obserwacji. Na podstawie przeprowadzonego monitoringu obejmującego mikoflorę grzybów i porostów można stwierdzić: W roku sprawozdawczym w całej strefie monitoringowej stwierdzono łącznie 151 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, spośród których 13 gatunków to taksony nowe, nienotowane w ubiegłych latach, a 69 gatunków to taksony notowane rokrocznie w latach 2010-2013. Łącznie w czasie trwania monitoringu (2010-2013) stwierdzono 248 gatunków, spośród których tylko 142 było zanotowanych w badaniach mikologicznych w latach 2007-2008 wykonanych na potrzeby Raportu. Należy przypomnieć, że obszary badań w tych dwu okresach pokrywają się tylko w niewielkim stopniu – to jest w pasie o szerokości 100 m na zachód od granic obecnej inwestycji oraz na poboczach ul. Ku Morzu. Większa część terenu badana do Raportu, została zajęta przez inwestycję i grzybnie występujących tam gatunków grzybów uległy całkowitemu zniszczeniu. 90 gatunków obserwowanych w latach 2007-2008, w obecnie prowadzonym monitoringu, nie udało się ponownie odnaleźć. Różnice jakościowe i ilościowe mykobioty notowanej w kolejnych latach obecnego monitoringu, są naturalne i nie można na razie wyciągać wniosku o szkodliwym działaniu jakiegokolwiek czynnika. Z gatunków monitorowanych, już trzeci rok nie stwierdzono kustrzebki piaskowej Peziza ammophila (kategoria zagrożenia R). Podczas tegorocznych badań stwierdzono wszystkie trzy gatunki, wytypowane na podstawie badań przeprowadzonych w latach 2007-2008, do monitorowania i do metaplantacji, tj: berłóweczkę frędzelkowaną Tulostoma fimbriatum, gwiazdosza najmniejszego Geastrum minimum i gwiazdosza kwiatuszkowatego Geastrum floriforme. Wykonano też obserwacje stanowisk wykonanej w 2012 r. metaplantacji wskazanych gatunków. Nadal dobrze widoczne są stare, przesadzone tu w 2012 roku owocniki pałeczki i gwiazdoszy, z których uwolniły się już wszystkie zarodniki. Nie zaobserwowano młodych owocników przesadzonych gatunków grzybów. W obrębie siedlisk Natura 2000 założono 33 powierzchnie, na których odnotowano od 0 do 34 taksonów, w tym: 53 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . inicjalne stadia nadmorskich wydm białych (2110) oraz wilgotne zagłębienia międzywydmowe – nie stwierdzono żadnego gatunku; nadmorskie wydmy białe (2120)- 1-2 gatunków, nadmorskie wydmy szare (2130) - 5-28 gatunków, lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich (2190) - 8-30 gatunków ; antropogeniczne murawy napiaskowe - 14 gatunków. W związku z wysokim poziomem wody i zalaniem powierzchni obserwacyjnych założonych w olsie i zaroślach wierzbowych, nie przeprowadzono na nich obserwacji mikologicznych. Na obszarze monitoringu stwierdzono występowanie 49 gatunków porostów, wobec 67 gatunków, zanotowanych w okresie przedinwestycyjnym. Mniejsza liczba gatunków wynika z tego, że obszar monitoringu PLNG tylko w niewielkiej części pokrywa się z obszarem badanym przed rozpoczęciem inwestycji i jest kilkakrotnie powierzchniowo mniejszy. Występujące na badanym terenie porosty to gatunki pospolite i częste na obszarze całego kraju; o szerokiej skali ekologicznej, dobrze znoszące silną antropopresję . Najbogatsze w porosty są lasy i bory, natomiast na wydmach białych oraz w obrębie wilgotnych zagłębień międzywydmowych porostów nie stwierdzono; Nie stwierdzono trzech gatunków (Cetraria islandica, Cetraria muricata i Cladonia arbuscula) zaproponowanych w Planie działań ochronnych do monitorowania. Gatunki te będą nadal poszukiwane. Fot 22. Pawężnica ruda Peltigera rufescens, gatunek monitorowany. Fot. Anetta Wieczorek Fot 23. Chrobotek rosochaty Cladonia foliacea., gatunek wskaźnikowy. Fot. Anetta Wieczorek 54 WYNIKI MONITORINGU PRZYRODNICZEGO W ZAKRESIE BIOTYCZNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z REALIZACJĄ INWESTYCJI p.n. „TERMINAL REGAZYFIKACYJNY SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W ŚWINOUJŚCIU”. Okres sprawozdawczy: 01.11.2012r. – 31.10.2013r . Ryc.12. Stanowiska monitoringu grzybów na obszarze „1”. Ryc.13. Stanowiska monitoringu porostów na obszarze „1”. 55
