„ ZAPOBIEGANIE WYPADKOM ” program profilaktyczny realizowany na zajęciach z dziećmi w oddziale przedszkolnym i w świetlicy szkolnej. Zespół Szkół w Babkach Oleckich Na podstawie przewodnika metodycznego do programu „Podaruj dzieciom słońce 2003” opracowała: Dorota Klewicka. Wstęp O codziennych wypadkach niewiele się mówi. Są anonimowe, ale jak wszystkie inne dramatyczne. Corocznie ok. 120000 dzieci w wyniku urazów i zatruć wymaga leczenia szpitalnego. Wobec czego rodzice, ale także nauczyciele mogą i powinni mieć udział w znacznym zmniejszeniu ich ciężaru i ilości. W Polsce odnotowuje się corocznie rosnącą, dramatycznie wysoką liczbę wypadków, urazów i zatruć dzieci w domach, w najbliższym otoczeniu miejsca zamieszkania i w szkołach lub w drodze do niej. Wypadki, a nie choroby są główną przyczyną zgonów dzieci w wieku 0-18 (corocznie ok. 54% przypadków zgonów w tej grupie wiekowej). Dzieci na skutek kontaktu z niebezpiecznymi przedmiotami, substancjami, zwierzętami, ulegają poparzeniom, skaleczeniom, potłuczeniom, złamaniom, przygnieceniom, zatruciom, upadkom, pogryzieniom, zadławieniom. Na szczęście nie zawsze zagrożone jest życie, ale zawsze wypadkom towarzyszą ból, łzy, strach. W podstawie programowej wychowania przedszkolnego znajdują się zapisy odnoszące się do właściwego rozwoju fizycznego i społecznego oraz zalecenie odpowiedniej profilaktyki w zakresie kształcenia umiejętności oceny zachowań służących lub zagrażających zdrowiu. Program „Zapobieganie wypadkom” zawiera cele i treści dydaktyczne odpowiadające na potrzebę tworzenia bezpiecznego środowiska życia oraz kształtowania odpowiedniej postawy wobec sytuacji, w których powstały bądź mogą powstać zagrożenia. Dzieci z którymi pracuję pochodzą ze środowiska wiejskiego, w którym nie brak sytuacji i przedmiotów zagrażających zdrowiu czy nawet życiu, z rozmów z nimi wynika, że niejednokrotnie zetknęli się z niebezpiecznymi sytuacjami sami lub ich bliscy czy znajomi. Stąd też w ramach zajęć w oddziale przedszkolnym oraz w świetlicy ze starszymi dziećmi realizuję co roku tematy ujęte w programie. Cele programu „Zapobieganie wypadkom” 1. Dzieci uzyskują informacje o niebezpieczeństwie urazów i zatruć oraz o ich przyczynach. 2. Poznają konsekwencje działań ryzykownych, czyli takich, które często są przyczynami wypadków. 3. Znacząco podnoszą poziom ostrożności i wyobraźni o konsekwencjach działań i przebywania w pobliżu potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów, substancji i zwierząt. L.p. Temat zajęcia Cele (osiągnięcia uczestnika) Procedury osiągania celów Przewidywany termin 1. „Co może nam się stać, gdy jesteśmy nieostrożni?” 2. „Brak ostrożności, bałagan przyczyną wypadków”. Wypadki – jak się wystrzegać?” 3. - Dziecko wie, że gdy będzie nieostrożne może się nabawić różnych urazów, jak stłuczenia, skaleczenia, oparzenia, itp., - pozna okoliczności, w których można doznać urazu, - nazwie odczucia związane z powstaniem urazu: strach, ból, cierpienie. - Dziecko wie, że nieostrożność, bałagan i nadmierna ciekawość mogą prowadzić do urazów. - Dziecko wie, jakie przedmioty i sytuacje mogą zagrażać wypadkiem i urazem (przedmioty ostre, gorące, niestabilne), - potrafi wyjaśnić jak się posługiwać takimi przedmiotami, bądź jak ich unikać. Pogadanka, Wrzesień wypowiedzi na temat opowiadań: „Kacper z tatą na spacerze”, „Przygoda Amadeo”, zajęcia artystyczne. Pogadanka, historyjki obrazkowe. Wrzesień Praca plastyczna, Październik ekspozycja prac, pogadanka. 4. 5. 6. „Postępowanie w sytuacji zagrożenia i po wypadku – wezwanie pomocy”. - Dziecko wie, że gdy ulegnie wypadkowi (nawet z pozoru niegroźnemu) powinno powiadomić o tym rodziców, - wie, że gdy w jego obecności coś niebezpiecznego się stanie, powinno natychmiast powiadomić o tym dorosłych i spokojnie, rzeczowo opowiedzieć, co się stało. „Bałagan - Dziecko wie, że przyczyną bardzo częstą wypadków”. przyczyną wypadków jest bałagan, - wie, że nowe albo inaczej zaaranżowane pomieszczenie może być miejscem potencjalnie niebezpiecznym. „Bezpieczny - Dziecko wie, że dom – szukamy niektóre przedmioty przedmiotów w znajdujące się w jego domu, które domu mogą być mogą być niebezpieczne, przyczyną - poznaje sposoby wypadku”. powstawania urazów, do jakich może dochodzić w ich domach w przypadkach niewłaściwego posługiwania się wybranymi przedmiotami. Ćwiczenia symulacyjne, pogadanka. Październik Ćwiczenia symulacyjne, pogadanka. Listopad Prezentacja prac plastycznych, pogadanka. Listopad 7. 8. 9. „Niebezpieczne - Dziecko wie, że lekarstwa”. próby samodzielnego używania lekarstw prowadzą do bardzo groźnych zatruć. „Właściwe -Dziecko wie, że postępowanie z lekarstwa można lekarstwami”. zażywać tylko, gdy przepisze je lekarz i poda mu je ktoś z rodziców, - wystrzega się nieznanych przedmiotów, które mogą być lekarstwami. „Potłuczenia, - Dziecko wie, że do zwichnięcia, potłuczeń zwichnięć złamania”. złamań dochodzi wtedy, gdy potykamy się, jesteśmy popychani, przypadkowo tracimy równowagę, bawimy się „na wysokości”, - wie, jakie urazy powstają po upadkach w sali i boisku przedszkolnym, w domu i na podwórku (potłuczenia, siniaki, otarcia naskórka i guzy, złamania zwichnięcia), - wie, że zabawa na wysokości: balkony, huśtawki, zjeżdżalnie, drabinki, płoty, dachy, drzewa, itp. grozi upadkiem. Słuchanie bajki o Grudzień Adasiu Łakomczuchu, pogadanka. Zagadki, pogadanka. Grudzień Spacer, obserwacja, pogadanka. Styczeń 10. „Bezpieczny dom – odpowiadamy za bezpieczeństwo rodzeństwa i rodziców”. - Dziecko wie, jakie sytuacje w domu sprzyjają urazom: manipulowanie różnego rodzaju sprzętem bez nadzoru rodziców, przeszkadzanierozpraszanie uwagi rodziców, gdy oni zajmują się na przykład gotowaniem, naprawami, itp., - wymieni kilka sytuacji, w których jego działania i przedmioty mogą stać się przyczyną urazów jego i innych domowników, - wie, co wszyscy w domu powinni robić, aby nie dochodziło do urazów. Teatrzyk: „Kasia Styczeń pomaga rodzicom”, pogadanka na temat serii obrazków. 11. „Skaleczenia – kiedy i z jakich przyczyn powstają, jak postępować po skaleczeniu”. - Dziecko wie, że ostre przedmioty mogą spowodować skaleczenie: np. nóż, nożyczki, gwóźdź, drut, drewniane drzazgi, szkło, nawet kartka papieru, itp., - wie, że aby uniknąć skaleczenia trzeba bardzo uważnie posługiwać się ostrymi przedmiotami, - wie, że po skaleczeniu trzeba poprosić rodzica, by obejrzał ranę i jeśli trzeba przemył i odpowiednio opatrzył. Zagadki, rysowanie plakatów, rozmowa. Luty 12. „Prąd elektryczny”. 13. „Groźne rośliny”. - Dziecko wie, że każda zabawa gniazdkiem elektrycznym jest bardzo niebezpieczna, - wie, że podłączać przewody elektryczne mogą tylko rodzice, - wie, że prąd elektryczny, jeśli przepłynie przez nasze ciało spowoduje silny wstrząs, czasem poparzenie, - wie, gdzie poza gniazdkiem elektrycznym płynie prąd – akumulatory, różne baterie, wszelkie przyrządy i maszyny zasilane elektrycznie, - wie, że najsilniejszą iskrą elektryczną jaką można zobaczyć są pioruny w czasie burzy. - Dziecko wie, że niektóre rośliny mogą wywołać zatrucie – grzyby, wilcze jagody i inne, - wie, że nawet znane rośliny i owoce trzeba przed zjedzeniem dokładnie umyć (ze względu na coraz częściej stosowane do ich przechowywania substancje konserwujące). Słuchanie Luty wiersza Tuwima: „Pstryk”, rozmowa, zagadki rysunkowe i słowne. Zabawa dydaktyczna z piłką i serią obrazków, pogadanka. Marzec 14. „Szkodliwe pokarmy”. 15. „Pij tylko dobrze sprawdzone napoje”. -Dziecko wie, że do zatrucia dochodzi nie tylko po spożyciu roślin, o których wcześniej była mowa, ale też po spożyciu nadpsutych, nieświeżych i przeterminowanych pokarmów, - wie, że zatrucie objawia się bólem brzucha, biegunką, wymiotami, - wie, że każdy przypadek zatrucia trzeba zgłosić opiekunowi (rodzicowi) i na ogół skonsultować z lekarzem. - Dziecko poznaje i utrwala hasło: „Pij tylko dobrze sprawdzone napoje”, - potrafi uzasadnić, że każde opakowanie z kartonu lub nieprzezroczyste naczynie może zawierać przypadkowo przelany inny płyn, który może okazać się trujący albo żrący. Pogadanka. Marzec Pogadanka na temat opowiadania: „Remont u Marcysi”. Kwiecień 16. Bezpieczna droga do przedszkola”. - Dziecko poznaje lub powtarza wiadomości o bezpiecznym poruszaniu się po ulicy, - poznaje lub powtarza wiadomości o pasach dla pieszych, sygnalizacji świetlnej, przechodzeniu przez jezdnię, wie, że w pobliżu jezdni ani na chodniku nie można się zagapić, by nie zderzyć się z inną osobą, potknąć, wpaść na coś, zderzyć się, itp., - wie, że zimą z dachów mogą spaść sople, czapy śniegu. 17. „Jazda na - Dziecko wie, że rowerze, desce, można bezpieczniej rolkach, itp.” jeździć na rowerze, rolkach lub desce, jeśli się ma kask, ochraniacze, a na rowerze ponadto światła odblaskowe. 18. „Ogień”. -Dziecko wie, że każda zabawa zapałkami, zapalniczką i każdym innym źródłem ognia jest niezwykle ryzykowana. Zagadki, ćwiczenia praktyczne w przechodzeniu przez jezdnię (spacer), szukanie odpowiedzi na hipotetyczne pytanie, pogadanka. Kwiecień Praca plastyczna, Maj pogadanka. Pogadanka z Maj wykorzystaniem serii obrazków, praca plastyczna. 19. „Wieś i gospodarstwo rolne – maszyny, zwierzęta”. - Dziecko poznaje Pogadanka, sytuacje szczególnie zagadki zagrażające rysunkowe. wypadkami i urazami związane z mieszkaniem na wsi i pracą gospodarstwa rolnego: praca maszyn rolniczych, pożary, możliwy kontakt z dzikimi zwierzętami, zwiększona możliwość zaginięcia lub utonięcia, - wie, że nie powinno oddalać się od rodziców bez ich zgody i zachować większą ostrożność w słabiej sobie znanym środowisku miejskim. Czerwiec 20. Niebezpieczne zwierzęta domowe”. - Dziecko wie, że zwierzęta domowe, czasem nie zachowują się tak, jak byśmy chcieli i mogą pogryźć, podrapać, - wie, że nie wolno zbliżać się do nieznajomych psów i próbować je głaskać, karmić, a tym bardziej drażnić w jakikolwiek sposób, - wie, że jeśli poczuje się zagrożone przez nieznajomego psa (który na przykład będzie warczał lub w inny sposób demonstrował agresję) powinno natychmiast poprosić dorosłego o pomoc. Ćwiczenia Czerwiec praktyczne w przyjmowaniu pozycji tzw. ”żółwika”, pogadanka, praca plastyczna.