Dr Marta Soniewicka Katedra Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego [email protected] Dyżur: środy, godz. 16-17, pok. 303, ul. Bracka 12 Etyka i bioetyka prawnicza Główne wyzwania moralne dla prawa początku 21 wieku Semestr letni 2012 (sala 219, Olszewskiego 2; środy 13:45-16) Spis zagadnień I. Rozumowania i sądy moralne 1. Etyka a moralność 2. Bioetyka 3. Racje i motywy działań moralnych 4. Problem uzasadnienia norm moralnych 5. Koncepcja natury człowieka 6. Powinność, odpowiedzialność 7. Rola prawa (paternalizm prawniczy, tolerancja) II. Główne nurty współczesnej etyki 1. Maksymalizacja użyteczności (utylitaryzm) 2. Uprawnienia i wolności (libertarianizm vs. liberalizm Rawlsowski; możliwości Sena) 3. Obowiązki (deontologia kantowska) 4. Cnoty (współczesny arystotelizm) III. Tortury i terroryzm IV. Sprawiedliwość w czasach globalizacji 1. Formalna, materialna, proceduralna 2. Sprawiedliwość naprawcza, zemsta 3. Zasługi 4. Potrzeby 5. Uczciwe ceny? 6. Obowiązek pomocy bliskim i obcym 7. Ruch oburzonych V. Odpowiedzialność korporacji – wyzysk, katastrofy ekologiczne itp. 1. Etyka biznesu 2. Filantropia 3. Odpowiedzialność i rozliczalność korporacji VI. Dyskryminacja 1. Pojęcie 2. Akcje afirmatywne (polityka preferencji) 3. Równość 4. Społeczeństwo ślepe na kolory 5. Społeczeństwo ślepe na płeć 1 VII. Genetyka kliniczna 1. Dyskryminacja genetyczna 2. Eugenika 3. Udoskonalanie natury ludzkiej 4. Prywatność genetyczna VIII. Prokreacja medycznie wspomagana, przerywanie ciąży 1. Zapłodnienie in vitro, prawny status embrionów 2. Macierzyństwo zastępcze – problem macierzyństwa 3. Banki spermy – problem ojcostwa 4. Przerywanie ciąży 5. Genetyczne testy reprodukcyjne (badania prenatalne, prekoncepcyjne) 6. Szkoda przez urodzenie IX. Prawo do zdrowia 1. Dystrybucja usług medycznych 2. Dostępność tanich leków dobrej jakości 3. Epidemie – przymusowe kwarantanny, szczepienia 4. Dawcy organów, transplantacje X. Eutanazja, uporczywa terapia, opieka paliatywna XI. Swoboda wypowiedzi, swoboda ekspresji 1. Penalizacja zaprzeczania zbrodniom ludobójstwa (kłamstwo oświęcimskie) 2. Obrażanie uczuć religijnych, obrażanie narodu 3. Pornografia XII. Prawa zwierząt Warunki zaliczenia przedmiotu: Egzamin pisemny (test wielokrotnego wyboru) z omawianych zagadnień (podstawą wykłady) Dla chętnych (nieobowiązkowo): możliwość zaliczenia przedmiotu pracą zaliczeniową, jeśli zostanie oceniona na 5 lub 4,5; prace zaliczeniowe na ocenę 4 i 3,5 dają możliwość egzaminu ustnego; prace zaliczeniowe na ocenę 3 dają dodatkowe 3 punkty na egzamin. Warunki złożenia pracy zaliczeniowej: Egzamin w formie pracy zaliczeniowej dotyczy tylko studentów uczestniczących w wykładach Praca na jeden z tematów poruszanych na zajęciach (temat musi być skonsultowany i zatwierdzony przez prowadzącego do 15.04.2012) Konstrukcja pracy: omówienie jakiegoś trudnego przypadku ilustrującego problemy omawiane na zajęciach, przedstawienie dylematu oraz argumentacji etycznej i prawnej Praca złożona u prowadzącego (w formie elektronicznej i w formie wydruku) do 15.05.2012 Objętość: 10000-12000 znaków ze spacjami; czcionka Times New Roman 12, odstęp 1,5; przypisy na końcu strony, bibliografia na końcu pracy Oprócz tematów z zajęć możliwe też prace związane z następującymi tematami: 1. Karanie, kara śmierci 2. Religia i państwo 3. Związki partnerskie 4. Komórki macierzyste, badania na embrionach 5. Seksualność (prostytucja, homoseksualizm) a prawo 6. ACTA – spór o wolność w Internecie czy o wolność piractwa 7. Żywność modyfikowana 8. Obywatelskie nieposłuszeństwo 2