Pomoc publiczna

Regionalny Program Operacyjny Województwa
Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020
Pomoc publiczna w ramach konkursu nr
RPKP.01.06.02-IZ.00-04-028/16
Toruń, 15 lutego 2017 r.
Podstawy pomocy publicznej
Ocena polega czy pomoc publiczna jest zgodna z:
rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 września 2015 r.
w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach celu
tematycznego 3 w zakresie wzmacniania konkurencyjności
mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców w ramach
regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1377),
dalej: rozporządzenie rpi, albo
rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 2 grudnia 2015 r.
w sprawie udzielania pomocy na wspieranie innowacyjności oraz innowacje
procesowe i organizacyjne w ramach regionalnych programów operacyjnych na
lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 2010), dalej: rozporządzenie na innowacje.
Pomoc de minimis może być zastosowana jedynie uzupełniająco i przy
ograniczonej intensywności wsparcia.
Regionalna pomoc inwestycyjna
Na poziomie prawa krajowego:
Warunki pomocy określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3
września 2015 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach celu
tematycznego 3 w zakresie wzmacniania konkurencyjności mikroprzedsiębiorców, małych i
średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 20142020 (Dz. U. poz. 1377)
Na poziomie prawa unijnego:
Konieczność przestrzegania warunków wynikających z rozdziału I i III (sekcja 1)
rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre
rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu
Wykluczenia podmiotowe
• Trudna sytuacja ekonomiczna
-art. 2 pkt 18 rozporządzenia 651/2014. Zob. również sekcję B
Formularza informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc
inną niż pomoc w rolnictwie lub rybołóstwie, pomoc de minimis lub
pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołóstwie.
• Obowiązek zwrotu wynikający z decyzji Komisji Europejskiej
• Beneficjenci, którzy dokonali lub planują delokalizację
4
Wykluczenia przedmiotowe
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Produkcja produktów rolnych
Rybołówstwo i akwakultura
Pomoc na działalność eksportową
Hutnictwo żelaza i stali
Sektor węglowy
Sektor budownictwa okrętowego (stoczniowy)
Sektor włókien syntetycznych
Sektor transportu i związanej z nim infrastruktury
Sektor energetyczny (wytwarzanie energii, jej dystrybucja i
infrastruktura)
5
Transport + związana z nim infrastruktura
Art. 2 pkt 5 i pkt 45 GBER
Transport oznacza transport:
 pasażerski powietrzny, morski, drogowy, kolejowy lub wodny śródlądowy,
 towarowy transport zarobkowy.
W ścisłym rozumieniu wg klasyfikacji NACE:
 transport lądowy oraz rurociągowy (wyjątek: działalność taksówek
osobowych, działalność usługowa związana z przeprowadzkami, transport
rurociągowy),
 transport wodny,
 transport lotniczy (wyjątek: kosmiczny).
6
Transport + związana z nim infrastruktura
„Związana infrastruktura” – infrastruktura, która jest konieczna i
używana do dostarczania usług transportowych
szerokie ujęcie, czyli nie tylko infrastruktura wchodząca ściśle w
zakres działalności z NACE (np. tory w przypadku transportu
kolejowego)
Przykłady:
 infrastruktura niezbędna do obsługi transportu multimodalnego, w
tym np. parkingi, rampy, place składowe i przeładunkowe, drogi
wewnętrzne, tory kolejowe, magazyny
 wyposażenie terminali (np. dźwigi, żurawie samochodowe, wozy
podnośnikowe, lokomotywy manewrowe, bramowe suwnice
kontenerowe
7
Energetyka
 Sektor wytwarzania energii, jej dystrybucji i infrastruktury (kod NACE 35)
 zastosowanie przepisów dotyczących
energetycznym (sekcja 7 GBER i EEAG)
pomocy
publicznej
w
sektorze
 przedsiębiorca działa w innym sektorze (np. chemicznym), ale sprzedaje
nadwyżki energii wyprodukowanej na własne potrzeby – może uzyskać RPI
wyłącznie w zakresie działalności podstawowej (w przypadku pomocy dotyczącej
produkcji energii ocena w oparciu o reguły środowiskowe)
 przedsiębiorca nie działa w sektorze produkcji i dystrybucji energii, ale część
kosztów dotyczy budowy infrastruktury do wytwarzania energii wykorzystywanej
wyłącznie na jego potrzeby (nie będzie sprzedawał na zewnątrz) – może uzyskać
RPI tylko w zakresie części nie związanej z wytwarzaniem energii
 bez znaczenia, czy energia wykorzystywana na własne potrzeby czy sprzedaż
innym użytkownikom
 możliwość oddzielenia instalacji służącej do produkcji energii wraz z odrębnymi
kosztami kwalifikowanymi i ocena zgodności pomocy w oparciu o sekcję 7 GBER
8
Efekt zachęty
Aby mieć pewność, że pomoc jest niezbędna i zachęca do rozwoju
dalszej działalności lub projektów, niniejsze rozporządzenie nie
powinno mieć zastosowania do pomocy na działalność, którą i tak
beneficjent by prowadził, nawet w przypadku braku pomocy. Pomoc
powinna być wyłączona z obowiązku zgłoszenia na mocy niniejszego
rozporządzenia tylko wówczas, gdy prace dotyczące realizacji
projektu lub działań objętych pomocą rozpoczęto po przedłożeniu
przez beneficjenta pisemnego wniosku o pomoc
9
Efekt zachęty
 Pisemny wniosek o udzielenie pomocy przed rozpoczęciem prac
nad projektem. Niezbędne informacje we wniosku:





nazwa i rozmiar przedsiębiorstwa;
opis projektu, w tym data jego rozpoczęcia i zakończenia;
lokalizacja projektu;
wykaz kosztów kwalifikowanych;
rodzaj pomocy (forma) oraz kwota pomocy.
 W ramach niniejszego konkursu wniosek o udzielenie pomocy
stanowi wniosek o dofinansowanie projektu
10
Efekt zachęty
 Ustalenie czy zachowano efekt zachęty wymaga w pierwszej
kolejności ustalenia zakresu rzeczowego danego projektu

Wszystkie fazy inwestycji objętej dofinansowaniem stanowią
element projektu, bez względu na ich technologiczną wagę i rolę
w procesie inwestycji, jeżeli są częścią ogólnego planu
 Ocenie podlegają obiektywne okoliczności, a nie motywacja
beneficjenta, dlatego ocena spełnienia kryterium efektu zachęty
nie może być uzależniona od subiektywnych zamiarów (wyrok
WSA w Rzeszowie z dnia 17.01.2017 r., sygn. akt I SA/Rz 964/16)
11
Rozpoczęcie realizacji inwestycji
 Rozpoczęcie prac:
 rozpoczęcie prac budowlanych związanych z inwestycją lub
 pierwsze wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń lub
 inne zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna,
- w zależności od tego co nastąpi najpierw.
 Za rozpoczęcie prac nie uznaje się:


kupna gruntu,
prac
przygotowawczych,
takich
jak
uzyskiwanie
i wykonywanie wstępnych studiów wykonalności.
12
zezwoleń
12
Rozpoczęcie realizacji inwestycji
 Przy zawarciu umowy – przesądzenie czy jest to „pierwsze
wiążące zobowiązanie”, niekoniecznie zależy od formalnej
klasyfikacji umowy, ale od warunków w niej zawartych
 „Nieodwracalność inwestycji” – niemożność jednostronnego
wycofania się bez poniesienia znacznej szkody
 Prace uważa się za rozpoczęte jeśli zobowiązania wynikające z
umowy są tego rodzaju, że z ekonomicznego punktu widzenia
powodują
trudności
z
wycofaniem
się
z realizacji projektu, w szczególności gdyby w wyniku wycofania
się z inwestycji została utracona znaczna kwota pieniędzy.
 Sam fakt, że prace rozpoczęte przed realizacją projektu są niskiej
wartości (stanowią 10 % całkowitych kosztów projektu) nie jest
wystarczający do uznania, że nie doszło do rozpoczęcia prac nad
projektem (zob. wyrok Sądu z 19.03.2013 r. T-551/10)
13
Rozpoczęcie realizacji inwestycji
 Problematyczne przykłady:
 ogłoszenie przetargu, zaproszenie do składania ofert (czy
samo
zaproszenie
skutkuje
prawnie
wiążącym
zobowiązaniem?)
 zatrudnienie części pracowników przed złożeniem wniosku
(istotne czy w świetle przepisów krajowych umowy mogą
być w każdym czasie rozwiązane bez finansowych
konsekwencji dla przedsiębiorcy)
14
14
Inwestycja początkowa
 Dopuszczalne w konkursie dwie formy:
- Zasadnicza zmiana procesu produkcyjnego,
-Dywersyfikacja produkcji
 Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej beneficjent jest
zobowiązany do wyboru jednego typu projektu.
15
Inwestycja początkowa
Zasadnicza zmiana
istniejącego zakładu
całościowego
procesu
produkcyjnego

brak definicji zasadniczej zmiany

powinna być związana z całym „procesem produkcyjnym” a nie samym
„produktem” i być „zasadnicza”

zwykła wymiana poszczególnych elementów procesu produkcyjnego bez
jego całościowej zmiany będzie stanowiła zwykłą inwestycję
odtworzeniową, która nie jest kwalifikowalna
16
Inwestycja początkowa
 Przykłady :
-
z zasadniczą zmianę dotyczącą całościowego procesu produkcyjnego mamy do
czynienia w sytuacji wprowadzenia innowacyjnej technologii obróbki łupkowych płytek
dachowych w miejsce stosowanej technologii ręcznej (zob. decyzję KE z 8 marca 2006 r.
w sprawie C 31/2004 Schiefergruben Magog),
-
również wprowadzenie nowej technologii produkcyjnej opartej na modułach, która
zastąpiła dotychczas stosowany proces produkcyjny na platformie zostało uznane przez
KE w decyzji SA.32169 – Germany – LIP – Aid to Volkswagen Sachsen GmbH za
zasadniczą zmianę dotyczącą całościowego procesu produkcyjnego. Dzięki
wprowadzonym zmianom beneficjent wsparcia był bowiem w stanie produkować
modele samochodów należące do różnych segmentów, dzięki czemu mógł reagować na
popyt na rynku w sposób bardziej elastyczny,
17
Inwestycja początkowa
- w decyzji SA.39009 (2014/N) – Slovakia- LIP – Aid to Duslo, a.s. KE uznała za zasadniczą
zmianę procesu produkcyjnego projekt zakładający demontaż starej linii produkcyjnej i
wprowadzenie rozwiązań opartych na BAT co według założeń Wnioskodawcy miało
umożliwić ulepszenie kilku etapów procesu produkcyjnego i doprowadzić tym samym do
znacznego wzrostu wydajności energetycznej podczas całego procesu produkcyjnego i
zmniejszenia generowanych w jego toku zanieczyszczeń. Ponadto wprowadzone zmiany
zwiększą bezpieczeństwo produkcji i umożliwią zwiększenie skali produkcji,
- z kolei w decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie
SA.34764 (2012/N) – Aid to Europac Kraft Viana S.A. Portugal KE zakwestionowała
zaklasyfikowanie jako zasadniczej zmiany procesu produkcyjnego inwestycji polegającej na
optymalizacji istniejących zdolności produkcyjnych poprzez zredukowanie istniejących w
procesie produkcyjnym „wąskich gardeł”. W ocenie KE pojęcia optymalizacja procesu
produkcyjnego i zasadnicza zmiana procesu produkcyjnego wzajemnie się wykluczają.
Inwestycja początkowa
W przypadku pomocy przyznanej na zasadniczą zmianę procesu produkcji koszty
kwalifikowalne muszą przekraczać koszty amortyzacji aktywów związanej z
działalnością podlegającą modernizacji w ciągu poprzedzających trzech lat
obrotowych
UWAGA – KE wymaga monitorowania zarówno na etapie składania wniosku, jak
i po realizacji projektu.
Koszty amortyzacji, w przypadku pomocy przyznanej na zasadniczą zmianę procesu
produkcji należy obliczać w odniesieniu do trzech lat podatkowych
poprzedzających rozpoczęcie prac nad projektem
Inwestycja początkowa
 Zgodnie z wyjaśnieniami KE, zasadnicza zmiana procesu produkcji odnosi się
zawsze do danego produktu. W związku z tym, określając koszty należy brać pod
uwagę aktywa związane z procesem produkcji danego produktu, przy czym
zasadniczą kwestią jest to, czy dany składnik aktywów jest związany z działalnością
podlegającą modernizacji, tzn. będzie wykorzystywany do działalności związanej z
nowym procesem produkcyjnym. Do obliczeń kosztów amortyzacji należy stosować
proporcjonalne wykorzystanie składnika aktywów.
 Jeśli projekt inwestycyjny można uznać za zasadniczą zmianę całościowego
procesu produkcji, a tym samym inwestycja ta może zostać uznana za inwestycję
początkową, przedsiębiorca przy obliczaniu wysokości kosztów kwalifikowalnych
powinien wziąć pod uwagę amortyzację wszystkich aktywów związanych z
działalnością podlegającą modernizacji, przy uwzględnieniu proporcjonalnego
wykorzystania danych składników aktywów. Przykładowo, jeżeli pewna część
wyposażenia, nie jest związana z działalnością, która będzie zmodernizowana,
koszty amortyzacji tych składników aktywów nie muszą być brane pod uwagę.
Inwestycja początkowa
 Wyliczenie amortyzacji powinno się opierać na rzetelnych, wykonanych w dobrej
wierze szacunkach, z uwzględnieniem standardowych zasad amortyzacji zgodnie z
prawem podatkowym, które obowiązuje w danym państwie członkowskim.
Inwestycja początkowa
 Dywersyfikacja produkcji zakładu poprzez wprowadzenie
produktów dotąd nie wytwarzanych

rozszerzenie oferty produktowej o produkt dotychczas nie wytwarzany w
zakładzie

„produkt dotychczas nie wytwarzany” – bez odniesienia do kodów NACE;
nie dotyczy niewielkich zmian/nieznacznych innowacji produktu, np.
wyglądu / stylistyki produktu

na ogół zakup maszyn, narzędzi oraz wartości niematerialnych i prawnych

Przykład (na ogół w sektorze motoryzacyjnym):
 nowy model (nowa wersja) samochodu o kilku nowych cechach (linia
nadwozia, kolor, wykończenie wnętrza, dodatkowy zakres opcji do
wyboru), który nie był wcześniej w zakładzie wytwarzany (N
633/2008)
22
Inwestycja początkowa
 w ocenie KE za produkt uprzednio nieprodukowany w zakładzie nie
powinien być uważany produkt, który został jedynie nieznacznie
zmieniony w wyniku rutynowych zmian
 Ocena, czy produkt jest nowy nie sprowadza się jedynie do
klasyfikacji NACE – przykładowo jeżeli przedsiębiorstwo produkuje
zupy i buliony to może otrzymać wsparcie na produkcję sztucznego
miodu (wszystkie wymienione produkty wchodzą w zakres tego
samego kodu NACE – C.1089 – Wytwarzanie innych produktów
żywnościowych)
23
Inwestycja początkowa

Przy dywersyfikacji część aktywów służących do dotychczasowej produkcji jest
na ogół nadal wykorzystywana do nowego produktu, np. grunty, budynki
wykorzystywane do produkcji produktu A są całkowicie albo częściowo
wykorzystywane do produkcji produktu B (reused assets)

GBER nie wymaga aby aktywa wykorzystywane dotychczas były ponownie
używane; jeśli jednak tak jest:
koszty kwalifikowane muszą przekraczać o co najmniej 200% wartość
księgową aktywów, które są ponownie wykorzystywane, odnotowaną w
roku obrotowym poprzedzającym rozpoczęcie prac

W przypadku kombinacji (obecne + nowe aktywa) – wartość tych nowych
musi być 3-krotnie wyższa od ponownie wykorzystywanych (np. 15 mln € ↔
45 mln €)

Jeśli aktywa są wykorzystywane częściowo (np. budynek, maszyna) – wartość
księgowa ustalana proporcjonalnie.
24
Koszty kwalifikowane inwestycji
 rzeczowe aktywa trwałe (wartości materialne):
- grunty,
- budynki i budowle,
- maszyny/urządzenia.
 wartości niematerialne i prawne:
- prawa patentowe (dotyczące wynalazków, utworów),
- licencje (np. na program komputerowy),
- know – how,
- nieopatentowana wiedza techniczna.
 koszty leasingu/najmu/dzierżawy maszyn, urządzeń, gruntów oraz budynków
Nabywane aktywa nie muszą być nowe w przypadku zakupu przez MŚP
25% wkład własny wolny od wszelkiego publicznego finansowania (free of
any public support)
25
Koszty kwalifikowane inwestycji
Najem / dzierżawa / leasing:
 gruntów i budynków – musi trwać co najmniej 5 lat (MŚP –
3 lata) od przewidywanego terminu zakończenia inwestycji
 instalacji i maszyn – musi mieć formę leasingu finansowego
i obejmować opcję zakupu aktywów po wygaśnięciu umowy
Wartości niematerialne i prawne:
 MŚP – można uwzględnić całkowite
 muszą pozostać związane z danym obszarem objętym pomocą (zakaz
przenoszenia do innych regionów)
 muszą być włączone do aktywów beneficjenta pomocy
i pozostać związane z projektem, na który przyznano pomoc przez co
najmniej 5 lat (MŚP – 3 lat
26
26
Koszty kwalifikowane inwestycji w praktyce
Inwestycje produkcyjne – zazwyczaj grunty, budowle, budynki,
maszyny/urządzenia
Inwestycje usługowe (np. centra finansowe, doradcze, księgowe,
wsparcia procesów biznesowych) – na ogół zakup:
 infrastruktury technicznej (telefony, centrale telefoniczne),
 sprzętu biurowego / wyposażenia technicznego (komputery, biurka,
krzesła, szafy, drukarki, faksy, itp.),
 wynajem powierzchni biurowych
Art. 7 GBER
dokumentacja dotycząca kosztów kwalifikowanych musi być klarowna,
szczegółowa i aktualna.
27
27
Przykłady kosztów operacyjnych (niekwalifikowanych):











koszty uzyskania decyzji administracyjnych,
koszty poniesione na informację i promocję projektu (tablice informacyjne),
koszty sporządzenia dokumentacji powykonawczej,
koszty związane z wyłonieniem wykonawcy (przygotowanie SIWZ,
przeprowadzanie przetargów),
wydatki administracyjne, opłaty czynszowe, opłaty za wynajem, energię oraz
ogrzewanie w okresie przygotowania bądź realizacji projektu nowej
inwestycji,
budynki prefabrykowane dla pracowników,
prowadzenie rachunkowości projektu,
adaptacja pomieszczeń biurowych do potrzeb pracowników uczestniczących
w przygotowaniu/realizacji nowej inwestycji,
opłaty z tytułu ubezpieczeń i gwarancji związanych z realizacją nowej
inwestycji,
odsetki od kredytów zaciągniętych w celu realizacji nowej inwestycji,
wydatki związane z otwarciem oraz prowadzeniem wyodrębnionego na rzecz
projektu subkonta na rachunku bankowym beneficjenta28lub odrębnego
28
rachunku
Przykłady kosztów kwalifikowanych:
 koszty nadzoru (budowlanego, autorskiego) jeśli są związane
z kosztami gruntu, budynków oraz parku maszynowego (poniesione w
tym samym czasie, co prace na gruncie, budynkach, parku oraz
uznane za część tej samej transakcji),
 koszty zakupu i instalacji systemów informatycznych,
 prace demontażowe, przygotowanie terenu budowy, roboty
budowlane i instalacyjne,
 wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych które zostaną
zaliczone do środków trwałych beneficjenta pomocy (własna
produkcja składników majątku),
 przyłączenie do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej,
elektroenergetycznej i ciepłowniczej, ogrodzenie, oświetlenie oraz
zagospodarowanie terenu, na którym jest realizowana nowa
inwestycja.
29
29
Pomoc na innowacje procesowe i organizacyjne
Na poziomie prawa unijnego:
Konieczność przestrzegania warunków wynikających z rozdziału I i III (sekcja 4)
rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre
rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu
Na poziomie prawa krajowego:
rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie
udzielania pomocy na wspieranie innowacyjności oraz innowacje procesowe
i organizacyjne w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020 (Dz.
U. poz. 2010), dalej: rozporządzenie na innowacje.
Pomoc na innowacje procesowe i organizacyjne
 wprowadzenie innowacji procesowej lub organizacyjnej do
przedsiębiorstwa
- Innowacja procesowa to wdrożenie nowej lub znacznie udoskonalonej metody produkcji
lub dostarczania towarów i usług (w tym znacznej zmiany w obrębie technik, sprzętu lub
oprogramowania). Definicja ta nie obejmuje natomiast:
• niewielkich zmian lub ulepszeń,
• zwiększenia mocy produkcyjnych lub usługowych poprzez dodanie systemów
produkcyjnych lub logistycznych bardzo podobnych do obecnie stosowanych,
• zaprzestania stosowania danego procesu,
• prostego odtworzenia lub podwyższenia majątku, z
• mian wynikających jedynie ze zmian cen czynników produkcji,
• dostosowania do potrzeb użytkownika,
• dostosowania do potrzeb rynku lokalnego,
• regularnych zmian sezonowych i innych zmian cyklicznych, obrotu nowymi lub znacząco
udoskonalonymi produktami;
Pomoc na innowacje procesowe i organizacyjne
 Katalog
kosztów kwalifikowalnych obejmuje:
- koszty personelu,
- koszty aparatury, sprzętu, budynków i grunt w zakresie i przez okres, w jakim są one
wykorzystywane na potrzeby projektu,
-Koszty badań wykonywanych na podstawie umowy, wiedzy i patentów zakupionych lub
użytkowanych na podstawie licencji udzielonej przez źródła zewnętrzne w warunkach
pełnej konkurencji,
- dodatkowe koszty ogólne i inne koszty operacyjne, w tym koszty materiałów i podobnych
produktów, ponoszone bezpośrednio w wyniku realizowania projektu.
 Intensywność wsparcia dla MŚP – 50 %
Dziękuję za uwagę
33