- TOLERANCJA IMMUNOLOGICZNA
advertisement
TOLERANCJA IMMUNOLOGICZNA Jan Żeromski PODSTAWOWE FAKTY DOTYCZĄCE TOLERANCJI • Tolerancja – stan braku swoistej odpowiedzi na dany antygen • Indukowana przez wczesną ekspozycję na dany antygen • Własna tolerancja – zabezpieczenie przed wytworzeniem odpowiedzi przez układ immunologiczny przeciw własnym tkankom • Mechanizmy aktywnej tolerancji zabezpieczają przed zapalnymi reakcjami na wziewne i pokarmowe antygeny występujące na błonach śluzowych WAŻNE CZYNNIKI W INDUKCJI TOLERANCJI 1. Stan zróżnicowania limfocytów w chwili zetknięcia z antygenem 2. Miejsce zetknięcia z antygenem 3. Komórki prezentujące antygen 4. Liczba limfocytów zdolnych do odpowiedzi 5. Mikrośrodowisko wokół komórki (ekspresja cząsteczek adhezji, wpływ cytokin itd.) TOLERANCJA – OGÓLNE WŁAŚCIWOŚCI 1. Tolerancja na własne antygeny jest wrodzona a nie nabyta 2. Niedojrzałe lub dojrzewające limfocyty są bardziej podatne na indukcję tolerancji niż dojrzałe 3. Tolerancja na obce antygeny jest indukowana nawet u dojrzałych limfocytów przy spełnianiu specjalnych warunków 4. Tolerancja limfocytów T jest szczególnie efektywna w utrzymaniu długotrwałego braku odpowiedzi na własne antygeny PODZIAŁ TOLERANCJI CENTRALNA • Dla limf. T odbywa się w grasicy • Dla limf. B odbywa się w szpiku kostnym • Mechanizm: delecja klonalna OBWODOWA • Odbywa się w całym organizmie • Dotyczy zarówno limf. B i T • Mechanizm: anergia, apoptoza, dewiacja immunologiczna IGNORANCJA WŁASNYCH ANTYGENÓW • • Jest to bierna forma tolerancji immunologicznej Zachodzi gdy: 1. Limf. T nie mogą zetknąć się z własnym antygenem, 2. Własny antygen występuje w małych ilościach, 3. Antygen znajduje się na komórce, która ma mało lub nie ma cząsteczek MHC, 4. Nie ma wystarczającej ilości limf. T, 5. Nie ma kostymulacji. CECHY TOLERANCJI LIMF. B 1. Wiązanie rozpuszczalnych własnych antygenów pobudza tolerancję limf. B, 2. Niedojrzałe limf. B napotykające własny antygen ulegają aborcji klonalnej, 3. Los autoreaktywnych limf. B zależy od powinowactwa BCR i natury antygenu, 4. Edytowanie receptorów: autoreaktywne limf. B unikają anergii lub delecji przez rearanżację genów dla immunoglobulin. SZTUCZNA INDUKCJA TOLERANCJI 1. Chimeryzm – u gospodarza z zaburzeniami odporności, wstrzyknięcie komórek allogenicznych 2. Przeciwciała przeciwko koreceptorom limf. T, 3. Injekcja rozpuszczalnych antygenów, 4. Doustna podaż antygenu, 5. Wyczerpanie klonalne indukowane powtarzaną immunizacją określonym antygenem, 6. Przeciwciała antyidiotypowe – działa na limf. B. NIEPEŁNA TOLERANCJA Zjawisko Podstawa Determinanty Różne determinanty na antygenie mogą być tolerowane niezależnie od innych Wielkość determinanty i jej gęstość Powinowactwo BCR Swoistość tkankowa Zwierzę z indukowaną tolerancją wobec komórki hemopoetyczne innego gatunku może nie tolerować jego skóry Brak ekspresji alloantygenów naskórka na komórkach hemopoetycznych MIEJSCA IMMUNOLOGICZNIE UPRZYWILEJOWANE • Miejsca w organizmie gdzie obce antygeny lub przeszczepy tkankowe nie wywołuje odpowiedzi immunologicznej • Te antygeny reagują z limf. T ale zamiast destrukcyjnej odpowiedzi immunologicznej indukują tolerancję lub nieszkodliwą odpoweidź na daną tkankę • Cytokiny immunosupresyjne np. TGF-beta wydają się być odpowiedzialne za tak nietypową odpowiedź • Do tych miejsc należą: mózg, oko, jądra, macica (płód)
