Tatrzański Park Narodowy

advertisement
Tatrzański Park Narodowy
Tatry, Polana Gąsienicowa
Symbol Tatrzańskiego Parku
Narodowego
Symbolem parku jest kozica.
Położenie Tatrzańskiego PN
Park ten utworzono w celu ochrony jedynego w Polsce krajobrazu
wysokogórskiego. Dzięki temu udało się zachować istniejący tam
świat roślin, a zwłaszcza krokusy,
dziewięćsiła, limbę oraz świat
zwierząt: niedźwiedzie brunatne,
kozice i świstaki.
parki narodowe
nazwy parków narodowych powstałych
przed II wojną światową
nazwy parków narodowych powstałych
po II wojnie światowej
daty powstania parków narodowych
Tatrzański PN
• Tatry tworzą w Polsce osobną krainę. Mają własny krajobraz, klimat,
roślinność i zwierzęta. Całe są parkiem narodowym.
• Powstały w wyniku orogenezy alpejskiej kilkadziesiąt milionów lat
temu, razem z Alpami, Kaukazem, Andami i Himalajami.
• Dzielą się na dwie główne części: Tatry Wysokie oraz Tatry Zachodnie,
granicę pomiędzy
nimi wyznacza
przełęcz Liliowe.
granice państw
zabudowa
granice parków narodowych
szczyty
jaskinie
Tatrzański PN w liczbach
Powierzchnia parku
21 164 ha
Powierzchnia otuliny parku
0 ha
Powierzchnia obszarów ochrony ścisłej
11 514 ha
Powierzchnia lasów
15 124 ha
Powierzchnia pięter: hal i turni
5 660 ha
Długość szlaków turystycznych
245 km
Liczba turystów w roku
3 mln
Najwyższe szczyty Tatrzańskiego PN
Rysy
Świnica
Kozi Wierch
Starorobociański Wierch
Wołowiec
Kasprowy Wierch
Giewont
2499 m
2301 m
2291 m
2176 m
2063 m
1985 m
1894 m
Kasprowy Wierch
Flora Tatrzańskiego PN
Flora Tatrzańskiego Parku Narodowego składa się z 1000 gatunków
roślin naczyniowych, wśród których znajdują się 102 gatunki roślin
chronionych. W tej liczbie 91 gatunków objętych jest ochroną ścisłą,
zaś 11 ochroną częściową. Wśród taksonów chronionych dominują
rośliny górskie stanowią one 58%. Dla 14 górskich taksonów
chronionych Tatry są jedynym obszarem występowania w Polsce,
np.: limba, goździk lodowcowy, goryczka krótkołodygowa.
Szarotka alpejska
Krokusy
Rośliny chronione w
Tatrzańskim Parku
Narodowym
Goryczuszka orzęsiona,
szarotka, dębik
ośmiopłatkowy, goryczka
wiosenna, szafran spiski,
zarzyczka górska.
Piętra roślinne
i klimatyczne Tatrzańskiego PN
Wysokość
w metrach n. p. m.
Piętro
klimatyczne
Piętro
roślinne
Dominujący
typ roślinności
ok. 900 – 1200
umiarkowanie
chłodne
regiel dolny
lasy
jodłowo – bukowe
ok. 1200 – 1550
chłodne
regiel górny
lasy
świerkowe
ok. 1550 – 1800
bardzo chłodne
subalpejskie
kosodrzewina
ok. 1800 – 2250
umiarkowanie
zimne
alpejskie (halne)
łąki
wysokogórskie
powyżej 2250
zimne
turniowe
(subniwalne)
zespół boimki
Dwurzędowej, porosty
Fauna Tatrzańskiego PN
• Ssaki
53 gatunki (m.in. niedźwiedź brunatny, ryś, żbik, wilk,
wydra, nietoperze, gryzonie, jeleń i sarna).
Kozice, świstaki i norniki śnieżne występują tylko w TPN.
• Ptaki
101 gatunków (m.in. płochacz halny,
kopciuszek, pomurnik, nagórnik).
Rzadkie w skali kraju gatunki to:
orzeł przedni, cietrzew, głuszec,
dzięcioł trójpalczasty.
Fauna Tatrzańskiego PN
• Gady
3 gatunki ( jaszczurka żyworodna, zaskroniec, żmija zygzakowata).
• Płazy
7 gatunków (salamandra plamista, traszka zwyczajna, traszka
karpacka, traszka górska, kumak górski, ropucha szara, żaba trawna).
• Ryby
6 gatunków (pstrąg potokowy,
pstrąg tęczowy (introdukowany,
wymarły), pstrąg źródlany
(introdukowany),
lipień europejski,
strzebla potokowa,
głowacz pręgopłetwy).
Traszka
Zwierzęta chronione
w Tatrzańskim Parku
Narodowym
Do osobliwości faunistycznych parku
należą chronione już od połowy XIX
wieku kozica i świstak, oraz
niedźwiedź brunatny i kilkanaście
gatunków ptaków, w tym: orzeł
przedni, sokół, pomurnik i płochacz
halny.
Zwierzęta
W wyższych partiach lasów gnieżdżą się głuszec, cietrzew i
jarząbek. W lasach liczne są także jelenie, sarny i drobne
gryzonie.
Tatry - pochodzenie nazwy
•
W dokumentach nazwa Tatr
pojawia się po raz pierwszy w 1086
w przywileju cesarskim Henryka
IV dla biskupstwa praskiego, w
postaci Triti czy Tritri. Następnie
przed 1125 występuje - powtórzona
z poprzedniego dokumentu w
poprawionej postaci - w rękopisie
kronikarza czeskiego - Kosmasa w
formie Tatri, która przez różnych
wydawców tego rękopisu była źle
odczytana i podawana jako Tryn,
Tritri, Triti, Tryti itd. W źródłach
węgierskich z XII-XIV w. nazwa
istnieje w postaci Turtur, Turtul,
Tortol, Tarczal, Alpes Tatrarum itd.
W tej samej postaci, co dziś, w
polskich źródłach nazwa pojawia
się od 1255 roku.
Atrakcje turystyczne Tatrzańskiego PN
Unikalność tatrzańskiego krajobrazu
i przyrody przyciąga kilka milionów
turystów rocznie:
• Znajduje się tu 113 jezior, 1000 źródeł,
ponad 650 jaskiń, mnóstwo potoków
i wodospadów.
• Największe doliny: Dolina Chochołowska,
Dolina Kościeliska, Wąwóz Kraków.
• Atrakcję turystyczna stanowi najgłębsza
w Tatrach Zachodnich Jaskinia Lodowa
i piękna Jaskinia Mroźna,
oraz Morskie Oko i Czarny Staw.
Morskie Oko
Sieć szlaków turystycznych
w TPN – 245km
Morskie Oko
• Morskie Oko jest największym jeziorem w
polskiej części Tatr, zajmuje powierzchnię
34,93ha, szerokość 566m, długość 862m, w
najgłębszym miejscu osiąga 50,8m.
Morskie Oko położone jest w Dolinie
Rybiego Potoku, na wysokości około
1395m n.p.m..
Widmo Brockenu
•
Dość rzadkim zjawiskiem jest
oglądanie własnego cienia na powłoce
chmur znajdującej się kilkanaście lub
kilkadziesiąt metrów poniżej. Jest to
możliwe w słoneczny dzień, kiedy
słońce znajduje się z tyłu za plecami.
Cień własnej sylwetki jest zwykle
otoczony pojedynczą lub podwójną
tęczową aureolą.Zjawisko to polega na
załamaniu się światła w kropelkach
mgły i tworzeniu tęczowych okręgów.
Nazwa pochodzi od szczytu Brocken w
górach Hartzu gdzie po raz pierwszy
opisano zaobserwowane zjawisko.
Wśród doświadczonych turystów krąży
przekonanie, że kiedy człowiek
zobaczy ten efekt po raz pierwszy to
grozi mu niebezpieczeństwo pozostania
w górach na zawsze. Dopiero po 3
razach groźba gór mija. Zjawisko to jest
bardzo widowiskowe i nawet najlepsze
zdjęcie nie jest w stanie tego oddać.
Czarny Staw Gąsienicowy
•
Czarny Staw jest największym
jeziorem Doliny Gąsienicowej i
jednym z dwóch położonych w
części wschodniej nazywanej
Czarną Doliną Gąsienicową (drugie
jezioro to Zmarzły Staw).Nad staw
prowadzi niebieski szlak
turystyczny. Przy północnym
brzegu szlak rozwidla się
prowadząc w prawo na Przełęcz
Karb (szlak zielony), a w lewo
wzdłuż wschodniego brzegu jeziora
niebieski szlak prowadzi nad
Zmarzły Staw i dalej na Przełęcz
Zawrat. Nad wschodnim brzegiem
Czarnego Stawu odbija w lewo
szlak na Skrajny Granat (szlak
żółty).
Jaskinia Raptawicka
• Otwór wejściowy jest obszerny i wchodzi się nim pod
górkę. Aby dostać się do głównej komory trzeba pokonać
drabinkę. Sala ta ma charakter zawaliskowy i na jej dnie
leżą bloki wapienne oderwane od stropu. Z sali tej można
iść w trzech kierunkach. W prawo prowadzi w dół długi na
30 m ślepy korytarz z boczną szczeliną. W lewo znajduje
się również opadający w dół korytarz o długości 20 m. Na
końcu tego korytarza możemy przedostać się do ciasnej
szczeliny o równoległym do korytarza przebiegu. Główny
ciąg prowadzi na wprost do następnej sali, z której biegną
w lewo dwa łączące się korytarze. Idąc na wprost można
przedostać się przez ciasny przełaz do kolejnego
obszernego korytarza z kapliczką na ścianie.
Jaskinia Dziura
• Jaskinia Dziura położona jest najbliżej Zakopanego ze
wszystkich jaskiń dostępnych dla zwykłego turysty,
znajduje się w małej dolinie ku Dziurze. Jest to pierwsza
dolina reglowa położona na wschód od doliny Strążyskiej.
• Znali ją już siedemnastowieczni poszukiwacze skarbów i
kruszców. Jest też jaskinią znaną z dawnych opisów w
literaturze. Początkowo nazywano ją Jaskinią Strążyską
lub Zbójnicką Jamą (od ostatniego zbójnika tatrzańskiego
Wojciecha Mateji). Nazwa Dziura, oznacza w góralskiej
gwarze jaskinię.
Smocza Jama
• Smocza Jama położona jest w odnodze Doliny Kocieliskiej
w Wąwozie Kraków. Posiada dwa otwory:dolny,
wejściowy, położony na wysokości ok. 1100 m n.p.m. (15
metrów nad dnem wąwozu) i górny, wyjściowy znajdujący
się na wysokości ok. 1120 m n.p.m. (ok. 50 m nad dnem
Doliny Kocieliskiej).Nazwa jaskini pochodzi od doliny, w
jakiej się znajduje ( są tu też Ratusz, Kazimierz, Rynek,
Zamek ). Jaskinia znana od dawna góralom,
poszukiwaczom skarbów i górnikom zamieszkującym
Stare Kościeliska. Pisał o niej Gotfryd Ossowski w 1882 r.
nazywając ją Smokiem, ale pomylił się, co do długości,
100 m to dużo za dużo. Zwiedzano ją już w XIX w.
Dolina Kościeliska
Dolina chochołowska
Dolina Pięciu Stawów Polskich
Bibliografia:
[1] Fabijański P., „Parki narodowe”, Wydawnictwo PodsiedlikRaniowski i Spółka, Poznań 1990 r.
[2] Hofmann H., „Ssaki” Wydawnictwo Klub Dla Ciebie
[3] Hoppe L., Lewiński W., Sternicka A., „Przyroda 5” Wydawnictwo
Operon, Rumia 2000 r.
[4] Kłyś M., Zbikowska – Zdun K., „Biologia 3” Wydawnictwo Nowa
Era,
[5] Radwańska – Paryska Z., „Rośliny tatrzańskie” WSiP, Warszawa
1988 r.
Warszawa 2002 r.
[6] Strona internetowa http://www.cyf-kr.edu.pl/tpn/
Download