Ścieżka przyrodnicza im. Prof. Stanisława Sokołowskiego Dolina Białego Paweł Szczepanek dolina_bialego_k2.indd 3 2013-08-21 20:42:20 Redakcja Paulina Kołodziejska Zdjęcia Adam Brzoza (6, okładka), Meletius Dutkiewicz/zbiory Ośrodka Dokumentacji Tatrzańskiej TPN (26 dolne), Małgorzata Kot (23 lewe dolne), Marek Kot (21 górne), Zbigniew Ładygin (12), Alina Sidor (36 dolne), Tomasz Skrzydłowski (52), Patryk Stawiszyński (31/1), Stanisław Wierzbanowski (22), Julian Zakrzewski (21 dolne), Filip Zięba (48), Paweł Szczepanek (pozostałe) Rysunki Katarzyna Dąbrowska (13), Joanna Galica-Dorula (18), Paweł Szczepanek (21) DTP lookStudio tel. 607 781 704, e-mail: [email protected] www.lookstudio.pl Druk Zakłady Graficzne TAURUS Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być powielana ani rozpowszechniana w jakikolwiek sposób bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich. © Copyright by Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego Kuźnice 1, 34-500 Zakopane tel. (+48) 18 20 23 240, e-mail: [email protected], www.tpn.pl Wydanie II zmienione Zakopane 2013 ISBN 978-83-61788-73-7 dolina_bialego_k2.indd 4 2013-08-21 20:42:20 Spis treści Uwaga! 7 Profesor Stanisław Sokołowski (senior) 9 Punkty zatrzymań Przystanek 1 – Wylot doliny (911 m n.p.m.) Przystanek 2 – Koryciska (930 m n.p.m.) Przystanek 3 – Biały Potok (935 m n.p.m.) Przystanek 4 – Sztolnia uranowa (970 m n.p.m.) Przystanek 5 – Sywarowy Żleb (1000 m n.p.m.) Przystanek 6 – Sucha Dolina (1025 m n.p.m.) Przystanek 7 – Wodospady (1070 m n.p.m.) Przystanek 8 – Monokultura świerkowa (1150 m n.p.m.) Przystanek 9 – Ścieżka nad Reglami (1200 m n.p.m.) Przystanek 10 – Czerwona Przełęcz (1301 m n.p.m.) Przystanek 11 – Sarnia Skała (1377 m n.p.m.) 11 16 19 25 28 35 41 51 54 56 58 Literatura64 Moja Dolina Białego 65 Zadania dla Ciebie – Rozwiązania 70 SPIS TREŚCI dolina_bialego_k2.indd 5 5 2013-08-21 20:42:20 Dolinki reglowe; wśród nich Dolina Białego 6 dolina_bialego_k2.indd 6 2013-08-21 20:42:23 Uwaga! Przed każdą wycieczką w Tatry należy zapoznać się z aktualnym komunikatem turystycznym TPN. Najlepszą porą zwiedzania ścieżki przyrodniczej ze względu na pełnię wegetacji jest okres wiosenno-letni. Jesienią warto zwrócić szczególną uwagę na roślinność przygotowującą się do zimy, w warunkach zimowych zaś trzeba pamiętać o kwestiach bezpieczeństwa. Zarządzenie nr 4/2013 Dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego z dnia 18 lutego 2013 r. w sprawie ruchu pieszego, rowerowego oraz uprawiania narciarstwa na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego wymaga m.in. „uwzględnia­ nia zaleceń wynikających z komunikatu o stopniu zagrożenia lawinowe­ go oraz komunikatu turystycznego Tatrzańskiego Parku Narodowego, umiejętności oceny zagrożenia lawinowego w terenie, a także posiadania odpowiedniej wiedzy, używania sprzętu i wyposażenia umożliwiającego poruszanie się w Tatrzańskim Parku Narodowym w warunkach zimowych lub zapewnienia opieki uprawnionego przewodnika”. UWAGA! dolina_bialego_k2.indd 7 7 2013-08-21 20:42:23 Profesor Stanisław Sokołowski 8 dolina_bialego_k2.indd 8 2013-08-21 20:42:25 Profesor Stanisław Sokołowski (senior) Stanisław Sokołowski (ur. w 1865 r. w Młoszowej koło Krzeszowic, zm. w 1942 r. w Zakopanem) – leśnik, działacz ochrony przyrody. Początki jego kariery naukowej były trudne. Z powodu braku pieniędzy na edukację musiał przyjąć posadę robotnika leśnego. Przez 13 lat tej pracy bardzo dokładnie poznał zasady gospodarki leśnej. W wieku 26 lat eksternistycznie zdał maturę i dzięki pomocy finansowej rodziny żony mógł rozpocząć studia leśne w Wiedniu. Po powrocie do kraju zatrudnił się w Krajowej Szkole Gospodarstwa Leśnego we Lwowie, później w Akademii Rolniczej w Dublanach. Od 1904 r. pracował jako profesor w Wyższej Szkole Leśnej we Lwo­wie, a w 1919 r. został dziekanem katedry leśnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rok później mianowano go członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody, która w 1936 r. w całości podała się do dymisji na znak protestu przeciwko budowie kolejki linowej na Kasprowy Wierch. Stanisław Sokołowski był też członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, w 1932 r. otrzymał doktorat honorowy na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1934 r. w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Od najmłodszych lat był zafascynowany Tatrami. Jego żona Agnieszka z Walczaków – góralka z pochodzenia – urodziła mu sześcioro dzieci, które podobnie jak ojciec darzyły „najpiękniejsze góry świata – Tatry” wielką miłością. Synowie Sokołowskiego uprawiali taternictwo oraz prowadzili działalność artystyczną i naukową w Tatrach. Szczególnie Marian – botanik, profesor SGGW i Stanisław junior – geolog zasłynęli jako wybitni badacze tej części kraju. Dokonania taternickie synów Profesora były tak istotne dla rozwoju taternictwa, że grupę taterników skupioną wokół Mariana i Adama Sokołowskich określano w latach 1921–1926 mianem sokołowszczyzny. Ich ważniejsze dokonania taternickie to m.in. pierwsze przejście północnej ściany Koziego Wierchu i zimowe przejście grani od Świnicy do Zawratu. Profesor Stanisław Sokołowski jest autorem pierwszej opublikowanej koncepcji utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jego praca „Tatry – jako park narodowy” (1923) uświadomiła społeczeństwu potrzebę ochrony tego wyjątkowego zakątka Polski. Jego działalność naukowa dotyczyła także problematyki leśnej w Tatrach (m.in. monografia „Las tatrzański” 1936). W 1965 r. rezerwatowi ścisłemu w Dolinie Białego nadano imię Profesora. PROFESOR STANISŁAW SOKOŁOWSKI (senior) dolina_bialego_k2.indd 9 9 2013-08-21 20:42:25 Ścieżka przyrodnicza im. Prof. Stanisława Sokołowskiego Dolina Białego 10 dolina_bialego_k2.indd 10 2013-08-21 20:42:25