Geologia i geomorfologia - Wydział Budownictwa i Inżynierii

Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)
Rok akademicki:
Grupa przedmiotów:
Nazwa przedmiotu1):
Geologia i geomorfologia
Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski3):
Geology and geomorphology
Numer katalogowy:
ECTS 2)
Kierunek studiów :
Ochrona środowiska
Koordynator przedmiotu5):
Dr hab. Tomasz Falkowski prof. nadzw.
Prowadzący zajęcia6):
Pracownicy Zakładu Hydrogeologii oraz Zakładu Gleboznawstwa
4)
1.
2.
Jednostka realizująca7):
4
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra Geoinżynierii, Zakład Hydrogeologii,
Wydział Rolnictwa i Biologii, Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Zakład Gleboznawstwa
Wydział, dla którego przedmiot jest
realizowany8):
Wydział Budownictwa i inżynierii Środowiska
Status przedmiotu9):
a) przedmiot podstawowy
b) stopień I
Cykl dydaktyczny :
Semestr zimowy
Jęz. wykładowy : polski
Założenia i cele przedmiotu12):
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi procesami geologicznymi
kształtującymi skały skorupy ziemskiej, ich właściwości fizyczne i chemiczne oraz
wzajemne relacje przestrzenne, a także rzeźbę powierzchni Ziemi. W trakcie zajęć
studenci poznają podstawowe metody dokumentowania budowy geologicznej i
identyfikacji morfogenezy obszaru oraz opisu podstawowych elementów charakterystyki
warunków hydrogeologicznych. Wiedza ta powinna umożliwić studentom samodzielną
identyfikację podstawowych środowisk geologicznych i morfodynamicznych, a także
samodzielną analizę geologicznych materiałów archiwalnych.
10)
Formy dydaktyczne, liczba godzin13):
Metody dydaktyczne14):
c) stacjonarne / niestacjonarne
11)
a)
…wykład………………….……………………………………………………; liczba godzin ..15..;
b)
…ćwiczenia laboratoryjne……………………………………………………; liczba godzin ...10/15..;
c)
…ćwiczenia projektowe………………………………………………………; liczba godzin ....20/30.;
d)
……………………………………………………………………………………; liczba godzin .......;
Dyskusja, projekt, rozwiązywanie problemu
Tematy wykładów:
Ogólne wiadomości o budowie wnętrza Ziemi. Procesy magmowe, pomagmowe i wulkaniczne - jako
pierwotne żródło zróżnicowania geochemicznego, mineralogicznego i petrograficznego skorupy ziemskiej.
Procesy wietrzenia, sedymentacji i diagenezy jako naturalne czynniki różnicujące geochemiczny obieg
pierwiastków w strefie hipergenicznej. Przemiany skał i minerałów pod wpływem czynników metamorficznych.
Podstawy stratygrafii - wiek Ziemi i skał oraz metody jego określania, zasada aktualizmu geologicznego, tabela
stratygraficzna. Podstawowe wiadomości z geologii historycznej - epejrogeneza, epoki orogeniczne, tektonika
płyt. Elementy geologii regionalnej Świata i Europy. Budowa geologiczna Polski - historia geologiczna Polski,
główne jednostki strukturalne Polski, przykłady głównych budowy głównych formacji złożowych na terenie
Polski. Elementy tektoniki - pojęcie warstwy, piętro strukturalne, deformacje ciągłe i nieciągłe, orogeneza i
epejrogeneza, główne orogenezy; mapa tektoniczna Polski; zjawiska sejsmiczne.
Procesy egzogeniczne - wietrzenie mechaniczne, wietrzenie chemiczne, pokrywy zwietrzelinowe,
profil zwietrzelinowy, strefa przemarzania.
Działalność lodowców; geneza i rodzaje lodowców. Procesy egzaracji i transporu lodowcowego, charakterystyka
utworów i form geomorfologicznych akumulacji lodowcowej, glacitektonika, stratygrafia i paleogeografia
czwartorzędu Polski.
Działalność rzek; transport, erozja i akumulacja rzeczna, typy genetyczne i dynamiczne rzek, morfologia dolin
rzecznych i ich ewolucja.
Sedymentacja jeziorna i bagienna; typy jezior, osady jeziorne i bagienne.
Procesy eoliczne; deflacja, korazja, sedymentacja eoliczna, formy i osady eoliczne, powstawanie lessu,
makroporowatość i osiadanie zapadowe, występowanie lessu w Polsce.
Środowisko morskie; abrazja brzegowa i sedymentacja w strefie litoralnej.
Działalność wód opadowych - ablacja.
Powierzchniowe ruchy masowe; spływy, zsuwy, obrywy, osuwiska, przyczyny ich powstawania.
Oddziaływanie wody wolnej na skały (grunty), sufozja chemiczna, sufozja mechaniczna, tiksotropia;
Wiadomości o wodach podziemnych
Obieg wody w przyrodzie i geneza wód podziemnych; woda w strefie aeracji, saturacji, zwierciadło wód
podziemnych i graficzne sposoby jego przedstawiania, klasyfikacja wód podziemnych, podstawowe właściwości
hydrogeologiczne skał, chemizm wód podziemnych, przepływ wód podziemnych, podstawy schematyzacji
warunków hydrogeologicznych, warstwa wodonośna, warstwy słabo przepuszczalne i nieprzepuszczalne,
warstwy o zwierciadle swobodnym i o zwierciadle napiętym, przepływ liniowy, nieliniowy, ustalony, nieustalony;
Podstawy migracji zanieczyszczeń wywołanych przepływem wód podziemnych,
ocena izolacyjnych właściwości skał.
Metody badań geologicznych, geologiczne materiały archiwalne.
2.
Tematy ćwiczeń:
Rozpoznawanie minerałów i skał; Mapy geologiczne, interpretacja przekroju geologicznego na
podstawie mapy geologicznej odkrytej; Przekrój geologiczny doliny rzecznej i przyległych fragmentów
wysoczyzny na podstawie wierceń i mapy litologicznej (morfologia terenu, granice geologiczne, położenie
zwierciadła wód podziemnych); Miżąszość strefy aeracji i kierunek przepływu wód podziemnych na mapach
hydrogeologicznych; Analiza geomorfologiczna na podstawie mapy warstwicowej; Geologiczna analiza zdjęć
lotniczych; Mapy hydrogeologiczne (hydroizohips, hydroizobat).
1.
Pełny opis przedmiotu15):
rok I
Wymagania formalne (przedmioty
wprowadzające)16):
Założenia wstępne17):
01 – Wiedza na temat podstawowych procesów endoi
egzogenicznych
kształtujących
środowisko
geologiczne, a także na temat ich identyfikacji w
oparciu o struktury i skład mineralny skał oraz rzeźbę
powierzchni Ziemi.
02 – Wiedza na temat podstawowych mechanizmów
wpływu człowieka na środowisko geologiczne
03 - Umiejętność identyfikacji podstawowych cech
rozpoznawczych
minerałów;
umiejętność
makroskopowego
rozpoznawania
podstawowych
minerałów skałotwórczych
04 – znajomość rodzajów geologicznych opracowań
kartograficznych oraz struktury ich treści; umiejętność
identyfikacji podstawowych struktur tektoniki ciągłej i
nieciągłej na mapach geologicznych, konstrukcja
przekroju geologicznego z mapy geologicznej odkrytej
Efekty kształcenia18):
Sposób weryfikacji efektów kształcenia19):
05 – umiejętność czytania mapy warstwicowej,
konstrukcja
przekroju morfologicznego,
zasady
konstrukcji
przekroju
geologicznego
utworów
czwartorzędowych
06 – umiejętność identyfikacji podstawowych form
rzeźby i procesów morfotwórczych na podstawie mapy
warstwicowej i zdjęć lotniczych/satelitarnych
01, 02 – egzamin pisemny
0, 3 - kolokwium rozpoznawanie minerałów i skał
04, 05, 06, 07 – obrona wykonanych prac, kolokwium (2)
Forma dokumentacji osiągniętych efektów
Wykonane prace, kolokwia, egzaminy
kształcenia 20):
1 – rozpoznawanie minerałów i skał – 15%
2 – konstrukcja przekrojów geologicznych, identyfikacja wybranych form rzeźby powierzchni Ziemi,
Elementy i wagi mające wpływ na ocenę
elementy geologii stosowanej – 30%,
końcową21):
3 – egzamin (procesy geologiczne) – 60%
Miejsce realizacji zajęć22):
Sale dydaktyczne
Literatura podstawowa 23):
1. Książkiewicz M., 1979. Geologia dynamiczna. W.G. Warszawa
2. Klimaszewski M.1981. Geomorfologia, PWN Warszawa.
3. Pracz J. 2003. Podstawy mineralogii. Wyd. SGGW, Warszawa
4. Falkowski T., Złotoszewska-Niedziałek H. 2004: Zarys Geologii, Wyd. SGGW Warszawa
5. Jaroszewski W., 1986. Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej. W.G. Warszawa,
6. Roniewicz P., 1999: Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej; Wyd. PAE, Warszawa
7. Pazdro Z., Kozerski B., 1990. Hydrogeologia ogólna. Warszawa.
Literatura uzupełniająca
1. Lindner L., 1992: Czwartorzęd, osady, metody badań, stratygrafia; Wyd. PAE, Warszawa.
2. Macioszczyk A., 2006: Podstawy hydrogeologii stosowanej, PWN Warszawa.
3. Mizerski W., 2006: Geologia dynamiczna, PWN Warszawa.
4. Mizerski W., 2004: Geologia dynamiczna dla geografów, PWN Warszawa.
UWAGI24):
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot25) :
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów
kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2:
…102. h
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
…2,9…. ECTS
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne,
projektowe, itp.:
…1,8…. ECTS
Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu
26)
Wymienione w wierszu efekty kształcenia:
Nr /symbol
01
Odniesienie do efektów dla programu
kształcenia na kierunku
efektu
Wiedza na temat podstawowych procesów endo- i egzogenicznych kształtujących
K_W01, K_W02, K_U03
środowisko geologiczne, a także na temat ich identyfikacji w oparciu o struktury i skład
mineralny skał oraz rzeźbę powierzchni Ziemi.
02
Wiedza na temat podstawowych mechanizmów wpływu człowieka na środowisko
geologiczne
03
Umiejętność identyfikacji podstawowych cech rozpoznawczych minerałów; umiejętność
makroskopowego rozpoznawania podstawowych minerałów skałotwórczych
04
znajomość rodzajów geologicznych opracowań kartograficznych oraz struktury ich treści;
K_W01, K_W02,
K_W07, K_W09, K_W10,
K_W12, K_W15
K_S02 K_S03 K_S07
K_U03,
K_U14
K_W17 K_U03 K_U14
umiejętność identyfikacji podstawowych struktur tektoniki ciągłej i nieciągłej na mapach
geologicznych, konstrukcja przekroju geologicznego z mapy geologicznej odkrytej
05
umiejętność czytania mapy warstwicowej, konstrukcja przekroju morfologicznego, zasady
K_U12 K_U13 K_U14
konstrukcji przekroju geologicznego utworów czwartorzędowych
06
umiejętność budowy prostych schematów warunków hydrogeologicznych
07
umiejętność identyfikacji podstawowych form rzeźby i procesów morfotwórczych na
podstawie mapy warstwicowej i zdjęć lotniczych/satelitarnych
K_U12 K_U13 K_U15
K_U12 K_U15