Niektóre spośród ponad 100 rodzajów działalności wymagających
advertisement
Załącznik do uchwały Nr XVII/109/04 Rady Gminy Laskowa z dnia 9 czerwca 2004r. Plan rozwoju lokalnego gminy Laskowa na lata 2004-2013 I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 3 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. III. IV. POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA LUDNOŚĆ ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE TURYSTYKA ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE 5.1 Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego 5.2 Infrastruktura techniczna 5.2.1 System komunikacji 5.2.2 Elektroenergetyka 5.2.3 Gazyfikacja 5.2.4 Łączność 5.2.5 Gospodarka wodno – ściekowa 5.2.6 Gospodarka odpadami 5.3 Własność nieruchomości STAN OBIEKTÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 6.1 Obiekty wpisane do rejestru zabytków 6.2 Kultura IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW GOSPODARKA SFERA SPOŁECZNA 9.1 Sytuacja demograficzna i społeczna terenu, w tym wielkość populacji i jej wiek 9.2 Wielkość populacji w wieku produkcyjnym 9.3 Poziom wykształcenia i rynek pracy 9.4 Poziom bezrobocia 9.5 Warunki i jakość życia mieszkańców 9.6 Poziom bezpieczeństwa 9.6.1 Bezpieczeństwo przeciwpożarowe 9.6.2 Zagrożenia związane z przestępczością 9.6.3 Zagrożenie powodziowe 9.6.4 Zagrożenie radiologiczne 9.6.5 Zagrożenia komunikacyjne 9.7 Określenie grup społecznych wymagających wsparcia 9.7.1 Ubóstwo 9.7.2 Bezrobocie 9.7.3 Niepełnosprawność i długotrwała choroba 8.7.4 Wielodzietność i rodziny niepełne 3 3 4 5 7 9 9 10 10 11 11 12 12 12 12 13 13 14 15 17 20 20 21 22 23 25 25 25 27 28 29 30 30 31 31 31 32 ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE 33 POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY/ POWIATU/ WOJEWÓDZTWA 39 2 V. PLAN FINANSOWY NA LATA 2004 – 2006 VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 47 VII. WDRAŻANIE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY LASKOWA NA LATA 2004 – 2013 VIII. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZEJ 1. SYSTEM MONITOROWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO: 1.1 Monitoring rzeczowy 1.2 Monitoring finansowy: 2. SPOSOBY OCENY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 3. SPOSOBY INICJOWANIA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY SEKTOREM PUBLICZNYM, PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI 4. PUBLIC RELATIONS PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 42 51 52 52 52 53 54 54 55 3 I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Plan Rozwoju Lokalnego realizowany będzie na obszarze Gminy Laskowa w latach 2004 –2013. II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO GOSPODARCZA OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU NA 1. POŁOŻENIE I POWIERZCHNIA Gmina Laskowa jest usytuowana w południowej części województwa małopolskiego, w północno – wschodniej części powiatu limanowskiego. Funkcjonuje jako gmina wiejska dzieląca się na jednostki strukturalne (wsie). Gmina obejmuje 9 sołectw. Siedzibą władz gminnych jest miejscowość Laskowa położona w zachodniej części obszaru. Powierzchnia gminy wynosi 7249.3103 ha , w tym: Kamionka Mała – 1023.2820 ha Krosna – 620.7363 ha Sechna – 733.3618 ha Laskowa – 2116.9579 ha Strzeszyce – 299.7521 ha Ujanowice – 195.3512 ha Jaworzna – 668.3346 ha Żmiąca – 1014.4708 ha Kobyłczyna – 577.0636 ha 4 Procentowy udział miejscowości w ogólnej powierzchni gminy 7,96 14,11 14 8,56 9,22 10,12 2,69 4,13 29,3 Kamionka Mała Krosna Sechna Laskowa Strzeszyce Ujanowice Jaworzna Żmiąca Kobyłczyna Gmina Laskowa graniczy z następującymi jednostkami administracyjnymi: od północy z powiatem bocheńskim, gminami: Żegocina, Lipnica Murowana od północnego – wschodu z powiatem brzeskim, gmina Iwkowa od wschodu z powiatem nowosądeckim, gmina Łososina Dolna od południa z powiatem limanowskim, gmina Limanowa Powiązania gminy z otaczającymi terenami – występują w różnorodnych układach i strukturach – począwszy od usytuowania w określonych jednostkach geograficznych i związanych z tym – charakterystycznych cech ukształtowania środowiska przyrodniczego – od krajobrazu poprzez elementy struktury hydrologicznej i geologicznej – a na elementach infrastruktury kończąc. 2. LUDNOŚĆ Ludność gminy Laskowa wg stanu na dzień 31.12.2003r wynosi 7551 mieszkańców, co stanowi ok. 6,15% mieszkańców powiatu limanowskiego Liczba ludności w rozbiciu na poszczególne miejscowości kształtuje się następująco: 5 Jaworzna Kamionka Mała Kobyłczyna Krosna Laskowa Sechna Strzeszyce Ujanowice Żmiąca – – – – – – – – – 518 882 288 544 3126 547 313 634 699 Najwięcej mieszkańców gminy zamieszkuje w miejscowości Laskowa – 42 % ogólnej liczby mieszkańców gminy , natomiast najmniej w miejscowości Kobyłczyna – 4 %. Wskaźnik gęstości zaludnienia w oparciu o dane z dnia 31.12.2003r. dla gminy wynosi 104 os/km2 i jest on niższy od wskaźnika dla powiatu (ok. 126 osób na km2). Sytuację demograficzną gminy Laskowa na tle kraju i innych gmin wiejskich określa się jako korzystną. 3. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Gmina Laskowa położona jest w obrębie Karpat Zachodnich, na pograniczu Beskidu Wyspowego i Pogórza Wiślickiego, w dolinie rzeki Łososiny – dopływie Dunajca. Otaczające dolinę wzniesienia wahają się od około 300-900 m n.p.m. przy zmiennym nachyleniu stoków od 5 - 25. Główne elementy rzeźby terenu posiadają układ pasmowy i przebiegają z zachodu ku wschodowi, co związane jest z budową fliszowego podłoża obszaru i zróżnicowaniami jego odporności na wietrzenie. Najwyższe wzniesienia obszaru występują wzdłuż Pasma Łososińskiego ciągnącego się wzdłuż południowej granicy Laskowej obejmującego: Groń – 742,9 m n.p.m., Sałasz Mały -868,5 m.n.p.m., Sałasz – 909 m.n.p.m. oraz Jaworz – 917,9 m.n.p.m. Najwyższe wzniesienia północnej części gminy stanowią Rosochatka – 593,4 m.n.p.m. oraz Kobyła – 605,9 m.n.p.m. Wymienione powyżej obszary – charakteryzują wspólne cechy ukształtowania i krajobrazu; są to tereny wyniesień przecięte zagłębieniami z płynącymi w nich potokami, o urozmaiconym pokryciu terenu – w postaci zespołów lasów i zadrzewień – występujących w większości – na niżej położonych zboczach i stokach, często w obszarach źródliskowych rzek i potoków. Najbardziej charakterystyczne procesy kształtujące rzeźbę tych terenów to: wietrzenie chemiczne, spłukiwanie, ługowanie, osuwanie, akumulacja rzeczna i działalność człowieka. Procesy te zaznaczają się szczególnie na gruntach rolnych i leśnych i zajmujących znaczną powierzchnią opisywanych obszarów. Cały region – wykazuje podobieństwa w zakresie ukształtowania struktury przestrzennej, w której zaznaczają się tendencje do kształtowania podstawowych układów zabudowy mieszkalno – usługowej, koncentrujących się głównie wzdłuż dróg łączących zespoły osadnicze, a głównie w dolinach rzek i potoków. Zabudowa rozproszona obejmuje głównie stoki i wzniesienia ponadlokalne. 6 Obszar gminy wyróżnia się urozmaiconym krajobrazem, co ma ścisły związek z rzeźbą obszaru oraz sposobem użytkowania i pokrycia terenu. Jest to krajobraz charakterystyczny dla Beskidu Wyspowego i Pogórza Karpackiego, gdzie elementy górskie przemieszane są z łagodniejszymi elementami pogórzy. Natomiast podstawę pokrycia terenu stanowią uprawy sadownicze i rolne w formie tzw. szachownicy pól oraz lasy, przylaski i zadrzewienia a także osadnictwo wiejskie, głównie w formie łańcuchówek oraz licznej zabudowy rozproszonej. Na obszarze projektowanego Parku Zegocińsko - Łososińskiego, a więc i gminy wyróżniono następujące typy krajobrazu: 1. Krajobraz zbliżony do naturalnego, zalesionych grzbietów górskich i gór wyspowych Beskidu Wyspowego, dominujących nad dolinami i pogórzami, które stanowią dla nich łagodniejsze tło. Obszary te wyróżniają się w fizjonomii Parku jako charakterystyczne dominanty krajobrazowe, stanowiące o jego tożsamości. Występujące w obrębie masywów górskich rozległe kompleksy naturalnych lasów bukowo-jodłowych, o złożonej strukturze pozwalają zakwalifikować ten obszar do najcenniejszych pod względem krajobrazowym na terenie Parku. W obrębie niezalesionych partii przygrzbietowych występują najatrakcyjniejsze punkty widokowe, o rozległych panoramach sięgających aż po Tatry. 2. Krajobraz zbliżony do naturalnego, zalesionych wysokich pogórzy dominujących nad dolinami, które stanowią dla nich płaszczyznę odniesienia. Obszary te – podobnie jak góry wyspowe – wyróżniają się w fizjonomii parku jako charakterystyczne dominanty krajobrazowe, pokryte kompleksami naturalnych lasów mieszanych (dębowo-grabowo-sosnowych i bukowojodłowych), o złożonej strukturze. Śmiała rzeźba tego obszaru w połączeniu z naturalną szatą roślinną również współtworzy tożsamość Parku i pozwala zakwalifikować - także ten obszar - do najcenniejszych pod względem krajobrazowym. Również w tej strefie występują najatrakcyjniejsze punkty widokowe o rozległych panoramach sąsiednich masywów górskich. 3. Krajobraz kulturowy rolno-leśny bez zabudowy, w obrębie pogórzy. Stanowi harmonijne przedpole dla zalesionych gór. Obejmuje stoki, pocięte szachownicą pól wraz z zadrzewieniami śródpolnymi i lasami mieszanymi, o bardzo dużym urozmaiceniu gatunkowym. Występuje na ogół na północnych i wyżej położonych skłonach masywu Jaworza, masywu Kamionnej, Łopuszy i Kobylej Góry oraz pogórzy w rejonie Iwkowej. 4. Krajobraz kulturowy rolny bez zabudowy na stokach i grzbietach pogórzy. Stanowią go zwarte kompleksy rolne wśród niewielkich enklaw osadniczych. Występuje sporadycznie na całym omawianym obszarze. 5. Krajobraz kulturowy rolny z zabudową rozproszoną na stokach i grzbietach pogórzy. Jest bardzo rozpowszechniony we wschodniej części parku, od Marcinkowic przez Łososinę Dolną i Dobrociesz po Wojakową, na południowych stokach Pasma Jaworza i Sałasza oraz w zachodniej części parku od Limanowej przez Rupinów po Kamionną. Tu wyodrębnić można typowy krajobraz rolniczy uprawowy wraz zadrzewieniami oraz krajobraz rolniczy z dominacją sadów, które wyróżniają się w fizjonomii obszaru, szczególnie w czasie kwitnienia i owocowania oraz strukturą towarzyszących upraw rolnych. 7 Zawiera on wiele elementów dysharmonijnych (szklarnie, kominy, kurniki, piętrowe domy mieszkalne, wielkokubaturowe przechowalnie owoców itp.) bardzo licznie posadowionych na stokach i grzbietach. 6. Krajobraz kulturowy rolno-osadniczy w dolinach. Obejmuje zabudowę wiejską, która na ogół skupia się w dnach dolin, osnuta jest na drogach dojazdowych i otoczona użytkami rolnymi. Są to tereny silnie przekształcone i nasycone elementami kulturowymi, różnej wartości. W przeważającej mierze dominuje zabudowa współczesna z okresu powojennego, o formach architektonicznych odbiegających od historycznych wzorów budownictwa tego obszaru. 7. Krajobraz kulturowy osadniczy w dolinach. Obejmuje zwartą zabudowę wiejską skupioną w rejonach skrzyżowań ważnych tras komunikacyjnych, tradycyjnych centrach miejscowości, głównie centrach administracyjnych gmin. Są to tereny skupiające podstawowe usługi publiczne i komercyjne poszczególnych miejscowości oraz ośrodki usługowe 2-ego stopnia. Podobnie jak w krajobrazie rolno-osadniczym architektura tych terenów korzysta ze wzorów współczesnych, nie mających związków z budownictwem regionalnym. Wśród zabudowy obszaru projektowanego Parku wysoką wartością wyróżnia się zachowany układ ruralistyczny z końca XVIII w. we wsi Strzeszyce. Charakterystyczne dominanty krajobrazowe stanowią wieże licznych kościołów, najczęściej wchodzących w skład zabytkowych zespołów zabudowy. Sporadycznie zachowały się pojedyncze zagrody chłopskie o tradycyjnej architekturze drewnianej, natomiast licznie występują kapliczki przydrożne. Obszar ten zawiera również elementy przyrodnicze, takie jak rzeki i potoki wraz z lasami i zaroślami nadrzecznymi oraz zadrzewienia śródpolne i przydrożne. O charakterze tego krajobrazu w zasadniczy sposób przesądza sama forma doliny (dolina płaskodenna lub dolina wciosowa) i jej wielkość oraz występowanie takich atrakcyjnych krajobrazowo elementów jak malownicze odcinki przełomowe, koryta rzek wraz z kamieńcami itp. Ten typ krajobrazu obejmuje przede wszystkim całą dolinę rzeki Łososiny, która położeniem na obszarze projektowanego Parku i charakterystyczną fizjonomią pozytywnie wyróżnia się jako istotny element tożsamości obszaru. 4. TURYSTYKA O atrakcyjności turystycznej gminy decydują trzy elementy: walory przyrodnicze, walory antropogeniczne oraz zagospodarowanie turystyczne. Podstawą rozwoju turystyki na terenie Gminy Laskowa są walory przyrodnicze i kulturowe, które stanowią główną siłę przyciągania turystów. Region w którym położona jest gmina Laskowa ma charakter wybitnie rolniczy o dużych predyspozycjach dla rekreacji. Obszar gminy rozciąga się w środkowej, krajobrazowo najciekawszej i najpiękniejszej części doliny rzeki Łososiny. Położenie, warunki klimatyczne, środowisko przyrodnicze i przede wszystkim całkowity brak przemysłu to niewątpliwie najważniejsze walory tego regionu. Turystów urzekają piękne krajobrazy oraz liczne miejsca gwarantujące spokojny, służący zdrowiu wypoczynek. Atrakcyjne dobrze oznakowane szlaki turystyczne, oraz szeroko rozwinięta sieć dróg komunikacyjnych, 8 zachęcają wszystkich gości do pieszych i rowerowych wycieczek. Aby ułatwić turystom przebywającym na terenie gminy, poznanie głównych jej atrakcji, wyznaczone są 2 trasy pieszo-rowerowe. Trasa nr 1 – jest to trasa rowerowo-piesza. Może z niej skorzystać każdy, nawet mało wytrawny rowerzysta. (ok. 15km) Trasa nr 2 – jest to trasa pieszo-rowerowa, pomyślana jest głównie jako całodniowa piesza wycieczka. Mogą z niej skorzystać doświadczeni rowerzyści. W sezonie zimowym, wszystkich gości, zaprasza Stacja Narciarska LaskowaKamionna. Oferuje ona 3 600 m tras zjazdowych, które obsługuje 5 wyciągów o łącznej przepustowości 2 250 osób/h. Do dyspozycji gości są również dwie restauracje, bar i grill. Niewątpliwie największą atrakcją turystyczną gminy jest XVII wieczny zespół dworski w Laskowej. Należy on do najciekawszych i najstarszych zabytków Polski południowej. Cała posiadłość położona jest wśród ogrodu ze wspaniałymi, wiekowymi lipami. Na uwagę zasługują także obiekty sztuki sakralnej, które doskonale wtapiają się w tutejszy krajobraz. W gminie przybywa coraz więcej miejsc noclegowych, podwyższa się standard świadczonych usług turystycznych, szczególnie w dziedzinie agroturystyki. Obecnie działalność agroturystyczna, prowadzona jest w 14 gospodarstwach, do których chętnie powracają goście z całego kraju jak również zza granicy. Gospodarstwa te oferują miejsca noclegowe o wysokiej jakości świadczonych usług. W warunkach pozbawionych przemysłu i uciążliwości miejskiego zgiełku, zwolennicy wypoczynku blisko natury, znajdą w tutejszych kwaterach agroturystycznych spokój, ciszę i przede wszystkim miłą, rodzinną atmosferę. Ponadto na terenie gminy bazę noclegową stanowią pokoje gościnne. Jedno z gospodarstw agroturystycznych proponuje gościom rekreacyjną i sportową jazdę konną, przejażdżki bryczką a w sezonie zimowym kuligi wśród malowniczych wzniesień gminy Laskowa. Dla miłośników wędkarstwa istnieje na terenie gminy możliwość indywidualnego połowu ryb. Trzy stawy z pstrągami położone są wśród wzniesień nad górskim potokiem. Do dyspozycji gości jest grill i plac zabaw dla dzieci, w 2005 roku planowana jest budowa wędzarni, smażalni oraz urozmaicenie łowiska. Odwiedzający gospodarstwo mają możliwość zakupu świeżych owoców pochodzących wprost z przydomowych sadów. Największą i najciekawszą ekspozycją etnograficzną na terenie powiatu limanowskiego jest powstały w miejscowości Laskowa prywatny skansen . Zbiory zawierają pasiekę, 100-letnią barć, spichlerz z Kamionki Małej, 100-letni młyn wodny ze Żmiącej, kamienną kapliczkę słupową z Jaworznej, suszarnię owoców z Laskowej, spichlerz z Dobrociesza, warsztat: kołodzieja, stolarski oraz narzędzia sztuki rolniczej i olbrzymi zbiór sprzętu domowego użytku. Najstarszy eksponat pochodzi z roku 1825, jest to kamienna stępa do rozdrabniania zboża. Właściciel zbiorów muzealnych planuje rozbudowę ekspozycji między innymi o wiatrak koźlak i kuźnię ze wszystkimi narzędziami kowalskimi. 9 5. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE 5.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Gmina Laskowa posiada zróżnicowane warunki przyrodniczo – klimatyczne i glebowe dla produkcji rolniczej. Wpływa na to wiele czynników środowiska przyrodniczego, warunków hydrogeologicznych, klimatycznych ukształtowania terenu oraz pokrywy glebowej. Położona jest w dolinie rzeki Łososiny. Ograniczone jest od północy tzw. Pasmem Kamionkowskim, a od południa Pasmem Łososińskim. - Północną część gminy charakteryzują: niższe przedziały wysokości nad poziomem morza większy procent terenów korzystnie eksponowanych (nasłonecznionych) – stoki południowe niższy procent terenów nieleśnych. - Południową część gminy charakteryzują: wyższe przedziały wysokości nad poziomem morza niższy procent terenów korzystnie eksponowanych - stoki północne znacznie wyższy procent terenów leśnych - Najlepsze gleby występują w dolinie rzeki Łososiny, są to gleby klasy III. Gleby klasy IV występują w dolnych partiach stoków, natomiast gleby klasy V i VI zajmują bardziej strome partie obszaru gminy. W powierzchni gminy największy udział mają użytki rolne a wśród nich grunty orne. Jednakże podgórski charakter gminy znajduje swój wyraz w tym, że udział użytków rolnych jest bez mała jak gruntów leśnych, które zajmują około 40 %. Niemniej jednak istnieje potrzeba powiększenia terenów leśnych ze względu na występujące na obszarze gminy grunty nieprzydatne dla rolnictwa. Główne kompleksy glebowe na obszarze gminy to: pszenny – górski zbożowo – górski owsiano – ziemniaczano – górski owsiano – pastewny – górski Udział poszczególnych klas bonitacyjnych w powierzchni gruntów rolnych przedstawia się następująco: kl. I – brak kl. II – brak kl. III – 101,6 ha kl. IV – 1005 ha kl. V – 1810 ha kl. VI – 974 ha Określając warunki naturalne rozwoju rolnictwa w gminie Laskowa należy wziąć pod uwagę nie tylko zróżnicowaną rzeźbę terenu i zmienność pokrywy glebowej, ale również osobliwości lokalnych klimatów. Ogólnie można określić, że najkorzystniejsze warunki do działalności rolniczej posiada Sechna (ekspozycja terenów południowo zachodnia) oraz częściowo wsi: Laskowa, Jaworzna, Żmiąca, Kobyłczyna (niższe partie wzniesień). Pozostałe miejscowości posiadają mniej 10 korzystne warunki, lecz w ich obszarze o predyspozycjach dla rozwoju rolnictwa. znajdują się również tereny Gmina Laskowa należy do silniej zalesionych gmin powiatu limanowskiego i jednej z lepiej zalesionych gmin województwa małopolskiego. Zwarte zespoły leśne występują w południowej części gminy w tzw. Paśmie Łososińskim, ponadto pokrywają rozdrobnionymi enklawami pozostały obszar gminy poza terasą doliny Łososina. Powierzchnia lasów wynosi 2906 ha w tym prywatnych 2485 ha, w gminie dominują lasy mieszane. Duża część terenów położona w pobliżu enklaw leśnych kwalifikuje się do zalesień, są to nieużytki, grunty o niskich klasach bonitacyjnych oraz tereny erozyjne i osuwiskowe. Tereny leśne są objęte ochroną statutową – obszar gminy podlega ochronie ze względu na obecną przynależność do obszaru chronionego krajobrazu województwa oraz projektowany Łososińko – Żegociński Park Krajobrazowy, który ma objąć całą powierzchnię gminy Laskowa. 5.2. Infrastruktura techniczna 5.2.1. System komunikacji Układ komunikacyjny gminy Laskowa stanowi sieć dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Elementy układu drogowego: drogi wojewódzkie: - nr 965 Zielona – Bochnia – Limanowa drogi powiatowe: - nr 25216 Ujanowice – Dobrociesz - nr 25217 Młynne – Laskowa – Łososina Dolna - nr 25218 Laskowa – Laskowa Górna Dotychczasowa droga krajowa nr 965 została z dniem 1 stycznia 1999 roku drogą wojewódzką w administracji Zarządu Dróg Wojewódzkich w Krakowie. Dotychczasowe drogi wojewódzkie nr 25216, nr 25217 oraz nr 25218 z dniem 1 stycznia 1999 roku zostały drogami powiatowymi w administracji Zarządu Powiatu w Limanowej. Stan techniczny drogi wojewódzkiej i powiatowych: średni - głównie ze względu na niekorzystne warunki fizjograficzne i rzeźbę terenu. drogi gminne (lokalne i dojazdowe): - o nawierzchni utwardzonej: asfaltowe, bitumiczne, tłuczniowe, - o nawierzchni nieutwardzonej: gruntowe. Stan techniczny dróg gminnych: średni, zwłaszcza w obrębie połączeń wewnątrz poszczególnych wsi. Problemy komunikacyjne gminy dotyczą: 1. odpowiedniego utrzymania dróg ze względu na bardzo często występujące zjawiska erozyjne i osuwiskowe, 11 2. trudności w utrzymaniu dróg w okresie zimowym, ze względu na duże spadki w obrębie ich przebiegu, 3. wzmożonego ruchu drogowego na drodze wojewódzkiej nr 965 Bochnia – Limanowa i drodze powiatowej nr 25217 Młynne – Ujanowice (nakładanie się ruchu tranzytowego na ruch lokalny), 4. nienormatywnych parametrów głównych tras komunikacyjnych: drogi wojewódzkiej i powiatowych. 5.2.2. Elektroenergetyka Układ sieci rozdzielczej średniego napięcia na terenie gminy pracuje w oparciu o podstawowe źródła zasilania leżące poza jej obszarem. Linie wykonane są linkami stalowo-aluminiowymi typu AFL 25 mm2, ALF 35 mm2 podwieszonymi na słupach żelbetowych. Układ sieci można podzielić na linie magistralne (z podwieszonymi linkami AFL 35 mm2) oraz na linie promieniowe (z podwieszonymi linkami AFL 25 mm2), które zasilają poszczególne stacje transformatorowe. Na odgałęzieniach zabudowane są bramki lub słupy odłączeniowe. Stan techniczny linii średniego napięcia należy uznać jako dobry. Stacje transformatorowe – 15/0,4 kV i 30/0,4 kV. Na terenie gminy Laskowa znajdują się 53 stacje transformatorowe napowietrzne 15/0,4 kV i 30/0,4 kV. Łączna moc zainstalowanych transformatorów wynosi 3844 kVA. Stan techniczny stacji transformatorowych należy uznać jako dobry. Linie napowietrzne niskiego napięcia 380/220 V (NN). Na liniach napowietrznych zabudowane są linki aluminiowe typu AL 25 mm 2, AL 35 mm2, AL 50 mm2. Układ przewodów płaski lub naprzemianległy. Zastosowane są izolatory liniowe N 80, N 95, S 80/2, S 115/2. Zabezpieczenia przepięciowe stanowią odgromniki zaworowe n.n. typu GŻa 0,66/2,5 kA. Linie napowietrzne są wykonane przy zastosowaniu słupów żelbetowych typu ŻN. Linie kablowe niskiego napięcia 380/220 V. Wykonane są kablami ziemnymi typu YAKY 4 x 240 mm2; YAKY 4 x 120 mm2; YAKY 4 x 35 mm2. Aktualny układ sieci rozdzielczych średniego napięcia pracuje w oparciu o podstawowe źródła zasilania leżące poza obszarem gminy. Dla linii średniego napięcia 15 kV podstawowym źródłem zasilania jest GPZ Łososina, a dla linii 30 kV podstawowym źródłem zasilania jest GPZ Rożnów. W układzie docelowym nie przewiduje się budowy na terenie gminy nowego GPZ. Sam układ sieci rozdzielczych średniego napięcia nie ulegnie zasadniczym zmianom. 5.2.3. Gazownictwo Gmina Laskowa jest zgazyfikowana. Stacja redukcyjno – pomiarowa I stopnia zlokalizowana jest w rejonie Laskowej Górnej. Posiada ona przepustowość Q = 1600 m3/d, strefę bezpieczeństwa ustaloną przez O.K.Ż.G. w Tarnowie. Przez teren wsi Laskowa prowadzona jest magistrala 200 mm o ciśnieniu CN – 6,4 MPa w kierunku Limanowej. Magistrala zasilana jest z gazociągu tranzytowego 500 mm w Nowym Wiśniczu. 12 5.2.4. Łączność Obszar gminy Laskowa obsługuje Telekomunikacja Polska S.A. – Rejon Limanowa zlokalizowany w miejscowości Limanowa – abonentów zamieszkałych na terenie miejscowości: Laskowa, Kamionka Mała, Krosna, Strzeszyce, Sechna, Jaworzna, Ujanowice, Żmiąca i Kobyłczyna. W obecnej chwili obszar gminy Laskowa obsługują automatyczne centrale telefoniczne typu Siemens zainstalowane w miejscowości Laskowa i Ujanowice. Aktualnie centrale mogą obsługiwać 1700 abonentów. W zakresie ruchu międzymiastowego i międzynarodowego abonenci z terenu gminy Laskowa obsługiwani są przez automatyczną centralę telefoniczną Limanowa. Połączenie centrali telefonicznej Limanowa z centralą telefoniczną Laskowa i Ujanowice wykonane jest przy pomocy światłowodu. Ponadto na terenie gminy działają trzy stacje telefonii komórkowej. 5.2.5. Gospodarka wodno-ściekowa Na terenie gminy Laskowa gospodarka wodno-ściekowa ograniczone jest do indywidualnych zbiorników szczelnych i szamb. Wyjątek stanowi centrum Laskowej posiadającej zbiorczą oczyszczalnię ścieków biologiczno – mechaniczną typu EKO- SBR o wydajności 100 m3/d`. Oczyszczalnia zlokalizowana jest na działce gminnej nr 818, powierzchnia działki wynosi 0,075 ha. odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Łososina. Druga oczyszczalnia ścieków typu EKO – SBR o wydajności 50m3/d jest w Ujanowicach, na działce gminnej o powierzchni 0,144 ha. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest również rzeka Łososina. W centrum tych wsi jest sieć kanalizacyjna, która odprowadza ścieki z budynków mieszkalnych i usługowych. 5.2.6. Gospodarka odpadami Gmina nie posiada własnego, urządzonego składowiska odpadów stałych. Powstające na jej terenie odpady są wywożone przez wyspecjalizowane firmy: PUK EMPOL z Tylmanowej i FHU DIMARCO z Iwkowej poza obszar gminy, zgodnie z zawartymi umowami. W najbliższych latach nie przewiduje się realizacji składowiska odpadów na obszarze gminy. 5.3. Własność nieruchomości Z całkowitej powierzchni gminy - 7253,59 ha tereny prywatne zajmują powierzchnię 6416,48 ha, co stanowi 88,46 % powierzchni jej obszaru. Pozostałe formy własności stanowią 837,08 ha tj. 11,54 % obszary gminy, z czego gmina jest właścicielem 36,79 ha (0,51 % całkowitej powierzchni gminy). Mienie komunalne gminy Laskowa według stanu na dzień 31.12.2003 przedstawia załącznik Nr 1 natomiast zbiorcze zestawienie gruntów wchodzących w skład rejestrowy gminy Laskowa przedstawia załącznik nr 2 13 6. STAN OBIEKTÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Dziedzictwo kulturowe gminy charakteryzuje znaczna ilość elementów i zespołów zabytkowych. System osadniczy gminy kształtuje rozległa dolina rzeki Łososiny oraz dolinki jej dopływów. Cechują go skupione zespoły osadnicze Laskowej, Strzeszyc, Ujanowic (w dolinie rzeki Łososiny) oraz zabudowa rozproszona na pozostałym obszarze – za wyjątkiem pasmowych układów osadniczych w dolinkach potoków będących dopływami Łososiny. Pomimo burz dziejowych, lokalnych zmian i dewastacji obszar gminy zachował tradycyjny charakter krajobrazu kulturowego i przyrodniczego. Dyspozycja przestrzenna poszczególnych wsi pozostała na ogół (poza Laskową) niezmieniona i czytelna. Dla zachowania wartości krajobrazowych i kulturowych w gminie, pełnej ochronie konserwatorskiej podlegają następujące elementy historyczne: 1. układy osadnicze, 2. sieć drożna, 3. zasada zagospodarowania terenu, 4. zespoły i obiekty zabytkowe, 5. zieleń, cieki wodne i ukształtowanie terenu. 6.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków wieś Laskowa: - zespół dworsko-parkowy, - cmentarz wojenny nr 358, - zespół kościoła parafialnego (wpis do ewidencji zabytków). Dwór w Laskowej należy do czołowych i unikalnych przykładów polskiej drewnianej architektury rezydencjonalnej z wieku XVII. Jego wartość leży w zachowaniu nie tylko ogólnego charakteru, ale i poszczególnych elementów autentycznych, o znaczeniu historycznym i artystycznym. Dwór wraz z parkiem uznany został za zabytek decyzjami: 1. Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 07.03.1935r. L.KBS. 11-47-Kr-35 2. Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 15.04.1936r. L.KBS. 11-Li-3-Kr-36 Zespół dworski w Laskowej, usytuowany jest w centrum wsi. Zespół dworski został rozlokowany na terenie równinnym o wysokości około 300 m n.p.m. przechodzącym ku wschodowi w skarpę terenową otworzoną w skutek erozyjnej działalności rzeki Łososiny i wpadającego do niej – w tym rejonie od strony zachodniej – potoku Nagórskiego. W układzie kompozycyjnym zespołu w jego obecnej postaci zaznacza się, wyraźny podział na część mieszkalnoreprezentacyjną. W skład zabytkowego zespołu wchodzą: a). zgrupowanie obejmujące dwór i sąsiadującą zabudowę, w tym: - dwór - budynek dawnej służbówki, usytuowany od północy obok dworu, na skarpie opadającej ku północy - piwnica, usytuowana na wschód od dworu, również w najbliższym otoczeniu dworu, wbudowaną w skarpę 14 b). zgrupowanie zabudowy folwarcznej obejmujące budynki gospodarcze wzniesione wokół obszernego, prostokątnego dziedzińca – w roku 1887 w skład tego zespołu wchodziło 5 budynków murowanych z nich niektór0e silnie przekształcone, zachowane do dzisiaj. Bezpośrednie otoczenie budynku dworskiego stanowią: - dawny podjazd, usytuowany przed elewacją frontową - sad usytuowany na południe i południowy-wschód od dworu - aleja parkowa na dolnym tarasie nadrzecznym wieś Kamionka Mała: - zespół kościelny, - cmentarz wojenny nr 357 wieś Strzeszyce: - kapliczka, - zespół osadniczy. wieś Ujanowice: - zespół kościoła parafialnego (wpis do ewidencji zabytków). wieś Krosna: - kościół parafialny (wpis do ewidencji zabytków). wieś Jaworzna: - kościół parafialny (wpis do ewidencji zabytków); - cmentarz wojenny nr 359. Trzeba jasno powiedzieć, że dużą atrakcją Gminy Laskowa są zabytkowe, starodawne kościółki i kapliczki przydrożne, które posiadają znaczną wartość historyczną i artystyczną. Są one żywym świadectwem historii i bogatą skarbnicą wiedzy o regionie. Przez Gminę Laskowa prowadzi szlak architektury drewnianej. Wiele obiektów, które są wpisane do rejestru zabytków, jak również obiekty pozostające w ewidencji konserwatorskiej czy obiekty pozostające w strefie ochrony konserwatorskiej wymaga dużych nakładów finansowych, odpowiedniego zabezpieczenia przed pożarami oraz innych zabezpieczeń stosowanych do ich rangi. 6.2. Kultura W gminie Laskowa wciąż żywo kultywowane są tradycje i obrzędy o charakterze religijnym . Nieocenionym bogactwem Gminy Laskowa jest kultywowanie tradycji i obrzędów ludowych związanych z folklorem Lachów. Inspiratorem działań z zakresu upowszechniania kultury jest Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Laskowej. W strukturach GOKSiT działają dwie biblioteki : - Publiczna Biblioteka w Ujanowicach - Publiczna Biblioteka w Laskowej (z bezpłatnym punktem dostępu do internetu). Ważniejsze imprezy organizowane cyklicznie przez GOKSiT to : - Przegląd Grup Kolędniczych i Zespołów Jasełkowych - Konkurs Palm Wielkanocnych 15 - Powiatowy Przegląd Orkiestr Dętych Dożynki - Konkurs Wieńców Dożynkowych Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych , Stroików i Podłażniczek. Na terenie gminy prężnie działają trzy orkiestry dęte skupiające w swych szeregach sporą cześć młodzieży: Parafialna Orkiestra Dęta w Laskowej to zespół założony w 1931 roku z inicjatywy Pana Józefa Matląga. Orkiestra czynnie uczestniczy w uroczystościach kościelnych i świeckich oraz bierze udział w konkursach powiatowych i wojewódzkich. - Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Jaworznej powstała w 1987 roku. Jej twórca jest tamtejszy ksiądz proboszcz Józef Cieśla. Mimo krótkiego czasu działalności orkiestra jest laureatem wielu konkursów wojewódzkich i diecezjalnych. Trofea orkiestry to puchary małopolskiego kuratora oświaty, dyrektora MCK ,,SOKÓŁ” w Nowym Sączu oraz starosty powiatu limanowskiego. - Parafialna Orkiestra Dęta z Krosnej działa od kilkudziesięciu lat . Jej założycielem jest w 1918 roku ks. Józef Wożniczko. Orkiestra bierze udział w uroczystościach o charakterze kościelnym i lokalnych. Ostatnio utworzona została Kapela Regionalna ,,Loskowioki’’ złożona z tutejszej młodzieży z ambicjami utworzenia zespołu regionalnego o w/w nazwie. Od trzech lat działa Zespół Tańca Nowoczesnego ,,Dezami’’ . Piękno urokliwego krajobrazu Gminy Laskowa ukazują miejscowi malarze i rzeźbiarze, oraz śpiewaczka i gawędziarka ludowa wielokrotnie nagradzana i wyróżniana w ,, Limanowskiej Słazie”, fascynują ją kwiaty naturalne i tworzone. Zasuszone , układa w artystyczne kompozycje. 7. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW Gminę Laskowa charakteryzuje największe rozproszenie zabudowy wśród gmin dawnego województwa nowosądeckiego. Tendencje do rozpraszania zabudowy trwają nadal. Wnioski ludności dotyczą dalszego wydzielania pojedynczych działek i wyznaczania na nich terenów budowlanych. Brak jest tendencji do skupiania zabudowy. Takie rozproszenie jest przyczyną niewłaściwych warunków socjalnobytowych mieszkańców gminy oraz brakiem urządzeń usługowych i elementów infrastruktury technicznej. Główne problemy gminy dotyczą: - funkcjonowania gospodarki, - środowiska przyrodniczego i kulturowego, - warunków życia mieszkańców, - sposobu kształtowania przestrzeni gminy. 16 Najważniejsze aspekty gospodarki gminy obejmują niewykorzystanie lub ograniczone wykorzystanie istniejących zasobów i możliwości gospodarki gminy, zarówno rolniczych jak i nierolniczych kierunków działalności gospodarczej (np. rekreacji), obniżenie wysokiej stopy bezrobocia, zmniejszanie areału leśnego poprzez niewłaściwe wykorzystanie gospodarcze oraz zmianę terenów leśnych na rolnicze, nawet na obszarach o małej przydatności dla użytkowania rolnego, zmniejszania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, poprzez zamianę terenów użytkowanych rolniczo – na tereny zainwestowania nie związanego z rolnictwem, określenie przejściowych form zagospodarowania terenów rolnych – do chwili pełnego ich zainwestowania i zagospodarowania w postaci zabudowy mieszkaniowej w połączeniu z usługami (infrastrukturą społeczną). W zakresie środowiska przyrodniczego należy wymienić następujące problemy zanieczyszczanie wód: powierzchniowych i głębinowych – spowodowane brakiem pełnego systemu kanalizacji w obszarze całej gminy (odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków komunalnych do rzek i potoków), a także – występowaniem „dzikich” wysypisk śmieci, jak również – stosowaniem chemicznych środków nawożenia i ochrony roślin, erozję powierzchniową i wąwozową, obejmującą znaczny obszar powierzchni gminy i związane z nią problemy lokalizacji osadnictwa (liczne osuwiska), lokalizowanie zabudowy (również letniskowej) – w bezpośrednim sąsiedztwie lasów. Zasoby kulturowe – są zagrożone zarówno brakiem bieżących działań na rzecz zachowania ich substancji materialnej jak i tendencjami intensywnego rozwoju zainwestowania – co może doprowadzić do sprzeczności z postulatami i wymaganiami ochrony krajobrazu kulturowego. Warunki życia mieszkańców cechują niedostateczne wyposażenie terenów wsi w usługi, głównie publiczne, brak pełnego systemu infrastruktury technicznej, zwłaszcza sanitarnej, niedostatecznie zmodernizowany system dróg nie spełniający wymogów obowiązujących w określonych kategoriach dróg. Ukształtowanie przestrzenne wykazuje tendencje do rozpraszania zabudowy, a także – lokalizowania jej w obszarach przeciwwskazanych lub niekorzystnych – dla rozwoju zainwestowania. Dotyczy to również zainwestowania mieszkalnousługowego. Rozproszenie zabudowy powoduje też niejednokrotne – zajmowanie terenów szczególnie cennych dla lokalizacji inwestycji obsługujących gminę, a także – dla realizacji zadań ponadlokalnych. Istotnym elementem dla kształtowania rozwoju gminy – jest niezbyt wielka ilość – wyznaczonych w poprzednich planach – terenów zabudowy – głównie mieszkaniowej. Wobec dość dużego stopnia ich wykorzystania do chwili obecnej – nie mogą stanowić rezerwy dla przyszłego zainwestowania. Dla prawidłowego, zrównoważonego rozwoju gminy winny być tworzone odpowiednie warunki dla inwestorów wewnętrznych i zewnętrznych. Przygotowanie rezerw terenowych pod budownictwo będzie wymagało dużych nakładów finansowych na ich obsługę w postaci wyposażenia w infrastrukturę społeczną, techniczną i komunikacyjną. 17 8. GOSPODARKA Na terenie gminy Laskowa głównym źródłem utrzymania gospodarstw domowych jest praca , głownie najemna oraz niezarobkowe źródła utrzymania (emerytury, renty, zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki z pomocy społecznej i inne). Z danych posiadanych przez Urząd Gminy wynika, że w gminie zarejestrowanych jest 264 podmiotów gospodarczych, najwięcej jest podmiotów zajmujących się budownictwem, handlem. Niepokojące są dane dotyczące źródeł utrzymania gospodarstw domowych, gdzie 45,5 % wszystkich gospodarstw domowych utrzymuje się niezarobkowych źródeł utrzymania, co przedstawia poniższa tabela. Tabela 1. Gospodarstwa domowe wg i głównego źródła utrzymania liczby osób w gospodarstwie Gospodarstwa domowe wg liczby osób Główne źródło utrzymania gospodarstwa domowego Ogółem 1 2 3 4 5 i więcej OGÓŁEM 1676 227 225 189 269 766 PRACA 913 80 71 81 162 519 Najemna 531 40 43 51 112 285 Na rachunek własny 382 40 28 30 50 234 W rolnictwie 300 32 26 21 37 184 poza rolnictwem 82 8 2 9 13 50 Pozostałe źródła 763 147 154 108 107 247 w tym emerytury i renty 687 133 146 97 93 218 Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003. Niezwykle istotną sprawą dla rozwoju gminy jest stworzenie mechanizmów umożliwiających tworzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednak obciążenia finansowe (szczególnie ZUS) i brak zasobów kapitałowych uniemożliwiają rozwój tego rodzaju przedsięwzięć w gospodarce narodowej. Biorąc pod uwagę, że w rolnictwie i w zakładach pracy zatrudniających poniżej 5 osób większość pracujących zakwalifikować można do sektora prywatnego – odsetek pracujących w sektorze prywatnym w gminie kształtuje się na poziomie 95%. 18 Poniżej została przedstawiona struktura ludności według głównego źródła utrzymania Tabela 2 Ludność według głównego źródła utrzymania, płci oraz grup wieku (stan na dzień 31.12.2002r. utrzymująca się z pozostałych źródeł z pracy Wyszczególnienie na rachunek w tym własny Ogółem w tym Razem najemnej w swoim razem razem z emerytur gospodarstwie Ogółem 7241 4445 2536 1909 1505 2796 752 Mężczyźni 3653 2410 1305 1105 862 1243 297 Kobiety 3588 2035 1231 804 643 1553 455 4215 2195 1183 1012 854 2020 630 2153 1301 634 667 539 852 244 Kobiety 2062 894 549 345 315 1168 386 Utrzymywani 3026 2250 1353 897 651 776 122 Mężczyźni 1500 1109 671 438 323 391 53 Kobiety 1526 1141 682 459 328 385 69 Posiadający własne źródło utrzymania Mężczyźni Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003. Z analizy powyższego zestawienia wynika, iż 58,2% ludności posiada własne źródło utrzymania, z czego 14,94% utrzymuje się z emerytury, a 26,07 % z rent. Na terenie gminy Laskowa aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej przedstawia się następująco: 19 Nieustalony status na rynku pracy Współczynnik aktywności zawodowej w% Wskaźnik zatrudnienia w% Stopa bezrobocia w % 1562 1267 295 1087 28 59,0 47,8 18,9 Mężczyźni 2646 1184 936 248 1414 48 45,6 36,0 20,9 ogółem 2677 Wyszczególnienie Bierni zawodowo Aktywni zawodowo Tabela 3. Aktywność ekonomiczna ludności razem Kobiety pracujący bezrobotni Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003 20 9. SFERA SPOŁECZNA 9.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu w tym wielkość populacji i jej wiek Ludność gminy Laskowa wg stanu na dzień 31.12.2003r wynosi 7551 mieszkańców, co stanowi ok. 6,15% mieszkańców powiatu limanowskiego Struktura procentowa ludności gminy Laskowa – stan na dzień 31.12.2003 r. 7% 9% 12% 8% 4% 4% 7% 7% 42% Jaworzna Krosna Strzeszyce Kobyłczyna Sechna Żmiąca Kamionka Mala Laskowa Ujanowice Szczegółowy obraz mieszkańców gminy z podziałem na wiek, płeć, stan cywilny przedstawiają poniższe tabele. TABELA 4. Ludność Gminy Laskowa wg płci i wieku. W odsetkach (struktura pionowa) WIEK Ogółem Mężczyźni Kobiety ogółem mężczyźni kobiety OGÓŁEM 0 - 4 lata 5–9 10 – 14 15 – 19 20 – 24 7241 675 616 627 664 557 3653 334 302 340 339 296 3581 341 314 287 325 261 100 9,3 8,5 8,7 9,2 7,7 100 9,1 8,3 9,3 9,3 8,1 100 9,5 8,8 8,0 9,1 7,3 Na 100 mężczyzn przypada kobiet 98 102 104 84 96 88 21 25 –29 30 – 34 35 – 39 40 – 44 45 – 49 50 – 54 55 – 59 60 – 64 65 – 69 70 – 74 75 – 79 80 – 84 85 lat i więcej 541 482 500 509 383 312 233 274 297 250 188 79 289 245 265 275 224 163 108 127 128 100 73 31 252 237 235 234 159 149 125 147 169 150 115 48 7,5 6,7 6,9 7,0 5,3 4,3 3,2 3,8 4,1 3,5 2,6 1,1 7,9 6,7 7,3 7,5 6,1 4,5 3,0 3,5 3,5 2,7 2,0 0,8 7,0 6,6 6,5 6,5 4,4 4,2 3,5 4,1 4,7 4,2 3,2 1,3 87 97 89 85 71 91 116 116 132 150 158 155 54 14 40 0,7 0,4 1,1 286 Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003 TABELA 5. Ludność w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego, płci i grup wieku. WYSZCZEGÓLNIENIE OGÓŁEM 15-19 lat 20-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60 lat i więcej Mężczyźni Kobiety Ogółem 5323 664 557 541 982 892 545 1142 2677 2646 Stan cywilny prawny kawaler żonaty wdowiec rozwiedziony panna zamężna wdowa rozwiedziona 1789 660 440 195 195 139 67 93 1077 712 3027 4 117 345 779 728 407 647 1514 1513 479 1 2 17 63 396 74 405 27 6 8 8 5 11 16 pozostały 1 1 1 - Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003 9.2. Wielkość populacji w wieku produkcyjnym Na ogólną liczbę w 2002 r. 7241 mieszkańców gminy 2853 osób jest w wieku produkcyjnym, 1015 – w wieku poprodukcyjnym a 2318 – w wieku przedprodukcyjnym. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 85 osób w wieku nieprodukcyjnym. 22 Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela. TABELA 6. Ludność według płci i ekonomicznych grup wieku WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM w wieku przedprodukcyjnym (mężczyźni i kobiety w wieku 0 - 17 lat) w wieku produkcyjnym (mężczyźni w wieku 18-64 lata, kobiety 18-59 lat) w wieku mobilnym (mężczyźni i kobiety w wieku 18-44 lata) Niemobilnym (mężczyźni w wieku 45 - 64 lata, kobiety 45 - 59 lat) Poprodukcyjnym (mężczyźni w wieku 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej) na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada osób w wieku nieprodukcyjnym 7241 3653 3588 2318 1179 1139 3908 2128 1780 2853 1506 1347 1055 622 433 1015 346 669 85 72 102 Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003 9.3. Poziom wykształcenia i rynek pracy Według wyników spisu powszechnego przeprowadzonego w maju 2002 roku populacja pracujących w Gminie Laskowa liczyła 2203 osoby. Struktura pracujących wg wykształcenia w gminie kształtuje się podobnie, jak w Małopolsce i całym kraju. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem zawodowym 861 i średnim 723. Na terenie gminy liczba ludności zatrudnionej poza rolnictwem jest duża, odsetek ten nie maleje. Wzrasta ilość ludności podejmującej działalność usługową na miejscu, jednak liczba tych w stosunku do dojeżdżających do pracy jest mała. 23 TABELA 7. Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia, płci i grup wieku. 915 1505 2324 16 72 735 325 412 114 271 503 91 207 371 183 58 100 321 13 25 219 25 22 661 376 987 1152 539 518 1172 229 69 3 4 10 13 8 nieustalony 223 22 124 24 21 17 2 13 78 145 Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego podstawowe ukonczone zawodowe 234 143 1138 38 61 59 449 69 20 295 65 35 228 22 14 75 4 3 15 13 12 38 80 32 454 154 111 684 ogólnokształcące razem Policealne 5573 914 1098 982 892 545 274 868 2800 2773 wyższe OGÓŁEM 19 lat i mniej 20-29 30-39 40-49 50-59 60-64 65 lat i więcej Mężczyźni Kobiety Ogółem WYSZCZEGÓLN IENIE zasadnicze zawodowe Poziom wykształcenia średnie - 122 95 134 Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003 TABELA 8. Pracujący według poziomu wykształcenia i płci Poziom wykształcenia Wyszczególnienie Ogółem Ogółem Mężczyźni Kobiety 2203 1267 936 wyższe policealne zasadnicze i średnie zawodowe 184 57 127 723 295 428 861 632 229 podstawowe Nieustalony ukończone i status nieukończone 435 283 152 - Źródło: Opracowanie – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań; Powszechny Spis Rolny. Podstawowe Informacje ze Spisów Powszechnych „Gmina wiejska Laskowa”; Kraków 2003 9.4 Poziom bezrobocia Gmina Laskowa plasuje się wśród jednostek o najwyższej stopie bezrobocia w województwie małopolskim. Według danych spisu powszechnego z 2002 r. liczba bezrobotnych w gminie wynosiła 543 osób. W populacji bezrobotnych było 248 kobiet i 295 mężczyzn. Stopa bezrobocia wynosiła 19,8%. 24 Według danych na koniec 2002 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 543 osoby. Kształtowanie się zjawiska bezrobocia w gminie Laskowa ilustruje poniższe zestawienie: Tabela 9. Bezrobocie Lata 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Zarejestrowani bezrobotni Ogółem mężczyźni kobiety 462 230 232 471 229 242 519 255 264 587 334 253 543 295 248 619 304 315 Źródło: dane PUP Z roku na rok spada liczba bezrobotnych pobierających zasiłek. Według stanu na koniec 2003 r. tylko przeszło co dwunasty bezrobotny posiadał prawo do zasiłku. Wśród bezrobotnych na terenie gminy najwięcej osób, bo 251 legitymuje się wykształceniem zasadniczym zawodowym, w tym 159 to mężczyźni i 92 kobiety, policealnym i średnim 202, w tym 83 mężczyźni i 119 kobiety, podstawowym 76 i wyższym 14 osób. Dynamiczne zmiany zachodzące w ostatnich latach w gospodarce wolnorynkowej spowodowały, że współczesny rynek pracy wymaga od pracownika nowych umiejętności i kwalifikacji. Szczególne trudności napotykają osoby, które starają się powrócić do pracy po okresie pozostawania bez pracy. W grupie tej przeważają kobiety. Trudności te wynikają zarówno z braku gotowości do podejmowania działań na rzecz własnej integracji zawodowej, jak również braku umiejętności w sferze poruszania się po rynku pracy i znajomości nowych procedur rekrutacji pracowników. Dezaktywizacja zawodowa przez dłuższy okres czasu powoduje dezaktualizację posiadanych kwalifikacji zawodowych, jak również uniemożliwia uzupełnienie kwalifikacji zawodowych zgodnie z wymaganiami rynku pracy. Cechą charakterystyczną miejscowego bezrobocia jest: - równowaga płci wśród bezrobotnych; - ponad połowę bezrobotnych stanowi tzw. bezrobocie długotrwałe; - wyjątkowo wysoki odsetek bezrobotnych nie posiadających prawa do zasiłku (75%). Podsumowując, należy podkreślić, że jednym z podstawowych czynników ograniczających zachwianą równowagę na gminnym rynku pracy jest działanie promocyjne oraz tworzenie sprzyjających warunków dla organizacji miejsc pracy w szeroko pojętych usługach, w tym przede wszystkim w zakresie obsługi lokalnego rolnictwa. 25 9.5 Warunki i jakość życia mieszkańców Gmina Laskowa posiada stosunkowo dobrze rozbudowaną infrastrukturę drogową, bowiem istniejąca sieć dróg dociera niemal do każdego jej zakątka. Ponadto gmina posiada dobrze rozwiniętą komunikację publiczną, która jest obsługiwana przez PKS Limanowa, prywatne przedsiębiorstwo przewozowe „BUS PREZEWOZY”. Cała gmina jest zelektryfikowana. Większość gospodarstw w gminie posiada telefony stacjonarne. Prawie wszystkie wsie w gminie Laskowa są zaopatrzone w gaz przewodowy. W 4 wsiach istnieje sieć wodociągowa. Pozostała cześć gminy zaopatruje się w wodę z wodociągów zagrodowych lub studni kopanych lub wierconych. Jakość wody można określić jako dobrą i średnią, co wynika z faktu, że tereny te należą do najczystszych w Polsce, zarówno jeśli chodzi o gleby, jak i środowisko naturalne. Obszar gminy jest skanalizowany tylko w ok. 11,5 %, a oczyszczalnie ścieków znajdują się w dwóch sołectwach: Laskowej i Ujanowicach. Jakość życia mieszkańców gminy można ocenić miedzy innymi na podstawie wyposażenia mieszkań w media. Z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań wynika, że na 1504 mieszkania 146 jest wyposażone w wodociąg sieciowy lub lokalny, w kanalizacje sieciową lub lokalne urządzenie wyposażone jest 1197, w gaz sieciowy wyposażone jest 878 mieszkań, w centralne ogrzewanie lokalne wyposażone jest 939 mieszkań. Na terenie gminy Laskowa na 1504 budynków 787 jest wybudowanych w po 1971 r., a 336 zostało wybudowanych w latach 1945 – 1970r. 343 użytkowanych budynków ma ponad 80 lat 9.6 Poziom bezpieczeństwa 9.6.1 Bezpieczeństwo przeciwpożarowe Zabezpieczenie przeciwpożarowe. Powyższe zagadnienie realizowane jest w oparciu o 3 jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych w tym jedną włączoną do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego realizującą zadania ratownicze w szerszym zakresie, przy współpracy KP PSP w Limanowej. Zadania te realizowane są na dość dużym poziomie poprzez specjalistyczny sprzęt ratowniczo-gaśniczy. Tabela 10. Zestawienie ilości pożarów, miejscowych zagrożeń i alarmów fałszywych na terenie gminy w roku 2002 i 2003. Pożary Małe Średnie Duże Miejscowe zagrożenia Alarmy fałszywe 2002 4 0 0 2002 18 2002 2 2003 6 1 0 2003 24 2003 1 Źródło: Dane własne 26 Do obiektów stwarzających największe zagrożenie pożarowe zaliczamy : - 2 stacje paliw zlokalizowane w miejscowości Ujanowice - drewniane kościoły - budynki użyteczności publicznej (szkoły, pensjonaty itp.) - zwarta zabudowa budynków mieszkalnych we wsi Strzeszyce (występuje tam brak podziału na strefy pożarowe pomiędzy budynkami, co w przypadku powstania pożaru w jednym z budynków powoduje bardzo dynamiczny rozwój pożaru i rozprzestrzenianie się na pozostałe budynki. Tabela 11. Wykaz wyposażenia Ochotniczych Straży Pożarnych LP JEDNOSTKA 1. OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W LASKOWEJ (KSRG) SPRZĘT TRANSPORTOWY GCBA 10/32 GBA 2,5/16 Wykaz sprzętu: 1. Pompa szlamowa SEH- 80 T 2. Pompa szlamowa HONDA WT-40X K2 3. Agregat prądotwórczy HONDA EC – 2200 4. Agregat prądotwórczy HONDA EC – 2200 5. Najaśnica ze stojakiem 3x 500WAT 6. Motopompa Tohatsu 7. Motopompa pływająca "Niagara" 8. Drabina składana 9. Drabina D - 5 10. Drabina ZS 2099 10 m 11. Piła spalinowa do drewna "STIHL MS 290" 12. Piła spalinowa do drewna "STIHL MS 290" 13. Piła spalinowa do betonu i stali STIHL 14. Radiotelefon ręczny Motorola GP300 15. Radiotelefon ręczny Motorola GP300 16. Radiotelefon ręczny Motorola GP340 17. Radiotelefon przewoźny Motorola GM-300 23. Zestaw narzędzi ratownictwa drogowego - pompa spalinowa z wężami 2x20mb. - Nożyce hydrauliczne rozpieracz z łańcuchami i adapterami - rozpieracz teleskopowy ze wspornikiem - przecinak do pedał - pompa ręczna - wąż hydrauliczny B 3 SOU - zestaw klinów i podpór A i B 24. Zestaw ekologiczny: - - Dyspyrgent 5 l - 2. Sorbent 20 kg - 3. Rozpylacz 1 szt. 25. Aparat powietrzny APS 2/2 - 50 26. Aparat powietrzny APS 2/2 - 50 27. Aparat powietrzny "AERIS" FENZY 28. Aparat powietrzny "AERIS" FENZY 27 18. Radiotelefon przewoźny Motorola GM-950 19. Radiotelefon przewoźny Motorola GM-360 20. Walizka ratownicza "standard" 21. Deska ratunkowa "Baxstrap" z wyposażeniem 22. Wysysacz głębinowy "INJEKTOR" LP 29. Kombinezon treningowy JEDNOSTKA gazoszczelny SPRZĘT TRANSPORTOWY GBA 2,5/16 1. OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W UJANOWICACH WYKAZ SRZĘTU: Motopompa szlamowa Wp – 3-65 Linka ratownicza Motopompa TOHATSU Drabina ZS 2099 10 m Motopompa pływająca NIAGARA Radiotelefon ręczny Motorola GP-300 Piła spalinowa Radiotelefon ręczny Motorola GP-300 Agregat prądotwórczy HONDA EC - 2200 Radiotelefon przewoźny Motorola GM-300 Najaśnica ze stojakiem 3x 500WAT Piła spalinowa do drewna "Husqvarna 61" LP JEDNOSTKA SPRZĘT TRANSPORTOWY GBA 2,5/16 1. OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W STRZESZYCACH WYKAZ SRZĘTU: Motopompa TOHATSU Radiotelefon ręczny Motorola GP-300 Piła spalinowa Radiotelefon ręczny Motorola GP-300 Agregat prądotwórczy HONDA EC - 2200 Radiotelefon przewoźny Motorola GM-300 Szperacz ręczny Piła spalinowa do drewna "Husqvarna 61" Motopompa szlamowa WP – 3-65 9.6.2 Zagrożenia związane z przestępczością Gmina znajduje się w rewirze działania Powiatowej Komendy Policji w Limanowej. Rewir ten obejmuje 3 jednostki samorządu terytorialnego: Gminę Limanowa, miasto Limanowa i Gmina Laskowa. KPP jest usytuowana centralnie w mieście Limanowa. Zgodnie ze statystykami Policji gmina nie odbiega poziomem bezpieczeństwa związanym z zagrożeniami przestępczością od gmin wiejskich w tym rejonie. Obrazują to poniższe zestawienia. 28 Tabela 12. Przestępstwa popełnione na terenie Gminy Laskowa : 2002 rok - kradzież z włamaniem kradzież mienia bójki i pobicia wypadki drogowe oszustwa znęcanie fizyczne pożar uszkodzenie mienia nietrzeźwy kierowca naruszenie nietykahiości cielesnej fałszerstwo dokumentów alimenty rozbój usiłowanie zabójstwa groźby karalne Razem: 2003 rok 11 11 3 3 0 0 1 1 7 0 1 5 1 0 0 9 4 0 1 0 3 2 1 4 1 1 1 0 1 2 44 30 Źródło: Dane Komendy Powiatowej Policji w Limanowej 9.6.3. Zagrożenie powodziowe. Przez teren Gminy Laskowa przepływa rzeka „Łososina” stwarzająca zagrożenie powodziowe szczególnie w okresie letnim podczas gwałtownych burz i nawałnic, jak również w okresie wiosennym poprzez tworzące się zatory w lodowe. Ponadto zagrożenie stwarzają także liczne górskie potoki na ogół o bardzo małym przepływie wody jednak w okresie letnim podczas obfitych opadów stan ich podnosi się gwałtownie powodując zniszczenia w budynkach mieszkalnych, drogach, mostkach, przepustach usytuowanych bezpośrednio w ciągach wymienionych wyżej cieków wodnych. Na podstawie powodzi które miały miejsce we wcześniejszych latach wyznaczona została strefa zalewowa wzdłuż rzeki Łososiny, w związku z czym sporządzono ewidencję ilościową osób z budynków znajdujących się w strefie zalewowej, przewidzianych do ewakuacji. (miejscowość: Laskowa, Strzeszyce, Jaworzna, Kamionka Mała, Ujanowice) Ewakuacja osób zagrożonych przeprowadzana jest do szkół znajdujących się na terenie Gminy Laskowa, przy użyciu środków transportu pozyskanych w drodze nałożonych świadczeń rzeczowych i osobistych oraz prywatnych środków transportowych. Do działań zabezpieczających i działań ratowniczych podczas ewakuacji przewidziano Ochotnicze Straże Pożarne oraz drużyny Obrony Cywilnej. 29 9.6.4. Zagrożenie radiologiczne Zagrożenie radiologiczne gminy istnieje w przypadku ewentualnej awarii elektrowni jądrowej w Jasnych Bochunicach (Słowacja) oddalonej od południowej granic gminy o około 250 km. W przypadku awarii jednego lub kilku reaktorów jądrowych w elektrowni jądrowej Jasne Bochunice, gmina Laskowa w zależności od warunków meteorologicznych może znaleźć się w strefie “M” zagrożenia promieniotwórczego, w której moc dawki na śladzie obłoku wynosić może od 0,005 – 0,05 cGy/h. Skażenia radiologiczne mogą przedostać się na obszar gminy także po awariach elektrowni jądrowych znajdujących się w dalszych odległościach od granic gminy. Należą do nich: - elektrownia jądrowa w miejscowości Dukowany w republice czeskiej, gdzie pracują cztery reaktory typu WWER – 440 . - elektrownia jądrowa w miejscowości Równe na Ukrainie, gdzie pracują trzy reaktory WWER – 440. powyższe dane wskazują, że w najbliższym sąsiedztwie obszaru gminy i województwa znajdują się poważne potencjalne źródła zagrożenia radiacyjnego. Zagrożenia chemiczno - ekologiczne niebezpiecznymi środkami chemicznymi (NSCH) i trującymi środkami przemysłowymi (TŚP). Pomimo rolniczo - turystyczno - wypoczynkowego charakteru, na terenie gminy występują zakłady, w których wykorzystuje się niebezpieczne środki chemiczne (NSCH) jednak w minimalnych rozmiarach. Zagrożenia chemicznoekologiczne mogą wystąpić szczególnie w pobliżu tych zakładów, jak również wzdłuż dróg i szlaków komunikacyjnych, po których przewożone są toksyczne i przemysłowe środki. Przewożone przez teren gminy, mogą w przypadku awarii technologicznej, wypadków lub katastrof komunikacyjnych przedostać się do atmosfery, wody i gleby powodując skażenie środowiska naturalnego oraz bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia osób znajdujących się w strefie skażeń. Na terenie gminy, do toksycznych środków przemysłowych należą: substancje ropopochodne - stacje paliw zlokalizowane na terenie gminy oraz ich transport. stacja paliw Ujanowice SKR U 95 1,5 t Pb 95 1 t On 3 t stacja paliw w Ujanowicach U 95 - 3,2 t Pb 95 - 5,8 t Pb 98 - 1,5 t On - 10 t LPG - 4,8 l 30 9.6.5. Zagrożenie komunikacyjne Charakter gminy wpływa na zwiększenie zagrożenia w komunikacji drogowej. Uwarunkowane to jest ruchem turystycznym w sezonie urlopowym. Zastrzeżenie budzi stan nawierzchni dróg, ich szerokość oraz stan techniczny środków transportu. Ponadto brak jest dodatkowych pasów ruchu dla samochodów ciężarowych. Wymienione powyżej warunki powodują, że na terenie gminy ilość kolizji i wypadków drogowych wzrasta z roku na rok. W transporcie lokalnym największą rolę odgrywa transport samochodowy. Drogami przewożone są głównie niebezpieczne materiały do zakładów przemysłowych. Zdecydowaną większość przewożonych materiałów stanowią substancje ropopochodne oraz gaz propan - butan dla zlokalizowanych na terenie gminy stacji paliw. Na terenie gminy mogą też wystąpić inne zagrożenia komunikacyjne, spowodowane m.in.: dużymi opadami deszczu, dużymi opadami śniegu (zablokowanie i śliskość dróg), silnymi wiatrami (powalone drzewo na jezdni), zderzeniami samochodów (zablokowane jezdnie), istniejącym stanem nawierzchni dróg i mostów. 9.7 Określenie grup społecznych wymagających wsparcia W Gminie Laskowa w 2003r. z pomocy społecznej korzystało 415 rodzin o łącznej liczbie osób w rodzinach 2175. Poniższa tabela obrazuje powody przyznania pomocy mieszkańcom gminy w 2003 r. TABELA 13. Powody przyznania pomocy mieszkańcom gminy w 2003 r. Powód trudnej sytuacji życiowej Ubóstwo Potrzeba ochrony macierzyństwa Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała choroba Rodziny niepełne Rodziny wielodzietne Alkoholizm Liczba rodzin 344 72 139 124 118 25 136 11 Liczba osób w rodzinach 1912 413 689 614 591 82 944 54 Źródło: dane własne . Powstające i pogłębiające się kwestie społeczne powodują marginalizację i wykluczenie określonych kategorii jednostek i grup społecznych. Wszystkie wymienione kategorie osób zagrożone są marginalizacją społeczną, którą cechuje ograniczony dostęp do dóbr społecznych (materialnych, kulturowych, politycznych). 31 9.7.1 Ubóstwo Ubóstwo jest złożonym zjawiskiem społecznym, powodowanym przez czynniki społeczno-ekonomiczne i demograficzne, a w szczególności przez problem bezrobocia, liczbę rodzin wielodzietnych i niepełnych, wskaźnik rodzin żyjących z osobą niepełnosprawną lub długotrwale chorą a także alkoholizm. Ubóstwo jest wspólnym problemem, który w całej swej rozciągłości dotyka praktycznie wszystkie kategorie podmiotów korzystających z pomocy społecznej. Jeżeli jako wskaźnik życia w ubóstwie określonej populacji potraktujemy powstające uprawnienia do korzystania z pomocy społecznej na gruncie ustawy o pomocy społecznej, można przyjąć iż w ubóstwie w 2003 roku pozostawało około 28,8 % populacji gminy . Do czynników zwiększających zagrożenie ubóstwem zaliczyć należy obecność w rodzinie osób niepełnosprawnych. W najtrudniejszej sytuacji są rodziny z niepełnosprawnymi dziećmi i te, w których głową rodziny jest osoba niepełnosprawna. Często wysokie koszty leczenia czy rehabilitacji są dużym obciążeniem i tak już niskich dochodów rodzin. Budżet rodzin najuboższych obciążony jest wydatkami na zaspokojenie podstawowych potrzeb, czyli wydatkami na żywność oraz stałe opłaty. Pogłębiające się trudności oraz utrzymująca się od wielu lat niekorzystna sytuacja finansowa gospodarstw domowych powoduje ich zadłużenie. Ubóstwo to jeden z podstawowych powodów udzielania pomocy finansowej z pomocy społecznej, który skorelowany jest najczęściej z pozostałymi powodami powstawania sytuacji problemowych. Pośród nich wymienić należy przede wszystkim: bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych, bezrobocie, starość, niepełnosprawność, długotrwałą chorobę. 9.7.2 Bezrobocie Bezrobocie, szczególnie długotrwałe, które sprzyja występowaniu bezradności, a w konsekwencji skrajnego ubóstwa, jest wyznacznikiem trudnej sytuacji bytowej mieszkańców gminy. Według opracowań GUS obecność w rodzinie osoby bezrobotnej trzykrotnie zwiększa zagrożenie ubóstwem. Niepokojącym zjawiskiem jest bezrobocie więcej niż jednego członka rodziny, jak również udział wśród bezrobotnych dorosłej młodzieży z zwłaszcza absolwentów szkół, którzy nie mogą znaleźć pracy. Problem bezrobocia jest jednym z najistotniejszych problemów, szczególnie w przypadku długiego okresu pozostawania bez pracy dla korzystających z pomocy społecznej gminy. 9.7.3 Niepełnosprawność i długotrwała choroba W Gminie Laskowa w 2003 r ze świadczeń finansowych i usług z powodu niepełnosprawności korzystało 160 osób . Ze stałej pomocy Ośrodka w formie rent socjalnych korzystało 57 osób natomiast z zasiłków stałych 22 osoby. Znaczną grupę klientów Ośrodka wymagającą pomocy stanowią osoby długotrwale chore, ze względu na wzrastające koszty leczenia i rehabilitacji. W 2003 r. z powodu długotrwałej choroby została udzielona pomoc 118 osobom z terenu gminy. 32 Wśród osób wymagających wsparcia dużą grupę stanowią osoby starsze, które ze względu na wiek, niskie emerytury oraz stan zdrowia mają ograniczone możliwości podejmowania aktywnych działań prowadzących do poprawy ich sytuacji materialnej. Osoby te nie zawsze mogą liczyć na pomoc rodziny – przeciwnie, gdy mieszkają razem z dziećmi to właśnie ich świadczenia stanowią źródło pewnego i stałego dochodu rodzin wielopokoleniowych. Wpływ na niekorzystny stan zdrowia mają trudne warunki życia, stresy, niedociągnięcia w zakresie opieki zdrowotnej. 9.7.4 Wielodzietność i rodziny niepełne Spośród ogólnej liczby rodzin, którym została udzielona pomoc – rodziny z dziećmi stanowiły 32,8 % Z pomocy społecznej w 2003 skorzystało 136 rodzin wielodzietnych (3 i więcej dzieci) i 25 rodziny niepełnych. Rodziny wielodzietne i rodziny niepełne stanowią kolejną grupę rodzin zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem. Rodziny te mają trudności z realizacją przede wszystkim funkcji ekonomicznej i opiekuńczej. Wynika to z niskiego poziomu dochodów oraz ograniczonych możliwości poprawy sytuacji materialnej, poprzez podjęcie pracy zarobkowej przez obojga rodziców w przypadku rodziny wielodzietnej i przez osobę samotnie wychowująca dzieci w przypadku rodziny niepełnej. Znaczna część rodzin ma trudności z adaptacją do nowych warunków, powstałych wskutek zmian ustrojowych. Z jednej strony bezrobocie, a z drugiej konieczność skupienia się na pracy, aby zapewnić rodzinie byt, prowadzą do poważnych kryzysów rodzinnych. Coraz częstsze problemy w pełnieniu ról rodzicielskich są zauważalne w sferze opiekuńczo-wychowawczej i często prowadzą do dysfunkcyjności rodzin, przejawiającej się w niezaradności w prowadzeniu gospodarstwa domowego, wzrostem agresji i przemocy domowej oraz uzależnieniem od alkoholu. Istnieje duże prawdopodobieństwo przenoszenia tych dysfunkcji przez dzieci do rodzin przez nie zakładanych. Rodziny te są szczególnie zagrożone, jednak sama struktura tych rodzin przeważnie nie stanowi jedynej przyczyny ich trudnej sytuacji, gdyż są to w większości rodziny wieloproblemowe. 33 III. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE Działania podnoszące konkurencyjność obszarów wiejskich, jako miejsca zamieszkania i prowadzonej działalności gospodarczej warunkują ich zrównoważony rozwój. W chwili obecnej w naszej gminie występuje jeszcze niedostateczny dostęp do infrastruktury społecznej i technicznej w niektórych dziedzinach. Dlatego też inwestycje w tych dziedzinach mogą znacząco wpłynąć na kształtowanie warunków życia na terenach wiejskich i przyczynić się do ich poprawy. Lepszy dostęp do infrastruktury to możliwość nowych inwestycji, powstawania nowych zakładów zatrudniających miejscową ludność, czy też dalszego rozwoju agroturystyki. Spowoduje to zmiany w strukturze zatrudnienia tak, by ludność w wieku produkcyjnym mogła znaleźć pracę na miejscu zamiast szukać jej poza miejscem swego zamieszkania w dużych ośrodkach przemysłowych, czy nawet za granicą. Dlatego też zrealizowanie poniższych zadań nawet w dłuższej perspektywie czasowej będzie miało ogromny wpływ na poprawę warunków i jakości życia mieszkańców Gminy Laskowa. Kierunki rozwoju Gminy Laskowa w latach 2004- 2013: 1. Zaopatrzenie wsi w wodę: 1) budowa wodociągu wiejskiego w miejscowości Jaworzna 2) budowa wodociągu wiejskiego w miejscowości Krosna 2. Oczyszczanie i odprowadzanie ścieków: 1) rozbudowa oczyszczalni ścieków w Ujanowicach 2) budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Strzeszyce 3) rozbudowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Ujanowice 4) rozbudowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Laskowa 5) budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Sechna 6) budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Kobyłczyna 7) budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Jaworzna 8) budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Kamionka Mała 9) budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Żmiąca 10) budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości Krosna 3. Budowa dróg o nawierzchni bitumicznej: 1) Jaworzna - Jaworzna – Mordarka - Łęg - Chałpiska k. Augustyna - Do Szkarłata - Oślak 34 - Do Padołu 2) Kamionka Mała - Kamionka Mała – Rozdziele (Nagórze) - Zadziele – Jastrząbka - Górczyno – Podsoślina - Humowo - Orzełkówka - Za las - Dębina - Dzioł – Naddebrze (Rosochatka) 3) Kobyłczyna - Ujanowice – Kobyłczyna - Ponad rzekę - Garncarzówka - Granice – Podlesie - Kaleń 4) Krosna - Jonikówka – Łaziska - Krosna – Żmiąca - Brzezie - Zagroda - Wajdówka - Zdebiówka 5) Laskowa - Laskowa – Rozpite - Odrończa - Wilczkówka - Osiedle Centrum k. Agronomówki - Osiedla Centrum k. SKR - Jeziernik - Do rzeki k. Piętonia - Sławętówka Cuba – Rozdziele - Rozpite – Dzioł (k. Cichonia) - Wilczkówka Góry – Korab - Bania - Danielówka - Kubówka - Krawcówka - Nowy Świat - Do Jędrzejków - Do Piechury - Michałowskiego 6) Sechna - Gwizdówka – Góry - Kromolin 35 - Przylaski Motakówka Waligórówka 7) Strzeszyce - Osiedle Centrum - Strzeszyce – Laskowa (Baniaki) - Pagórek 8) Ujanowice - Potoka - K. Agronomówki - Do Szarka - Zagrody 9) Żmiąca - Kubankówka - Oślak - Krzyżakówka - Pietrówka - Cuprówka - Żmiąca - Mocarz 4. Usuwanie skutków osuwisk obejmujących infrastrukturę drogową - Sławętówka w miejscowości Laskowa - Dziedzicówka w miejscowości Laskowa - Do Wróbli i Michury (Nadolsie) w miejscowości Laskowa - Do Kopciów i Wilczków w miejscowości Laskowa - Pożogi – Olchawówka w miejscowości Kamionka Mała - Łagoszówka – Przyczki w miejscowości Kamionka Mała - Nad Karczmą w miejscowości Krosna - Gołagóra w miejscowości Żmiąca - Przylaski w miejscowości Sechna - Pagórek w miejscowości Sechna 5. Mostki - Remont mostku na rzece Łososinie w miejscowości Strzeszyce w ciągu drogi Krosna – Żmiąca Budowa mostku do osiedla „Pod Micyną” w miejscowości Ujanowice Budowa mostku w ciągu drogi „Orzełkówka” w miejscowości Kamionka Mała 6. Budowa chodników - budowa chodników wzdłuż dróg powiatowych w ramach akcji „bezpieczna droga do szkoły” budowa chodników oraz oświetlenia ulicznego w centrach wsi 36 7. Oświata: 1) Szkoła Podstawowa w Jaworznej – wymiana stolarki okiennej, remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan., docieplenie budynku, remont boiska i ogrodzenia, budowa ujęcia wody (studnie głębinowe) 2) Szkoła Podstawowa w Kamionce Małej – wymiana stolarki okiennej, remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan., docieplenie budynku, budowa ujęcia wody (studnie głębinowe) 3) Szkoła Podstawowa w Krosnej – budowa boiska szkolnego (wraz z zakupem terenu), budowa ujęcia wody (studnie głębinowe) 4) Zespół Szkół w Laskowej - budynek szkoły podstawowej ocieplenie, remont pomieszczeń sanitarnych, wymiana stolarki okiennej, remont chodników i placu apelowego oraz ogrodzenia, remont dachu 5) Zespół Szkół w Laskowej - budynek gimnazjum – rozbudowa budynku; remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan., 6) Zespół Szkół w Ujanowicach - ocieplenie, wymiana stolarki okiennej, remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan, 7) Szkoła Podstawowa w Żmiącej – wymiana pokrycia dachowego z przebudową trzonów kominowych, remont elewacji obiektu, wymiana stolarki okiennej, remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan, docieplenie 8) Szkoła Podstawowa w Sechnej – remont dachu , remont elewacji obiektu 9) Szkoła Podstawowa w Sechnej w budowie – adaptacja z przeznaczeniem na placówkę szkolno – opiekuńczo – wychowawczą. 10) Samorządowe Przedszkola w Laskowej i Ujanowicach – budowa ogrodzenia i placu zabaw. 8. Gospodarka komunalna: 1) Dom Nauczyciela w Kamionce Małej - wykonanie dachu, wymiana stolarki okiennej, docieplenie, remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan. 2) Dom Nauczyciela w Ujanowicach - wymiana stolarki okiennej, docieplenie, remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan 3) Dom Nauczyciela w Jaworznej - wymiana stolarki okiennej, docieplenie, remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan 4) Dom Nauczyciela w Krosnej - remont i modernizacja instalacji c.o. i wod.kan. 37 9. Środowisko kulturowe: Chcąc, aby nastąpił znaczny stan poprawy środowiska kulturowego należy też wydatkować środki na modernizację gminnych obiektów użyteczności publicznej, dlatego też potrzebna jest modernizacja budynków wielofunkcyjnych w których mieści się m.in. Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki, biblioteki oraz pomieszczenia Ochotniczych Straży Pożarnych. W ramach realizacji zadań przewiduje się remont pomieszczeń, remont dachu, remont chodników i placów parkingowych i manewrowych. Zadania te pozwolą na oszczędności w wydatkach, ponoszonych w związku z utrzymaniem budynków oraz na sprawne działanie jednostek ochotniczych straży pożarnych, możliwość przeprowadzenia ćwiczeń i szkoleń dla tych jednostek. Odpowiednie zabezpieczenie zabytków kultury przed kradzieżą i pożarami Zadania mające wpływ na poprawę stanu środowiska związanego z turystyką, rekreacją , sportem i zdrowiem: 1. Gminne obiekty użyteczności: 1) budynek administracyjny w Ujanowicach - remont kapitalny z budynku zgodnie z wymaganymi normami i przepisami prawa budowlanego (remont stropu, remont dachu, remont pomieszczeń, wymiana stolarki okiennej, docieplenie, remont i modernizacja instalacji wod.kan.) 2) budynek administracyjny Urzędu Gminy – remont elewacji, wykonanie instalacji odgromowej, montaż stropu na ruszcie stalowym z płyt kartonowych – gipsowych, modernizacja instalacji c.o., dokończenie budowy ogrodzenia, częściowa wymiana stolarki okiennej 3) Remiza OSP w Ujanowicach – zmiana pokrycia dachowego, wymiana stolarki okiennej, docieplenie, remont pomieszczeń, budowa placów parkingowych i manewrowych, chodników 4) budynek GOKSIT - budowa placów parkingowych i manewrowych, chodników, adaptacja pomieszczeń piwnic z przeznaczeniem na pomieszczenie dla działalności OSP, adaptacja pomieszczeń strychu z przeznaczeniem na bazę noclegową, wykonanie ogrodzenia 5) kompleksowa modernizacja budynków ośrodka zdrowia polegająca na: - wymianie stolarki okiennej i drzwiowej - dociepleniu budynku - modernizacji kotłowni węglowej na gazową - remont instalacji wod.kan i c.o. - zagospodarowaniu terenu wokół budynków - remont chodników i parkingów 38 2. Baza turystyczno – rekreacyjno – sportowa : 1) poprawa stanu bazy polegająca na : - budowie boiska sportowego - budowę boisk do małych gier, - zagospodarowaniu terenów rekreacyjnych, - przebudowa budynków bazy noclegowej oraz budynku socjalnego, - zagospodarowanie terenów po stawach rybnych - przygotowanie terenów pod inwestycje w zakresie: a. wykonanie instalacji wod. kan. wraz z odprowadzaniem do oczyszczalni b. wykonanie przyłączy energetycznych, c. niwelacja terenu d. wykonanie dróg wewnętrznych, placów, dojazdów, chodników e. budowa obiektów związanych z obsługą ruchu turystycznego wraz z infrastrukturą towarzyszącą 2) urządzenia miejsc widokowych 3) budowa wspólnie z RZGW małych zbiorników retencyjnych (kąpieliska) na rzekach i potokach 3. Dziedzictwo kulturowe 1)przebudowa „centrum wsi Strzeszyce” – zagospodarowanie cieku wodnego, utwardzenie i wykonanie dróg i chodników z kostki brukowej, wykonanie oświetlenia ulicznego i elementów małej architektury 2) wykonanie przyłącza elektroenergetycznego wraz z zestawem złączeniowo – pomiarowym dla prawidłowej eksploatacji cmentarza „Jastrząbka” wpisanego do rejestru zabytków 39 IV. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY/POWIATU/WOJEWÓDZTWA Przy opracowywaniu listy projektów do realizacji na lata 2004 – 2006 należy szczególną uwagę zwrócić na fakt, że każdy projekt jest jednym z elementów szeroko pojętej strategii zarówno na szczeblu gminy, jak i powiatu czy województwa. Nazwa projektu Poprawa stanu środowiska naturalnego: Rozbudowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej w gminie Laskowa - Poprawa infrastruktury społecznej Rozbudowa i remont bazy turystyczno – rekreacyjno – sportowej Przygotowanie terenu pod inwestycje Rozwój systemu komunikacji i infrastruktury Wykonanie modernizacji dróg: Jaworzna – Mordarka w Jaworznej Łęg w Jaworznej Kamionka Mała - Rozdziele (Nagórze) Zadziele – Jastrząbka w Kamionce Małej Górczyno – Podsoślina w Kamionce Strategia Rozwoju Gminy ujęta w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Laskowa Cel B.1. „ Zlikwidowane zaniedbań w ochronie środowiska „ Rozwiązanie: B.1.1. Poprawa jakości wód. Strategia Rozwoju Powiatu Obszar Strategiczny IV – Ochrona Środowiska, Cel 1 – czyste środowisko – dzięki właściwej gospodarce odpadami stałymi i ciekłymi; Cel A.4. „ Silna rodzina i zdrowy styl życia” Obszar Strategiczny II – Rozwiązanie : A.4.2. Budowa Turystyka i kultura infrastruktury sportowo- rekreacyjnej Działanie – współpraca w zakresie tworzenia bazy turystycznej. Cel. D.2. „ Sprawny system komunikacji wewnętrznej” Rozwiązanie: D.2.1. Modernizacja dróg regionalnych i lokalnych . Strategia Rozwoju Województwa Priorytet II: Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego Cele szczegółowe: - dostarczenie mieszkańcom odpowiedniej jakości wody, - Podniesienie jakości wód powierzchniowych; Działanie 2.3 – kształtowanie krajobrazu kulturowego. Obszar Strategiczny V – Sieć Priorytet IV: Lepsza komunikacyjna jest dostosowana dostępność komunikacyjna do potrzeb lokalnych rozwoju całego regionu, turystyki oraz tranzytu, Działanie 4.1 – System Działanie – tworzenie sprawnego powiązań komunikacyjnych systemu komunikacji w oparciu regionu z otoczeniem, o drogi gminne i powiatowe, Działanie 4.2 Sprawny system transportu publicznego. Małej Ujanowice – Kobyłczyna Ponad rzekę w Kobyłczynie Jonikówka – Łaziska w Krosnej Krosna – Żmiąca Laskowa – Rozpite Odrończa w Laskowej Wilczkówka w Laskowej Osiedle Centrum k. Agronomówki w Laskowej Osiedla Centrum k. SKR w Laskowej Jeziernik w Laskowej Do rzeki k. Piętonia w Laskowej Łęg w Laskowej Gwizdówka – Góry w Sechnej Osiedle Centrum w Ujanowicach Potoka w Ujanowicach Kubankówka w Żmiącej Usuwanie skutków osuwisk obejmujących infrastrukturę drogową: Sławętówka w Laskowej Dziedzicówka w Laskowej Do Wróbli i Michury (Nadolsie) w Laskowej Do Kopciów i Wilczków w Laskowej Pożogi – Olchawówka w Kamionce Małej Łagoszówka – Przyczki w Kamionce Małej Nad Karczmą w Krosnej Gołagóra w Żmiącej Przylaski w Sechnej Pagórek w Sechnej j.w. j.w. j.w. Poprawa infrastruktury społecznej 1. Remont budynków oświaty: Remont budynku Zespołu Szkół w Laskowej Remont budynku Szkoły Podstawowej w Żmiącej Wykonanie ogrodzenia wokół przedszkola 2. Remont budynków ośrodków zdrowia 3.Remont budynków wielofunkcyjnych Cel A.1.” Elastyczny , łatwo dostosowujący się do zmian społeczno – gospodarczych system edukacji” Rozwiązanie:A.1.2. Poprawa warunków i podniesienie jakości szkolnictwa. Obszar Strategiczny VI – Edukacja, Działanie – rozwój bazy Cel A.5. „Sprawny i przyjazny dydaktycznej do nauki pacjentowi system ochrony zdrowia” przedmiotów zawodowych i bazy Rozwiązanie: A.4.2. Budowa sportowej. infrastruktury sportowo – rekreacyjnej. Cel.C.3. „ Rozwinięty przemysł regionalnej szansy” Rozwiązanie : C.3.1. Wspieranie rozwoju przemysłu kulturowego. Priorytet I: Lepiej wykształceni, aktywni i przedsiębiorczy mieszkańcy, Działanie 1.1 Elastyczny, łatwo dostosowujący się do zmian społeczno – gospodarczych system edukacji. V. PLAN FINANSOWY NA LATA 2004 – 2006 Lp. Nazwa zadania Wartość zadania w tys. zł Budżet Gminy Budżet Państwa Finansowanie (w tys. zł) Środki UE Środki Prywatne Inne Okres realizacji Oczekiwane rezultaty (do wykonania) I. Poprawa stanu środowiska naturalnego 1. Rozbudowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej w gminie Laskowa 4368,9 20042005 11,5 km sieci kanalizacyjnej oczyszczalnia 200 m3/d 436,9 218,4 3276,7 - 436,9 779,5 194,9 - 584,6 - - 20042006 3,75 km nawierzchni bitumicznej 219,0 54,8 - 164,2 - - 20042006 0,83 km nawierzchni bitumicznej 306,3 76,6 - 229,7 - - 20042006 2,5 km nawierzchni bitumicznej 271,0 67,8 - 203,2 - - 20042006 0,85 km nawierzchni bitumicznej 538,2 134,6 - 403,6 - - 20042006 1,96 km nawierzchni bitumicznej II. Rozwój systemu komunikacji i infrastruktury 1. 2. 3. 4. 5. Wykonanie modernizacji drogi Jaworzna – Mordarka w miejscowości Jaworzna Wykonanie modernizacji drogi Jaworzna – Łęg w miejscowości Jaworzna Wykonanie modernizacji drogi Kamionka Mała – Rozdziele (Nagórze) w miejscowości Kamionka Mała Wykonanie modernizacji drogi Zadziele – Jastrząbka w miejscowości Kamionka Mała Wykonanie modernizacji drogi Górczyno – Podsoślina w miejscowości Kamionka Mała 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Wykonanie modernizacji drogi Ujanowice – Kobyłczyna Wykonanie modernizacji drogi Ponad rzekę w miejscowości Kobyłczyna Wykonanie modernizacji drogi Jonikówka – Łaziska w miejscowości Krosna Wykonanie modernizacji drogi Krosna – Żmiąca w miejscowościach Krosna i Żmiąca Wykonanie modernizacji drogi Laskowa – Rozpite Wykonanie modernizacji drogi Odrończa w miejscowości Laskowa Wykonanie modernizacji drogi Wilczkówka w miejscowości Laskowa Wykonanie modernizacji drogi os. Centrum k. Agronomówki w miejscowości Laskowa Wykonanie modernizacji drogi oś. Centrum k. SKRu w miejscowości Laskowa Wykonanie modernizacji drogi Jeziernik w miejscowości Laskowa Wykonanie modernizacji drogi do rzeki k. Piętonia w miejscowości Laskowa Wykonanie modernizacji drogi Gwizdówka – Góry w miejscowości Sechna 398,0 99,5 - 298,5 - - 20042006 0,76 km nawierzchni bitumicznej 317,3 79,3 - 238,0 - - 20042006 1,15 km nawierzchni bitumicznej 599,9 150,0 - 449,9 - - 20042006 2,3 km nawierzchni bitumicznej 637,0 159,3 - 477,7 - - 20042006 5,2 km nawierzchni bitumicznej 346,8 86,7 260,1 - - 20042006 1,1 km nawierzchni bitumicznej 431,3 107,8 - 323,5 - - 20042006 1,5 km nawierzchni bitumicznej 92,0 23,0 - 69,0 - - 20042006 0,31 km nawierzchni bitumicznej 380 95,0 - 285,0 - - 20042006 0,53 km nawierzchni bitumicznej 125,1 31,3 - 93,8 - - 20042006 0,40 km nawierzchni bitumicznej 409,9 102,5 - 307,4 - - 130,2 32,6 - 97,6 - - 774,1 193,5 - 580,6 - - 20042006 20042006 20042006 1,4 km nawierzchni bitumicznej 0,50 km nawierzchni bitumicznej 2,53 km nawierzchni bitumicznej 18. Wykonanie modernizacji drogi oś. Centrum w 400,0 miejscowości Strzeszyce 19. Wykonanie modernizacji drogi Potoka w 326,0 miejscowości Ujanowice 20. Wykonanie modernizacji drogi Kubankówka w 313,5 miejscowości Żmiąca 21. Usuwanie skutków osuwisk obejmujących infrastrukturę drogową: w Laskowej: Sławętówka, Dziedzicówka, Do Wróbli i Michury (Nadolsie), Do Kopciów i Wilczków , 1904 w Kamionce Małej: Pożogi – Olchawówka, Łagoszówka – Przyczki, w Krosnej : Nad Karczmą w Żmiącej: Gołagóra, w Sechnej: Przylaski, Pagórek III. Poprawa infrastruktury społecznej 100,0 - 300,0 - - 20042006 0,9 km nawierzchni bitumicznej 81,5 - 244,5 - - 20042006 0,86 km nawierzchni bitumicznej 78,4 - 235,1 - - 20042006 1,15 km nawierzchni bitumicznej 20042005 Wykonanie opasek odwadniających, uzupełnienie korpusu dróg, zabezpieczenie osuwisk od strony potoku poprzez wykonanie murów oporowych i opasek z narzutami siatkowo - kamiennymi 10 km 20042005 docieplenie budynku – 360 m2 remont pomieszczeń sanitarnych – 1 kpl wymiana stolarki okiennej - 330 m2 remont dachu - 2250m2 remont elewacji - 235 m2 150m ogrodzenia 134 442 1328 - - 1. Remont budynków oświaty: Remont budynku Zespołu Szkół w Laskowej Remont budynku Szkoły Podstawowej w Żmiącej Wykonanie ogrodzenia wokół przedszkola 677,8 169,4 508,4 - - 2. Remont budynków ośrodków zdrowia 3. Remont budynków wielofunkcyjnych 499,5 310,0 124,9 - 77,5 374,6 - - 232,5 20042005 - - 20042005 wymiana stolarki okiennej w 2 budynkach ośrodkach zdrowia modernizacja 1 kotłowni węglowej na gazową docieplenie 2 budynków remont chodników i placów wymiana stolarki okiennej i drzwiowej remont pomieszczeń remont chodników i placów IV. Baza turystyczno – rekreacyjno - sportowa 1. Rozbudowa i remont bazy turystyczno – rekreacyjno – sportowej 2760 690 - 2070 - - 20045005 Podwyższenie atrakcyjności pobytu w gminie Laskowa poprzez przybliżenie walorów przyrodniczych i kulturowych 32,8 16,4 - 16,4 - - 2004 2. wybudowanie boiska sportowego o wymiarach 75 x 100, budynku szatni wraz z przyłączem energetycznym, wybudowanie 2 boisk do małych gier, zagospodarowania 2 ha terenów rekreacyjnych remont bazy noclegowej - 9 domków remont budynku socjalnego - opracowanie i wydrukowania przewodnika „Gmina Laskowa – w atrakcyjne miejsca pieszo lub rowerem” w ilości 5000 szt. - opracowanie i wykonanie tablicy informacyjnej 2 szt. wykonanie i montaż 30 szt. ławek parkowych celem umieszczenia w najciekawszych zakątkach gminy przygotowany zostanie i uzbrojony w podstawowe urządzenia dostarczające media obszar 650 m2 pod zabudowę obiektów kubaturowych, 500 m2 placów 500 mb chodników i dróg wewnętrznych - 3. Przygotowanie terenu pod inwestycje OGÓŁEM: - 1080 270 19.428,1 3.868,2 - 660,4 810 14462,6 - - - 436,9 20042006 Przy ustalaniu poszczególnych zadań i ich kolejności zostały wzięte pod uwagę następujące kryteria: przygotowanie inwestycji pod względem uzyskania niezbędnych pozwoleń na realizację, stopień oddziaływania projektu na populację ludności, kryterium dziedziny infrastruktury tzn. w pierwszej kolejności należy realizować projekty z zakresu sanitacji, z zakresu infrastruktury drogowej , a w następnej kolejności – (o ile są przygotowane pod względem formalno – prawnym) VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Nazwa dziedziny interwencji I. Poprawa stanu środowiska naturalnego Stan obecny J.m. szt. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć 2004 – 2006 2007 - 2013 Ilość j.m. Ilość j.m. Ilość 2 Zmodernizowanie oczyszczalni szt. 1 - Budowa oczyszczalni szt. 1 3 3 ścieków i zwiększenie m /d 200 ścieków o przepustowości m /d 800 przepustowości - oczyszczalnie ścieków o łącznej przepustowości 150 m3/d - sieć kanalizacyjna km 7 - Drogi o nawierzchni bitumicznej km 60 II. Rozwój systemu infrastruktury drogowej - Mostki chodniki szt. km 15 Wybudowanie kanalizacji sanitarnej Wykonanie podbudowy tłuczniowej , trwałej nawierzchni z masy mineralno – asfaltowej, renowacja odwodnienia wraz z odprowadzeniem wód opadowych Wykonanie opasek odwadniających, uzupełnienie korpusu dróg, zabezpieczenie osuwisk od strony potoku poprzez wykonanie murów oporowych i opasek z narzutami siatkowo kamiennymi Remont mostu km km 11,5 - Budowa kanalizacji sanitarnej Wykonanie podbudowy 30,5 tłuczniowej , trwałej nawierzchni z masy mineralno – asfaltowej, renowacja odwodnienia wraz z odprowadzeniem wód opadowych km 10 szt. 1 -----------------III. Zaopatrzenie wsi w wodę - Długość sieci Zbiorniki wyrównawcze Studnie głębinowe km szt. szt. 27 4 5 ------------------ - - Budowa mostku - budowa chodników wraz z oświetleniem ulicznym - Długość sieci - Zbiorniki wyrównawcze - Studnie głębinowe km 66,5 km 29 szt. 1 km 5 km szt. szt. 8 2 4 IV. Poprawa infrastruktury społecznej V. Uruchomienie centrum informacji turystycznej - Szkoły szt. 7 - Przedszkola szt. 2 - Ośrodki zdrowia szt. 2 Rozbudowa szkół Modernizacja i remont szkół szt. 2 szt. 1 szt. 1 szt. 2 Budynki wielofunkcyjne szt. 4 Remont budynków - Domy Nauczyciela szt. 4 ------------------- - - ___________ - VI. Publiczna infrastruktura turystyczna na obszarach wiejskich Brak przewodników , tablicy informacyjnej gminy Laskowa Brak miejsc do odpoczynku wzdłuż tras turystycznych - - 1 7 Budowa placów zabaw i ogrodzenia Modernizacja kotłowni węglowej na gazową Remont budynków wraz z zagospodarowaniem terenu - Brak centrum informacji turystycznej szt. szt. - opracowanie i wydrukowania przewodnika „Gmina Laskowa – w atrakcyjne miejsca pieszo lub rowerem” opracowanie i wykonanie tablicy informacyjnej wykonanie i montaż ławek parkowych celem umieszczenia w najciekawszych zakątkach gminy - Modernizacja i remont szkół - Budowa ujęć wody i studni głebinowych dla zaopatrzenia szkół w wodę ___________ Remont budynku wraz z zagospodarowaniem terenu Remont budynku Kompleksowy remont budynków szt. 0 szt. 5000 Uruchomienie centrum informacji turystycznej ----------------szt. 2 szt. 30 szt. 7 szt. szt. 3 3 szt. 1 szt. 1 szt. 4 szt. 1 VII. Rozbudowa i remont bazy turystyczno – rekreacyjno – sportowej VIII. Poprawa stanu obiektów dziedzictwa kulturowego IX. Przygotowanie terenu pod inwestycje Brak boiska sportowego Niezagospodarowane stawy rybne Nieczynny z powodu złego stanu technicznego ośrodek wypoczynkowy - - wybudowanie boiska sportowego o wymiarach 75 x 100, budynku szatni wraz z przyłączem energetycznym, wybudowanie 2 boisk do małych gier, zagospodarowania terenów rekreacyjnych remont bazy noclegowej – domki remont budynku socjalnego szt. 1 szt. 2 ha 2 szt. szt. 9 1 wybudowanie boiska sportowego o wymiarach 75 x 100, szt. 1 Brak miejsc widokowych - - ------------------ --- --- Budowa miejsc widokowych na terenie gminy szt. 3 Brak kąpielisk - - ------------------ --- --- Budowa kąpieliska szt. 1 ha 1,80 szt. 1 Brak infrastruktury drogowej oraz elementów małej architektury co wpływa niekorzystnie na atrakcyjność miejscowości Strzeszyce Brak możliwości korzystania z energii elektrycznej na cmentarzu Jastząbka podczas dorocznych uroczystości Istniejący teren przeznaczony pod działalność usługowo – handlową nieuzbrojony w media - - - - m2 650 -------------- - --------------- --- --- m2 650 Teren przygotowany i uzbrojony w podstawowe urządzenia dostarczające media pod zabudowę obiektów kubaturowych - przebudowa centrum wsi, zagospodarowanie cieku wodnego, utwardzenie i wykonanie dróg i chodników z kostki brukowej, wykonanie oświetlenia ulicznego i elementów małej infrastruktury Wykonanie przyłącza wraz z zestawem złączeniowo – pomiarowym --------------- place chodniki i drogi wewnętrzne budowa obiektów związanych z obsługą ruchu turystycznego XII. Powszechna Obecnie Biblioteka Publiczna komputeryzacja w Laskowej posiada bezpłatny ośrodków kultury dostęp do internetu i bibliotek szt. 1 -------------------------- m2 mb 500 500 na pow. m2 650 - - Komputeryzacja filii Biblioteki w Ujanowicach szt. 1 VII. WDRAŻANIE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY LASKOWA NA LATA 2004 – 2013 Program Rozwoju Lokalnego Gminy Laskowa na lata 2004 – 2013 będzie wdrażany za pośrednictwem: 1. Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) poprzez priorytet 3 – Rozwój lokalny, działanie 3.1 Obszary wiejskie i 3.5 Lokalna infrastruktura edukacyjna i sportowa Cele cząstkowe: - zwiększenie możliwości zatrudnienia, edukacji i ochrony zdrowia, które w znaczący sposób wpływają na sytuacje ekonomiczną i społeczną poprzez poprawę stanu infrastruktury, - wykorzystanie potencjału turystycznego, kulturowego, historycznego i przyrodniczego poprzez rozwój i poprawę stanu infrastruktury turystycznej, wypoczynkowej a także obiektów kulturowych, - poprawa jakości środowiska, - zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych. 2. Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich”, priorytet 2 – Zrównoważony Rozwój Obszarów Wiejskich, działanie 4.2.1 Odnowa wsi oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego. 3. Kontraktu Wojewódzkiego w ramach konkursów granatowych „GIMNAZJUM”. 4. Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich, Komponent B2 – zadania remontowo – inwestycyjne. 5. Programu w ramach projektu „Osłona Przeciwosuwiskowa” 6. Programu SAPARD na wnioski złożone w 2004 r. do realizacji w 2004 r. 7. Dotacji z Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu na rozwój bazy dydaktycznej i sportowej. 8. Dotacji i pożyczek z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW na działania ekologiczne oraz termomodernizację budynków oświatowych gminy. Bezpośrednia realizacja i wdrażanie każdego projektu będzie natomiast oparte na strukturze Urzędu Gminy Laskowa, gdzie do odpowiednich stanowisk pracy przypisane są konkretne działania. L.p. 1. 2. 3. 4. 5. Nazwa działania Przygotowanie dokumentów i uzyskanie pozwolenia na realizację inwestycji Przygotowanie niezbędnych kosztorysów do ogłoszenia przetargu Przygotowanie SIWZ i wybór wykonawcy Przeprowadzenie procesu inwestycyjnego, zarządzanie projektem Rozliczenie finansowe zadania Stanowisko pracy Inwestycje, Drogownictwo Inwestycje, Drogownictwo Zamówienia Publiczne Inwestycje, Drogownictwo Księgowość Jak widać z powyższej tabeli kluczową rolę we wdrażaniu projektu odgrywa stanowisko ds. inwestycji i drogownictwa. Jest to zgodne z Regulaminem Organizacyjnym Urzędu Gminy Laskowa, gdyż właśnie te stanowiska są odpowiedzialne za prowadzenie inwestycji w gminie i tam będzie odbywać się zarządzanie projektami. Jednakże powodzenie całego cyklu inwestycyjnego zależeć będzie od sprawnego współdziałania między wszystkimi stanowiskami pracy Urzędu zaangażowanymi zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio w system wdrażania projektów. VIII. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ 1. SYSTEM MONITOROWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO: W celu racjonalnego, sprawnego i efektywnego wykorzystania środków z funduszy strukturalnych – Gmina Laskowa, jako beneficjent końcowy będzie prowadzić monitoring wydatków i efektów rzeczowych wdrażania poszczególnych projektów. Monitoring prowadzony będzie w dwóch etapach: rzeczowym i finansowym. 1.1 Monitoring rzeczowy Monitoring rzeczowy będzie miał za zadanie zobrazować postęp we wdrażaniu projektu oraz umożliwić ocenę jego wykonania w odniesieniu do celów ustalonych w ZPORR. Będzie on prowadzony przy pomocy trzech wskaźników: 1) wskaźnik produktu – odnosi się do rzeczowych efektów działalności. Liczony będzie w jednostkach materialnych np. długość wybudowanej drogi, kanalizacji, 2) wskaźnik rezultatu – odpowiada bezpośrednim i natychmiastowym efektom wynikającym z wdrożenia projektu. Może mieć formę wskaźników materialnych lub finansowych. 3) wskaźnik oddziaływania – obrazuje konsekwencje danego projektu wykraczające poza natychmiastowe efekty dla bezpośrednich beneficjentów. Oddziaływanie może odnosić się do efektów związanych bezpośrednio z podjętym działaniem, chociaż pojawiających się po pewnym czasie (oddziaływanie bezpośrednie), jak i do efektów długookresowych oddziaływujących na szerszą populację i pośrednio tylko wynikających ze zrealizowanego działania (oddziaływanie pośrednie). Wskaźniki powiązane są ściśle z celami danego programu. Wartość wskaźników w momencie rozpoczęcia realizacji programu to tzw. dane bazowe. Są one potrzebne w celu liczbowego określenia celów założonych w programie oraz poszczególnych jego priorytetach i działaniach. Te skwantyfikowane cele to właśnie docelowe wartości wskaźników, które mają być osiągnięte po zakończeniu realizacji programu. Relacja wartości osiągniętych wskaźników do danych bazowych lub innego, późniejszego okresu odniesienia, np. wartość wskaźnika osiągnięta na koniec 2006 r. w stosunku do tego samego wskaźnika na koniec 2005 r. będzie stanowić o efektywności inwestycji. Wskaźniki monitorowania w ujęciu tabelarycznym: Faza cyklu inwestycji Produkty Wskaźniki 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. 2. Rezultaty 3. 1. Oddziaływanie 2. Długość dróg gminnych (km), Długość sieci rozdzielczej wodociągów (km), Ilość urządzeń zaopatrzenia w wodę (szt.), Długość sieci kanalizacyjnych (km), Ilość oczyszczalni ścieków (szt.), Ilość projektów kompleksowego uzbrojenia terenu przeznaczonego pod inwestycje (szt.), Liczba projektów z zakresu lokalnej kultury w tym ochrony dziedzictwa kulturowego (szt.), Liczba projektów z zakresu lokalnej infrastruktury turystycznej (szt.). Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku budowy i modernizacji dróg oraz uzbrojenia terenu (ha), Stosunek ilości budynków podłączonych do wodociągu i do kanalizacji do wszystkich budynków (%), Ilość ścieków odprowadzonych i/lub oczyszczonych (m3/miesiąc) Ilość osób korzystających z sieci wodociągowej i kanalizacyjnej (osoby), Wielkość migracji (saldo), 1.2 Monitoring finansowy: Monitoring finansowy będzie dostarczał danych dotyczących finansowych aspektów realizacji projektów, które będą podstawą do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na nie środków. Odbywać się on będzie w oparciu o raporty okresowe, roczne oraz końcowe. Dane zawarte w tych raportach obejmują wysokość wkładu finansowego pochodzącego z różnych źródeł finansowania: 1. Wkład wspólnotowy 1) środki z EFRR/ESF (wkład wspólnotowy), 2) ogółem wkład wspólnotowy; 2. Krajowy wkład publiczny na realizację projektu: 1) budżet państwa, 2) środki jednostek samorządu terytorialnego, 3) inny, 4) ogółem środki wkładu krajowego; Dodatkowo raporty zawierają informacje nt. postępu realizacji planu finansowego w okresie sprawozdawczym oraz prognozę w tym zakresie na rok następny. Monitoring wskaźników finansowych jest o tyle istotnym elementem wdrażania programów operacyjnych, iż pełni on podstawową funkcję zarządzania finansowego programami i projektami. 2. SPOSOBY OCENY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO W celu oszacowania oddziaływania pomocy strukturalnej Unii Europejskiej w odniesieniu do celów działania oraz dokonania analizy korzyści otrzymanej pomocy Gmina Laskowa prowadzić będzie oceny programu. Przewiduje się, że będzie to przede wszystkim ocena na zakończenie projektu, gdzie zostaną określone długookresowe efekty jego wdrażania, w tym wielkość zaangażowanych środków, skuteczność i efektywność pomocy. Na tej podstawie zostaną określone dalsze kierunki rozwoju polityki inwestycyjnej gminy na kolejne lata. Ocena zdefiniuje również czynniki, które przyczyniły się do sukcesu lub niepowodzenia wdrażania poszczególnych projektów. Z uwagi na krótki okres programowania, lata 2004 – 2006, nie przewiduje się oceny w połowie realizacji. Oprócz tego prowadzona będzie bieżąca ocena programu przez pracowników Urzędu Gminy Laskowa bezpośrednio zaangażowanych w realizację programu. Ocena na zakończenie programu dokonana zostanie przez Radę Gminy Laskowa po wcześniejszym zaopiniowaniu przez właściwe jej komisje. Szczególną uwagę należy zwrócić na sposób rozpowszechniania wyników oceny, tak aby dotarła do jak najszerszej grupy odbiorców. 3. SPOSOBY INICJOWANIA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY SEKTOREM PUBLICZNYM, PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI Działające na terenie Gminy Laskowa stowarzyszenia są typowe dla wsi. Do najbardziej licznych należą ochotnicze straże pożarne, koła gospodyń wiejskich oraz ludowe kluby sportowe. Historia Ochotniczej Straży Pożarnej i Kół Gospodyń Wiejskich sięga okresu przed II wojną światową. Niektóre z jednostek i kół obchodziło kilka lat temu wspaniałe jubileusze swej działalności. Obecnie w gminie funkcjonuje 3 jednostek ochotniczej straży pożarnej, do których należy 65 członków. Na zadania bojowe OSP otrzymują środki z budżetu gminy. Jednostki ochotniczej straży pożarnej aktywnie uczestniczą nie tylko w gaszeniu pożarów, czy niesieniu pomocy w czasie klęsk żywiołowych, ale również w zakresie prowadzonej działalności kulturalnej. Na terenie gminy bardzo działają także koła gospodyń wiejskich. Koła te formalnie nie są zarejestrowane jako stowarzyszenia. Brak formalnej rejestracji powoduje, że nie mogą otrzymywać dotacji z gminy. Pomimo to gmina bardzo często współpracuje z poszczególnymi kołami przy organizacji najróżniejszych imprez i spotkań, a współpracę tę należy uznać za bardzo dobrą. Gmina bierze na siebie ciężar organizacji i finansowania imprez kulturalnych. Zgodnie z decyzjami jury przyznawane są nagrody, za które najczęściej zakupywane są regionalne stroje i niezbędne instrumenty muzyczne. Za główny cel koła stawiają sobie krzewienie tradycji, podtrzymywanie dawnych obyczajów oraz propagowanie kultury praojców, „wrosły w krajobraz” środowisk wiejskich, bardzo aktywnie działają podczas wszelkich uroczystości kościelnych i świeckich. W Gminie Laskowa działają 3 stowarzyszenia kultury fizycznej, wśród których najliczniejszą grupę stanowią ludowe kluby sportowe. Większość klubów działa w oparciu o społeczna pracę aktywnych działaczy, którzy nie szczędzą własnych środków i czasu, są inspiratorami życia sportowego w gminie. Na terenie gminy działa również Stowarzyszenie Agroturystyczne Powiatu Limanowskiego. Stowarzyszenie zrzesza ponad 50 gospodarstw agroturystycznych z całego powiatu. Celem Stowarzyszenia jest reklamowanie możliwości turystycznych regionu i przyciąganie turystów, aby korzystali z oferowanych usług i atrakcji turystycznych. Zasady współpracy pomiędzy samorządem, a stowarzyszeniami ewaluowały w czasie. Obecnie obowiązująca forma finansowania działalności organizacji pozarządowych zgodnie z ustawą o wolontariacie i pożytku publicznego nakłada wiele prawnych i finansowych obowiązków zarówno po stronie gminy, jak i ubiegających się o środki podmiotów. Zadania publiczne, których realizacja jest zlecana stowarzyszeniom omawiane są na komisjach branżowych Rady Gminy Laskowa. Później ustalane są ogólne zasady w formie uchwał a następnie dokonuje się odpowiednich zapisów w budżecie. Zgodnie z ustawowymi zapisami Wójt Gminy Laskowa ogłasza otwarty konkurs ofert na zadania związane z upowszechnianiem kultury fizycznej oraz utrzymaniem obiektów sportowych. 4. PUBLIC RELATIONS PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Public Relations (stosunki społeczne, publiczne) – ogół działań związanych z kształtowaniem opinii publicznej przez instytucje, przedsiębiorstwa, organizacje itp. Pozytywne ułożenie stosunków z otoczeniem ma zapewnić gminie sukces w osiągnięciu założonych celów ekonomicznych i społecznych. Public Relations odnosi się także do współpracy z kontrahentami, nabywcami wyprodukowanych towarów, miejscowymi organizacjami, organami administracyjnymi, prasą, radiem i telewizją. Tożsamość i wzmocnienie więzów łączących mieszkańców gminy z regionem to konsekwentna odbudowa tradycji kulturowych i historycznych, integracja działań, partnerskie projekty. Doskonalenie sieci usług publicznych – realizowane jest poprzez wdrażanie wykształconego systemu urbanistycznego i nowoczesnych rozwiązań organizacyjnych. Oczekiwanym efektem jest podnoszenie poziomu ich jakości i dostępności dla społeczeństwa gminy i jej gości. Sprawny system przepływu informacji – to koordynacja polityki rozwoju przestrzennego z granicznymi gminami i samorządem powiatowym. Umieszczenie gminy w zorganizowanych systemach informacyjnych jest podstawą skutecznej promocji i efektywnego wykorzystania lokalnego potencjału. Współpraca samorządów – to utworzenie związku gmin i powiatów w zlewni rzeki Łososiny oraz współpraca z Stowarzyszeniem Gmin Powiatu Limanowskiego, jako fundament koordynacji lokalnej polityki rozwoju. Promocja – niezbędnym warunkiem realizacji programu działań i rozwoju jest pozyskiwanie partnerów do współpracy. Wspólne działanie ze Powiatem Limanowskim w ramach różnych projektów zwiększy potencjał i skuteczność promocji oraz lobbyng na rzecz skoordynowanej lokalnej polityki rozwoju. Edukację – rozumiemy jako skuteczne i optymalne wykorzystanie istniejących zasobów ludzkich pod kątem rzeczywistych potrzeb. Zamierzamy opracować i wdrożyć „Gminny program poprawy warunków poziomu nauczania w szkołach” Humanizacja środowiska, którą będziemy realizować poprzez skoordynowaną politykę rozwoju przestrzennego gminy wyrażaną min. poprzez stosowanie zasady oceny wspólnego efektu oraz wspólnych uzgodnień inwestycyjnych z realnymi możliwościami uzbrojenia terenu. Bezwzględny priorytet to wszelkie inicjatywy i projekty sprzyjające ochronie środowiska a szczególnie czystości wody. Kulturę – rozumiemy jako ochronę krajobrazu kulturowego, historycznych układów urbanistycznych oraz rewitalizację zespołów rezydencjonalnych. Jest to świadome działanie mające na celu odbudowę historycznej specyfiki i tradycyjnych form uprawiania sztuki, sprzyjające podnoszeniu poziomu atrakcji turystycznych i rozwojowi różnych form przedsiębiorczości np. agroturystyka. Praworządność to priorytetowe wspieranie inicjatyw rozwijających zainteresowania i bezpieczeństwo publiczne szczególnie wśród młodzieży. Świadomość bezpieczeństwa to podstawa atrakcyjności gminy. Zdrowie i rekreacja to bezwzględny priorytet szczególnie skierowany do młodzieży. Profilaktyka, aktywne formy spędzania wolnego czasu, stworzenie warunków do uprawiania sportu przez młodzież są miarą poprawy stopnia zdrowotności społeczeństwa a zarazem gwarantem lepszego wykorzystania istniejącego potencjału intelektualnego i gospodarczego gminy. Strategia gospodarcza – przyjmujemy, że rozwój infrastruktury technicznej i przedsiębiorczości wyraża się w tworzeniu trwałych miejsc pracy. Jest priorytetem gwarantującym stabilizację i bezpieczeństwo życia mieszkańców gminy. Politykę inwestycyjną realizujemy zgodnie z założeniami studium zagospodarowania przestrzennego. Optymalne planowanie lokalizacji inwestycji wspólnie z zainteresowanymi partnerami jest racjonalnym społecznie i ekonomicznie działaniem. Lokalna polityka zatrudnienia –koncentruje się na dokładnej diagnozie stanu istniejącego, ciągłym monitoringu przyczyn i zagrożeń oraz wdrażaniu aktywnych form zwalczania bezrobocia, dostosowanych do specyfiki terenów wiejskich. Innowacje – budowanie strategii rozwoju gospodarczego i społecznego opiera się na podjęciu współpracy z ośrodkami postępu technicznego i społecznego. Uzyskany efekt to wiedza, umiejętność i kompetencja gwarantująca wzrost konkurencyjności i jakości produktów regionalnych. Pozyskiwanie zasobów – Gmina Laskowa nie dysponuje kapitałem pozwalającym na swobodny rozwój. Warunkiem jego realizacji jest zidentyfikowanie, zorganizowanie i skoordynowanie działań mających na celu pozyskiwania zewnętrznych, pozabudżetowych źródeł finansowania rozwoju. W odniesieniu do powyższych celów winno się przyjąć następujące strategie działania: - propagowanie celów ogólnych, jako korzystniejszych od interesów partykularnych, - aktywizowanie społeczności poprzez wspólne rozwiązywanie problemów gminy, - eksponowanie liderów i działaczy lokalnych wśród społeczności, - wpajanie poczucia odpowiedzialności za swoją gminę i społeczeństwo wśród mieszkańców ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży, - wspieranie działań na rzecz rozwoju infrastruktury wodno – kanalizacyjnej, podejmowanie współpracy z instytucjami odpowiedzialnymi za stan dróg, rozbudowa i dostosowanie bazy rekreacyjno – wypoczynkowej do potrzeb społeczeństwa, propagowanie zdrowego stylu życia, tworzenie ciekawej oferty rekreacyjno – sportowej dla mieszkańców gminy, współpraca instytucji na rzecz tworzenia oferty spędzania wolnego czasu, wskazywanie i eksponowanie wzorców zachowań przeciwnych do patologicznych, rozpowszechnianie i propagowanie lokalnych tradycji i obyczajów. W odniesieniu do celów związanych z rolnictwem i leśnictwem opracowano następujące strategie działania: - współpraca z różnymi instytucjami w zakresie rozwoju rolnictwa, - organizowanie kursów i szkoleń dla rolników, - wspieranie rozwoju gospodarstw agroturystycznych, - wspieranie rozwoju grup producentów rolnych, - wspieranie postępu w produkcji rolniczej, - propagowanie alternatywnych źródeł dochodów (zbieractwa ziół, runa leśnego, itp.), - wspieranie rozwoju produkcji wytwarzanej metodami ekologicznymi, - modernizacja dróg dojazdowych do pól, - propagowanie tworzenia efektywnych gospodarstw rolnych, - wspieranie działań na rzecz racjonalnej gospodarki leśnej, POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ, EKONOMICZNEJ I PRZESTRZENNEJ Z UNIĄ EUROPEJSKĄ CELE POŚREDNIE Budowanie lokalnej tożsamości Integracja ze strukturami Unii Europejskiej CELE OPERACYJNE Integrowanie mieszkańców w oparciu o walory historyczno-kulturowe Limanowa– („mała ojczyzna”). Promowanie w skali kraju i Europy specyfiki Gminy Laskowa. Wykorzystywanie lokalnego zaplecza kulturalnego dla procesów integrowania lokalnej społeczności. Uczestnictwo w strukturach i inicjatywach integracyjnych z krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Nawiązanie partnerskiej współpracy z miastami i gminami Przynależność do struktur unijnych i wzmocnienie procesów integracyjnych, kontakty bilateralne z gminami i miastami partnerskimi oraz czynne uczestnictwo w działalności promocji powiatu pozwolą osiągnąć trwałą spójność społeczną, ekonomiczną i przestrzenną Gminy Laskowa z Unią Europejską.
