Lekcja Temat: O wolność naszą i waszą

Lekcja
Temat: O wolność naszą i waszą - powtórzenie wiadomości cz.1
1. Oświecenie i jego znaczenie.
Okres w kulturze i sztuce przypadający w Europie na wiek XVIII. Według filozofii
oświeceniowej warunkiem postępu, prawdy i szczęścia w życiu codziennym jest
rozumowe poznawanie świata.
Oświeceniowe idee (m.in. trójpodział władzy, wolność i równość wszystkich
obywateli, wolność słowa i sumienia, prawo do własności prywatnej) stały się
fundamentem współczesnego demokratycznego państwa i społeczeństwa.
2. Koncepcja praw naturalnych – każdy człowiek, bez względu na pozycję społeczną
czy majątkową, posiada przyrodzone i niezbywalne prawa (m.in. prawo do wolności,
szczęścia i własności)
3. Poglądy ważniejszych filozofów oświecenia.
a. Wolter:
 tolerancja wyznaniowa, potępienie fanatyzmu religijnego;
 zniesienie przywilejów szlacheckich, równość wszystkich wobec prawa;
 sprzeciw wobec tortur i kary śmierci.
b. Jean – Jacques Rousseau:
 równość wszystkich ludzi;
 władza pochodzi od ludu, który ma ją sprawować poprzez swoich
reprezentantów.
c. Monteskiusz:
 odrzucenie nieograniczonej władzy jednostki;
 trójpodział władzy na prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, które mają
być od siebie niezależne.
4. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
 Wszelka władza pochodzi od ludu;
 Równość wszystkich obywateli wobec prawa;
 Prawo do własności prywatnej;
 Prawo do wyrażania własnych przekonań.
5. Ustroje polityczne ukształtowane pod wpływem oświecenia:
 Absolutyzm oświecony – władca ma władzę nieograniczoną, ale dba o
potrzeby swoich poddanych.
 Monarchia konstytucyjna – władza monarchy ograniczona jest prawami i
przywilejami poddanych oraz zasadami zawartymi w konstytucji.
 Republika - państwo jest ogólnym dobrem i własnością obywateli, którzy
mają wpływ na władzę oraz ustanawianie prawa i zasad w nim
obowiązujących.
6. Daty:
 1789 – 1799. – Wielka Rewolucja Francuska.
 14 lipca 1789 r – zdobycie Bastylii i początek Rewolucji.
7. Kariera Napoleona Bonaparte:
 Dowództwo nad armią francuską we Włoszech;
 1798 r. – wyprawa do Egiptu skierowana przeciwko Anglii
 1804 – Napoleon cesarzem Francuzów.



8.
1805 – zwycięstwo Napoleona w tzw. bitwie trzech cesarzy pod Austerlitz.
1812 r. – klęska Napoleona w wojnie z Rosją;
1815 r. – ostateczny upadek Napoleona
Legiony Polskie we Włoszech:
a) !797 r. – utworzenie we Włoszech polskich oddziałów wojskowych (gen. Jan
Henryk Dąbrowski), które u boku Francji walczyły z zaborcami Polski.
b) Pieśń Legionów Polskich we Włoszech (Mazurek Dąbrowskiego)::
 16 – 19.07.1797 r. – powstanie Pieśni (autor słów - Józef Wybicki)
 27.02.1927 r. – oficjalny hymn Polski.
9. Księstwo Warszawskie – powstanie, rozwój i upadek.
 Wojna Francji z Prusami i Rosją;
 1807 – trakt w Tylży zawarty między Napoleonem a carem Aleksandrem I i powstanie
z części ziem zaboru pruskiego Księstwa Warszawskiego;
 1809 r – wojna Francji z Austrią i przyłączenie do Księstwa części ziem zaboru
austriackiego.
 1812 r. – klęska Napoleona w wojnie z Rosją i zajęcie ziem Księstwa przez Rosjan;
10. Kongres Wiedeński i jego decyzje w sprawie Księstwa Warszawskiego (1815).
 Likwidacja Księstwa Warszawskiego i podział jego ziem:
 Królestwo Polskie – Rosja;
 Wielkie Księstwo Poznańskie - Prusy.
 Wolne Miasto Kraków (Rzeczpospolita Krakowska) – pod kontrolą trzech zaborców.
11. Przyczyny wybuchu powstania listopadowego:
 Łamanie przez Rosjan praw Polaków zagwarantowanych w konstytucji Królestwa
Polskiego;
 Niezadowolenie w armii polskiej wynikające z brutalności wielkiego księcia
Konstantego – brata cara Aleksandra i namiestnika Królestwa;
 Spisek w szkole podchorążych (Piotr Wysocki);
 Dążenie Polaków do odzyskania pełnej niepodległości.
12. Przebieg powstania listopadowego.
a) Noc listopadowa i wybuch powstania (29/30 listopada 1830 r.).
 nieudana próba zamachu na księcia Konstantego.
 Zdobycie Arsenału przez lud Warszawy i wycofanie się Rosjan z miasta
b) Sukcesy powstańców:
 25.02.1831. - odparcie ataku Rosjan na Warszawę w bitwie pod Grochowem
(Olszynka Grochowska) – gen. Józef Chłopicki.
 Zwycięstwa powstańców w bitwach pod Stoczkiem, Wawrem, Dębem
Wielkim i Iganiami.
c) Upadek powstania:
 maj1831. – klęska Polaków bitwie pod Ostrołęką.
 wrzesień 1831. – zdobycie Warszawy przez Rosjan i upadek powstania.
13. Przyczyny upadku powstania listopadowego.
a) Czynniki wewnętrzne:
 Przewaga liczebna Rosjan;
 Nieudolność dowódców powstania i brak wiary w zwycięstwo.
b) Czynniki zewnętrzne:
 Brak zadeklarowanej pomocy ze strony Francji i Wielkiej Brytanii.
 Wrogość Prus wobec powstania i działania na rzecz jego upadku.