Prawo rzeczowe
advertisement
Prawo rzeczowe Ograniczone prawa rzeczowe Użytkowanie Ograniczone prawa rzeczowe pojęcie • • • • Obciążenie prawa własności Prawa na rzeczy cudzej Ograniczony zakres uprawnień Polegają na – Korzystaniu z rzeczy cudzej – Zapewnieniu uprawnionemu możliwości egzekucji z rzeczy Numerus clausus • Tylko prawa wskazane w ustawie • Niektóre mają charakter historyczny • Nie można tworzyć nowych ograniczonych praw rzeczowych umową • Ustawa może kreować nowe prawa lub zmieniać treść dotychczasowych (timesharing) Przedmiot • Rzeczy – Ruchome – Nieruchome • Inne prawa majątkowe – Prawa (zastaw, użytkowanie) – Użytkowanie wieczyste – Spółdzielcze prawo do lokalu – Wierzytelność zabezpieczona hipoteką Podmiot ograniczonych praw rzeczowych • Każdoczesny właściciel nieruchomości (służebność gruntowa) • Wyłącznie osoba fizyczna (służebność osobista) • Osoba fizyczna lub prawna • Przedsiębiorca przesyłowy • Zakres prawa może zależeć od charakteru podmiotu uprawnionego Funkcje ograniczonych praw rzeczowych • Ułatwienie korzystania z rzeczy kosztem właściciela innej rzeczy (służebności) • Alimentacja (użytkowanie) • Zabezpieczenie wierzytelności – Prawa zastawnicze – Prawa te mają charakter akcesoryjny Powstanie ograniczonych praw rzeczowych - umowa • Ograniczona swoboda kształtowania treści • Odpowiednie stosowanie przepisów o przeniesieniu prawie własności • Forma aktu notarialnego wymagana tylko dla oświadczenia właściciela ustanawiającego prawo Powstanie praw – orzeczenie sądowe • Orzeczenie konstytutywne • Służebności – drogi koniecznej i przesyłu – Przekroczenie granic przy budowie – Podział gruntu • Hipoteka przymusowa – Zabezpieczenie roszczenia – Postępowanie egzekucyjne Powstanie praw - przypadki szczególne • Z mocy prawa – Zasiedzenie służebności – Zastaw ustawowy – Hipoteka ustawowa (historyczne – obecnie nie ustanawiana) • Decyzja administracyjna – Wyjątkowo – Rodzaj wywłaszczenia Zmiana treści i przeniesienie ograniczonych praw rzeczowych • Zmiana treści – Umowa między stronami – Wpis do księgi wieczystej prawa ujawnionego • Przeniesienie – Umowa między uprawnionym a nabywcą – Wpis do KW (jeśli prawo ujawniono) Pierwszeństwo praw • Rozstrzyga kolizję między prawami • Prior tempore potior iure (wyjątek – zastaw) • Prawo wpisane do KW ma pierwszeństwo przed niewpisanym • Możliwa umowna zmiana pierwszeństwa Wygaśnięcie praw • • • • • • • Zrzeczenie się prawa Konfuzja Upływ czasu Śmierć uprawnionego Niewykonywanie przez określony czas Orzeczenie sądowe Wywłaszczenie Użytkowanie - pojęcie • Prawo do używania rzeczy i pobierania z niej pożytków • Funkcje – Alimentacyjna – Produkcyjna – Wzmocnienie pozycji uprawnionego • Zmienne znaczenie gospodarcze Podmioty użytkowania • • • • Osoby fizyczne Rolnicze spółdzielnie produkcyjne Inne podmioty Treść prawa zależy od charakteru prawnego podmiotu, któremu przysługuje • Są przepisy wspólne Ustanowienie i przedmiot użytkowania • Ustanowienie – Tylko umowa – Nie powstaje ex lege ani z orzeczenia • Przedmiot użytkowania - rzecz – Ruchoma lub nieruchoma – Oznaczona co do tożsamości – Można ograniczyć wykonywanie do części rzeczy Szczególne przedmioty użytkowania • • • • Użytkowanie nieprawidłowe Zespół środków produkcji Prawa Nieruchomość w timesharingu – prawo korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w określonym czasie w roku Treść użytkowania I • Prawo do używania rzeczy i pobierania pożytków • Nie obejmuje innych dochodów z rzeczy • Uprawnienie o charakterze osobistym • Prawo niezbywalne • Użytkownik może oddać rzecz do używania osobom trzecim (umowa) Treść użytkowania II Obowiązki użytkownika • Wykonuje prawo zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki • Zwrot rzeczy w odpowiednim stanie • Ponoszenie ciężarów pokrywanych z pożytków • Naprawy związane ze zwykłym korzystaniem z rzeczy • Nakłady – jak negotiorum gestor Wygaśnięcie użytkowania • Przyczyny – Upływ czasu – Niewykonywanie przez lat dziesięć – Konfuzja – Zrzeczenie się prawa • Skutki – Obowiązek zwrotu rzeczy – Problem zbiorów o zmiennym składzie Użytkowanie przez osoby fizyczne • Wygasa najpóźniej ze śmiercią użytkownika • Obowiązek zachowania substancji i przeznaczenia rzeczy • Wyjątki – Eksploatacja kopalin – Nowe urządzenia jak w najmie • Zarząd i zabezpieczenie Użytkowanie przez r.s.p. • Przedmiot użytkowania – grunty – Skarbowe – Wkłady gruntowe • Rozszczepienie prawa własności gruntu i budynków, urządzeń, drzew i roślin • Można naruszyć substancję rzeczy • Wkłady gruntowe – możliwość przymusowego wykupu Inne wypadki użytkowania • Użytkowanie przez osoby prawne: stosujemy odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne. • Timesharing – Prawo korzystania minimum przez 3 lata – Zbywalne i dziedziczne – Nie wygasa przez niewykonywanie – Prawo terminowe (maksimum 50 lat)
