KONSPEKT LEKCJI „PIĘĆ WYZNAŃ – PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE” CELE Poznawczy. Uświadomienie związków i odrębności pomiędzy religiami, zapoznanie uczniów z różnymi odmianami sztuki sakralnej. Kształcący. Rozwijanie umiejętności dokonywania syntezy i porządkowania uzyskanych wcześniej wiadomości oraz dokonywania analiz porównawczych Wychowawczy. Utrwalanie u młodzieży postaw szacunku i tolerancji wobec odmienności obyczajowych, kulturowych i religijnych, które różnią islam, judaizm, prawosławie i ewangelicyzm od katolicyzmu. POMOCE Biblia w wersji katolickiej i protestanckiej, Koran, niewypełniony schemat tabeli porównawczej pięciu religii. TOK LEKCJI 1. Nauczyciel pyta uczniów świątynie jakich wyznań odwiedzili podczas wycieczki „Świątynie różnych wyznań”. Uczniowie odpowiadają: judaistyczną, prawosławną, ewangelicką (protestancką), islamską (mahometańską). 2. Nauczyciel, odwołując się do uzyskanej w trakcie wycieczki wiedzy uczniów, rysuje na tablicy chronologiczny schemat powstawania poszczególnych religii i powiązań między nimi. JUDAIZM (założyciel Mojżesz, XIII w. p.n.e.) CHRZEŚCIJAŃSTWO (założyciel Jezus, 0-33 w. n.e.) KATOLICYZM PRAWOSŁAWIE ISLAM Obrządek zachodni obrządek wschodni (wielka schizma wschodnia 1054 r.) (założyciel Mahomet, 622 r.) RZYMSKI KATOLICYZM PROTESTANTYZM (luteranizm, kalwinizm, anglikanizm) (Wystąpienie Marcina Lutra, 1517 r.) 3. Uczniowie czytają głośno fragmenty Koranu, w których występują Abraham, Izaak, Jakub, Józef, Mojżesz, Dawid, Salomon, Jezus. Dochodzą do wniosku, że autor Koranu musiał dobrze znać Biblię i na niej się wzorował. Nauczyciel wyjaśnia czym była Biblia dla Mahometa – autora Koranu oraz jakie były w czasie narodzin islamu związki między judaizmem i chrześcijaństwem a mahometanizmem. 4. Uczniowie otrzymują od nauczyciela niewypełniony schemat tabeli porównawczej pięciu religii. Odwołując się do wiadomości uzyskanych podczas wycieczki, samodzielnie wypełniają tabelę. Następnie z pomocą nauczyciela uzupełniają te rubryki, których nie potrafili wypełnić. Zwracają uwagę na najważniejsze podobieństwa między religiami: wszystkie są monoteistyczne i są „religiami księgi”. PORÓWNANIE PIĘCIU WYZNAŃ JUDAIZM Typ religii monoteizm KATOLICYZM monoteizm, trójca Świątynia Synagoga, kościół – dom bóżnica boży Wystrój Brak liczne przedstawień przedstawienia Boga i Boga i świętych postaci ludzi Duchowny rabin, kantor ksiądz Księga święta PRAWOSŁAWIE monoteizm, trójca kościół – dom boży Liczne przedstawienia Boga i świętych PROTESTANTYZM monoteizm, trójca kościół – dom modlitwy brak przedstawień świętych, Matki Bożej* ksiądz, pop** ksiądz, pastor ISLAM Monoteizm Meczet Wyłącznie motywy geometryczne i roślinne imam, muezzin Koran Stary Nowy i Stary Nowy i Stary Nowy i Stary Testament, Testament Testament Testament Talmud Dzień sobota niedziela Niedziela niedziela piątek, dzień święty szabas modlitwy Kalendarz Daty liczone Daty liczone od Kalendarz Jak w katolicyzmie Daty liczone od narodzenia juliański -10 dni od roku stworzenia Chrystusa, opóźnienia w ucieczki świata, rok Kalendarz stosunku do Mahometa z 2000=5758 gregoriański gregoriańskiego Mekki 622 r. * W kościołach wyznania kalwińskiego nie przedstawia się również wizerunków Boga i Jezusa ** Wyrażenie „pop” wśród polskich prawosławnych ma wydźwięk pejoratywny 5. Uczniowie przypominają związane z wchodzeniem do niektórych świątyń obyczaje, które poznali podczas wycieczki: wkładanie przez mężczyzn nakrycia głowy (synagoga) i zdejmowanie obuwia (meczet). Mówią też o elementach wystroju, które nie występują w kościołach katolickich, np. aron ha-kodesz (szafa, w której trzymana jest Tora) i bima (podwyższenie, na którym czyta się Torę) w synagodze, ikonostas w cerkwi, mihrab (nisza wskazująca kierunek na Mekkę) w meczecie. Uczniowie zwracają uwagę na to, że wyznawcy judaizmu i islamu w swoich świątyniach nie mają żadnych wizerunków Boga ani postaci ludzkich czy zwierzęcych. Nauczyciel wyjaśnia z czego to wynika (pierwotna wersja 1. przykazania z Dekalogu). Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela formułują wnioski z lekcji: wszystkie omawiane religie mają wspólne korzenie, wszelkie różnice, odrębności stanowią specyfikę poszczególnych religii i należy je uszanować. 6. Nauczyciel zadaje pracę domową: sporządzić w zeszycie notkę encyklopedyczną o jednej z wybranych religii ilustrowaną odpowiednimi reprodukcjami zdjęć.