ADMINISTRACJA WYZNANIOWA

Minister Wyznań Religijnych i
Oświecenia Publicznego (MWRiOP)

 centralny urząd państwowy
 powołany 1 lutego 1918 r. (art. 26 dekretu Rady
Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz
Naczelnych w Królestwie Polskiem z dnia 3 stycznia
1918 r. (Dz. U. z 1918 r. Nr 1, poz. 1)
 Zakres działania do: zarządu szkolnictwa wszelkich
stopni i typów, opieki nad nauką, literaturą i sztuką,
nad archiwami, bibliotekami, czytelniami, muzeami i
teatrami oraz do realizacji zadań państwa w
sprawach wyznaniowych
Sylwetki Ministrów Wyznań Religijnych i
Oświecenia Publicznego















1918 - Antoni Ponikowski
1918–1919 – Ksawery Prauss
1919–1920 – Tadeusz Łopuszański
1920–1921 – Maciej Rataj
27.10.1923–15.12.1923 – Stanisław Grabski,
1923–1924 – Bolesław Miklaszewski,
1925–1926 – Stanisław Grabski,
07.07.1926–2.10.1926 – Antoni Sujkowski,
1927–1928 – Gustaw Dobrucki,
1928–1929 – Kazimierz Świtalski,
1929–1931 – Sławomir Czerwiński,
1931–1934 – Janusz Jędrzejewicz,
1934–1935 – Wacław Jędrzejewicz,
1935–1939 – Wojciech Alojzy Świętosławski.
Ministerstwo Bezpieczeństwa
Publicznego (MBP)

 MBP (1 stycznia 1945 - 7 grudnia 1954 roku)
powstało na bazie funkcjonującego od połowy 1944
roku Resortu Bezpieczeństwa Publicznego przy
Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
 Minister - Stanisław Radkiewicz (NKWD)
 Departament V (społeczno-polityczny) - dyr/płk
Julia Brystiger
 Departament XI (walka z wrogą działalnością w
związkach wyznaniowych) - dyr/płk Karol
Więckowski
 Nadzór Moskwy gen. Iwan Sierow (KGB)
Urząd do Spraw Wyznań

 Ustawa z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zmianie
organizacji naczelnych władz państwowych w
zakresie gospodarki komunalnej i administracji
publicznej (Dz. U. z 1950 r. Nr 19, poz. 156)
 Ustawa z dnia 23 listopada 1989 r. zmieniająca
ustawę o zmianach w organizacji oraz zakresie
działania niektórych naczelnych i centralnych
organów administracji państwowej (Dz. U. z 1989 r.
Nr 64, poz. 387)
Zakres działania UdSW

Struktura
Tymczasowy Statut Organizacyjny
(uchwała RM z 27.05.1950)

 Wydziały:
 ogólny
 wyznania rzymskokatolickiego
 wyznań nierzymskokatolickich
 Samodzielne referaty:
 nadzoru stowarzyszeń wyznaniowych
 nadzoru Funduszu Kościelnego (powołanego 20
marca 1950, włączonego w struktury Urzędu).
Szefowie Urzędu











Antoni Bida - dyrektor 1950-1954
Jan Izydorczyk - dyrektor 1954-1955
Marian Zygmanowski - dyrektor 1955-1956
Jerzy Sztachelski - minister-kierownik 1956-1961
Tadeusz Żabiński - dyrektor 1961-1965
Aleksander Skarżyński - dyrektor 1967-1971
Kazimierz Kąkol - minister-kierownik 1974-1980
Jerzy Kuberski - minister-kierownik 1980-1982
Adam Łopatka - minister-kierownik 1982-1987
Władysław Loranc - minister-kierownik 1987-1989
Rzeczywiste zadania UdSW

 Urząd był częścią aparatu kontroli i represji państwa
wobec kościołów i związków wyznaniowych.
Współpracował z: Ministerstwem Oświaty
(nauczanie religii, szkół wyznaniowych, seminariów
duchownych), Ministerstwem Finansów (polityka
podatkowa), Ministerstwo Budownictwa
(budownictwo sakralne), Służbą Bezpieczeństwa.
 Realizował wytyczne BP KC PZPR
Styl działania UdSW

 Dowolność
 Lakoniczność
 Poufność
„szare eminencje”

 Serafin Kiryłowicz
- naczelnik Wydziału Wyznań Nierzymskokatolickich
(1950-1959 i 1965-1971),
- naczelnik Wydziału Ogólnego (1959-1962),
- naczelnik Wydziału Zakonów (1962-1965)
 Aleksander Merker
- zastępca dyrektora (1972-1983),
- dyrektor generalny (1983-1989)
Sprawy wyznaniowe
po 1989 r.

 1989- URM
 Minister-Szef URM
 Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
 Minister Administracji i Cyfryzacji
Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości
Narodowych i Etnicznych
Wyznaniowa administracja rządowa w województwie
zwierzchnikiem jest wojewoda, wykonywaniem zadań
z zakresu działu administracji „wyznania religijne”
zajmują się Wydziały Spraw Obywatelskich i Migracji
MAiC
wojewoda

 Minister Administracji i Cyfryzacji
Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości
Narodowych i Etnicznych
 zespolona administracja rządowa stopnia wojewódzkiego
(wojewoda)
Wydział Spraw Obywatelskich i Migracji
Zadania MAiC

 Do zadań MAC należy prowadzenie spraw z
zakresu stosunków między Państwem a Kościołami i
związkami wyznaniowymi.
 MAC wspiera organizacyjnie Komisję Wspólną
Przedstawicieli Rządu i Konferencji Episkopatu oraz
wspólne komisje rządu i władz innych Kościołów i
związków wyznaniowych
Zakres działalności
Wydziału Spraw Obywatelskich i
Migracji

 Wykonuje zadania administracji rządowej z ustawy
o GWSiW i ustaw indywidualnych
 Potwierdzenie posiadania osobowości prawnej
jednostek organizacyjnych kościelnych osób
prawnych
 Ewidencja jednostek organizacyjnych
 Uzgadnianie trasy pielgrzymek i procesji na drogach
publicznych, jeśli przekraczają obszar województwa