ZACHOWANIA ZDROWOTNE Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim Październik 2008 ZDROWIE Najczęściej składając sobie życzenia mówimy: „ Bądź zdrów!”, „ Na zdrowie!” „ 100 lat życia w zdrowiu!” itp. Należy jednak zastanowić się, czym naprawdę jest dla nas jest zdrowie. Niestety, dopiero choroba lub kalectwo uświadamiają nam ogromną zależność zamierzonego uczestnictwa w życiu społecznym od psychofizycznej sprawności organizmu. ZDROWIE Pragnie się tu przytoczyć fragment fraszki polskiego poety Jana Kochanowskiego „ Szlachetne zdrowie, Nikt się nie dowie, Jako smakujesz, Aż się zepsujesz......” ZDROWIE Zdrowie samo w sobie nie jest powodem ludzkiego szczęścia, ponieważ człowiek zdrowy nie odczuwa tego, natomiast utrata zdrowia jest najpotężniejszym czynnikiem nieszczęścia ludzkiego. ZDROWIE W dążeniu do osiągnięcia bliższych i dalszych celów życiowych spotykamy się zawsze z problemami zdrowotnymi i ryzykiem zachorowania lub urazu. Wszystkiemu, co czynimy lub czego nie czynimy, towarzyszy mniej lub bardziej uświadamiane ryzyko zdrowotne. ZDROWIE Inteligentny wybór postawy wobec zagrożeń zdrowotnych i sposobu postępowania, umacniającego dobry stan zdrowia, wymaga poznania szkodliwych czynników środowiskowych i wpływu tych czynników na zdrowie oraz znajomości racjonalnych, wzorcowych zachowań zdrowotnohigienicznych Stan naszego zdrowia zależy w połowie od nas samych •50% styl życia czynniki środowiskowe 2530% Czynniki biologiczne 10-15% medycyna kuratywno– naprawczą 10-20% ZDROWIE Zdrowie dla każdego z nas jest dobrem najwyższym i dlatego powinniśmy o nie dbać już od najmłodszych lat. Dobre zdrowie i samopoczucie psychiczne jest podstawowym elementem optymalnego funkcjonowania w młodości, i dalszych latach życia. Doświadczenia życiowe młodych ludzi zdobywane przez kolejne lata mają istotny wpływ na tworzenie zasobów dla zdrowia, które będą czerpane w wieku dojrzałym. ZDROWIE Według Światowej Organizacji Zdrowia „Z d r o w i e to nie tylko brak choroby , czy niedomaganie, ale stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego”, czyli zdrowe ciało, zdrowy duch, dobrostan społeczny. CHOROBA Natomiast choroba to „zbiór reakcji organizmu na zaburzenia równowagi pomiędzy organizmem a środowiskiem” ZACHOWANIA ZDROWOTNE Z punktu widzenia zdrowia publicznego kształtowanie zachowań zdrowotnych u dzieci i młodzieży jest bardzo ważne, gdyż ryzykowne zachowania mogą przyczynić się do powstania problemów zdrowotnych i społecznych młodych ludzi, a także chorób, niepełnosprawności i przedwczesnej śmierci. ZACHOWANIA ZDROWOTNE Zachowania zdrowotne w większym stopniu decydują o zdrowiu jednostki i większość jego zaburzeń ma podłoże behawioralne. Zachowania te ukształtowane w drugiej dekadzie życia, decydują o stylu życia i zdrowiu ludzi dorosłych. ZACHOWANIA ZDROWOTNE ZACHOWANIA ZDROWOTNE ZACHOWANIA SPRZYJAJĄCE ZDROWIU ZACHOWANIA RYZYKOWNE DLA ZDROWIA ZACHOWANIA ZDROWOTNE Zachowania sprzyjające zdrowiu (prozdrowotne, pozytywne) to: odpowiednia aktywność fizyczna, racjonalne żywienie, utrzymanie higieny osobistej i otoczenia, zachowanie bezpieczeństwa (np. w ruchu drogowym, kontaktach seksualnych), utrzymanie dobrych relacji z innymi ludźmi, poddanie się badaniom profilaktycznym ZACHOWANIA RYZYKOWNE Zachowania ryzykowne dla zdrowia (problemowe, antyzdrowotne, negatywne, destrukcyjne) to np.: palenie tytoniu, używanie (alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, przedwczesna inicjacja seksualna, przemoc ZACHOWANIA ZDROWOTNE Wśród niedostatków zachowań prozdrowotnych u dzieci i młodzieży należy wymienić: zbyt małą aktywność fizyczną i unieruchomienie, związane z oglądaniem telewizji, pracą przy komputerze, niedostatki w zakresie spożywania podstawowych produktów i posiłków, zbyt częste spożywanie słodyczy i słodkich napojów gazowanych, niedostatki higieny jamy ustnej AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Ruch towarzyszy człowiekowi przez całe życie. Aktywność fizyczna jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka i odgrywa bardzo ważną rolę w przebiegu wszystkich procesów życiowych AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Sport odgrywa w życiu człowieka bardzo ważną rolę. Ma walory wychowawcze i zdrowotne Korzyści wynikające z wykonywania ćwiczeń dla poszczególnych układów: a) zdrowe stawy i mięśnie, b) prawidłowo działający układ nerwowy, (rozwijają pamięć ruchową oraz szybkość i łatwość oddziaływania na bodźce zewnętrzne) AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA c) wpływa korzystnie na układ sercowonaczyniowy, (zwiększa się wydolność i sprawność układu krążenia; 3x30x130), d) układ trawienny lepiej funkcjonuje (zapobiega zaparciom i zaleganiu moczu w drogach moczowych), AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA e) zwiększa się pojemność płuc, przez co krew krążąca jest bardziej utleniona, f) wpływa na lepszą przemianę materii przez co wykorzystuje się ćwiczenia w walce z nadwagą i otyłością, AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Stronienie od rekreacji ruchowej i sportu są najważniejszymi przyczynami nieprawidłowości rozwojowych, wad postawy, nerwic neurowegetatywnych, otyłości, niewydolności mięśniowej, zaparć, cukrzycy, owrzodzeń dwunastnicy, choroby nadciśnieniowej i wielu innych tzw. chorób cywilizacyjnych, które manifestują się także w sferze psychiki. ZACHOWANIA ZDROWOTNE Szkoły należą do szczególnie istotnych obszarów działań w zakresie promocji zdrowia. Podejmowane są tutaj działania zmierzające do poprawy swojego zdrowia i ogólnego samopoczucia. Uczniowie dowiadują się jak żyć zdrowo i tworzyć środowisko sprzyjające zdrowiu. To właśnie w szkole zachęca się innych ludzi, a zwłaszcza rodziców do podejmowania działań prozdrowotnych w swoim otoczeniu. ZACHOWANIA ZDROWOTNE Zachowania zdrowotne człowieka kształtują się od wczesnego dzieciństwa w procesie socjalizacji, pod wpływem różnorodnych czynników i wzorów osobowych: w domu rodzinnym, szkole, grupie rówieśników, środowisku lokalnym. MIEJSCE UCZNIA W SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Społeczność lokalna rodzina szkoła uczeń grupy rówieśnicze PROMOWANIE ZDROWIA Bardzo ważną sprawą jest promowanie zdrowego stylu życia wśród uczniów, którzy pobierają edukację zdrowotną, uczą się odpowiedzialności za różne sfery swojego zdrowia. EDUKACJA ZDROWOTNA Pod pojęciem „ edukacja zdrowotna” kryje się całokształt działań zmierzających do kształtowania zachowań zdrowotnych ludzi, by mogli prowadzić zdrowy styl życia i przyczyniać się do umacniania zdrowia oraz rozwijać kompetencje skutecznego wpływania na zdrowie własne i społeczności, w której żyją. EDUKACJA ZDROWOTNA Wychowanie zdrowotne w szkole jest tylko jednym z działań na rzecz promocji zdrowia. Wychowanie zdrowotne przyczynia się także do kształtowania przez społeczność szkolną warunków sprzyjających zdrowiu, jak również minimalizowanie i ograniczanie tych sytuacji i czynników środowiska materialnego i społecznego szkoły i jej otoczenia, które mogą stanowić zagrożenie zdrowia. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ