Niewydolność Krążenia Insufficientia circulatoria Insufficientia circulatoria [compensata, decompensata,acuta, chronica, ventriculi sinistri cordis, ventriculi dextri cordis] 1 Przyczyny niewydolności • Osłabienie pompy mięśniowej [choroby m. sercowego – niedokrwienie,zawał, zakażenie, zapalenie m. sercowego, kardiomiopatie, tętniak komory.] • Zwiększenie obciążenia pojemnościowego [wstępnego –preload i następczego- afterload, niedomykalność zastawki dwudzielnej lub zastawki aorty, nadmierne wlewy dożylne, nadciśnienie, zwężenie zastawki aorty, zwężenie cieśni aorty] • Ograniczenie napełniania komór serca [zwężenie lewego ujścia żylnego, zaciskające zapalenie osierdzia, tamponada serca, wysięk w worku osierdziowym] 2 Objawy wyrównawcze • Tachycardia • Przerost włókien mięśniowych Wczesne objawy niewydolności: • Oddech Cheyne – Stokesa, • Nycturia, • Zadyszka. 3 Objawy niewydolności Krążenia • Mały rzut serca [bladość, zimny pot, sinica typu obwodowego, tachycardia, niepokój, lęk, przymglona świadomość, zimne ręce, stopy, senność, przygnębienie, zaburzenia jelitowe, zaparcia, niechęć do jedzenia] • Wątroba [powiększona, tkliwa, ból w czasie wysiłku, uszkodzenie czynności- żółtaczka] • Zastój żylny[ podwyższone ciśnienie w lewym przedsionku i żyłach płucnych-nasila niewydolność lewokomorową –duszność. W prawokomorowej – obrzęki – podwyższone ciśnienie żylne układowe 4 Objawy niewydolności Krążenia c.d. • Układ pokarmowy [nudności, wstręt do jedzenia] • Kończyny dolne [podwyższone ciśn. żylne – bolesne żylaki i owrzodzenia] • Obrzęki [początkowo wokół kostek pod koniec dnia, po uciśnięciu powstaje dołek] • Przesięki[ opłucna, otrzewna, osierdzie] 5 Objawy niewydolności Krążenia c.d. • Duszność [nasila się w pozycji ortopnoe- duszność • • • • napadowa nocna – asthma cardiale –ryzyko obrzęku płuc] Jest głównym objawem niewydolności lewokomorowej Zwiększa się praca mm. oddechowych-wzrasta wydatek energetyczny, praca skrzydełek nosowych Suchy męczący kaszel –obrzęk błony śluzowej oskrzelików Narastanie płynu w płucach – trzeszczenie, rzężenie słyszalne przez stetoskop 6 Objawy niewydolności Krążenia c.d. • Obecność płynu, obrzęk błony śluzowej oskrzeli, zmniejszona ruchliwość chorych, sprzyja infekcji [jesieńzima] 7 Podział Niewydolności według NYHA- [New YORK Heart Association] • I stopień – brak objawów niewydolności w spoczynku i przy zwykłym wysiłku, dolegliwości tylko przy dużych i długotrwałych wysiłkach. • II stopień – mały wysiłek bez dolegliwości, po większych pojawia się zmęczenie, duszność i/lub wieńcowy. • III stopień –duże ograniczenie aktywności, nawet przy niewielkim wysiłku, w spoczynku brak dolegliwości. • IV stopień – duszność w spoczynku nawet przy niewielkim wysiłku 8 Objawy niewydolności Krążenia c.d. • Kołatanie serca – odczuwanie przez pacjenta uderzeń własnego serca [ból, duszność, zawroty głowy] • Omdlenia – zmniejszenie rzutu serca poniżej poziomu potrzebnego dla zapewnienia przepłuwu mózgowego – utrata przytomności – ryzyko uszkodzenia o.u.n. • Hipotonia ortostatyczna- przy zmianie pozycji – wskutek długotrwaego unieruchomienia • Zatory obwodowe zastój krwi w komorach [przerost,zawał, tetniak, migotanie przedsionków] 9 Cele postępowania Terapeutycznego • Zmniejszyć zapotrzebowanie energetyczne m. sercowego – leczenie spoczynkowe • Ograniczyć spożycie sodu – leczenie dietetyczne • Poprawić funkcję m. sercowego i zwiększyć diurezę – leczenie farmakologiczne • Usuwać czynniki przyspieszające wystąpienie lub nasilenie niewydolności – leczenie wspomagające 10 Problemy zdrowotne chorych • Duszność wysiłkowa/spoczy nkowa • Ograniczenie aktywności • • • • • fizycznej Pozycja Fowlera Tlenoterapia [IV st.NYHA] Dostosowanie aktywności fizycznej do aktualnej tolerancji wysiłku [model opieki wg D.Orem] Obserwacja parametrów życiowych, duszności, kaszlu, sinicy, niepokoju Łagodzenie niepokoju , bólu, niewygody 11 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Obrzęki pochodzenia sercowego • Obserwacja miejsca, czasu • • • • • • • pojawiania się, ustępowania, narastania Pomiar masy ciała –codziennie o tej samej porze Pomiar obwodu kończyn na tym samym poziomie Pomiar obwodu brzucha Bilans płynów Ograniczenie w diecie płynów wg zleceń 1000-1500 ml/24h Ograniczenie sodu 3-4 g/24h Pomoc w poruszaniu się – obrzęk kostek 12 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Obrzęki pochodzenia sercowego • Delikatna toaleta skóry • • • obrzękniętej, Obserwacja uszkodzeń, otarć –aseptyczne postępowanie, Ułożenie kończyn powyżej poziomu serca Dieta bogatobiałkowa 13 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Infekcja płuc wskutek zastoju krwi w krążeniu płucnym • Obserwacja – temp., • • • oddechu ,CTK, zabarwienia skóry, zachowania, kaszlu, plwociny, Pomoc w zmianie pozycji co 2 godz. Gimnastyka oddechowa, Pozycja półwysoka, wysoka z opuszczonymi nogami- fotelowa 14 Problemy zdrowotne chorych c.d. • omdlenia • Pomoc w czynnościach • • • • pielęgnacyjnych, Nauka stopniowego pionizowania Obserwacja chorego w trakcie pionizacji Zabezpieczenie przed upadkiem Nauka chorego rozpoznawania objawów hipotonii i sposobu zachowania się 15 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Lęk, depresja, apatia, zniechęcenie • Spokojne, sprawne bez • • • • pośpiechu wykonywanie czynności pielęgnacyjnych Czas przeznaczony na odpoczynek nie powinien być zakłócony przez zabiegi, Informowanie i wyjaśnianie wątpliwości Zapewnienie o możliwości uzyskania natychmiastowej pomocy Wyjaśnienie przyczyn objawów- mijają z chwilą kompensacji krążenia 16 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Zaburzenia jelitowe - zaparcia • Dieta z zawartością • • błonnika Środki farmakologiczne Wzrastająca aktywność może pomóc zmniejszyć dolegliwości. 17 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Zaburzenia w odżywieniu – kacheksja sercowa • Posiłki często w małych ilościach, ulubione potrawy, produkty poprawiające apetyt, estetyka posiłków, • Odżywki zawierające niezbędne składniki • Uzupełnianie niedoborów droga dożylną • Kompensacja objawów niewydolności poprawia apetyt i trawienie 18 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Skutki długotrwałego unieruchomienia w łózku • Zakrzepy żylne- ćwiczenia bierne, czynne, izometryczne kk. dolnych, l. p/zakrzepowe • Odleżyny-zmiana pozycji, pielęgnacja skóry, rejestrowanie zmian –stopnia uszkodzenia • Infekcje dróg moczowych – kontrola opróżniania pęcherza moczowego, badania moczu, obserwacja objawów zapalenia 19 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Skutki długotrwałego unieruchomienia w łóżku • Infekcje dróg • • • • • oddechowych Zmniejszenie siły i masy mięśniowej – gimnastyka Przykurcze w stawach – uruchamianie Hipotonia ortostatycznanauka pionizacji Zaparcia- dieta, leki Depresja, dezorientacja bezpieczeństwo psychiczne, pozycja wysoka, tlen, organizacja czasu wolnego, rehabilitacja zwiększająca aktywność 20 Problemy zdrowotne chorych c.d. • Działania uboczne farmakoterapii • Glikozydy nasercowe- • • bradykardia, nudności, wymioty, biegunka, zaburzenia widzenia L. moczopędneFurosemid[hipokaliemia], Hydrochlorotiazyd [wzrost glikemii] L. p/zakrzepowe – krwawienia, wybroczyny na skórze 21 Udział pielęgniarki w diagnostyce • Ekg,CTK, RTG kl. Piersiowej, echokardiografia, angiografia, koronarografia, cewnikowanie serca • Badanie krwi – jonogram, proteinogram, enzymy sercowe, wątrobowe, lipidogram, gazometria 22