Seks- zdrowie

Gacek Maria
Kraków
2
Seks- zdrowie
Płeć jako czynnik różnicujący postawy młodzieży akademickiej wobec ryzykownych
zachowań seksualnych
Holistyczna koncepcja zdrowia - definiująca zdrowie jako stan dynamicznej równowagi w relacjach
podsystemów konstytuujących człowieka - zakłada, że zasadniczy wpływ na jego stan na kontinuum
zdrowie - choroba wywiera realizowany przez człowieka styl życia. Wśród wyznaczników tzw.
zdrowego stylu życia wymienia się racjonalną dietę, aktywny fizycznie tryb życia, troskę o komfort
psychiczny, unikanie nałogów oraz ryzykownych, przygodnych kontaktów seksualnych.
Problematyka badawcza pracy koncentruje się na zagadnieniach dotyczących postaw prezentowanych
przez studentów wobec ryzykownych kontaktów seksualnych, jako behawioralnego czynnika ryzyka
zdrowia. Wybór ów podyktowany jest doniosłością zdrowotnych konsekwencji owych
antyzdrowotnych zachowań. Należy bowiem pamiętać, że przygodne kontakty płciowe zwiększają
zagrożenie zakażenia się wirusami hepatotropowymi, w tym HBV, HCV, HDV, posocznicą,
HIV/AIDS oraz innymi chorobami z grupy przenoszonych drogą kontaktów seksualnych.
Wybory wyznaczające styl życia stanowią pochodną postaw prezentowanych wobec zdrowia i jego
zagrożeń. Zgodnie z założeniami strukturalnej definicji postawy, postawa wobec zachowań
seksualnych obejmuje:
- komponent intelektualny, rozumiany jako zasób wiedzy na temat negatywnych
konsekwencji podejmowania przygodnych kontaktów seksualnych, znajomość zasad tzw.
bezpiecznego seksu;
-komponent emocjonalno - oceniający, obejmujący odczucia wyzwalane w związku z
podejmowaniem przygodnych kontaktów płciowych, uczucia lęku, obawy, odpowiedzialności i inne;
- komponent behawioralny, czyli przejawiane tendencje do podejmowania określonych
form aktywności seksualnej.
Przedmiotem empirycznej weryfikacji były postawy studentów Akademii Wychowania Fizycznego i
Politechniki Krakowskiej wobec ryzykownych praktyk seksualnych; celem analizy jest próba
odpowiedzi na pytanie czy płeć różnicuje postawy zdrowotne młodzieży akademickiej. Przyjęto
hipotezę, że studentki wykażą postawy w większym stopniu prozdrowotne niż studenci oraz, że
dodatkowym czynnikiem różnicującym postawy jest profil studiów.
Materiał i metody
Badaniem ankietowym objęto 100 - osobowe grupy studentów i studentek II roku studiów AWF i PK;
zastosowano autorski kwestionariusz postaw wzorowany na skali Likerta.
Omówienie wyników badań
Analiza procentowego rozkładu wyborów w kwestionariuszu postaw wobec ryzykownych kontaktów
seksualnych pozwala na następujące ustalenia:
1/ stosunek emocjonalny studentek obu uczelni wobec przygodnych kontaktów seksualnych jest
bardziej negatywny niż studentów; wśród kobiet odsetek tak ukierunkowanych wyborów wynosi
65,75%, wśród mężczyzn 55,25%. Analiza uwzględniająca kryterium uczelni wskazuje, że 64%
studiujących w AWF i 57% słuchaczy PK prezentuje negatywny stosunek emocjonalny wobec
problemu.
2/ studentki dysponują większym zasobem wiadomości w zakresie zdrowotnych następstw
ryzykownych kontaktów płciowych, dokonując 80,4% wyborów poprawnych, podczas gdy
mężczyźni 75,8%. Zarazem dotyczy to 86,4% studiujących w AWF i 69,9% w PK.
3/ w zakresie behawioralnego członu postawy stwierdzono, że 96% studentek i 89% studentów
deklaruje troskę o zdrowie własne i partnera ; dla studentów AWF wskaźnik ten wynosi 96%, dla PK
89%.
4/ ogółem postawę prozdrowotną wyrażoną negatywnym stosunkiem do ryzykownego seksu
deklaruje 80,7% kobiet i 73,35% mężczyzn. Jednocześnie jest to 82,13% studiujących w AWF i
71,87% w PK. Ze szczegółowej analizy rozkładu wyborów wynika, że studenci - głównie AWF
(90,6%), w mniejszym stopniu PK (73%) - słusznie oceniają, iż przygodne kontakty seksualne
stwarzają zagrożenie dla zdrowia. Jest to pogląd 85% kobiet i 78% mężczyzn. Jednocześnie jednak
zaledwie co 8 - my student AWF i co 11 - ty student PK podaje, że każdego człowieka traktuje jako
potencjalnego nosiciela chorób przenoszonych drogą płciową. Pogląd ów wyraża 7% młodzieży
męskiej i żeńskiej. Większość studentów obu uczelni prawidłowo ocenia, iż problem zakażeń
HIV/AIDS nie jest ograniczony do środowiska narkomanów czy osób o homoseksualnej orientacji,
stąd obawia się zakażenia; częściej osąd ów podają kobiety (82% : 76%). Blisko 3/4 studentów obu
uczelni nie uważa, aby w młodości usprawiedliwione było nawiązywanie przygodnych kontaktów
seksualnych, przy czym czynnikiem różnicującym ów pogląd jest płeć badanych (89% kobiet i S l,S%
mężczyzn). O niebezpieczeństwie zakażenia się HIV oraz wirusowym zapaleniem wątroby typu B
wiedzą prawie wszyscy studenci AWF (95%) i 3/4 studentów PK. Wysoki odsetek respondentów
(94% w AWF i 83% w PK) dostrzega znaczenie używania prezerwatyw w celu ograniczenia ryzyka
zakażenia się; częściej od mężczyzn donoszą o tym kobiety (93% : 84%). Na uwagę zasługuje, że w
PK występuje znacząca różnica w odsetku tak twierdzących studentek (94%) i studentów (72%).
Można podejrzewać, że mężczyźni częściej traktują prezerwatywę jako środek antykoncepcyjny,
mniej dostrzegając jej walory w profilaktyce zakażeń. Około 2l3 próby deklaruje swoje
zainteresowanie informacjami na temat bezpiecznych zachowań seksualnych; dotyczy to osobników
obu płci. Istotna jest różnica w odsetku osób rozumiejących zasadność szczepień ochronnych
przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B pomiędzy studentami AWF (93%) a PK (57%);
częściej potrzebę tę rozumieją kobiety. (79% 71%).
Można wnioskować, że studentki wykazują postawę w większym stopniu prozdrowotną niż studenci;
zarazem studenci AWF są bardziej prozdrowotnie zorientowani niż studenci PK; ustalenia te
pozwalają na pozytywną weryfikację przyjętych hipotez. Wskazywałoby to, iż obecność problematyki
z zakresu edukacji zdrowotnej w programie studiów w Akademii Wychowania Fizycznego
pozytywnie wpływa na kształtowanie się postaw prozdrowotnych studentów. Ukształtowanie
pozytywnych postaw wobec zdrowia jest istotne i konieczne ze względu na charakter przyszłych ról
społecznych i zawodowych badanej próby.