1. Wspieranie przedsiębiorczości w krajach Unii
advertisement
Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO „Wspieranie przedsiębiorczości w krajach Unii Europejskiej, na przykładzie wybranych regionów z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii oraz Włoch” publikacja o przedsiębiorczości w każdym z tych krajów – ułatwienia, kreowanie postaw przedsiębiorczych, współpraca, specyficzne uwarunkowania Wstęp Powszechnie uważa się, że to przedsiębiorczość, a ściślej biorąc przedsiębiorcy, przede wszystkim bogaci przedsiębiorcy, winni dźwigać gospodarkę, być wsparciem dla różnego rodzaju inicjatyw i pomysłów, no i oczywiście źródłem przychodów państwa. I jest to bardzo bliskie prawdy, bo właśnie tak wynika z przeprowadzanych badań i ze wszystkich zbieranych danych. Jednak, by tak było nadal, należy wspierać rozwój przedsiębiorczości, sprawiać by aktywni i przedsiębiorczy ludzie mogli tworzyć i rozwijać swoje zakłady pracy bez zbędnych utrudnień. Zanim w Polsce nastąpiły zmiany ustrojowe w 1989 roku, w krajach Zachodu gospodarka rozwijała się w najlepsze a małe i średnie przedsiębiorstwa były jej podstawą i decydowały o ich potędze ekonomicznej. Kraje te posiadały silnie rozwinięte, kształtowane przez dziesięciolecia sposoby wspierania przedsiębiorców, a nawet rozwiązania systemowe, które przynosiły i nadal przynoszą bardzo dobre rezultaty. Kiedy Polska przestawiała swoją gospodarkę z komunistycznej na kapitalistyczną, niektóre z nich z powodzeniem zastosowała u siebie a także wykształciła nowe, czerpiąc pomysły z zachodnioeuropejskich i amerykańskich rozwiązań, przystosowując je do warunków swojej budującej się gospodarki wolnorynkowej. W niniejszym opracowaniu, w oparciu o rezultaty wizyt studyjnych, w bardzo dużym uproszczeniu zostały przedstawione i zestawione ze sobą charakterystyki mśp oraz współczesne sposoby wspierania przedsiębiorczości w wybranych krajach Unii Europejskiej. Krótka charakterystyka sektora mśp w wybranych krajach UE Dane gospodarcze wskazują, że małe (w tym mikro – zatrudniające do 10 osób) i średnie przedsiębiorstwa są podstawą światowej gospodarki. W Europie stanowią ponad 98% wszystkich firm a znajduje w nich zatrudnienie dwie trzecie osób zatrudnionych w sektorze prywatnym. Każdego roku w UE rejestrowanych jest ponad 1,2 miliona nowych firm, co stanowi około 10% łącznej liczby firm, z czego niestety, ponad połowie nie udaje się lub nie uda się przetrwać 5 lat. Sytuacja nie jest taka sama w całej Unii, np. w Wielkiej Brytanii, Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO Hiszpanii i we Włoszech nowe firmy zakładane są dwa razy częściej niż wynosi średnia europejska. Dlatego udzielanie wsparcia przedsiębiorcom, zdobywanie inwestorów i zwiększanie możliwości produkcyjnych mają kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego, a tym samym umożliwienie regionom mniej rozwiniętym dorównanie do regionów bogatych. Pomaganie mśp w zmaganiu się z trudnościami to m.in. bezpośrednie wsparcie finansowe na inwestycje a także usługi dla biznesu, takie jak szkolenia, doradztwo, wspieranie rozwiązań innowacyjnych i transfer technologii oraz inżynieria finansowa. Wielka Brytania Zjednoczone Królestwo jest państwem o gospodarce rynkowej, czwartym co do wielkości rynkiem w Europie (po Niemczech, Francji i Włoszech), a siódmym co do wielkości rynkiem na świecie (po USA, Japonii i Chinach). Przez ostatnie dwadzieścia lat brytyjski rząd sprywatyzował wiele przedsiębiorstw państwowych, zarzucając zasadę państwa opiekuńczego. Największy udział w brytyjskim PKB mają usługi, głównie bankowe i ubezpieczeniowe, a dzięki bogatym złożom gazu i ropy Wielka Brytania odgrywa znaczącą rolę w światowej produkcji surowców. Gospodarka Zjednoczonego Królestwa uznawana jest za jedną z najbardziej liberalnych gospodarek Unii Europejskiej. Zapewne było to jedną z przyczyn szybkiego otrząśnięcia się Wielkiej Brytanii ze skutków kryzysu, bo już w IV kwartale 2009 roku zanotowała wzrost PKB. W Wielkiej Brytanii, na około 5mln mśp, największą liczbę firm stanowią przedsiębiorstwa małe (do 49 osób) - ponad 99% wszystkich firm (99,3%). Blisko 90% z nich działa w Anglii, po około 5% w Szkocji i Walii, a tylko 3% w Irlandii Północnej. 0,6% ogółu stanowią przedsiębiorstwa średnie (do 249 osób zatrudnionych) a 0,1% przedsiębiorstwa duże. W sektorze mśp pracuje ponad 60% wszystkich zatrudnionych a jego obroty przynoszą ponad 53% dochodu Wielkiej Brytanii. Kraj ten jest jednym z najważniejszych na świecie centrów finansowych i handlowych. Usługi, a zwłaszcza bankowość, ubezpieczenia i usługi biznesowe stanowią największą część brytyjskiego PKB (ponad 76%) i dają zatrudnienie ponad 80% ogółu siły roboczej. Najważniejszymi z kolei gałęziami przemysłu są produkcja maszyn i urządzeń, produkcja pojazdów, sprzętu elektronicznego, papieru, przemysł metalurgiczny, chemiczny, stoczniowy oraz wydobycie węgla i ropy. Rolnictwo natomiast, którego wkład w PKB wynosi jedynie 1% jest tak nowoczesne i wysoce zmechanizowane, że zatrudnia tylko 1,5% wszystkich pracowników, ale zapewnia 60% zapotrzebowania kraju na żywność. Osoby zakładające działalność gospodarczą w Wielkiej Brytanii mogą ją prowadzić w jednej z następujących form prawnych: - poprzez samo zatrudnienie (selfemployment), - poprzez spółki zwykłe powstające w wyniku zawarcia umowy między wspólnikami, których poszczególne typy konstrukcją przypominają spółkę cywilną i spółki osobowe zdefiniowane w prawie polskim (partnerships), Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO - poprzez spółki korporacyjne powstające w wyniku tzw. procedury inkorporacyjnej, które przypominają spółki kapitałowe zdefiniowane w prawie polskim (companies). – region South West England Devon (Plymouth) Region Południowo Zachodniej Anglii, który był wizytowany nie odbiega od powyższej charakterystyki sektora mśp w Wielkiej Brytanii, choć przede wszystkim jest regionem rolniczo – przemysłowym. Duży nacisk kładzie się w nim na turystykę ze względu na walory, takie jak łagodny klimat i dogodne położenie geograficzne nad Kanałem La Manche od południa i nad Oceanem Atlantyckim od północy. A miasto Plymouth to jeden z największych brytyjskich portów, skąd wypłynął w 1620 statek Mayflower, z ponad 100 osadnikami na pokładzie, w celu kolonizacji Ameryki Północnej. Hiszpania Hiszpania należy do krajów, które najsilniej odczuły światowy kryzys finansowy i najpóźniej wyjdą z recesji. Jej najpoważniejszym problemem ostatnich lat stała się rosnąca w drastycznym tempie stopa bezrobocia, która w czerwcu 2010 roku sięgnęła ponad 20%. Kryzys doprowadził do likwidacji ponad 1 mln miejsc pracy, z czego 40% przypadło na sektor budowlany. By ustrzec się powtórki greckiego scenariusza, międzynarodowe instytucje finansowe i nadzór Komisji Europejskiej wymusiły na rządzie przeprowadzenie niepopularnych społecznie reform. W związku z tym hiszpańska polityka gospodarcza uległa ważnym zmianom: wprowadzono drastyczny program oszczędnościowy, mający obniżyć deficyt budżetowy, zniesiono wiele ulg i przywilejów (np. częściową refundację leków czy „becikowe”), uporządkowano sektor finansowy, a także wprowadzono reformy na rynku pracy. W Hiszpanii funkcjonuje ponad 3 mln przedsiębiorstw. 99,87% ich ogółu stanowią przedsiębiorstwa z sektora mśp. Tylko 0,13% wszystkich firm to firmy duże, zatrudniające ponad 250 osób. Hiszpańskie przedsiębiorstwa, w odróżnieniu od brytyjskich, to przede wszystkim mikroprzedsiębiorstwa, przeważnie jednoosobowe, stanowiące około 50% wszystkich mśp. Jest to charakterystyczne dla krajów śródziemnomorskich, utrzymujących się z turystyki, co mogliśmy zaobserwować również we Włoszech. Zgodnie jednak z trendami europejskimi, wzrasta liczba małych przedsiębiorców (10 – 49 zatrudnionych). Podział przedsiębiorstw na duże i mśp pokrywa się z podziałem na branże. Wśród dużych przeważają firmy przemysłowe, które stanowią 25%. W odróżnieniu od nich, mśp to firmy usługowe, głównie z branży hotelarskiej, a także handlowe przede wszystkim z sektora spożywczego. Od początku 2010 roku obserwowany jest ponownie dynamiczny rozwój przedsiębiorstw z branży budowlanej. Łącznie hiszpańskie mśp dają miejsca pracy ponad 52% z wszystkich zatrudnionych. Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO W Hiszpanii polski przedsiębiorca może zarejestrować działalność gospodarczą w następujących formach organizacyjno - prawnych: - przedsiębiorca indywidualny (impresario individual), - wspólnota mienia (comunidad de bienes), - spółka cywilna (Sociedad Civil), - spółka jawna (Sociedad Collectiva), - spółka komandytowo - akcyjna (Sociedad Comanditaria por Acciones, SCA), - spółka komandytowa zwykła (Sociedad Comanditaria Simple, SCS), - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Sociedad de responsabilidad limitada, SL), - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością „Nowa Firma” (Sociedad de responsabilidad limitada „Nueva Empresa”, SLNE), - spółka akcyjna (Sociedad anónima, SA). W prawie hiszpańskim wyróżnia się również spółki komandytowe i pracownicze, jak również specjalne rodzaje spółek handlowych (m.in. spółka gwarancji wzajemnej, grupa zysku ekonomicznego, spółka inwestycyjna i spółka specjalna – spółdzielnia). Przedsiębiorcy zagraniczni mogą również zarejestrować oddział lub filię przedsiębiorstwa działającego w kraju macierzystym. – region Walencja (Valencia) Region Walencja ze względu na swoją stolicę Valencie, drugie co do wielkości miasto Hiszpanii (po Madrycie) odpowiada przedstawionej powyżej charakterystyce, choć jest regionem o wysoko rozwiniętym rolnictwie. Przede wszystkim jednak, podstawą regionalnej gospodarki jest turystyka na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Włochy Włochy należą pod względem gospodarczym do najważniejszych krajów Europy i świata, chociaż od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku ich gospodarka rozwija się wyraźnie wolniej niż przeciętna dla krajów UE. Wypracowany w 2009 roku PKB czynił Włochy siódmą największą gospodarką świata. Udział poszczególnych gałęzi gospodarki w tworzeniu PKB był następujący – blisko 60%: przemysł i rzemiosło, handel, usługi finansowe i bankowość, budownictwo, rolnictwo i leśnictwo a pozostałe około 40%. Poważnym problemem gospodarczym jest znaczne bezrobocie oraz zadłużenie wewnętrzne kraju. Olbrzymim problemem włoskiej gospodarki jest wybitnie nierównomierny poziom rozwoju poszczególnych regionów kraju. Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO Gospodarczo Włochy wyraźnie dzielą się na wysoko rozwiniętą północ i do niedawna zacofane, dziś nadal słabiej rozwinięte południe. Region przemysłowy północnych Włoch (Lombardii i Piemontu) należy do najbogatszych obszarów świata, a przemysł jest tu bardzo dobrze rozwinięty i nowoczesny, zaś rolnictwo wysoko wydajne. Na południu przeważają tradycyjne uprawy oraz małe i nisko wydajne gospodarstwa rolne, natomiast przemysł jest znacznie słabiej rozwinięty i bezrobocie wysokie. Mimo tych różnic Włochy są siódmą potęgą gospodarczą świata. We Włoszech działalność gospodarczą można prowadzić w następujących formach organizacyjno – prawnych, jako: - samozatrudnienie (attivita di lavoro autonomo), - firmę jednoosobową (ditte individuali), - spółkę zwykłą (societa semplice), - spółkę we wspólnym imieniu (Societa in nome collettivo, S.n.c.), - zwykłą spółkę komandytową (Societa in accomandita semplice, S.a.s), - spółkę komandytowo - akcyjną (Societa in accomandita per azioni, S.a.p.a), - spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (Societa a responsabilita limitata, S.r.l.), - spółkę akcyjną (societa per azioni, S.p.a), – region Kalabria (Rende – Cosenza) Włochy południowe, a Kalabria do nich niewątpliwie należy, to obszar rolniczy słabo rozwinięty przemysłowo i o wysokiej stopie bezrobocia. Podział Włoch na przemysłową północ i rolnicze południe jest bardzo widoczny i przejawia się w każdej dziedzinie życia. Mimo silnego wsparcia rządu włoskiego oraz Unii Europejskiej, Kalabria wciąż jest jednym z najbiedniejszych regionów Włoch. Bezrobocie sięga tu do 18% (a w niektórych prowincjach nawet do 25%), podczas gdy średnia krajowa wynosi ok. 8,5%. Dochód PKB per capita wynosi ok. 14 tys. dolarów, podczas gdy na mieszkańca północnych regionów Włoch, wynosi on ok. 23 tys. dolarów. Jedną z głównych przyczyn zacofania gospodarczego Kalabrii, jest szeroka działalność tamtejszej zorganizowanej przestępczości. Organizacja ta, skutecznie odstrasza potencjalnych inwestorów, zarówno włoskich, jak i zagranicznych, oraz zmusza ludzi do współpracy z nią, stając się niemal jedynym pracodawcą w tym regionie. Instrumenty wspierające rozwój mśp Wielka Brytania Wielka Brytania przyciąga więcej inwestycji niż inne kraje w Europie i na świecie, ustępując pod tym względem tylko Stanom Zjednoczonym. Wielka Brytania oferuje: Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO - szybki i łatwy dostęp do jednolitego rynku Unii Europejskiej; - siłę roboczą o wysokich kwalifikacjach, łatwo adaptującą się do nowych wyzwań; - otoczenie regulacyjne wspierające wzrost i osiąganie zysków; - konkurencyjne opodatkowanie osób fizycznych i prawnych; - światowej klasy badania naukowe, projektowanie i rozwój. Celami strategicznej polityki gospodarczej i fiskalnej są: odpowiedzialność - szybka redukcja deficytu budżetowego; jest to najpilniejsze zadanie warunkujące stabilny wzrost gospodarczy; wolność - wsparcie przedsiębiorstw; uczciwość/sprawiedliwość (w zakresie ponoszenia ciężaru odbudowy finansów publicznych). Drugim filarem polityki zrównoważenia finansów publicznych jest stworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorstw, tak by Wielka Brytania odzyskała pozycję jednego z liderów konkurencyjności. Ma to być osiągnięte na drodze zmniejszenia „gorsetu regulacyjnego" i obniżenia podatków dla przedsiębiorstw z równoczesnym wsparciem infrastruktury, gospodarki niskoemisyjnej oraz rozwoju regionów. Plany rządu w tym obszarze przewidują: zmniejszenie stawki podatku, redukcja stawki podatkowej dla małych zysków (małych przedsiębiorstw), zmniejszenie stawek odliczeń kapitałowych, zwiększenie zasobów specjalnego funduszu wsparcia dla biznesu, zmiana wprowadzonych wcześniej podwyżek stawek na ubezpieczenie społeczne, płaconych przez pracodawców, Hiszpania Z uwagi na poważny udział w rynku firm MSP, rząd w Hiszpanii podjął wiele inicjatyw, które zachęcały do podjęcia działalności gospodarczej, co okazało się bardzo ważne, zajął się edukacją przyszłych przedsiębiorców. Podstaw przedsiębiorczości uczą się dzieci w szkołach. Firmy, które współpracują z uczelniami mogą liczyć na ulgi podatkowe. Również studenci, którzy założyli własną działalność gospodarczą korzystają z pomocy konsultantów oraz wymieniają między sobą doświadczenia. Małe i średnie przedsiębiorstwa mogą liczyć na pomoc ze strony rządu, który dostarcza informacji o nowych rynkach, sposobach zwiększania rentowności przedsiębiorstw i tworzenia jeszcze lepszych, konkurencyjnych ofert. Pomoc rządu nie ogranicza się do szkoleń. Przedsiębiorcy mogą liczyć również na preferencyjne pożyczki, które ułatwiają rozwój działalności. Stymulują Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO go również obniżki podatków. Firmy rozwijające się i działające w sektorze nowych technologii mogą korzystać z dodatkowych funduszy przeznaczonych na ten cel. Dla nich rząd wprowadził ulgę podatkową. Hiszpanie wspierają również wymianę informacji pomiędzy firmami w zakresie badań i technologii. Kampanie informacyjne uświadamiają MSP jak ważne dla ich rozwoju są nowoczesne rozwiązania. Wymiana tych informacji nie jest bezpłatna, MSP zobowiązują się do pokrycia części wydatków. Jednak dostęp do informacji wpływa na podniesienie ich konkurencyjności i maksymalizuje zysk. Tego typu kampanie wspierają i stymulują rozwój lokalnego rynku. W Hiszpanii obowiązuje zasada swobody gospodarczej - oznacza to, że na rozpoczęcie działalności gospodarczej nie trzeba mieć pozwolenia. Jest ono konieczne tylko w kilku wyjątkowych dziedzinach, takich jak radio, telewizja, transport i przemysł zbrojeniowy. Obowiązujące w Hiszpanii przepisy dotyczące działalności gospodarczej, w tym procedury związane z wydawaniem pozwoleń, rejestracją i zgłoszeniami są zbliżone do polskich. Wsparcie finansowe głównie w postaci dotacji, ulg podatkowych, pożyczek preferencyjnych i gwarancji można uzyskać m.in. na rozpoczęcie działalności gospodarczej, jak i na rozwój, modernizację oraz ekspansję rynkową przedsiębiorstwa. Ze względu na stosunkowo niski poziom innowacyjności hiszpańskiej gospodarki, znaczna część budżetu programów centralnych oraz regionalnych została przeznaczona na wsparcie wysoce nowatorskich przedsięwzięć, rozwoju potencjału badawczo-rozwojowego przedsiębiorstw i jednostek naukowych oraz budowę społeczeństwa informacyjnego. Ponadto zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym dofinansowywane są projekty dotyczące promocji zatrudnienia oraz rozwoju kapitału ludzkiego. Pomoc finansowa w tym obszarze ma postać głównie obniżania kosztów pracy nowo zatrudnianych osób, ulg podatkowych z tytułu zatrudniania kobiet, bezrobotnych i niepełnosprawnych oraz wsparcia doskonalenia umiejętności zawodowych pracowników poprzez szkolenia. Priorytety wsparcia w ramach programów regionalnych odzwierciedlają strategie rozwoju i specyficzne potrzeby poszczególnych regionów, co wpływa na rodzaje wspieranych przez nie projektów inwestycyjnych. Niemniej, mimo występujących różnic, każdy z 19 regionów oferuje dotacje na tworzenie, rozbudowę i modernizację przedsiębiorstw (w szczególności dla małych i średnich podmiotów), szkolenia pracowników i zwiększanie zatrudnienia. Wiele regionów wspiera również przedsięwzięcia w zakresie turystyki i wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Ze względu na nierównomierny poziom rozwoju poszczególnych regionów Hiszpanii, oferowane wsparcie finansowe na realizację inwestycji jest zróżnicowane w zależności od lokalizacji przedsięwzięcia. Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO Włochy Zdolność oraz skłonność do podejmowania samodzielnych inicjatyw gospodarczych jest zakorzeniona we włoskiej kulturze. To kreatywność i tworzenie z pasją powodują, że dynamicznie rozwija się w tym kraju przedsiębiorczość. Włoskiego przedsiębiorcę cechuje także duży stopień zaufania do drugiego człowieka, co potwierdza wysoką skłonność mśp do zrzeszania się. Zrzeszając się, przedsiębiorstwa te mają większe możliwości promocji, a co za tym idzie - większe szanse na współpracę z partnerem zagranicznym. Konsorcja są swoistym gwarantem, dają instrument, dzięki któremu siła zrzeszonych firm jest mocniejsza. Charakterystyczną cechą małych i średnich przedsiębiorstw we Włoszech jest ich terytorialna organizacja w tak zwanych dystryktach przemysłowych. Dystrykt przemysłowy to obszar o dużej koncentracji małych i średnich przedsiębiorstw, których powstanie i rozwój stymulowały silne powiązania społeczne kulturowe istniejące na danym terenie. Pojęcie to pojawiło się po raz pierwszy w kontekście rozwoju Toskanii, gdzie odkryto, że motorem rozwoju regionu nie są - przeżywające ówcześnie rozkwit - wielkie przedsiębiorstwa, lecz małe firmy działające lokalnie i noszące pewne cechy ściśle związane z danym terytorium. Włochy, szczególnie dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą, wprowadziły znaczne uproszczenia. Rząd włoski wiedząc, że zakładanie firmy jest bardzo skomplikowane, powołał kilka lat temu tzw. sportello unico, czyli punkty ułatwiające załatwianie wszystkich formalności związanych z rozpoczęciem działalności. Tak zwane one – stop – shop, w których zainteresowany załatwia sprawę tylko u jednego urzędnika, ograniczają biurokrację i skracają czas rejestracji firmy. Zajmują się załatwianiem dokumentów urzędowych, pomocą prawną, wypełnianiem formularzy, bieżącym informowaniem o nowych przepisach i procedurach, a także innych usługach wspierających przedsiębiorczość. Podsumowanie Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa we wszystkich tych krajach, podobnie jak i w Polsce, stanowią podstawę gospodarki, wypracowują wysoki procent PKB (niekiedy znacznie ponad połowę) i mają ogromny wpływ na stan zatrudnienia. Mają one różne warunki do rozwoju, uzależnione przede wszystkim od zasobów kraju, w którym działają, ale przede wszystkim ich kondycja i rozwój zależy od polityki państwa: uregulowań prawnych (w tym prawa handlowego), fiskalnych i pomocy instytucji rządowych, samorządowych i pozarządowych, a te w każdym z tych krajów są inne. Wielka Brytania zawsze była krajem, który sprzyjał prywatnej inicjatywie i jej rozwój opierała na postępie technicznym. Wielkie wynalazki były motorem napędzającym gospodarkę, bo dawały możliwości produkowania więcej, lepiej i taniej. Współczesna Brytania na historycznej kanwie stworzyła mśp bardzo dogodne warunki do rozwoju: uprościła system podatkowy i obniżyła wysokość podatków, powołała Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO instytucje, finansowane przez rząd i lokalne samorządy, które udzielają bezpłatnie wszechstronnej pomocy przedsiębiorcom przy zakładaniu i prowadzeniu działalności (tylko około 12 dni potrzeba by zarejestrować i prowadzić działalność gospodarczą w UK – średnia dla UE to około 34). W Zjednoczonym Królestwie na rzecz pracodawców wspólnie działają różne instytucje: szkoły wyższe np. uniwersytety, instytucje szkoleniowe i doradcze – tj. akademie treningu, organizacje charytatywne – np. biura obywatelskie czy przedsiębiorstwa społeczne – realizujące misję społeczną, które nieodpłatnie szkolą, doradzają, pomagają w zdobyciu specjalistycznej wiedzy i umiejętności oraz przygotowują mśp pracowników we wszelkich możliwych aspektach, nawet w takich, jak pokonywanie barier kulturowych i religijnych (jeśli chodzi o emigrantów, których liczba stale rośnie) czy dotyczących zdrowia psychicznego (narastające problemy ze stresem i lękami). Działania te, mające na celu podnieść konkurencyjność mśp, obejmują osoby w każdym wieku, które podnosząc swoje kwalifikacje, poznając nowoczesne i innowacyjne rozwiązania mogą wykonywać pracę najlepszej jakości. Nieco inaczej jest w Hiszpanii a jeszcze bardziej odmiennie we Włoszech. Kraje te położone na południu Europy, zarówno ze względów historycznych, jak i ze względu na panujący w nich klimat oraz ciepłe wody Morza Śródziemnego, oblewającego ich brzegi, mają nieco inny charakter gospodarczy, choć są do siebie w wielu sprawach podobne, a w jednej szczególnie: są bardzo atrakcyjne turystycznie. Upały i towarzysząca im sjesta, regulują i wyznaczają rytm codziennego życia. Przybysz z zewnątrz może mieć wrażenie, że toczy się ono sennie, w zwolnionym tempie. I tak, i nie. Gdyby tak było Włochy nie byłyby siódmą potęgą gospodarczą świata, a Hiszpania krajem należącym do najbardziej rozwiniętych na świecie. Osobom odwiedzającym południe Włoch, Kalabrię, kiedy poznającym żyjących tam ludzi, ich codzienną pracę, instytucje, w których pracują, trudno jest zgodzić się z opinią, że Włochy są gospodarczym potentatem. Bo Włochy to dwa różne światy: ten południowy choć europejski, przypomina kraje północnej Afryki. A północny można porównać do Wielkiej Brytanii: super nowoczesny z najwyższym poziomem uprzemysłowienia. Dlatego też, ze względu na tak duże zróżnicowanie w rozwoju tych krajów, choć w Hiszpanii nie aż tak bardzo zauważalne, jak we Włoszech, wspieranie przedsiębiorstw z sektora mśp skoncentrowało się na udzielaniu im pomocy przede wszystkim z zakresu szkoleń, doradztwa oraz mikrofinansowania. Usługi szkoleniowe poza szkołami publicznymi, świadczą prywatne i publiczne centra szkoleniowe, stowarzyszenia przedsiębiorców, a także firmy prywatne, finansowane w całości bądź częściowo przez rząd i władze poszczególnych regionów (Hiszpania) lub prowincji (Włochy), a także z funduszy EU. Podobnie jak w Wielkiej Brytanii, edukacją objęte są osoby w każdym wieku, ponadto w Hiszpanii duży nacisk kładzie się na edukację z zastosowaniem technik ICT, w południowych Włoszech na naukę zawodów technicznych oraz związanych z szeroko pojętą turystyką – hotelarstwem i gastronomią. Współpraca różnych instytucji i organizacji na rzecz mśp jest dużo mniejsza Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected] Projekt „Europejski standard jakościowy kształcenia dorosłych w formach pozaszkolnych motorem rozwoju mśp” realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci VETPRO niż w Wielkiej Brytanii, ale w porównaniu z Hiszpanią, wspieranie przedsiębiorców we Włoszech wypada gorzej, mimo działania tzw. jednego okienka i możliwości otrzymania nieoprocentowanej pożyczki do 25 tys. euro W Polsce obecnie z powodzeniem stosuje się rozwiązania wdrożone dużo wcześniej w krajach takich jak Wielka Brytania, Hiszpania czy Włochy. Doczekały się one polskich mutacji, a nawet rozwiązań oryginalnych: bardzo podobnie do Hiszpanów, Polacy świadczą usługi finansowe – poręczenia kredytowe, a całkiem nowatorsko udzielają wsparcia finansowego – udzielają mśp pożyczek, poprzez system funduszy pożyczkowych, zarządzanych przez organizacje pozarządowe i spółki prawa handlowego. Podobnie działa system edukacji dorosłych: szkoły publiczne, prywatne, fundacje i stowarzyszenia, agencje i centra świadczą usługi szkoleniowe i doradcze, podnoszące umiejętności i kwalifikacje zawodowe przedsiębiorców i ich pracowników. Skupione są w większości w Krajowym Systemie Usług, nie mającym odpowiednika w Europie. Opracowanie: Marek Mika * Wyłączną odpowiedzialność za treść publikacji ponosi KSWP, a Komisja Europejska nie odpowiada za wykorzystanie tych informacji w jakikolwiek sposób. Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Ul. Mieszka I 1, 26-200 Końskie, Tel./fax (41) 375 14 55/56 www.kswp.org.pl, [email protected]
