Kryteria ocen z historii dla klasy I gimnazjum
advertisement
Kryteria ocen z historii dla klasy I gimnazjum DOPUSZCZAJĄCA Temat lekcji DOSTATECZNA DOBRA BARDZO DOBRA Uczeń zna/potrafi 2. Orientacja w czasie historycznym. pojęcia: historia, prehistoria, źródła historyczne, czas, era, przed naszą erą, nasza era, wiek pojęcia: epoka historyczna, starożytność, średniowiecze, archeologia uporządkować chronologicznie epoki historyczne omówić rolę archeologii w badaniu historii dokonać p[podziału źródeł historycznych wymienić daty otwierające i zamykające wiek wytłumaczyć umowność rachuby czasu określić relacje człowiek-przyroda wyjaśnić dlaczego należy uczyć się historii określić rolę źródła historycznego w poznawaniu i rekonstrukcji przeszłości na osi czasu umieścić różne odcinki czasowe określić, które z dwóch wydarzeń miało miejsce wcześniej a które później ROZDZIAŁ: ZANIM ZACZĘŁA SIĘ HISTORIA 3.Pierwsi prehistoryczni rolnicy. pojęcia: człowiek pierwotny, myślistwo, zbieractwo wymienić wynalazki, które wpłynęły na życie ludzi w okresie prehistorycznym 4. Okres wielkich przemian. pojęcia: epoka brązu, epoka żelaza pojęcia: handel, rzemiosło, osady wyjaśnić, na czym polegały zmiany sposobu życia ludzi w epoce kamienia, brązu i żelaza omówić zmiany zachodzące w życiu człowieka w czasach prehistorycznych przedstawić wpływ odkryć i wynalazków na zmianę sposobu życia człowieka omówić wpływ specjalizacji na rozwój społeczności ludzkich wymienić rodzaje narzędzi i ozdób, wykonywanych w epoce brązu ROZDZIAŁ: NAJSTARSZE CYWILIZACJE. 5.Państwa nad wielkimi rzekami. pojęcia: cywilizacja, Mezopotamia, Egipt, państwo, miasto, kanał, tama, nawadnianie wyjaśnić dlaczego pierwsze cywilizacje powstały w Mezopotamii i Egipcie wskazać na mapie pierwsze cywilizacje wyjaśnić znaczenie rzek w gospodarce najstarszych cywilizacji 6. Mezopotamia- kraj dorzecza dwóch rzek.. 7. Egipt państwem faraonów. pojęcia: Babilon postacie:Hamburabi daty: IV tysiąclecie p.n.e. pojęcia: faraon, kapłani, urzędnicy, politeizm, piramida daty: III tysiąclecie p.n.e. pojęcia: Kodeks Hamburabiego, zikkurat postacie: Nabuchodonozor II pojęcia: mumia, sarkofag wymienić imiona kilku bogów czczonych przez Egipcjan wskazać na mapie Mezopotamię wymienić i opisać osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii wskazać na mapie Egipt i Nil opisać, dlaczego Egipcjanie uznawali nieograniczoną władzę faraona przedstawić, dlaczego w Egipcie rozwinęły się takie nauki, jak medycyna, matematyka i astronomia 8. Palestyna i jej mieszkańcy. pojęcia: Palestyna, Żydzi, Jahwe, mesjasz, Biblia, judaizm, monoteizm postacie: Dawid daty: X w.p.n.e. pojęcia: dekalog, prorocy, judaizm postacie: Salomon, Cyrus, Mojżesz daty: VI w.p.n.e. określić położenie geograficzne Palestyny i odczytać z mapy nazwy ważniejszych miast uporządkować chronologicznie wyjaśnić związek między warunkami naturalnymi a życiem ludności państw starożytnego Bliskiego Wschodu omówić rolę państwa w organizacji społeczności omówić rolę prawa w państwie wykazać związek między zamożnością państwa a wyglądem jego stolicy omówić hierarchiczny układ struktury społeczeństwa starożytnych państw ocenić rolę religii w życiu starożytnych Egipcjan wyjaśnić, dlaczego w Egipcie balsamowano zwłoki oraz budowano piramidy i grobowce określić rolę kapłanów w starożytnym Egipcie określić różnice między wierzeniami Żydów i Egipcjan korzystać ze źródeł historycznych np. Biblii umieścić wydarzenia na 9. Pismo ludów starożytnego Wschodu; Fenicjanie. pojęcia: pismo, alfabet pojęcia: pismo klinowe, hieroglify, papirus, inskrypcje, Fenicjanie wydarzenia przedstawić historię pisma scharakteryzować materiały używane do pisania osi czasu omówić rolę pisma w procesie rozwoju cywilizacji wyjaśnić znaczenie alfabetu dla rozwoju cywilizacji określić pozycję pisarza w społeczeństwie starożytnym ROZDZIAŁ: GRECY. 10.Starożytna Grecja i jej mieszkańcy. 11. Bogowie czczeni przez starożytnych Greków. pojęcia: Hellada, Hellenowie odczytać z mapy nazwy kilku miast-państw greckich pojęcia: mity 12. Na stadionie w Olimpii. 13. Walka Greków o niepodległość. pojęcia: igrzyska olimpijskie daty: 776r.p.n.e. pojęcia: niepodległość, wojna postacie: Leonidas pojęcia: kolonia, miasto-państwo, Olimp, agora wymienić nazwy największych miastpaństw greckich pojęcia: herosi, wierzenia, bogowie, wyrocznia postacie mityczne: Prometeusz, Herakles, Tezeusz pojęcia: laur olimpijski, pięciobój olimpijski, pokój olimpijski, agony posługiwać się osią czasu pojęcia: Maraton, bieg maratoński, Termopile postacie: Miltiades, posługiwać się nazwami i pojęciami geograficznymi określić na podstawie mapy położenie geograficzne Grecji i poszczególnych miastpaństw wymienić imiona bogów greckich i opisać, jak grecy ich sobie wyobrażali opowiedzieć kilka mitów greckich pokazać Olimpię na mapie Grecji opisać przebieg igrzysk olimpijskich pojęcia: hoplita, falanga postacie: Dariusz, Temistokles wyjaśnić w jakim celu starożytni Grecy zakładali kolonie i wymienić tereny, na których się osiedlali omówić wpływ położenia geograficznego na zajęcia ludności określić różnice między wierzeniami Greków i Żydów omówić rolę wierzeń w życiu Greków porównać igrzyska olimpijskie dawniej i dziś (określić podobieństwa i różnice) omówić rolę igrzysk w życiu Greków określić związki przyczynowp-skutkowe zachodzące między 14. Życie mieszkańców Sparty. daty: V w.p.n.e., 490r.p.n.e. 480r.p.n.e. pojęcia: Spartanie, heloci omówić organizację państwa spartańskiego Kserkses lokalizowac na mapie miejsca bitew Greków z Persami pojęcia: zgromadzenie, rada starszych, eforzy 15.Życie mieszkańców starożytnych Aten.. pojęcia: demokracja, zgromadzenie ludowe postacie: Perykles 16. Kultura grecka (helleńska). pojęcia: akropol, agora, niewolnik postacie: Fidiasz pojęcia: Wielkie Dionizje wygląd starożytnego amfiteatru pojęcia: Związek Morski, stratedzy, obywatele, ostracyzm, urzędnicy krótko opisać organizację państwa ateńskiego pojęcia: Partenon, kultura helleńska, sztuka, architektura pojęcia:tragedia, komedia, amfiteatr, orchestra, koturny wymienić pisarzy greckich ocenić wpływ postaci historycznych na przebieg wydarzeń przedstawić przyczyny i przebieg wojen greckoperskich pojęcia: wychowanie spartańskie określić położenie geograficzne Sparty wyjaśnić, na czym polegało wychowanie spartańskie określić położenie geograficzne Aten opowiedzieć, jaki przebieg miało zgromadzenie ludowe i jakie sprawy podczas niego rozstrzygano opowiedzieć o życiu codziennym Ateńczyków wymienić i opisać wielkie dzieła sztuki greckiej omówić rozrywki Greków wyjaśnić, dlaczego symbolem teatru są maski wydarzeniami wyjaśnić sens napisu: „Przechodniu idź i powiedz Sparcie, żeśmy tu polegli posłuszni jej prawom” wyjaśnić pochodzenie biegu maratońskiego wyjaśnić powiedzenie: „wrócić z tarczą lub na tarczy” przedstawić zasady funkcjonowania ustroju Sparty przedstawić różnice między ustrojem Sparty i Aten omówić zasady funkcjonowania ustroju Aten określić związek między zamożnością państwa a wyglądem jego stolicy ocenić wpływ kultury greckiej na czasy współczesne porównać teatr grecki z teatrem współczesnym określić rolę teatru w życiu starożytnych Ateńczyków 17.Podboje Aleksandra Wielkiego. pojęcia: filozofia, filozof postacie: Homer, Sokrates pojęcia: hellenizm postacie: Aleksander Wielki daty: III w.p.n.e. pojęcia: Akademia, Iliada, Odyseja postacie: Platon, Arystoteles pojęcia: kultura hellenistyczna postacie: Filip II daty: 338r.p.n.e. wymienić osiągnięcia kultury hellenistycznej przedstawić rolę filozofii w starożytności wskazać kolebkę filozofii wskazać na mapie Macedonię i określić jej położenie geograficzne wyjaśnić rolę wybitnych jednostek w historii wymienić przyczyny i skutki podboju Persji przez Aleksandra pojęcia: pretor, cenzor, Lacjum, Latynowie, dyktator postacie: Tarkwiniusz Pyszny pokazać na mapie Rzym i Półwysep Apeniński oraz określić ich położenie geograficzne opowiedzieć, czym zajmowało się zgromadzenie ludowe wyjaśnić zwroty: „koń trojański”, „syreni śpiew” wyjaśnić poglądy filozofów omówić politykę Aleksandra wobec podbitej ludności odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Aleksandra Macedońskiego nazywamy Wielkim pokazać trasę pochodu wojsk Aleksandra i rozległość jego państwa ROZDZIAŁ: RZYMIANIE. 18. Powstanie Rzymu. Republika Rzymska. pojęcia: republika, legion postacie: Romulus, Remus daty: 753r.p.n.e. pojęcia: senat, konsul, trybun ludowy, zgromadzenie ludowe daty: 509r.p.n.e. 19. Podboje rzymskie- wojny z Kartaginą. pojęcia: imperium, prowincja postacie: Hannibal daty: II poł. I w.p.n.e. pojęcia: namiestnik postacie: Scypion daty: 218r.p.n.e., 202r.p.n.e. opowiedzieć o wojnach punickich wypisać na podstawie mapy prowincje, które Rzym podbił w okresie wyjaśnić, dlaczego Rzymianie cenili sztukę przemawiania omówić ustrój Rzymu , posługując się poznanymi pojęciami porównać ustrój republiki rzymskiej i Aten wyjaśnić, dlaczego Rzymianie prowadzili wojny opisać uzbrojenie żołnierzy rzymskich wyjaśnić przyczyny sukcesów armii rzymskiej omówić korzyści, jakie czerpał Rzym z 20.Niewolnictwo w Rzymie.. pojęcia: gladiator postacie: Spartakus, Juliusz Cezar daty: 44r.p.n.e. 21. Powstanie Cesarstwa Rzymskiego. pojęcia: barbarzyńca 22.Osiągnięcia techniczne i kulturalne Rzymian.. pojęcia: termy, arena, akwedukty, kodeks, Koloseum 23. Wierzenia Rzymian. 24.Początki chrześcijaństwa. pojęcia: westalki, politeizm podać imiona bogów rzymskich pojęcia: chrzest, chrześcijaństwo postacie: Herod I Wielki, Jezus z Nazaretu, Poncjusz Piłąt daty: pocz. IV w.n.e., 392r. posiadania prowincji pojęcia: powstanie, cesarz, cesarstwo postacie: Oktawian, marek Antoniusz, Kleopatra daty: 31r.p.n.e. pojęcia: romanizacja, bursztynowy szlak, pax romana przedstawić zakres władzy cesarza wymienić rozrywki Rzymian pojęcia: Prawo XII tablic, Kodeks Justyniana, stoicy postacie: Wergiliusz, Horacy, Owidiusz, Epikur wymienić i pokazać na mapie prowincje, które Rzym podbił w okresie cesarstwa opisać warunki życia w Rzymie omówić osiągnięcia cywilizacyjne Rzymian wymienić najbardziej znane budowle Rzymu wymienić dziedziny, którymi opiekowali się bogowie rzymscy pojęcia: Nowy Testament, ewangelie, apostoł, Kościół postacie: św.Paweł, Konstantyn Wielki, Teodozjusz Wielki republiki i pokazać je na mapie opowiedzieć, w jaki sposób doszło do zmiany ustroju w Rzymie wyjaśnić, skąd w Rzymie brali się niewolnicy i jakie prace wykonywali omówić wpływ podbojów na religię Rzymian określić charakter religii rzymskiej pokazać na mapie Palestynę i Jerozolimę na podstawie mapy omówić rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa wyjaśnić, dlaczego wyjaśnić powiedzenia: „kości zostały rzucone”, „przekroczyć Rubikon” przedstawić rolę wybitnych jednostek w historii porównać sposób rządzenia w Rzymie w okresie republiki i cesarstwa wyjaśnic powiedzenie: „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” opisać dzień z życia Rzymian wyjaśnić różnicę między igrzyskami w Grecji i Rzymie ocenić wkład Rzymian w kulturę światową omówić drogę rozwoju prawa rzymskiego opisać stosunek Rzymian do religii porównać religię rzymską z wcześniej poznanymi religiami wyjaśnić, czym chrześcijaństwo różniło się od religii żydowskiej opowiedzieć, dlaczego ludzie chętnie przyjmowali wiarę w Chrystusa 25. Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego. daty: 395r., 476r. wymienić nazwy plemion najeżdżających terytorium Rzymu postacie: Trajan, Hadrian, Odoaker, Romulus, Augustulus pojęcia: mozaika, hipodrom, ikona, kultura bizantyjska wymienić osiągnięcia kultury bizantyjskiej pojęcia: Koran, muzułmanie, meczet, Arabowie, kalif, Umajjadzi, Abbsydzi daty: 711r. wymienić osiągnięcia Arabów Rzymianie prześladowali chrześcijan lokalizowac na mapie omawiane wydarzenia wyjaśnić przyjęte znaczenie daty: 476r. pokazać linię podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie oraz określić zasięg nowo powstałych państw określić obszar cesarstwa bizantyjskiego oraz położenie geograficzne Konstantynopola wskazać genezę i skutki podziału chrześcijaństwa lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie wymienić kilka obecnie istniejących państw arabskich opisać osiągnięcia cywilizacyjne Arabów, które przetrwały do dziś wskazać przyczyny i skutki ekspansji chrześcijaństwa w imperium rzymskim podać przyczyny i skutki rozpadu imperium rzymskiego wskazać wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku cesarstwa ROZDZIAŁ: KU NOWYM CZASOM. 26.Powstanie Cesarstwa Wschodniorzymskiego. 27.Arabowie i kultura islamu. pojęcia: papież, patriarcha, Kościół katolicki, Kościół prawosławny, cesarstwo bizantyjskie pojęcia: Allach, islam postacie: Mahomet daty: 622r. wyjaśnić, dlaczego Rzym i Konstantynopol były stolicami chrześcijańskiego świata omówić wpływ warunków geograficznych na znaczenie Konstantynopola wyjaśnić, czym różni się islam od wcześniej poznanych religii wyjaśnić rolę islamu w życiu Arabów dostrzec związki między kulturą arabską i kulturą współczesną ocenić rolę Mahometa w historii kultury arabskiej ROZDZIAŁ: BUDOWA ŚREDNIOWIECZNEJ EUROPY. 28-29-30.Powstanie nowych państw na gruzach Cesarstwa Zachodniorzymskiego. pojęcia: koronacja, imperium uniwersalne, Słowianie, głagolica, cyrylica postacie: Karol Wielki, Karolingowie, Otton I, Otton III daty: 800r., 962r. państwa powstałe w Europie Środ.-Wsch. Na początku średniowiecza pojęcia: wędrówka ludów postacie: Chlodwig, Merowingowie, Karol Młot, Pepin Mały, Cyryl i Metody, Rurykowicze, Włodzimierz Wielki, Stefan Wielki daty: 496r., 843r., 1000r., 955r., 1001r. postanowienia traktatu w Verdun lokalizowac na mapie historycznej państwo Karola Wielkiego oraz Akwizgran przedstawić rolę Karola Wielkiego w tworzeniu potęgi państwa Franków lokalizowac zmiany polityczne na mapie Europy wyjaśnić koncepcję imperium uniwersalnego określić położenie geograficzne nowych państw i pokazać je na mapie omówić wpływ powstania nowych państw na sytuację polityczną w Europie analizować tekst źródłowy omówić osiągnięcia cywilizacyjne monarchii Karola Wielkiego wyjaśnić znaczenie odnowienia tytułu cesarskiego wyjaśnić rolę Ottonów w kształtowaniu zjednoczonej Europy analizować tekst źródłowy omówić rolę chrześcijaństwa w życiu politycznym Europy operować poznanymi pojęciami oceniać postacie historyczne, wydarzenia i zjawiska analizować tekst źródłowy ROZDZIAŁ: POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW. 34-35.Plemiona polskie i ich siedziby. pojęcia: książę, gród, danina, biskupstwo postacie: Mieszko I daty: 966r. wymienić nazwy plemion polskich i ich siedziby pojęcia: chrystianizacja, trybut, kronika, drużyna książęca, Dagome Iudex postacie: jordan, Dobrawa, Hodon daty: 968r., 972r. lokalizowac na mapie historycznej siedziby plemion polskich oraz obszar państwa polskiego za Mieszka I wymienić sąsiadów państwa Mieszka I omówić sposób korzystając z tekstu źródłowego, opisać drużynę Mieszka I wyjaśnić, dlaczego Polanie, a nie Wiślanie zjednoczyli państwo określić znaczenie chrztu dla sytuacji organizacji państwa polskiego wymienić przodków Mieszka I 36-37. Polska za panowania Bolesława Chrobrego. pojęcia: koronacja, król postacie: Bolesław Chrobry, św.Wojciech daty: 1000r., 1025r. pojęcia: metropolia, arcybiskupstwo, relikwie daty: lata 1002-1018 wymienić postanowienia zjazdu w Gnieźnie i pokoju w Budziszynie 38. Papiestwo i cesarstwo. postacie: Kazimierz Odnowiciel, Bolesław Śmiały daty: 1076r. 40. Panowanie Bolesława Krzywoustego. pojęcia: misja, zakładnik postacie: Władysław Herman, Zbigniew, Bolesław Krzywousty daty: 1109r. postacie: Henryk IV, Grzegorz VII, biskup Stanisław daty: 1077r., 1079r. opisać przebieg rywalizacji cesarstwa z papiestwem o prymat w Europie przedstawić przebieg sporu króla z biskupem Stanisławem postacie: Henryk V, Gall Anonim, Bernard Hiszpan, Otton z Bambergu daty: 1116r., 1124r. lokalizowac na mapie omawiane wydarzenia omówić przyczyny i skutki wyprawy Bolesława Chrobrego na Ruś pokazać na mapie granice państwa Bolesława Chrobrego ukazać znaczenie misji św.Wojciecha w Prusach określić rolę Bolesława Śmiałego w odbudowie królestwa polskiego omówić przyczyny i skutki rywalizacji cesarstwa z papiestwem o prymat w Europie określić rolę chrześcijaństwa i Kościoła w życiu politycznym ocenić działalność Bolesława Krzywoustego wskazać granice Polski za Bolesława Krzywoustego i wewnętrznej i zewnętrznej Polski omówić proces kształtowania się państwa polskiego przedstawić rolę Mieszka I w budowaniu państwa polskiego ocenić działalność Bolesława Chrobrego omówić rolę Bolesława Chrobrego w umacnianiu państwa polskiego analizować tekst źródłowy ocenić znaczenie zjazdu w Gnieźnie i koronacji Bolesława chrobrego oraz pokoju w Budziszynie wyjaśnić powiedzenie : „pójść do Canossy” dostrzec związki zachodzące między historią Polski a historią Europy w XIw. przedstawić program papiestwa na podstawie tekstu źródłowego ocenić rywalizację cesarstwa z papiestwem analizować tekst źródłowy określić rolę Bolesława Krzywoustego w przywróceniu niezależności Polski i wymienić jej sąsiadów lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie historycznej ustaleniu jej granic opisać znaczenie Kroniki Galla Anonima dla poznania dziejów Polski za pierwszych Piastów ROZDZIAŁ: ROZBICIE DZIELNICOWE POLSKI I JEGO SKUTKI. 41.Testament Bolesława Krzywoustego. pojęcia: testament, statut daty: 1138r. Zasady statutu Bolesława Krzywoustego pojęcia: senior, dzielnica senioralna, seniorat postacie: Kazimierz Sprawiedliwy, Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko Stary, Henryk Sandomierski daty: 1194r., 1227r. pokazać na mapie podział ziem będący wynikiem postanowień testamentu Bolesława Krzywoustego wymienić czynniki łączące państwo polskie podczas rozbicia dzielnicowego 42.Wyprawy krzyżowe. 43.Krzyżacy tworzą państwo zakonne. pojęcia: zakony rycerskie, wyprawy krzyżowe, Krzyżacy, krucjaty, Ziemia Święta postacie: Urban II daty: 1095r., 1096r. pojęcia: wielki mistrz, komturstwo postacie: Konrad Mazowiecki pojęcia: Królestwo Jerozolimskie, Joanici, Templariusze daty: lata 1096-1099, 1190r., lata 1202-1204, 1291r. przedstawić przyczyny wypraw krzyżowych pojęcia: Zakon Kawalerów Mieczowych, Prusowie, Jacwingowie lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie omówić rolę religii chrześcijańskiej w średniowiecznej Europie opowiedzieć o krucjatach, w których brali udział Piastowie lokalizowac na mapie omawiane wydarzenia określić przyczyny sukcesów krzyżackich posługiwać się drzewem genealogicznym wyjaśnić, dlaczego rozbicie dzielnicowe było korzystne dla możnych określić rolę Krakowa podczas rozbicia dzielnicowego omówić genezę i znaczenie statutu Bolesława Krzywoustego przeanalizować uprawnienia seniora przedstawić genezę i skutki krucjat oraz przeznaczenie zakonów rycerskich powstałych w tym okresie łączyć wydarzenia z historii Polski z historią powszechną analizować tekst źródłowy analizować tekst źródłowy ocenić znaczenie sprowadzenia daty: 1226r. daty: 1283r., 1309r. 44.Państwo Tatarów. Najazd na Polskę. pojęcia: Mongołowie, Tatarzy, Legnica postacie: Czyngis-chan, Henryk Pobożny daty: 1241r. pojęcia: jarłyk postacie: Batu-chan daty: 1223r. przedstawić skutki najazdu mongolskiego na Polskę omówić sposób organizacji państwa krzyżackiego wyjaśnić, dlaczego Krzyżacy byli niebezpiecznym sąsiadem dla Polski ocenić skutki najazdu mongolskiego lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie wymienić grupy społeczne zainteresowane zjednoczeniem Krzyżaków do Polski opisać sprzyczny z zasadami chrześcijańskimi sposób postępowania Krzyżaków i ich cel przedstawić pozytywne i negatywne skutki sprowadzenia Krzyżaków do Polski wyjaśnić, dlaczego Mongołowie odnosili zwycięstwa nad innymi wojskami analizować tekst źródłowy ROZDZIAŁ: ODRODZENIE ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA POLSKIEGO. 45.Odrodzenie Królestwa Polskiego. pojęcia: starosta postacie: Przemysł II, Władysław Łokietek, Wacław II daty; 1295r. postacie: Jakub Świnka, Henryk IV Probus daty: 1300r. opisać przyczyny i przebieg zjednoczenia 46.Zjednoczenie Polski przez Władysława Łokietka. daty: 1308r., 1320r. daty: 1314r., lata 13201321, 1331r. wymienić sojuszników i wrogów Łokietka określić zasięg terytorialny państwa Władysława Łokietka wyjaśnić związki dokonać rachunku strat (szczególnie terytorialnych), jakie Polska poniosła w okresie rozbicia dzielnicowego wskazać znaczenie koronacji w procesie zjednoczenia królestwa polskiego określić rolę poszczególnych grup społecznych, książąt oraz Kościoła w zjednoczeniu wymienić osiągnięcia i porażki Łokietka analizować tekst źródłowy 47-48.Państwo Kazimierza Wielkiego. pojęcia: uniwersytet postacie: Kazimierz Wielki daty: 1364r. wytłumaczyć dlaczego Kazimierz został nazwany Wielkim pojęcia: żupa, osadnictwo, przywilej składu, Ruś Halicka postacie: Jarosław Bogoria ze Skotnik daty: 1335r., 1343r. wymienić miejsce i warunki pokoju z Krzyżakami pojęcia: rycerz, mieszczanie, kmiecie, duchowieństwo, Korona Królestwa Polskiego, suzeren, wasal, lenno, system feudalny, zasadźca, patrycjat, pospólstwo, plebs, wójt, rada miejska, burmistrz daty: 1233r. przyczynowo-skutkowe zachodzące między wydarzeniami wymienić osiągnięcia dyplomatyczne, kulturalne i gospodarcze Kazimierza Wielkiego lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie wyjaśnić związki przyczynowo-skutkowe zachodzące między wydarzeniami przedstawić strukturę społeczeństwa średniowiecznego opisać system zależności w społeczeństwie feudalnym lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie przedstawić przebieg, genezę i skutki omawianych wydarzeń określić znaczenie pokoju w Kaliszu dokonać rekonstrukcji wydarzeń na podstawie tekstu źródłowego ocenić znaczenie założenia uniwersytetu w Krakowie wyjaśnić związek między osiągnięciami Kazimierza Wielkiego a pozycją Polski na arenie międzynarodowej ROZDZIAŁ:SPOŁECZEŃSTWO WIEKÓW ŚREDNICH.. 49-50. Społeczność w okresie średniowiecza. pojęcia: stan, monarchia patrymonialna, monarchia stanowa, lokacja, rynek, ratusz, sołtys, wolnizna, czynsz, dwupolówka, trójpolówka daty: 1220r. porównać monarchię patrymonialną ze stanową wytłumaczyć zasadę: „Wasal mego wasala nie jest moim wasalem” omówić wpływ urodzenia na pozycję społeczną opisać warunki życia na wsi przedstawić warunki lokacji wsi na prawie niemieckim oraz prawa i obowiązki osadników 51.Kultura i sztuka okresu średniowiecza. pojęcia: uniwersalizm kultury średniowiecznej, asceta, giermek, żak, styl romański postacie: św.Tomasz opisać wzorce i ideały średniowiecza wymienić cechy stylu romańskiego pojęcia: scholastyka, sztuki wyzwolone, teologia, mozaika, rotunda, gotyk ,nawa, apsyda, prezbiterium wymienić zabytki sztuki romańskiej w Polsce scharakteryzować strukturę społeczną średniowiecznego miasta opisać życie w średniowiecznym mieście wymienić prawa zasadźcy wyjaśnić pochodzenie historyczne nazw niektórych miejscowości wymienić najstarsze uniwersytety w Europie i przedmioty, które na nich wykładano opowiedzieć o życiu żaków opisać wybrane zabytki sztuki romańskiej w Polsce wyjaśnić warunki lokalizacji miast na prawie niemieckim omówić rolę miast w życiu państwa analizować plan średniowiecznego miasta analizować tekst źródłowy wyjaśnić rolę chłopów jako podstawy systemu feudlnego ocenić warunki lokacji wyjaśnić związek między kulturą wieków średnich i współczesną wymienić czynniki decydujące o uniwersalnym charakterze kultury średniowiecznej analizować tekst źródłowy omówić znaczenie osiągnięć kultury wieków średnich ROZDZIAŁ: WZROST ZNACZENIA POLSKI W EUROPIE. 53-54.Stosunki polsko-litewskokrzyżackie. pojęcia: unia, chorągiew sobór postacie: Jadwiga, Władysław Jagiełło, Ulrich von Jungingen ,aweł Włodkowic daty: 1385r., 1386r. 15.VII.1410r,lata 14141418 pojęcia: unia personalna,husytyzm postacie: Ludwik Węgierski,Witold, Henryk von Plauen, Jan Hus, Mikołaj Trąba, Zawisza Czarny wymienić warunki unii w Krewie daty: lata 1409-1411, 1411r., 1413r. wymienić warunki pokoju w Toruniu w 1411r. wymienić przyczyny i skutki unii w Krewie lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie wymienić przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim opisać zamek w Malborku lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie omówić znaczenie soboru w Konstancji 55. Turcy w Europie. 56-57. Wojna trzynastoletnia między Polską a Zakonem Krzyżackim. pojęcia: Turcy osmańscy postacie: Władysław Warneńczyk daty: 1444r., 1453r. pojęcia: Związek Pruski, inkorporacja postacie: Kazimierz Jagiellończyk pojęcia: janczarzy, haracz postacie: Jan Hunyady daty: 1396r., 1440r. pojęcia: listy kaperskie, pospolite ruszenie, wojsko zaciężne postacie: Jan Bażyński, lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie pokazać na mapie tereny, które opanowali Turcy lokalizowac wydarzenia na mapie omówić przyczyny wzrostu znaczenia określić znaczenie unii w Krewie dla Polski i Litwy analizować tekst źródłowy omówić znaczenie chrztu Litwy dla Krzyżaków ocenić wkład Władysława Jagiełły w umacnianie państwa polskiego omówić znaczenie bitwy pod Grunwaldem dla dalszych stosunków polsko-krzyżackich analizować tekst źródłowy omówić poglądy Pawła Włodkowica oraz znaczenie jego wystąpienia na soborze w Konstancji odpowiedzieć na pytanie, czy sąsiedztwo z Turcją było dla Polski korzystne, czy nie i dlaczego omówić skutki i znaczenie najazdu Turków na Europę analizować tekst źródłowy ocenić znaczenie wojny trzynastoletniej 58-59-60.Gospodarka i kultura polskiego średniowiecza. daty: 1466r. Wymienic warunki II pokoju w Toruniu pojęcia: styl gotycki postacie: Mikołaj Kopernik, Jan Długosz, Wit Stwosz wymienić zabytki w stylu gotyckim w Polsce Piotr Dunin daty: lata 1454-1466, 1462r. pojęcia: cechy, bractwa, turniej, honor postacie: Paweł Włodkowic, jakub Parkoszowic, Wojciech z Brudzewa, Jan Ostroróg wymienić dzieła Długosza, Ostroroga i Stwosza pojęcia: hindusi, Quetzalcóatl, Budda, Akbar, Tenochtitlan Polski w XVIw. porównać cechy stylu romańskiego i gotyckiego odróżniać budowle w stylu gotyckim opisać ołtarz Wita Stwosza scharakteryzować poglądy Jana Ostroroga przedstawic związek między osiągnięciami politycznymi i rozwojem gospodarczym wytłumaczyć, dlaczego kultura późnego średniowiecza miała charakter stanowy wyjaśnić powiedzenie, że okres panowania Kazimierza Jagiellończyka to „złota jesień” polskiego średniowiecza opisać znaczenie dzieła Jana Długosza dla Polaków ROZDZIAŁ: WIELKIE ODKRYCIA GEOGRAFICZNE. 61-62. Wielkie odkrycia geograficzne. pojęcia: Inkowie, Aztekowie, Majowie 63.Przyczyny odkryć geograficznych. pojęcia: kompas, karawela daty: 1492r. postacie: Martin Behalm, Ptolemeusz przedstawić genezę odkryć geograficznych wymienić osiągnięcia państw pozaeuropejskich lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie opowiedzieć, jak ludzie wyobrażali sobie świat przed wielkimi odkryciami omówić rolę zmian wskazać związki między osiągnięciami ludów pozaeuropejskich a cywilizacją współczesną porównać pod względem poziomu rozwoju cywilizacje pozaeuropejskie i Europę dokonać selekcji informacji z różnych źródeł wiedzy analizować tekst źródłowy wymienić wynalazki, które przyczyniły się do 64. Wielcy żeglarze odkrywcy. 65. Skutki odkryć geograficznych. postacie: Krzysztof Kolumb, Vasco da Gama daty: 1492r., 1498r. pojęcia: kolonie, tubylcy wymienic skutki odkryc geograficznych postacie: Bartłomiej Diaz, henryk Żeglarz, Amerigo Vespucci, Ferdynand Magellan daty: 1487r., lata 15191521 pojęcia: bank, plantacje, konkwistadorzy, koloniści, Indianie, Cuzco postacie: Aleksander VI, Francisco Pizarro, Ferdynand Cortez technicznych w budowie okrętów oraz wprowadzenia nowych urządzeń nawigacyjnych wyjaśnić, dlaczego żeglarze poszukiwali drogi morskiej do Indii wymienić nazwiska wielkich odkrywców lokalizowac omawiane wydarzenia na mapie wymienić nowe szlaki handlowe i państwa, które wyciągnęły największe korzyści z odkryć odkrycia nowych ziem podać kolejność w jakiej następowały najważniejsze odkrycia geograficzne omówić wyprawy wielkich żeglarzy dokonać klasyfikacji skutków odkryć geograficznych opisać znaczenie odkryć dla Europy i terenów nowo odkrytych Ocenę celującą otrzymują uczniowie, których wiedza wykracza poza obowiązujący program nauczania oraz laureaci i finaliści konkursów historycznych na szczeblu wojewódzkim. Kryteria ocen z historii dla klasy II gimnazjum DOPUSZCZAJĄCA Temat lekcji DOSTATECZNA DOBRA BARDZO DOBRA Uczeń zna / potrafi ROZDZIAŁ : ODRODZENIE W EUROPIE. 2.Kultura okresu odrodzenia. pojęcia: renesans, odrodzenie,humanizm, postacie: Jan Gutenberg, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Erazm z Rotterdamu, pojęcia: styl renesansowy, mecenas, arrasy, układ heliocentryczny, układ geocentryczny wie na czym polegały wymienia niektóre dzieła Michała Anioła i Leonarda da Vinci ocenia działalność wielkich Polaków epoki odrodzenia przedstawia własne rozumienie hasła „Człowiekiem jestem...” wskazuje związki między ideałami głoszonymi przez Mikołąj Kopernik, Andrzej Frycz Modrzewski, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej zmiany w kulturze, nauce, technice i gospodarce na przełomie XV i XVI wieku twórców starożytnych a rodzącym się humanizmem wyodrębnia dziedziny wiedzy i sztuki , w których Polacy dorównywali najwybitniejszym postaciom odrodzenia ROZDZIAŁ : REFORMACJA I KOTRREFORMACJA W EUROPIE. 3.Reformacja w Europie i w Polsce. postacie: Marcin Luter, Jan Kalwin, Henryk VIII pojęcia: reformacja, kalwinizm, dziesięcina, konfederacja pojęcia: doktryna religijna, eucharystia, anglikanizm Postacie: Jan Łaski, Faust Socyn Daty: 1573r 4. Kontrreformacja w Europie i w Polsce. pojęcia: zakon, unia, sobór postacie: Ignacy Loyola, Stanisław Hozjusz, Piotr Skarga pojęcia: seminaria duchowne, kolegia, herezja, Święta Inkwizycja, Sobór Trydencki, Unia Brzeska postacie: jezuici daty: 1545r., 1563r., 1596r. wyjaśnić dlaczego nauka Marcina Lutra wywoływała tak gwałtowną reakcję omówić poglądy antytrynitarzy uzasadnić słuszność tezy „Rzeczpospolita państwem bez stosów” wymienić główne nurty reformacji w Polsce omówić różnice między religią greckokatolicką a katolicką wymienić uchwały trydenckie wyjaśnić różnice między prawosławiem a katolicyzmem wymienić przyczyny wybuchu wojny z zakonem krzyżackim uzasadnić słuszność tezy, że zrozumienie drugiego człowieka, poznanie cudzych obyczajów i poglądów prowadzi do tolerancji przedstawić czym była rzeź hugenotów w Paryżu wyjaśnić na czym polegała kontrreformacja wyjaśnić przyczyny powrotu dużej części społeczeństwa do katolicyzmu ROZDZIAŁ : RZECZPOSPOLITA W OKRESIE DEMOKRACJI SZLACHECKIEJ. 5.Polityka ostatnich Jagiellonów. postacie: Zygmunt I Stary, Stańczyk pojęcia: zakon postacie: Albrecht Hohenzollern, Habsburgowie, Prusy ocenić znaczenie hołdu pruskiego dla zapewnienia pokoju na krzyżacki 6.Demokracja szlachecka. pojęcia: demokracja, szlachta, sejm, senat, hetman 7. Państwo polsko- litewskie. pojęcia: unia, Krewo, Lublin postacie: Zygmunt II August daty: 1385r., 1569r. 8.Pierwsze wolne elekcje w Polsce 9. Gospodarka Polska w XVI wieku. pojęcia: elekcja, sejm, unia postacie: Henryk III Walezy, Stefan Batory, Jan Zamoyski, Anna Jagiellonka, Iwan Groźny daty: 1573r., 1577r. pojęcia: gospodarka, pańszczyzna, folwark, czynsz, eksport, trójpolówka wymienić produkty rolne, które stały się Zakonne, Prusy Książęce, pojęcia:pokój toruński, wojna z zakonem, hołd pruski daty: 1466r., 1519r., 1525r. pojęcia: Rzeczpospolita, sejmik, ruch egzekucyjny, sejm walny, liberum veto, konstytucja, przywileje szlacheckie daty: 1505r. pojęcia: unia personalna, Rzeczpospolita Obojga Narodów, unia realna, Zakon Kawalerów Mieczowych postacie: Gottard Kettler daty: 1561r. pojęcia: sejm konwokacyjny, sejm elekcyjny, artykuły henrykowskie, pacta conventa, interreks wskazać na mapie Rzeczpospolitą Obojga Narodów i państwa z nią graniczące pojęcia: bracia polscy postacie: Andrzej Wolan, Jan z Ludziska północnej granicy Polski wymienić prawa konstytucji Nihil novi wyjaśnić dlaczego egzekucje dóbr królewskich można uznać za sukces demokracji szlacheckiej wymienić skutki unii lubelskiej przedstawić argumenty na rzecz unii Polski z Litwą w XVI wieku oraz przeciw niej omówić wyprawy Stefana Batorego na Rosję ocenić okresy panowania Henryka Walezego i Stefana Batorego wykazać ważność Wisły jako szlaku komunikacyjnego uzasadnić tezę, że rozwój gospodarczy umożliwił bogacenie się różnych grup społecznych w XVIwiecznej Polsce głównym towarem polskiego eksportu ROZDZIAŁ : RZECZPOSPOLITA I EUROPA W XVII WIEKU. 10-11-12.Rzeczpospolita w czasach Zygmunta III Wazy. pojęcia: bojar, husaria, rokosz postacie: Zygmunt III Waza, Jan Karol Chodkiewicz, Mikołąj Zebrzydowski, Stanisłąw Zółkiewski daty: 1605r., 1606r., 1610r. 13.Powstanie kozackie Bohdana Chmielnickiego. pojęcia: Zaporoże, Sicz, konflikt, powstanie postacie: Bohdan Chmielnicki, Jan II Kazimierz, Tuhaj-bej, Jeremi Wiśniowiecki daty: 1648r. 14-15. Między Cecorą a Wiedniem. pojęcia: bitwa, konflikt, Cecora, Chocim, Wiedeń postacie: Stanisław pojęcia: lenno, potop szwedzki postacie: Augustyn Kordecki, Stefan Czarniecki, Władysłąw IV Waza, Jan II Kazimierz daty: 1621r., 1634r., 1655r.-1660r. wymienić najważniejsze bitwy w wojnach Rzeczpospolitej ze Szwecją i Rosją pojęcia: Korsuń, Żółte Wody, Piławce, Beresteczko, Perejasław, Andruszów postacie: car Aleksy, Jan Wyhowski daty: 1651r., 1654r., 1667r., 1686r. wymienić powody konfliktu Kozaków z Polakami znać przyczyny powstania Chmielnickiego podać powody konfliktu z Rosją pojęcia: sułtan, wezyr, Buczacz, Chocim, Wiedeń, Karłowice postaci: Jan III omówić wojny Rzeczpospolitej ze Szwecją i Rosją omówić skutki wojen Rzeczpospolitej z sąsiadami w pierwszej połowie XVI wieku opisać przebieg powstania Chmielnickiego i interwencji Rosji wyjaśnić zasady rozejmu w Andruszowie omówić wojny Rzeczpospolitej z Turcją w XVII wieku przedstawić ocenić panowanie władców polskich w XVII wieku Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz daty: 1620r., 1621r. 17. Monarchia absolutna we Francji. pojęcia: monarchia, absolutyzm, Bastylia, intendent postaci: Ludwik XIV daty: 1643r. 18. Parlamentaryzm angielski w XVII wieku. pojęcia: parlament, Izba Lordów, Izba Gmin, Tudorowie postacie: Henryk VIII, Elżbieta I 19. Kultura okresu baroku. pojęcia: barok, sarmatyzm, Wersal, Sobieski, Maria Kazimiera, Mehmed IV, Kara Mustafa daty: 1672r., 1673r., 1674r., 1683r., 1699r., wymienić przyczyny konfliktu Rzeczpospolitej z Turcją w XVII wieku pojęcia: merkantylizm, akademia naukowa potaci: Armand Richelieu, Jean Baptiste Colbert opisać francuską modę dworską z epoki Ludwika XIV wymienić zmiany zachodzące na wsi francuskiej pojęcia: monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, Stuartowie, lord protektor postacie: Karol I, Oliwier Cromwell, Jakub II, Wilhelm Orański daty: 1641r., 1649., 1689r. określić podobieństwa i różnice między monarchią absolutną a monarchią parlamentarną pojęcia: makaronizm, żupan, kontusz okoliczności i przebieg bitwy pod Wiedniem wyjaśnić na czym polegał rozwój gospodarki, kultury i sztuki za panowania Ludwika XIV charakteryzować postacie: Oliwiera Cromwella, Karola I Stuarta, Wilhelma Orańskiego przedstawić interesy grup społecznych dążących do ograniczenia władzy krółewskiej ocenić stan rozwoju kultury polskiej w XVII porównać cechy charakterystyczne wymienić charakterystyczne cechy rządów Ludwika XIV ocenić politykę gospodarczą ministra Colberta Wilanów postaci: Molier wieku postacie: Racine, Lope de Vega, Monteverdi, Wacław Potocki, Wespazjan Kochowski, Jan Andrzej Morsztyn wymienić cechy charakterystyczne baroku opisać na czym polegała kultura sarmacka w Rzeczpospolitej XVII wieku podać przykłady sztuki barokowej i sarmackiej sztuki baroku i odrodzenia ROZDZIAŁ : UTRATA MOCARSTWOWEGO ZNACZENIA RZECZPOSPOLITEJ W XVIII WIEKU. 20.Wzrost znaczenia Rosji, Prus i Austrii w XVIII wieku. 21.Polska pod rządami Sasów. 22.Ostatnia wolna elekcja w Polsce. pojęcia: senat, kolegia, gubernator postacie: Piotr I, Maria Teresa, Józef II, Fryderyk Wilhelm I, Fryderyk II pojęcia: unia personalna, wojna północna, wolna elekcja, wojna domowa, Wettini postacie: August II Mocny, August III, Stanisław Leszczyński daty: 1697r., 1700r., 1704r. pojęcia: porozumienie rozbiorowe, sejm rozbiorowy wymienić reformy, które wzmocniły Austrię, Rosję i Prusy w XVIII wieku wskazać na mapie państwa odgrywające dominującą rolę w Europie w XVIII wieku pojęcia: sejm niemy, sejm pacyfikacyjny, Połtawa, Tarnogród postaci: Stanisłąw Ledóchowski, Henryk Bruhl, daty: 1709r., 1717r., 1736r. scharakteryzować zmiany jakie dokonywały się w Rosji, Austrii i Prusach w XVIII wieku porównać te zmiany z sytuacją w Polsce Przedstawić pozytywne i negatywne skutki unii z Saksonią Wyjaśnić sens przysłów dotyczących czasów saskich Ocenić panowanie Augusta II i Augusta III w Polsce pojęcia: prawa kardynalne, konfederacje wymienić reformy i dokonać oceny sejmu konwokacyjnego wyjaśnić czy konfederacja barska była aktem buntu, czy postacie: Stanisław August Poniatowski, Katarzyna II, Tadeusz Rejtan daty: 1764r., 1772r., 1773r. ocenić postawę Tadeusza Rejtana na sejmie rozbiorowym pojęcia: ateista, deista, masoneria, arystokracja, filozofia, encyklopedia postacie: Antoine Lavoisier, Anders Celsjusz, Wolter, Dens Diderot pojęcia: władza ustawodawcza, władza wykonawcza, Boston, Filadelfia, Paryż daty: 1764r., 1773r., 1786r. scharakteryzować XVIII-wieczne wynalazki, które zmieniły życie człowieka wyjaśnić dlaczego w okresie oświecenia nasiliła się krytyka przywilejów stanowych i Kościoła ocenić rolę konstytucji amerykańskiej w uporządkowaniu sytuacji w państwie wyjaśnić powody, dla których mieszkańcy kolonii podjęli walkę przeciwko Anglikom pojęcia: Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, monarchia konstytucyjna, koalicja antyfrancuska, jakobini, wyjaśnić pojęcia: Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe omówić reformy, które przedstawić przyczyny i skutki prowadzenia polityki terroru udowodnić słuszność twierdzenia: „ innowiercze, pierwszy rozbiór Polski, Rada Nieustająca, Toruń, Słuck, Bar postaci: Józef Pułaski, Michał Krasiński daty: 1767r., 1768r. wymienić państwa, które dokonały pierwszego rozbioru Polski wskazać na mapie tereny zabrane podczas pierwszego rozbioru też przejawem patriotyzmu jej uczestników ROZDZIAŁ : KULTURA OŚWIECENIA. REWOLUCJE W AMERYCE I WE FRANCJI. 23. Ideologia oświecenia. 24.Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej 25-26.Francja w przededniu rewolucji. Przebieg rewolucji. pojęcia: oświecenie, wiek nauki, szczepionka, epidemia postacie: Izaak Newton, James Watt daty: 1782r. pojęcia: kolonia, plantacja, deklaracja, konstytucja postacie: Jerzy Waszyngton, Beniamin Franklin, Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko daty: 1776r., 1787r. pojęcia: burżuazja, Bastylia, republika postacie: Ludwik XVI, Maria Antonina daty: 1789r. 27.Kultura polskiego oświecenia. 28.Konstytucja 3-go Maja. 29.Wojna z Rosją w obronie Konstytucji 3-go Maja. pojęcia: Colegium Nobillium, Szkoła Rycerska, manufaktura, Komisja Edukacji Narodowej, pańszczyzna, czynsz postacie: Stanisłąw Konarski, Ignacy Krasicki, Antoni Tyzenhauz daty: 1740r., 1765r., 1773r. pojęcia: stronnictwo dworskie, patriotyczne, hetmańskie, Sejm Wielki, czarna procesja postacie: Ignacy i Stanisław Potoccy, Stanisław August, Franciszek Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski, Jan Dekert daty: 1788r., 1789r. pojęcia: konfederacja targowicka, drugi rozbiór Polski postacie: książę Józef Poniatowski, Katarzyna II daty: 1792r. terror, Dyrektoriat postacie: Maksymilian Robespierre, Jakub Danton, Leopold II, Valmy daty: 1791r., 1792r., 1794r. pojęcia: Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, warszawskie Łazienki, obiady czwartkowe postacie: Grzegorz Piramowicz, Stanisłąw Staszic, Hugo Kołłątaj, Wojciech Bogusławski daty: 1775r., 1787r., 1790r. pojęcia: Straż Praw, prawo o miastach królewskich, nobilitacja, plenipotenci, ustawa rządowa postacie: Hugo Kołłątaj wyjaśnić na czym polega trójpodział władzy daty: 1791r. pojęcia: Order Virtuti Militari, Zieleńce, Dubienka, Grodno postacie: Tadeusz Kościuszko wymienić państwa, które dokonały drugiego rozbioru zmieniły sytuację społeczeństwa we Francji Rewolucja pożera własne dzieci” wymienić dziedziny gospodarki i kultury, które rozwinęły się w czasach króla Stanisława Augusta wyjaśnić, które z osiągnięć kolejnych przedstawicieli oświecenia stanisławowskiego uważa za najważniejsze podać różnice dzielące stronnictwa polityczne Sejmu Wielkiego wyjaśnić dlaczego próby przeprowadzenia reform w Rzeczpospolitej budziły niechęć sąsiednich państw ocenić znaczenie Konstytucji 3-go Maja ocenić decyzję króla Stanisława Augusta o przystąpieniu do obozu Targowicy omówić skutki wojny w obronie Konstytucji 3go Maja 30-31.Insurekcja Kościuszkowska Rzeczpospolitej. i upadek pojęcia: insurekcja, dyktator, Uniwersał połaniecki, trzeci rozbiór, akt rozbiorowy, Racławice, Szczekociny, Maciejowice, Warszawa postacie: Antoni Madaliński, Tadeusz Kościuszko, Jan Kiliński, Jakub Jasiński, Aleksander Suworow daty: 1794r., wskazać na mapie ziemie polskie zajęte przez zaborców w drugim rozbiorze daty: 1793r. wymienić państwa, które dokonały trzeciego rozbioru wymienić główne przyczyny upadku powstania kościuszkowskiego wskazać na mapie tereny, które w wyniku trzeciego rozbioru przypadły Rosji, Austrii i Prusom wymienić państwa, które brały udział w bitwach pod Szczekocinami i Maciejowicami udowodnić, że likwidacja państwa nie oznaczała upadku narodu ocenić okres panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego pojęcia: blokada kontynentalna, Jena, Auerstadt, Iława Pruska, Frydland, Tylża, Księstwo Warszawskie, Samosierra postacie: Jan Kozietulski, Józef Bonaparte opisać powstanie w Hiszpanii wymienić postanowienia traktatu w Tylży daty: 1806r., 1807r., 1808r. przedstawić kolejne podboje Napoleona w Europie ROZDZIAŁ : EUROPA NAPOLEONA. 32.Europa pod wpływami Napoleona. pojęcia: konsul, dyktator, konkordat, kodeks, Campo Formio, Egipt postacie: Napoleon Bonaparte, Paweł I daty: 1796r., 1797r., 1798r., 1799r., 1801r., 1804r. pojęcia: koalicja, plebiscyt, Związek Reński, cesarz, Trafalgar,Austerlitz postacie: Horacy Nelson daty: 1802r., 1804r., 1805r., 1806r. wymienić prawa, które były zawarte w Kodeksie Napoleona 33.Napoleon a sprawa polska. 34.Upadek cesarza Francuzów. pojęcia: Księstwo Warszawskie, Legiony Polskie, pieśń Legionów Polskich postacie: Napoleon Bonaparte, Jan Henryk Dąbrowski, karol Kniaziewicz, Józef Wybicki daty: 1797r., 1807r. pojęcia: Wielka Armia, zasada „ spalonej ziemi” , Smoleńsk, Borodino, Berezyna postacie: Napoleon Bonaparte, Michaił Baryclay de Tolly, Michaił Kutuzow daty: 1812r. pojęcia: konstytucja Księstwa Warszawskiego, reformy wprowadzone w Księstwie Warszawskim, wojna polsko-austriacka postaci: Fryderyk August, Józef Poniatowski daty: 1807r., 1809r. pojęcia: “ bitwa narodów”, Lipsk, Elstera, abdykacja, Elba, Waterloo, wyspa Świętej Heleny postacie: Józef Poniatowski, Artur Wellington, Gebhard Blucher daty: 1813r., 1814r., 1815r., 1821r. przedstawić przebieg wojny polskoaustriackiej omówić politykę prowadzoną przez Napoleona w stosunku do Księstwa Warszawskiego wymienić przyczyny klęski Napoleona w „bitwie narodów” wymienić miejsca zesłania Napoleona omówić przyczyny i przebieg wojny rosyjsko-francuskiej scharakteryzować epokę Napoleona pojęcia: restauracja, legitymizm, sygnatariusz Omówić zasady nowego porządku w Europie uchwalone podczas kongresu wiedeńskiego wymienić zmiany terytorialne w Europie po kongresie wiedeńskim powiedzieć czym było wiedzieć jakie konsekwencje przyniosła restauracja i zasada równowagi wymienić cele, jakie miało realizować Święte Przymierze ROZDZIAŁ: EUROPA I ŚWIAT W LATACH 1815 - 1848. 36.Postanowienia kongresu wiedeńskiego. pojęcia: „tańczący kongres”, neutralność, państwo kościelne, Rzeczpospolita Krakowska postacie: Klemens von Metternich, Robert Castlereagh, Karol de Talleyrand daty: 1814r.-1815r. ocenić jak rozstrzygnięto sprawę polską na kongresie wiedeńskim 37.Rewolucja przemysłowa. pojęcia: ogradzanie, wolność osobista, postęp techniczny wiedzieć na czym polegał postęp techniczny na początku XIX wieku 38.Nowe ideologie. pojęcia: liberalizm, wolna konkurencja, wolnomularze, karbonariusze 39.Ruchy narodowe w Europie. pojęcia: pacyfikacja, autonomia, cenzura, Młode Włochy, dekabryści postacie: Giuseppe Mazzini, Mikołąj I daty: 1820r., 1825r. Święte Przymierze postacie: James Watt, Robert Fulton, George Stephenson, Aleksander Volt, Samuel Morse, Louis Jacques Daguerre daty: 1807r., 1825r., 1800r., 1835r., 1837r. wymienić wynalazców i ich odkrycia pojęcia: romantyzm, socjalizm, komunizm postacie: Wiktor Hugo, Aleksander Puszkin, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Cyprian Kamil Norwid wymienić główne cechy romantyzmu wymienić polskich przedstawicieli romantyzmu wymienić państwa w Europie, w których tworzyły się ruchy narodowe scharakteryzować gospodarkę surowcową w koloniach wymienić główne ośrodki przemysłowe w Anglii w drugiej połowie XIX wieku pojęcia: trade-union, Manifest Komunistyczny postacie: Karol Marks, Fryderyk Engels daty: 1824r., 1848r. przedstawić zmiany społeczne, jakie spowodowała rewolucja przemysłowa scharakteryzować poglądy głoszone przez twórców komunizmu i socjalizmu wyjaśnić, dlaczego rewolucje w Grecji, Francji i Belgii zakończyły się sukcesem, a w pozostałych krajach porażką wskazać na mapie miejsca interwencji wojsk Świętego Przymierza wymienić różnice między romantykami a klasykami wiedzieć na czym polegała kwestia porównać rozwój cywilizacyjny w poszczególnych zaborach ROZDZIAŁ: ZIEMIE POLSKIE OD KONGRESU WIDEŃSKIEGO DO WIOSNY LUDÓW 40.Królestwo Polskie w latach 1815 – 1830. pojęcia: Wielkie Księstwo Poznańskie, Rzeczpospolita Krakowska, protektorat, Kongresówka pojęcia: Galicja, romantycy, klasycy, uwłaszczenie postacie: Adam Mickiewicz 41.Opozycja i powstanie listopadowe. 42.Wielka Emigracja. 43-44. Wiosna Ludów w Europie i na ziemiach polskich. postacie: Antoni Radziwiłł, Stanisław Staszic, Józef Zajączek, wielki książę Konstanty daty: 1815r. pojęcia: opozycja, detronizacja, represja, „kaliszanie” postacie: Wincenty i Bonawentura Niemojowscy daty: 29/30.11.1830r. pojęcia: Wielka Emigracja, represje popowstaniowe, Cytadela warszawska postacie: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Cyprian Kamil Norwid, Fryderyk Chopin daty: 1831r.-1847r. pojęcia: Wiosna Ludów, bunty chłopskie, demonstracja, rabacja galicyjska postacie: Napoleon III, Franciszek Józef, Edward Dębowski, Jakub Szela daty: 1846r., 1848r. daty: 1808r., 1823r. pojęcia: związki tajemne, Towarzystwo Patriotyczne, Związek Filomatów, Sprzysiężenie Podchorążych postacie: Walerian Łukasiński, Adam Mickiewicz, Piotr Wysocki daty: 1828r. pojęcia: Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Hotel Lambert, germanizacja postacie: Adam Jerzy Czartoryski pojęcia: parlament frankfurcki, gwardia narodowa, Państwo Kościelne postacie: Fryderyk Wilhelm IV, Józef Bem, Lajos Kossuth, Pius IX daty: 1848r., 1849r. chłopska wymienić skutki reformy uwłaszczeniowej w Prusach wymienić dowódców powstania wyjaśnić bezpośrednie przyczyny wybuchu powstania listopadowego scharakteryzować okoliczności, które doprowadziły do wybuchu powstania listopadowego omówić wojnę polskorosyjską i jej skutki pojęcia: działalność spiskowa, emisariusze, Związek Plebejuszy, praca organiczna, Towarzystwo Pomocy Naukowej postacie: Joachim Lelewel, Szymon Konarski, Dezydery Chłapowski scharakteryzować okres Wielkiej Emigracji w Europie i na ziemiach polskich przedstawić przebieg rewolucji w krajach niemieckich i na Węgrzech omówić charakter walk o zjednoczenie narodowe w państwach włoskich omówić przebieg rewolucji we Francji wyjaśnić okoliczności początku konfliktu niemiecko-polskiego w zaborze pruskim ROZDZIAŁ: EUROPA W DRUGIEJ POŁOWIE XIX WIEKU. 45.Przyczyny wybuchu wojny krymskiej. 46-47.Zjednoczenie Włoch i Niemiec. pojęcia: Bosfor, Dardanele, Krym, ukaz postacie: Mikołaj I, Aleksander II, Michał Czajkowski, Adam Mickiewicz daty: 1853r., 1856r., 1861. pojęcia: Piemont, republika, Magenta, Solferino, Sadowa, Ems, Komuna Paryska postacie: Giuseppe Garibaldi, Wiktor Emanuel, Otto von Bismarck daty: 1859r., 1870r., 1871r. pojęcia: Mołdawia, Wołoszczyzna wymienić przyczyny wybuchu wojny krymskiej pojęcia: Camillo Cavour, Toskania, Parma, Modena, Dania, Szlezwik i Holsztyn, Metz, Sedan, komunardzi postacie: Adolf Thierse, Jarosław Dąbrowski opisać przygotowania do wojny o zjednoczenie Włoch wyliczyć etapy zjednoczenia Włoch wyliczyć etapy prowadzące do zjednoczenia Niemiec znać wydarzenia związane z wojną krymską omówić zmiany, jakie zaszły w Rosji po wojnie krymskiej scharakteryzować udział Polaków w walkach w Turcji scharakteryzować postacie: Giuseppe Garibaldiego, Wiktora Emanuela wyjaśnić wpływ wydarzeń Wiosny Ludów na zjednoczenie Niemiec wymienić reformy, jakie wprowadziła Komuna Paryska omówić wpływ wydarzeń Wiosny Ludów na zjednoczenie Włoch ocenić politykę zagraniczną Otto von Bismarcka wyliczyć etapy rozwoju terytorialnego Stanów Zjednoczonych wiedzieć, jak doszło do wojny secesyjnej i jakie były jej skutki wiedzieć, na czym polegał problem ROZDZIAŁ: ŚWIAT W XIX WIEKU - PRZEMIANY SPOŁECZNE I GOSPODARCZE. 48.Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. pojęcia: „ gorączka złota”, Dziki Zachód, Indianie, Luizjana, Floryda, Teksas, rezerwat postacie: Abraham Lincoln daty: 1803r., 1819r., pojęcia: unia, secesja, konfederacja, Ku-KluxKlan, jankes, dekret postacie: Jefferson Davis, Robert Lee, William Sherman, Ulisses Grant daty: 1860r., 1861r., scharakteryzować i porównać rozwój gospodarczy stanów północnych i południowych dokonać moralnej oceny istnienia niewolnictwa 49-50.podboje kolonialne i rozwój gospodarczy świata w XIX wieku. 51-52.Rozwój kulturalny i polityczny społeczeństwa przełomu XIX i XX wieku. 1845r. pojęcia: kolonializm, mocarstwo, dominium, Legia Cudzoziemska daty: 1831r. pojęcia: prądnica, koncern, maszyna parowa 1863r., 1865r., 1866r. pojęcia: Alaska, Berlin, Kanał Sueski, Kanał Panamski daty: 1867r., 1884r., 1856r.-1869r., 1914r. pojęcia: szogun, urbanizacja, metro postacie: Matsuhito daty: 1868r. powiedzieć na czym polegał rozwój gospodarczy w Europie i w Japonii wymienić wynalazki, które przyczyniły się do rozwoju gospodarczego w XIX wieku opisać proces urbanizacji niewolnictwa przedstawić główne cechy polityki kolonialnej mocarstw powiedzieć, w jaki sposób mocarstwa europejskie budowały swoje imperia kolonialne pojęcia: Port Arthur, Mukden, Cuszima, automobil, aeroplan, akademizm, impresjonizm postacie: Karol Fryderyk Benz, Gottlieb, Daimler, Henryk Ford, Maria Skłodowska-Curie, Piotr Curie, Ludwik Pasteur, Claude Monet daty: 1904r., 1905r., 1885r., 1893r., 1898r., 1874r. omówić przyczyny konfliktu japońskorosyjskiego w latach 1904-1905 wymienić osiągnięcia w dziedzinie medycyny i fizyki ocenić politykę kolonialną mocarstw omówić osiągnięcia w innych dziedzinach nauki i sztuki omówić znaczenie powstania styczniowego ROZDZIAŁ: POWSTANIE STYCZNIOWE W POLSCE. 54-55.Królestwo Polskie przed i w trakcie postania pojęcia: demonstracja, „Czerwoni”, „Biali” pojęcia: branka, wojna partyzancka omówić politykę margrabiego styczniowego. postacie: Katarzyna Sowińska, Aleksander Wielopolski, jarosław Dąbrowski, Andrzej Zamoyski, Leopold Kronenberg daty: 1860r., 1862r., 22/23styczeń 1863r. postacie:Marian Langiewicz, Ludwik Mierosławski, Stefan Bobrowski, Romuald Traugutt, Stanisław Brzóska daty: 1864r. Aleksandra Wielopolskiego wymienić przyczyny upadku powstania styczniowego ROZDZIAŁ: ZIEMIE POLSKIE W DRUGIEJ POŁOWIE XIX WIEKU. 56-57.Rozwój narodu polskiego. pojęcia: naród nowoczesny, germanizacja, rusyfikacja, autonomia 58-59.Ludnośc żydowska na ziemiach polskich. pojęcia: emancypacja, judaizm 60-61.Rozwój gospodarczy i polska kultura pod koniec XIX wieku. pojęcia: pozytywizm, praca organiczna, praca u podstaw postacie: Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, pojęcia: Komisja Kolonizacyjna, „hakata”, kulturkampf, rugi pruskie daty: 1886r., 1901r., 1876r. omówić czym była rusyfikacja i germanizacja omówić na czym polegała autonomia galicyjska omówić różnice między narodem szlacheckim a narodem nowoczesnym pojęcia: chasydyzm, ortodoksja, haskala, asymilacja omówić status Żydów w dawnej Rzeczpospolitej omówić związek między rozwojem uprzemysłowienia a coraz silniejszą identyfikacją narodową wyjaśnić pojęcie kulturkampf porównać rusyfikację i germanizację na ziemiach polskich omówić proces asymilacji Żydów wymienić najważniejsze ośrodki przemysłowe na ziemiach polskich wyjaśnić, dlaczego Żydzi byli najlepiej przygotowani do uczestnictwa w nowoczesnym społeczeństwie wyjaśnić czym różnił się romantyzm od pozytywizmu ocenić postawę polskiej inteligencji wobec zaborców omówić jak rozwijały się przemysł i nowoczesne rolnictwo w zaborze pruskim, rosyjskim i austriackim wymienić Henryk Sienkiewicz przedstawicieli literatury i sztuki okresu pozytywizmu ROZDZIAŁ: PRZEMIANY SPOŁECZNE NA ZIEMIACH POLSKICH NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU. 62-63.Początki polskiego ruchu robotniczego. 64.Kultura okresu Młodej Polski. pojęcia: patriotyzm, „Proletariat”, socjalizm, endecja postacie: Ludwik Waryński, Józef Piłsudski, Stanisłąw Wojciechowski, Feliks Dzierżyński, Roman Dmowski daty: 1882r., 1892r., 1893r.,1900r. pojęcia: Młoda Polska, „sztuka dla sztuki”, modernizm postacie: Stanisław Przybyszewski, Władysław Reymont, Stefan Żeromski omówić ówczesną sytuację robotników omówić przebieg rewolucji 1905r. wymienić polskie partie robotnicze wyjaśnić jak rozumieli patriotyzm romantycy i endecy omówić czym jest patriotyzm w obecnych czasach pojęcia: secesja, „góralszczyzna” postacie: Artur Górski, Stanisłąw Wyspiański, Stanisłąw Witkiewicz omówić założenia, na których opierała się kultura Młodej Polski porównać cechy charakterystyczne kultury Młodej Polski i romantyzmu Ocenę celującą otrzymują uczniowie, których wiedza wykracza poza obowiązujący program oraz laureaci i finaliści konkursów historycznych na szczeblu wojewódzkim. Kryteria ocen z historii dla klasy III gimnazjum Temat lekcji DOPUSZCZAJĄCA DOSTATECZNA DOBRA BARDZO DOBRA Uczeń zna/potrafi ROZDZIAŁ: I WOJNA ŚWIATOWA 2.Geneza wybuchu I wojny światowej. 3-4.Przebieg i charakter działań wojennych. pojęcia: trójporozumienie, trójprzymierze, wyścig zbrojeń, Rzesza Niemiecka postaci: arcyksiążę Ferdynand daty: 28.VI.1914r. pojęcia: neutralność, wojna pozycyjna, defensywa, ofensywa, alianci daty: 1914r.-1918r. pojęcia: ultimatum, aneksja, nacjonalizm wskazać na mapie miejsca związane z treścią lekcji opisać etapy wojen bałkańskich pojęcia: komunizm, abdykacja, reglamentacja, iperyt postacie: Thomas Woodrow Wilson wymienić państwa, które przystąpiły do działań wojennych po 1914r., podając powody ich decyzji wskazać na mapie miejsca związane z treścią lekcji przedstawić okoliczności, które wpłynęły na wybuch I wojny światowej wyjaśnić na czym polegał konflikt niemiecko-brytyjski o flotę ocenić konsekwencje przystąpienia USA do wojny wyjaśnić w jaki sposób wojna 1914-1918 stała się wojną światową opisać wpływ wojny na rozwój techniki wojennej 5.Rewolucje w Rosji. 6.Traktaty pokojowe po pierwszej wojnie światowej. pojęcia: Rosja Sowiecka, Pałac Zimowy, rewolucja lutowa, rewolucja październikowa postacie: Włodzimierz Lenin, car Mikołaj II daty:1917r. pojęcia: traktat wersalski, samostanowienie narodów, demilitaryzacja, Liga Narodów, Republika Weimarska daty: 11.XI.1918r., 28.VI.1919r. pojęcia: mienszewicy, bolszewicy, eserowcy, system dwuwładzy, konstytuanta postacie: Feliks Dzierżyński, Aleksander Kiereński ocenić postanowienia traktatu brzeskiego ocenić zmiany, jakie przyniosły rewolucje: lutowa i październikowa scharakteryzować zmieniający się system rządów w Rosji po rewolucji lutowej pojęcia: dyktat, rewizja, plebiscyt, traktat waszyngtoński wymienić nowe państwa powstałe w Europie po I wojnie światowej wymienić postanowienia traktatu wersalskiego odnoszące się do Polski ocenić konsekwencje postanowień traktatu wersalskiego w kwestii Niemiec omówić skutki pierwszej wojny światowej przedstawić orientację polityczną Narodowej Demokracji i obozu Józefa Piłsudskiego wymienić okoliczności, w jakich doszło do kryzysu przysięgowego wykazać związek między sytuacją zaborców a utworzeniem legionów porównać i ocenić znaczenie obietnic rosyjskich, austrowęgierskich i niemieckich dla sprawy polskiej omówić rolę Józefa Piłsudskiego w odzyskaniu niepodległości ROZDZIAŁ: ODRODZENIE RZECZPOSPOLITEJ. 7-8.Polskie ugrupowania polityczne - ich stanowisko wobec wojny. pojęcia: Legiony Polskie, I Kompania Kadrowa postaci: Józef Piłsudski, Roman Dmowski daty: 6.VIII.1914r., grudzień 1914r. 9-10. Tworzenie niepodległego państwa polskiego. 11-12. Walka o wschodnie granice Rzeczpospolitej. 13-14.Postanowienia traktatu wersalskiego pojęcia: sejm ustawodawczy, partie polityczne, programy polityczne postacie: Ignacy Daszyński, Wincenty Witos, Ignacy Paderewski, Jędrzej Moraczewski daty: 11.XI.1918r. pojęcia: federacja, „cud nad Wisłą”, inkorporacja postaci: Michaił Tuchaczewski, Władysław Grabski daty: 31.XI/ 1.XI.1918r., 1920r. pojęcia: traktat wersalski, traktat mniejszościowy, status, plebiscyt, pacyfikacja postacie: Wojciech Korfanty daty: 1918r., 1919r.,1920r., 1921r. wymienić stronnictwa polityczne w II Rzeczpospolitej i głoszone przez nie poglądy przedstawić postanowienia konstytucji marcowej dokonać analizy ustroju państwa polskiego po uchwaleniu konstytucji marcowej ocenić politykę Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego przedstawić początki wojny polskobolszewickiej, omówić znaczenie bitwy warszawskiej wymienić postanowienia traktatu ryskiego omówić jakie znaczenie miała dla Polski walka o granice wschodnie wskazać na mapie granice II Rzeczpospolitej i jej sąsiadów w 1922r. porównać program federacyjny z inkorporacyjnym ocenić sojusz Polaków i Ukraińców i przyczyny wspólnej wyprawy na Kijów scharakteryzować znaczenie utworzenia Rady Obrony Państwa ocenić podział Śląska z punktu widzenia polskiej gospodarki wyjaśnić skutki decyzji mocarstw europejskich w sprawie granic Polski scharakteryzować okoliczności mające wpływ na wyniki plebiscytu ocenić przyczyny i przejawy wielkiego kryzysu omówić wydarzenia rewolucyjne w Europie ROZDZIAŁ: EUROPA I ŚWIAT W DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJENNYM. 16.Sytuacja międzynarodowa w latach dwudziestych. pojęcia: bank centralny, akcje, kredyty, Nowy Ład, rewolucja postacie: Róża Luksemburg, Franklin Delano Roosevelt daty: 1929r. omówić politykę Nowego Ładu omówić wpływ I wojny światowej na zmiany w gospodarce, polityce i kulturze na świecie 17.Państwo radzieckie w okresie międzywojennym. 18-19.Faszyzm we Włoszech i hitleryzm w Niemczech. pojęcia: nacjonalizacja, militaryzacja, komisariat, kolektywizacja postacie: Włodzimierz Lenin, Józef Stalin pojęcia: III Rzesza, pucz, kombatant, faszyzm postacie: Benito Mussolini, Adolf Hitler daty:1921r., 1922r.,1928r., 1923r., 1933r., 1934r., 1935r., 1938r. 20.Zaborcza polityka Niemiec hitlerowskich. 21.konflikty pozaeuropejskie. pojęcia: Legion Condor, Luftwaffe, Wehrmacht, anszlus postacie: Francisco Franco, Arthur Chamberlain, Emil Hacha daty: 1936r., 1938r., 1939r. pojęcia: republika Turecka, Afryka, Azja postacie: Mustafa Kemal Pasza, Mahatma Gandhi, Hajle Sellasje daty: 1923r., 1934r. pojęcia: industrializacja, gułag, NEP, NKWD powiedzieć na czym polegał kult jednostki pojęcia: totalitaryzm, aryjczycy, duce, gestapo, S.A., NSDAP, SS, antysemityzm omówić przyczyny pojawienia się faszyzmu włoskiego wymienić przyczyny sukcesu Hitlera i Mussoliniego omówić co zawierały ustawy norymberskie podać przyczyny i datę wybuchu wojny domowej w Hiszpanii wymienić okoliczności, które doprowadziły do rozbioru Czechosłowacji pojęcia: pakt antykominternowski, pakt Osi, Mandżuria, Kuomintang, Abisynia postacie: Czang Kajszek, Mao Zedong daty: 1931r., 1937r. omówić okoliczności powstania Republiki Tureckiej wyliczyć kolejne etapy podboju Abisynii porównać ustrój sowiecki z ustrojem carskiej Rosji ocenić środki, jakich użył Stalin, aby zdobyć władzę w Rosji ocenić politykę wewnętrzną i zagraniczną Włoch i Niemiec scharakteryzować różnice między demokracją a faszyzmem scharakteryzować „nową politykę ekonomiczną”, wprowadzoną przez Lenina w Rosji ocenić w jaki sposób zmienił się system sprawowania władzy pod rządami Mussoliniego i Hitlera omówić postanowienia układu w Monachium ocenić politykę zagraniczną prowadzoną przez Hitlera i rekcję państw zachodnich omówić przyczyny sukcesów Hitlera i Mussoliniego scharakteryzować okoliczności, w jakich doszło do utworzenia paktu antykominternowskiego ocenić sposób, w jaki ludność Indii prowadziła walkę z władzą kolonialną omówić działalność Gandhiego ocenić słuszność wykluczenia Włoch z Ligi Narodów omówić jak przebiegała ekspansja Japonii pojęcia: korupcja, fanatyk, Sejm Ustawodawczy postacie: Maciej Rataj, Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski, Eligiusz Niewiadomski daty: 1922r. pojęcia: gospodarka rabunkowa, inflacja, hiperinflacja, marka polska, złoty polski postacie: Władysław Grabski, Eugeniusz Kwiatkowski omówić na czym polegał spór polityczny o ustrój kraju scharakteryzować system demokracji parlamenternej w II Rzeczpospolitej i wymienić jego wady i zalety ocenić sytuację Polski przed zamachem majowym przedstawić przyczyny budowy portu w Gdyni omówić na czym polegał rozwój przemysłu w II Rzeczpospolitej scharakteryzować wielkość zniszczeń po I wojnie światowej ocenić sposób realizacji reformy rolnej pojęcia: zamach majowy, sanacja, konstytucja kwietniowa, nowela sierpniowa postaci: Józef Piłsudski, Stanisław Wojciechowski, Ignacy Mościcki, Edward Rydz-Śmigły, Walery Sławek daty: 1926r., 1930r., 1935r. scharakteryzować formy walki politycznej władzy z opozycją ocenić jak zmienił się system rządów w Polsce po wprowadzeniu „noweli sierpniowej” pojęcia: Rapallo, Locarno postacie: Józef Beck daty: 1921r., 1922r., 1925r., 1932r., 1934r. pojęcia: pauperyzacja, parcelacja omówić działania rządu Władysława Grabskiego, które pozwoliły ustabilizować finanse państwa polskiego pojęcia: Ozon, BBWR, Centrolew wymienić przyczyny zamachu majowego wymienić postanowienia konstytucji kwietniowej powiedzieć dlaczego doszło do powstania BBWR i Centrolewu określić sytuację międzynarodową Polski po zawarciu układów w Rapallo, Locarno omówić na czym przedstawić wyniki polskiej polityki zagranicznej okresu międzywojennego ocenić zaangażowanie Józefa Becka w sprawy polityki zagranicznej ROZDZIAŁ: II RZECZPOSPOLITA. 22.Ogólna charakterystyka państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości. 23-24. Zniszczenia wojenne i odbudowa kraju. 25-26. Rządy Józefa Piłsudskiego. 27. Polityka zagraniczna Polski w latach 20-tych i 30-tych XX wieku 28-29. Kryzys gospodarczy na świecie i w Polsce. pojęcia: gospodarka, oświata, COP, kultura, awangarda postacie: Eugeniusz Kwiatkowski, Stefan Żeromski, Stanisław Ignacy Witkiewicz 30.Sytuacja Polski przed wybuchem II wojny światowej pojęcia: Zaolzie, gwarancje, dyplomacja postacie: Adolf Hitler, Józef Stalin, Wiaczesław Mołotow, Joachim von Ribbentrop daty: 1939r. polegała polska polityka równowagi wymienić założenia paktu o nieagresji z ZSRR i umowy polsko-niemieckiej wymienić najważniejsze osiągnięcia gospodarcze II Rzeczpospolitej omówić wpływ wielkiego kryzysu na polską gospodarkę wymienić najważniejsze polskie osiągnięcia w dziedzinie oświaty, nauki i kultury wymienić okoliczności w jakich przywrócono stosunki dyplomatyczne między Polską i Litwą omówić okoliczności i przyczyny zawarcia układu niemieckoradzieckiego wyjaśnić dlaczego COP został umiejscowiony w widłach Wisły i Sanu scharakteryzować przedstawicieli oświaty, nauki i kultury i określić ich wkład w rozwój II Rzeczpospolitej ocenić zachowanie władz polskich wobec żądań niemieckich ustosunkować się do faktu zajęcia przez Polskę Zaolzia scharakteryzować postawę sojuszników Polski we wrześniu 1939r. ocenić znaczenie kampanii wrześniowej dla Polski ROZDZIAŁ: POLSKA PO KLĘSCE WRZEŚNIOWEJ. 33-34.Wojna obronna Polski w 1939r. pojęcia: wojna obronna, geneza, sojusznik postacie: Henryk Sucharski, Tadeusz Kutrzeba, Stefan Starzyński 1.09.1939r., 9.09.1939r., 28.09.1939r. przedstawić genezę wybuchu drugiej wojny światowej 35.Podział ziem polskich pod okupacją hitlerowską. pojęcia: Armia Czerwona, Korpus Ochrony Pogranicza, Generalne Gubernatorstwo, rejencja postacie: Hans Frank, Józef Stalin daty: 17.09.1939r. pojęcia: volkslista, listy proskrypcyjne, deportacja, rekwizycja, indoktrynacja postacie: Ławrientij Beria daty: 1939r.-1941r. omówić na czym polegał proces germanizacji na ziemiach włączonych do Rzeszy omówić losy Polaków W ZSRR scharakteryzować politykę bolszewików wobec ludności polskiej omówić politykę niemiecką wobec Polaków w Generalnym Gubernatorstwie omówić przebieg kampanii niemieckiej w Danii, Norwegii, Francji wyjaśnić, dlaczego kolejne państwa Półwyspu Bałakańskiego przystąpiły do paktu Osi omówić bitwę o Anglię ROZDZIAŁ: II WOJNA ŚWIATOWA. 36-37.Wojna w Europie w latach 1939-1941. pojęcia: partyzantka, kolaboracja, państwo marionetkowe postacie: Carl Gustaf Mannerheim, Philipp Petain, Charles de Goulle, Herman Goring, Winston Churchill daty: XI.1939r.- III.1940r., 9.04.1940r., 10.05.1940r.,22.06.1940r., VIII.1940r.-XI.1940r. 38.Wojna radziecko-niemiecka. 39.Wojna na Dalekim Wschodzie i w Afryce. 40-41.Przebieg działań wojennych w latach 1943-1945. pojęcia: plan „Barbarossa”, Karta atlantycka, LendLease Act, Stalingrad postacie: Franklin Delano Roosevelt, Józef Stalin, Friedrich von Paulus daty: 22.06.1941r., III.1941r., 14.08.1941r., 3.02.1943r. omówić na czym polegał plan „Barbarossa” omówić warunki, w jakich doszło do podpisania Karty atlantyckiej i znać jej najważniejsze cele ocenić znaczenie bitwy stalingradzkiej dla działań wojennych na froncie wschodnim pojęcia: Pearl Harbour, kamikadze, „Afrika Korps”, El Alamein, konwój, „wilcze stado” postacie: Isoroku Yamamoto, Erwin Rommel, Bernard Montgomery daty: 7.12.1941r., VI.1942r. pojęcia: żywa torpeda, kamikadze, operacja „Overlord”, Sycylia, linia Gustawa, Monte Cassino, Kursk, żabie skoki, Hiroszima, Nagasaki, Mandżuria postacie: Pietro Badoglio, Dwight Eisenhower daty: VII.1943r., 6.06.1944r., omówić kolejne etapy podbojów japońskich przedstawić przebieg walk w północnej Afryce powiedzieć na czym polegała taktyka „wilczych stad” wyjaśnić dlaczego Japonia zdecydowała się zaatakować USA ocenić znaczenie sił wojskowych mających decydujący wpływ w walkach na Pacyfiku opisać okoliczności kapitulacji Włoch, Niemiec i Japonii omówić jak przebiegała operacja „Overlord” ocenić wpływ, jaki na walki w ZSRR miało utworzenie frontu we Włoszech i we Francji dokonać bilansu II wojny światowej w Europie i n a świecie 2.09.1945r.,8.05.1945r. ROZDZIAŁ: POLSKA W CZASIE I PO DRUGOIEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ 43.Powstanie i polityka rządu polskiego na emigracji. 44.Polskie Państwo Podziemne. 45.Wojsko polskie na Zachodzie. pojęcia: sygnatariusz, układ, Gibraltar postacie: Ignacy Mościcki, Władysłąw Raczkiewicz, Władysław Sikorski, Kazimierz Sosnkowski, Władysłąw Anders, Stanisłąw Mikołajczyk, Iwan Majski daty: 17.09.1939r., 30.09.1939r., 30.07.1941r., 4.07.1943r. pojęcia: sabotaż, konfident, SZP, ZWZ, AK, Kedyw, „Wachlarz”, krematorium, holocaust postacie: Michał Karaszewicz-Tokarzewski, Stefan Rowecki, Tadeusz Komorowski, Emil Fieldorf, Leopold Okulicki, Heinrich Himmler daty: IX.1939r., 12.02.1942r., VII.1942r. pojęcia: desant, dywizjon, Narwik, Monte Cassino, Wilhelmshaven postacie: gen. Zygmunt Szyszko-Bohusz, gen. Bronisłąw Duch, gen. Stanisław Maczek daty: V.1940r., VIIIIX.1940r., V.1944r., VIII.1944r. omówić okoliczności powstania polskiego wojska we Francji powiedzieć jak doszło do zbrodni katyńskiej pojęcia: „Żegota”, ŻOB, ŻZW, szmalcownicy, Jedwabne omówić cele stworzenia „Wachlarza” powiedzieć na czym polegało ” ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej w Europie” wymienić najważniejsze bitwy, w których brały udział polskie oddziały opisać działalność rządu emigracyjnego wyjaśnić powody ewakuacji polskiego wojska do Iranu ocenić politykę niemiecką wobec ludności żydowskiej scharakteryzować postawę Polaków wobec Żydów wyjaśnić, jakie znaczenie miało dla Polski istnienie własnego wojska i jego działanie na zachodzie Europy omówić okoliczności i skutki katastrofy gibraltarskiej wyjaśnić, w jaki sposób ZSRR wykorzystał sprawę Katynia w stosunkach dyplomatycznych z Polską ocenić wkład bojowy społeczeństwa polskiego w walce z najeźdźcą omówić wartość tytułu „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” ocenić rolę polskich dywizjonów myśliwskich w walkach powietrznych nad Anglią 46.U źródeł Polski Ludowej. 47.Wybuch Powstania Warszawskiego. pojęcia: grupa inicjatywna, PPR, ZPP, KRN, manifest PKWN, Lenino postacie: Marceli Nowotko, Paweł Finder, Włądysław Gomułka, Wanda Wasilewska, Bolesław Bierut, Zygmunt Berling daty: I.1942r., XI.1943r., 31.XII/1.I.1944r.,12.10.194 3r., 22.07.1944r. pojęcia: powstanie, plan „Burza”, godzina „W” postacie: Tadeusz BórKomorowski daty: 1.08.1944r., 2.10.1944r. omówić kto i w jakich okolicznościach doprowadził do powstania PPR, ZPP i KRN omówić przebieg formowania Wojska Polskiego w ZSRR ocenić, jakie znaczenie dla polityki radzieckiej miało stworzenie przez Józefa Stalina PKWN scharakteryzować reformy jakie zapowiadał manifest lipcowy powiedzieć, jakie były przyczyny wybuchu powstania warszawskiego omówić przebieg powstania warszawskiego ocenić skutki klęski powstania warszawskiego wyjaśnić, dlaczego wojska Armii Czerwonej nie udzieliły pomocy powstańcom pojęcia: ONZ, zimna wojna, doktryna, NATO, Układ Warszawski, „4D” postacie: Harry Truman, George Marshall daty: 26.06.1945r.,VI.1947r. , 4.04.1949r., 14.05.1955r. omówić postanowienia konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie przedstawić przebieg procesu w omówić na czym polegała i jaki miała skutek zimna wojna wyjaśnić, na czym polegała doktryna Trumana omówić założenia planu Marshalla i wymienić państwa nim objęte scharakteryzować cele, jakie stawia przed sobą ONZ ocenić, jakie znaczenie dla bezpieczeństwa w Europie miało powstanie NATO i Układu Warszawskiego ROZDZIAŁ: EUROPA I ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ. 48-49.Polityka wielkich mocarstw po II wojnie światowej. pojęcia: kartel, konferencja, Teheran, Jałta, Poczdam, Norymberga, „żelazna kurtyna” postacie: Józef Stalin, Winston Churchill, franklin Delano Roosvelt daty: 28.11-1.12.1943r., 411.02.1945r., VII.1945r. 50.Problem niemiecki po II wojnie światowej. 51.Przemiany w ZSRR i państwach z nim sprzymierzonych. 52.Wydarzenia w świecie po zakończeniu II wojny światowej. pojęcia: Bizonia, Trizonia, „most lotniczy”, RFN, NRD, Zgorzelec postacie: Wilhelm Pieck, Konrad Adenauer, Otto Grotewohl daty: I.1947r., VI.1948r.,7.09.1949r., 7.10.1949r., 6.07.1950r. pojęcia: supermocarstwo, prowokator, kryzys kubański, powstanie, NRD, Węgry, Jugosławia, Albania, mur berliński, XX zjazd KPZR postacie: Józef Stalin,. Bolesław Bierut, Josip Broz-Tito, Enver Hodża, Nikita Chruszczow, Imre Nagy, Janos Kadar, Fidel Castro, John F.Kennedy daty: 1953r., 1956r., 1958r., 1961r., 1962r. pojęcia: linia demarkacyjna, kolonizacja, dekolonizacja, konflikt koreański, podział Chin, wojna wietnamska postacie: Mao Zedong, Czang Kaj-szek, Kim Ir Sen, Ho Szi Min, Dien Bien Phu, Vietcong, ChRL daty: 1.10.1949r., 1948r., 1950r., 1953r., 1965r. Norymberdze powiedzieć, w jakich okolicznościach powstało ONZ omówić okoliczności powstania dwóch państw niemieckich scharakteryzować państwa niemieckieNRD i RFN wyjaśnić, jakie znaczenie miało dla Polski podpisanie układu z NRD w Zgorzelcu wymienić kolejne etapy wprowadzenia tzw. Demokracji ludowej w krajach Europy Środkowej wyjaśnić, jak doszło do kryzysu kubańskiego ocenić sposób, w jaki zostały stłumione powstania w NRD i na Węgrzech powiedzieć, dlaczego doszło do podziału Chin omówić przyczyny konfliktów w Korei i Wietnamie ocenić przebieg i zakończenie konfliktów w Korei i Wietnamie scharakteryzować skutki dekolonizacji w Afryce ROZDZIAŁ: POLSKA POD WŁADZĄ KOMUNISTÓW. 53-54-55.Sytuacja polityczna w Polsce w latach 1944-1956. pojęcia: weryfikacja, Rząd Tymczasowy, TRJN, terror, reforma rolna, dekret postacie: Bolesław Bierut, Stanisław Mikołajczyk, Edward Osóbka-Morawski daty: VIII.1944r., 31.12.1944r., 19.01.1945r. 56.Przeobrażenia gospodarcze i polityczne w Polsce w latach 1956-1980. pojęcia: destalinizacja, rehabilitacja, poznański czerwiec, odwilż popaździernikowa, VIII Plenum KCPZPR, wydarzenia marcowe, interwencja, dogmatyk postacie: Józef Stalin, Józef Cyrankiewicz, Władysław Gomułka, Mieczysław Moczar, Adam Michnik, Willy Brandt daty: III.1953r., VI.1956r., X.1956r., 1965r.,1967r., III.1968r., XII.1970r. pojęcia: referendum, nomenklatura, system totalitarny, cenzura, system jednopartyjny, nacjonalizacja przemysłu, Bieszczady, UPA, PPR,PPS, PZPR daty: VI.1946r., XII.1948r. powiedzieć o sposobach przeprowadzania reformy rolnej wymienić, jakie były skutki nacjonalizacji przemysłu omówić przyczyny i przebieg wydarzeń czerwcowych w Poznaniu powiedzieć, na czym polegała odwilż popaździernikowa powiedzieć, jak doszło do wydarzeń marcowych w Warszawie i interwencji polskiej w Czechosłowacji w 1968r. pojęcia: Kościół katolicki, plan 3-letni, plan 6-letni postacie: Jakub Berman, Stefan Wyszyński, Czesław Kaczmarek daty: 1946r., 1950r.,1953r., 1956r. powiedzieć, w jaki sposób w Polsce doszło do utworzenia systemu jednopartyjnego scharakteryzować politykę prowadzoną przez komunistów wobec ludności ukraińskiej i polskiej scharakteryzować wydarzenia związane z VIII Plenum KCPZPR scharakteryzować konflikty pomiędzy państwem a Kościołem, do których doszło w latach sześćdziesiątych omówić politykę prowadzoną przez komunistów wobec Kościoła ocenić metody sprawowania władzy przez komunistów skupionych wokół Władysława Gomułki ROZDZIAŁ: EUROPA I ŚWIAT II POŁOWIE XX WIEKU. 57.Polityka ZSRR w latach rządów Leonida Braeżniewa. 58.Problemy polityczne i gospodarcze wschodnich rejonów świata. pojęcia: doktryna, „praska wiosna”, wyścig zbrojeń, Afganistan, mudżaheddin postacie: Leonid Breżniew, Aleksander Dubczek, Ronald Reagan daty: 1968r., 1979r. pojęcia: szejk, szyita, fundamentalizm, sunnici, talibowie, komuna ludowa, „azjatyckie tygrysy”, „wielki skok” postacie: Saddam Husajn, Ben Gurion, Pol Pot 59.Przemiany religijne i kulturowe w II połowie XX wieku. pojęcia: pontyfikat, sobór, ekumenizm postacie: Jan XXIII, Paweł VI, Jan Paweł II daty: 1958r., 1963r., 1969r., 1978r. powiedzieć, na czym polegał i jak zakończył się wyścig zbrojeń między USA a ZSRR omówić na czym polegał podbój kosmosu powiedzieć jaki postęp nastąpił w dziedzinie telekomunikacji i łączności omówić okoliczności powstania państwa Izrael powiedzieć na czym polega fundamentalizm islamski wymienić zmiany, które nastąpiły w Iranie po wprowadzeniu prawa koranicznego powiedzieć jakie czynniki wpłynęły na rozwój gospodarczy „azjatyckich tygrysów” omówić zmiany wprowadzone w Kościele przez Sobór watykański II wymienić główne cechy pontyfikatu Jana Pawła II omówić na czym polegała doktryna Breżniewa scharakteryzować wydarzenia związane z wojną w Afganistanie ocenić skutki wyścigu zbrojeń powiedzieć w jaki sposób zimna wojna wpływała na stosunki na Bliskim Wschodzie ocenić znaczenie złóż ropy naftowej dla gospodarki światowej ocenić skutki polityki „wielkiego skoku” i rewolucji kulturalnej dla Chin scharakteryzować zmiany, jakie nastąpiły w kulturze w II połowie XX wieku ocenić znaczenie ruchów ekologicznych i działań na rzecz wyjaśnić wpływ kultury masowej na społeczeństwo ochrony środowiska ROZDZIAŁ: POLSKA W CZASACH EDWARDA GIERKA I W STANIE WOJENNYM. 60. Przemiany polityczne i społeczne w Polsce w latach 1970-1980. pojęcia: licencja, dysydent, strajk, kryzys moralny postacie: Edward Gierek, Piotr Jaroszewicz, Wojciech Fortuna, Kazimierz Górski daty:1970r., 1972r., 1974r., 1976r., 1978r. 61. Polska w latach 1980-1989. pojęcia: NSZZ „Solidarność”, stan wojenny, delegalizacja, embargo postacie: Lech Wałęsa, Wojciech Jaruzelski, Jerzy Popiełuszko daty: 1980r., 1981r., 1984r. omówić przebieg i skutki strajków na Wybrzeżu w XII 1970r. omówić przyczyny wydarzeń w Radomiu i Ursusie powiedzieć jakie były pierwsze ugrupowania opozycyjne w Polsce wymienić przedstawicieli nauki, kultury i sporu oraz opisać ich osiągnięcia powiedzieć na czym polegał kryzys moralny w Polsce lat 70 omówić okoliczności, w których doszło do utworzenia NSZZ „Solidarność” omówić okoliczności wprowadzenia stanu wojennego powiedzieć, na czym polegał opór społeczny wobec władzy po wprowadzeniu stanu wojennego powiedzieć jaki wpływ na sytuację wewnętrzną w Polsce miała pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny przedstawić politykę gospodarczą i administracyjną oraz skutki kryzysu gospodarczego za rządów Edwarda Gierka scharakteryzować zmiany społeczne, które nastąpiły w Polsce za rządów Edwarda Gierka ocenić stosunek rządu do NSZZ „Solidarność” ocenić sposób, w jaki władza zlikwidowała strajki po wprowadzeniu stanu wojennego opisać gospodarkę polską na początku lat 80 ROZDZIAŁ: ŚWIAT PO UPADKU ZSRR. 62.Likwidacja bloku pojęcia: Genewa, WNP, omówić na czym wyjaśnić, dlaczego w porównać przebieg wschodniego i upadek ZSRR. 63.Wydarzenia na Bałkanach. 64. Pozaeuropejskie wydarzenia lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Rejkiawik, pieriestrojka, głasnost, jesień ludów postacie: Michaił Gorbaczow, Borys Jelcyn, Vaclav Havel 1986r., 1990r., 1991r. pojęcia: Unia Europejska, Bośnia, Macedonia, Kosowo, Dayton postacie: Slobodan Milosevic daty: 1990r., 1992r., 1993r. pojęcia: islam, Al-Kaida, Hutu, Tttsi polegała jesień ludów po rozpadzie bloku wschodniego powiedzieć jakie skutki przyniósł upadek ZSRR dla krajów Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej omówić zmiany polityczne, jakie zaszły w Europie po 1989 roku powiedzieć kiedy i w jaki sposób utworzono Unię Europejską powiedzieć jakie zmiany nastąpiły w polityce wewnętrznej w krajach afrykańskich byłych republikach radzieckich dochodziło do konfliktów zbrojnych scharakteryzować przyczyny, dla których władze rosyjskie nie zgodziły się na niepodległość Czeczenii omówić przyczynę rozpadu Jugosławii powiedzieć jaką politykę prowadziły Stany Zjednoczone w latach 90 jesieni ludów w poszczególnych krajach demokracji ludowej scharakteryzować okoliczności podpisania porozumienia kończącego wojnę na Bałkanach ocenić sytuację krajów Trzeciego Świata ocenić scenę polityczną III RP wyjaśnić kierunki przemian gospodarczych w kraju w latach 90 omówić sytuację międzynarodową Polski w tych latach ocenić skutki przemian politycznych w Polsce lat 90 ROZDZIAŁ: ODZYSKANIE PRZEZ POLSKĘ SUWERENNOŚCI. 65-66. Wydarzenia politycznogospodarcze w Polsce w latach 1989-2001. pojęcia: opozycja „okrągły stół” , plan Balcerowicza, Unia Europejska, NATO postacie: Mieczysłąw Rakowski, Tadeusz Mazowiecki, Lech Wałęsa, Leszek Balcerowicz, Aleksander Kwaśniewski daty: 1989r., 1990r., 1995r., 1999r., 2000 powiedzieć dlaczego władze zdecydowały się na porozumienie z opozycją wymienić najważniejsze ustalenia zawarte przy „okrągłym stole” omówić a czym polegał „plan Balcerowicza” przedstawić drogę Polski do NATO i Unii Europejskiej wymienić wybitnych Polaków lat 90 scharakteryzować zasady, na jakich odbyły się wybory do Parlamentu w 1989r. Ocenę celującą otrzymują uczniowie, których wiedza wykracza poza obowiązujący program nauczania oraz laureaci i finaliści konkursów historycznych na szczeblu wojewódzkim.
