Organizacja wypoczynku i rekreacji na terenach zieleni miejskiej

Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH
Nr 98
Seria: Administracja i Zarz dzanie
2013
prof. dr hab. Kazimierz Jankowski
dr in . Jacek Sosnowski
dr in . Beata Wi!niewska-Kad ajan
mgr in . Milena Truba
mgr Dorota Herda
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Organizacja wypoczynku i rekreacji
na terenach zieleni miejskiej
Organization of rest and recreation
in urban green areas
Streszczenie: Organizacja wypoczynku i rekreacji we wspó czesnym !wiecie jest wyrazem
indywidualnych potrzeb cz owieka. Stanowi ona efekt !wiadomo!ci poszczególnych osób, wynikaj"cej z dzia alno!ci organizacyjnej (stowarzysze#, klubów itp.). Zwi"zana jest tak$e z zamo$no!ci" spo ecze#stwa, ilo!ci" wolnego czasu, zainteresowaniami, umiej%tno!ciami i aktywno!ci" fizyczn". Rekreacja we wspó czesnym !wiecie nabiera znaczenia w zwi"zku
z konieczno!ci" zapobiegania sytuacjom stresowym i chorobom cywilizacyjnym. Na terenach
zurbanizowanych g ówny obszar aktywno!ci ruchowej stanowi" obiekty terenów zieleni miejskiej. Tereny te poprzez w a!ciwe ukszta towanie i urz"dzenie pe ni" wa$ne funkcje biologiczne, kulturalne, spo eczne oraz rekreacyjno-wypoczynkowe. Umo$liwiaj" realizacj% ró$nych form
aktywno!ci umys owej i fizycznej, innej ni$ te, wynikaj"ce z obowi"zków $ycia codziennego,
zawodowego, rodzinnego, spo ecznego czy potrzeb bytowych.
S"owa kluczowe: organizacja, wypoczynek, rekreacja, teren zieleni, prawo
Abstract: Organization of rest and recreation in the modern world is an expression of individual
human needs. It is a result of the awareness of individuals, related with organizational activities
(associations, clubs, etc.). It is also related with society’s wealth, free time, interests, skills, and
physical activity. In the modern world recreation is gaining importance due to the need to
prevent stressful situations and lifestyle disease. In urban areas the main area of physical activity are the urban green areas. These areas with the proper design and equipment play important biological, cultural, social and recreational functions. They enable the implementation of
various forms of mental and physical activity, other than those arising from the duties of daily
life, of professional, family, social and living needs.
Kay words: organization, rest, recreation, green area, law
Miejsce rekreacji w yciu cz"owieka
ycie w nowoczesnym spo!ecze"stwie jest #ród!em silnych napi$%
i obci&'e" psychicznych, dlatego naturalne sposoby odpoczynku, takie jak
14
K. Jankowski, J. Sosnowski, B. Wi!niewska-Kad"ajan, M. Truba, D. Herda
np. sen, ju' nie wystarczaj&. Ludzie poszukuj&c nowych sposobów odreagowania si$gaj& po alkohol, narkotyki, ró'ne rekreacyjne szale"stwa,
a nawet wywo!uj& konflikty zbrojne. Spo!ecze"stwo t!umi spontaniczne wyra'anie emocji, dlatego rekreacja powinna umo'liwi% ich uwolnienie i odreagowanie – zapewni% uj(cie dla nagromadzonych emocji (Winiarski 2011,
Drzewiecki 1992).
Czas wolny, rozumiany cz$sto jako czas wolny od pracy, powinien
by% przez nas odpowiednio wykorzystany. Zdaniem Kosiewicza (2006), nawet je(li sp$dzamy czas przyjemnie, to jest to czas wype!niony, zaj$ty przyjemno(ciami. Nie jest to czas wolny od przyjemno(ci, tylko przez nie zape!niony – czyli jest to czas zaj$ty, a nie czas wolny. W tym rozumieniu czas
wolny znaczy tylko tyle, 'e jest to czas niezaj$ty przez cokolwiek innego.
I traci na znaczeniu, a nawet traci sens u'ywanie dotychczasowych uj$%
czasu wolnego jako – w najszerszym z mo'liwych rozumieniu – czasu wolnego od pracy.
Sikora (1999) podaje, 'e czas wolny pe!ni trzy podstawowe funkcje:
regeneracja si! cz!owieka zu'ytych w trakcie pracy. Funkcja ta determinuje wzrost wydajno(ci pracy, jej efektywno(% ekonomiczn&.
Odnowienie zdolno(ci produkcyjnej cz!owieka powinno by% urzeczywistniane w zdrowym otoczeniu przyrodniczym, spo!ecznym;
rozrywka, której celem jest regeneracja si! psychicznych jednostki;
indywidualny rozwój kulturalny pracownika.
Toczek-Werner (2007) dodaje równie', 'e dzieje si$ tak z powodu
nagromadzenia wielu szkodliwych czynników, takich jak ha!as, przyspieszony tryb 'ycia przy pogarszaj&cej si$ jego higienie (fast food, siedz&cy tryb
pracy i wypoczynku, brak aktywno(ci sportowej, niedosypianie, przem$czenie, uzale'nienia). Ponadto Toczek-Werner (2007) podaje, 'e z medycznego
punktu widzenia relacje mi$dzy #ród!em zagro'e" a ich skutkiem dla cz!owieka wygl&daj& nast$puj&co:
1) wspó!czesne czynno(ci technologiczno-produkcyjne ograniczaj&
naturalny wysi!ek fizyczny, doprowadzaj&c w skrajnych przypadkach nawet do patologii uk!adów kr&'enia i lokomocji;
2) niedoskona!e technologie produkcyjne zatruwaj&ce (rodowisko
i pochodz&ca z niego 'ywno(% wp!ywaj& negatywnie na przemian$
materii oraz utrudniaj& odnow$ biologiczn&;
3) poziom rozwoju cywilizacyjnego pogarsza stan zdrowia i motoryczne umiej$tno(ci;
4) niska sprawno(% fizyczna i wydolno(% ograniczaj& mo'liwo(ci
przystosowania cz!owieka do szybko zmieniaj&cych si$ warunków
'ycia.
Stwierdzone jest równie', 'e przedstawiony stan nie pozostaje bez
wp!ywu na socjaln& stron$ bytowania cz!owieka. Jednostka traci poczucie
wspólnej to'samo(ci i staje si$ coraz s!absza. Rozpad rodziny, du'a liczba
rozwodów, wybór 'ycia w samotno(ci, opuszczenie ludzi starych, pojawienie
si$ bardzo ubogich, wzrost bezrobocia, przest$pczo(% b$d&ca wynikiem
trudno(ci adaptacyjnych, przenoszenie si$ z miejsca na miejsce w poszuki-
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
ZN nr 98
Organizacja wypoczynku i rekreacji na terenach zieleni miejskiej
15
waniu pracy, ci&g!a rywalizacja – wszystko to s& wstrz&sy sprzyjaj&ce narastaniu poczucia braku bezpiecze"stwa i stabilno(ci (Duczkowska-Piasecka
2006).
Akty prawne obowi#zuj#ce przy organizacji rekreacji
Dobrowolna sfera zachowa" cz!owieka w postaci aktywno(ci rekreacyjnej sta!a si$ w ostatnich latach w Polsce p!aszczyzn& wielu istotnych,
niezwykle dynamicznie zachodz&cych przeobra'e" organizacyjno-prawnych.
W obliczu narastaj&cych tendencji wzrostu zainteresowania Polaków aktywnym wypoczynkiem, jak równie' dostosowania istniej&cych lub nowych rozwi&za" prawnych do norm Unii Europejskiej, konieczne by!o uaktualnienie
niektórych przepisów i norm prawnych w dziedzinach kultury fizycznej i rekreacji ruchowej (So!tysik i Wyrzykowski 2007).
)ród!ami powszechnie obowi&zuj&cego prawa w Rzeczypospolitej
Polskiej s&: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy mi$dzynarodowe oraz
rozporz&dzenia. S& to normatywne akty prawne wydawane przez kompetentne organy prawodawcze, moc& których ustanawiane s& przepisy prawa
(So!tysik i Wyrzykowski 2007).
Zgodnie z ustaw& o kulturze fizycznej (Dz.U. z dnia 6 marca 1996 r.)
organizowanie dzia!alno(ci w dziedzinie rekreacji ruchowej oraz tworzenie
odpowiednich warunków materialno-technicznych do jej rozwoju jest obowi&zkiem organów administracji rz&dowej i jednostek samorz&du terytorialnego, klubów sportowych oraz stowarzysze" kultury fizycznej i ich zwi&zków
(So!tysik i Wyrzykowski 2007).
Struktur$ systemu organizacji rekreacji ruchowej w Polsce, jak zaznacza So!tysik i Wyrzykowski (2007), okre(la ustawa o kulturze fizycznej
z 1996 r. (Dz.U. z dnia 6 marca 1996 r.). Inne akty prawne dotycz&ce tego
obszaru dzia!ania to:
Rozporz&dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia
29 pa#dziernika 2003 r. zmieniaj&ce rozporz&dzenie w sprawie
wykazu dyscyplin i dziedzin sportu, w których mog& dzia!a% polskie
zwi&zki sportowe, oraz szczegó!owych warunków i trybu udzielania
zezwole" na tworzenie polskich zwi&zków sportowych (Dz.U.
z 2003 r. Nr 193, poz. 1888),
Rozporz&dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 wrze(nia
2001 r. w sprawie szczegó!owych zasad i warunków prowadzenia
dzia!alno(ci w dziedzinie rekreacji ruchowej (Dz.U. z 2001 r.
Nr 101, poz. 1095),
Rozporz&dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia
20 grudnia 2002 r. zmieniaj&ce rozporz&dzenie w sprawie kwalifikacji, stopni i tytu!ów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej
oraz szczegó!owych zasad i trybu ich uzyskiwania (Dz.U. z 2003 r.
Nr 8, poz. 93),
Rozporz&dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia
9 maja 2003 r. w sprawie sta'u adaptacyjnego i testu umiej$tno(ci
ZN nr 98
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
16
K. Jankowski, J. Sosnowski, B. Wi!niewska-Kad"ajan, M. Truba, D. Herda
w toku post$powania o uznanie nabytych w pa"stwach cz!onkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych w dziedzinie kultury fizycznej i sportu (Dz.U. z 2003 r.
Nr 98, poz. 896),
Rozporz&dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 grudnia
2009 r. zmieniaj&ce rozporz&dzenie w sprawie warunków, jakie
musz& spe!nia% organizatorzy wypoczynku dla dzieci i m!odzie'y
szkolnej, a tak'e zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz.U.
2009 Nr 218, poz. 1696),
Rozporz&dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 wrze(nia
2001 r. w sprawie szczegó!owych zasad i warunków prowadzenia
dzia!alno(ci w dziedzinie rekreacji ruchowej (Dz.U. z dnia 20 wrze(nia 2001 r.),
Rozporz&dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 sierpnia
1994 r. zmieniaj&ce rozporz&dzenie w sprawie rodzajów, organizacji i zasad dzia!ania publicznych placówek wypoczynku dla dzieci
i m!odzie'y szkolnej (Dz.U. 1994 Nr 101, poz. 494),
Rozporz&dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2002 r. zmieniaj&ce rozporz&dzenie w sprawie szczegó!owego
sposobu oraz warunków prowadzenia po!owów celach sportoworekreacyjnych (Dz.U. 2003 Nr 8 poz. 99),
Rozporz&dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 stycznia 2000 r. w sprawie wykonywania rybo!ówstwa morskiego w celach sportowo-rekreacyjnych (Dz.U. 2000 Nr 6, poz. 81),
94/25/WE Dyrektywa !odzi i jachtów rekreacyjnych (Normy zharmonizowane 94/25/WE z dnia 4.03.2009 r.).
Dyrektywa dotyczy !odzi rekreacyjnych i sportowych (nie obejmuje !odzi regatowych oraz typowo szkoleniowych, które nie nadaj& si$ do wykorzystania
wypoczynkowego) od 2,5 do 24 m oraz elementów konstrukcyjnych. Dyrektywa zawiera wiele wskaza" na temat oznakowania !odzi i elementów konstrukcyjnych oraz szczegó!owe wytyczne co do deklaracji zgodno(ci.
Aspekt prawno-organizacyjny i rekreacyjno-wypoczynkowy
terenów zieleni wspó"czesnych aglomeracji miejskich
Ziele" to jedna z podstawowych warto(ci estetycznych dla cz!owieka.
Drzewa !agodz& ekspansywno(% architektury miast. W Polsce, w ostatnich
latach obserwujemy powolny proces degradacji terenów zieleni, zw!aszcza
w du'ych aglomeracjach miejskich. Ziele" jest zaniedbywana, tolerowana,
a nie tworzona czy kreowana, czasami mo'na mie% wra'enie, 'e staje si$
z!em koniecznym, zw!aszcza na terenie inwestycji. W du'ym po(piechu powstaje nowa zabudowa w miastach oraz strefach podmiejskich, w tych
ostatnich mo'na obserwowa% pewnego swego rodzaju rozlewanie si$ osiedli
domów jednorodzinnych. Z terenów miast znikaj& tereny sukcesywnie przeznaczane pod zabudow$, tereny cz$sto poro(ni$te bogato ro(linno(ci& czy
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
ZN nr 98
Organizacja wypoczynku i rekreacji na terenach zieleni miejskiej
17
ogrody dzia!kowe, stanowi&ce unikalne rezerwy rekreacyjne miast (Ziemia"ska 2009).
Dzi( dostrze'ono konieczno(% istnienia w tkance miejskiej terenów
zieleni (TZ). Narzekamy na ich niewielk& ilo(%, ma!& dost$pno(%, a tak'e
stan utrzymania. Cz$sto jednak problemem nie jest brak TZ – w wielu miastach jest ich wystarczaj&co du'o w ró'nej formie. Obserwuje si$ jednak
„pozostawienie samym sobie” parków, skwerów i alei spacerowych sprzed
kilkudziesi$ciu lat, jakby sam fakt obecno(ci ro(lin mia! gwarantowa% u'ytkownikom satysfakcjonuj&cy wypoczynek (Sobczak i Koz!owska 2009).
Wed!ug ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (art. 5
Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880) tereny zieleni (TZ) s& to obszary wraz z infrastruktur& techniczn& i budynkami funkcjonalnie z nimi zwi&zanymi, pokryte
ro(linno(ci&, znajduj&ce si$ w granicach wsi o zwartej zabudowie lub miast,
pe!ni&ce funkcje estetyczne, rekreacyjne, zdrowotne lub os!onowe,
a w szczególno(ci parki, ziele"ce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne,
zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe oraz cmentarze, a tak'e ziele" towarzysz&c& ulicom, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, sk!adowiskom, lotniskom oraz obiektom kolejowym i przemys!owym.
W Rozporz&dzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada% budynki i ich
usytuowanie (Dz.U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690) zatytu!owanym „Ziele" i urz&dzenia rekreacyjne”, okre(lone zosta!y nast$puj&ce regu!y:
na dzia!kach budowlanych, przeznaczonych pod zabudow$ wielorodzinn&, przy budynkach opieki zdrowotnej (z wyj&tkiem przychodni) oraz o(wiaty i wychowania co najmniej 25% powierzchni
dzia!ki nale'y urz&dzi% jako powierzchni$ terenu biologicznie czynnego, je'eli inny procent nie wynika z ustale" miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego;
w zespole budynków wielorodzinnych, obj$tych jednym pozwoleniem na budow$ nale'y - stosownie do potrzeb u'ytkowych przewidzie% Male place zabaw dla dzieci najm!odszych i miejsca
rekreacyjne dost$pne dla osób starszych i niepe!nosprawnych,
przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znajdowa% si$
na terenie biologicznie czynnym, je'eli nie jest to ustalone inaczej
w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Wed!ug europejskich standardów min. 20% powierzchni osiedla powinny zajmowa% tereny zieleni, z tego 25% przeznaczone dla dzieci, 25%
dla m!odzie'y (w wieku 12-18 lat), a 10-15% dla osób w (rednim i podesz!ym wieku.
Zgodnie z art. 4 ustawy o ochronie przyrody, dba!o(% o przyrod$
(w tym i o TZ) jest obowi&zkiem:
osób fizycznych,
jednostek organizacyjnych (o osobowo(ci prawnej),
administracji publicznej - na organach administracji publicznej spoczywa tak'e obowi&zek zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony przyrody (kreowanie polityki).
ZN nr 98
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
18
K. Jankowski, J. Sosnowski, B. Wi!niewska-Kad"ajan, M. Truba, D. Herda
Ustawa o ochronie przyrody nakazuje zak!adanie i utrzymanie zieleni
jako zadanie w!asne gminy (przepis ten powtarza ustawa o samorz&dzie
gminnym). Obowi&zek w tym zakresie spoczywa na radzie gminy (art. 78),
która winna zapewni% utrzymanie terenów zieleni i zadrzewie" w nale'ytym
stanie.
Obiekty TZ, a przed wszystkim parki pe!ni& do(% istotn& rol$ w mie(cie. Wed!ug Kacprzyk (2009) zasadnicz& funkcj&, jakiej maj& s!u'y% parki,
jest rekreacja i wypoczynek. Maj& one umo'liwia% realizacj$ rozmaitych form
aktywno(ci umys!owej i fizycznej, innych ni' te wynikaj&ce z obowi&zków
codziennego 'ycia, obowi&zków zawodowych, rodzinnych, spo!ecznych czy
potrzeb bytowych.
Najpotrzebniejszy z punktu widzenia wspó!czesnych u'ytkowników
parków jest plac zabaw dla dzieci. Badania wykaza!y (rys. 1.), 'e a' 95% respondentów stwierdzi!o, i' jest on niezb$dnym elementem zagospodarowania wspó!czesnych parków miejskich. Najwi$kszymi zwolennikami lokalizacji
placów zabaw na terenie parków by!y kobiety w wieku 35-44 lat, a sceptykami kobiety i m$'czy#ni w wieku poprodukcyjnym, tj. powy'ej 60 lat, i osoby w wieku wczesnoprodukcyjnym – 18-24 lata (Kacprzyk 2009).
Idealnym rozwi&zaniem dla miast by!oby stworzenie spójnego systemu wypoczynkowego – po!&czenia (cie'kami rowerowymi, szlakami turystycznymi, (cie'kami historycznymi czy edukacyjnymi terenów zieleni, obiektów sportowych i historycznych. Niezb$dn& zmian&, jak& nale'y wprowadzi%,
jest dostosowanie ogrodu do potrzeb niepe!nosprawnych, szczególnie dla
osób poruszaj&cych si$ na wózkach, a mo'e tak'e dla niewidomych i s!abowidz&cych (Sobczak i Koz!owska 2009).
Sobczak i Koz!owska (2009) stwierdzaj&, 'e powstaj&ce coraz cz$(ciej na terenach atrakcyjnych krajobrazowo miejsca wypoczynku spontanicznego informuj& nas o konieczno(ci tworzenia przestrzeni do relaksu
grupowego, rodzinnego i nieformalnego. Potrzebne s& miejsca, gdzie dzieci
pod okiem rodziców b$d& mog!y wej(% na drzewo, rozpali% ognisko czy zobaczy% biedronk$.
Tereny do wypoczynku specjalistycznego, takie jak skate-parki, (ciany wspinaczkowe, czy tory przeszkód (tzw. ma!pie gaje), s& wysoce po'&danymi elementami programowymi szczególnie przez m!odzie'. Wymagaj&
one jednak specjalnego zorganizowania przestrzeni i specyficznych elementów, a czasami ogrodzenia lub udzia!u wykwalifikowanej obs!ugi (Sobczak
i Koz!owska 2009).
Ponadto Sobczak i Koz!owska (2009) dodaj&, 'e powstaj&ce nowe
obiekty powinny by% odpowiedzi& na potrzeby estetyczne i wypoczynkowe
wszystkich grup wiekowych mieszka"ców. Wspó!czesna oferta terenów zieleni to zazwyczaj ci&gi spacerowe, !awki dla doros!ych i m!odzie'y oraz place
zabaw dla dzieci m!odszych i najm!odszych. Warto by umie(ci% w naszych
nowych parkach takie elementy, jak: place zabaw dla m!odzie'y i doros!ych,
boiska sportowe, place do gier zespo!owych i rodzinnych, miejsca do piknikowania, (cie'ki zdrowia i edukacyjne. Przy tworzeniu nowych TZ nie nale'y
te' pomija% rozrywek dla osób starszych. Przestrze" nale'a!oby ukszta!to-
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
ZN nr 98
Organizacja wypoczynku i rekreacji na terenach zieleni miejskiej
19
wa% tak, by pozostawi% miejsca odosobnione – os!oni$te dla wypoczynku
biernego, zw!aszcza dla ludzi starszych. Powinny one charakteryzowa% si$
du'& estetyk& i dost$pno(ci&, a tym samym by!oby miejsce do umieszczenia
urz&dze" do %wicze" na niewielkich placykach przy trasach komunikacyjnych. Elementy te zdecydowanie urozmaici!yby wypoczynek, nie zajmuj&c
przy tym zbyt wiele przestrzeni. Stoliki do szachów, sto!y do ping-ponga, to
kolejne proste rozwi&zania, które od dawna pojawiaj& si$ w naszych parkach, na skwerach czy w ogrodach osiedlowych i nadal ciesz& si$ du'ym
zainteresowaniem.
Rys. 1. Wyposa'enie parków miejskich wed!ug respondentów (Kacprzyk 2009)
Sobczak i Koz!owska (2009) zwracaj& równie' uwag$, 'e aby zapewni% dobry wypoczynek i psychiczne odpr$'enie, na terenach zieleni nie powinno zabrakn&% wody. Równie' w tym przypadku powinna obowi&zywa%
ZN nr 98
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
20
K. Jankowski, J. Sosnowski, B. Wi!niewska-Kad"ajan, M. Truba, D. Herda
zasada swobody i dost$pno(ci, czyli kreowania takich #róde! wodnych, których mo'na dotkn&%, zanurzy% si$, ochlapa%, a nade wszystko s!ysze% ich
szum. Coraz modniejsze s& zatem strumienie tryskaj&ce z nawierzchni, czy
p!ytkie, wij&ce si$ strumienie lub rze#biarskie kaskady. Woda jak ma!o co
przyci&ga ludzi, zw!aszcza w upalne dni.
Podsumowanie
W niniejszej pracy starano si$ przedstawi% organizacj$ miejsc rekreacji na terenach zieleni miejskiej. W tym celu przedstawiono istot$ rekreacji
w 'yciu ka'dego cz!owieka, rodzaje zieleni miejskiej, b!$dy w zagospodarowaniu terenów zieleni, potrzeby rekreacyjne ró'nych grup wiekowych,
a w szczególno(ci wspó!czesne potrzeby wypoczynkowe mieszka"ców
miast.
Analiza form rekreacji na terenach zieleni miejskiej pozwoli!a zauwa'y%, 'e najbardziej preferowanymi formami rekreacji s& spacery, jazda rowerem i piknikowanie. W zwi&zku z powy'szym, nale'y zastanowi% si$ nad
projektowaniem odpowiedniej ilo(ci (cie'ek spacerowych i rowerowych oraz
miejsc do piknikowania. W!a(ciwe zagospodarowanie miejsca pozwoli zapewni% ka'demu wypoczynek, rozrywk$ i odpr$'enie psychiczne po pracy.
Wa'nym elementem rozwoju rekreacji jest infrastruktura sportowa. Obiekty
ze wzgl$du na wielofunkcyjno(% powinny by% modernizowane.
Bior&c pod uwag$ potrzeby rekreacyjne ró'nych grup wiekowych,
miejsca rekreacji mo'na dostosowa% tak, aby potrzeby te by!y zaspokojone.
Wystarczy przyjrze% si$ wspó!czesnym potrzebom wypoczynkowym mieszka"ców miast, aby dostosowa% do nich tereny zieleni. Rola przyrody
w (wiadomo(ci mieszka"ców jest znacz&ca. Niestety, udzia! zieleni w mie(cie jest niezadowalaj&cy. Cz$sto spotka% si$ mo'na z tym, 'e w ramach
rekreacji proponowany jest ma!y plac zabaw dla dzieci w centrum osiedla.
Tereny na nowo powstaj&cych osiedlach nie zapewniaj& zaplecza wypoczynkowo-rekreacyjnego. St&d nasuwa si$ wniosek, 'e aby interesuj&co
sp$dza% wolny czas, nale'y zapewni% terenom zieleni ich najwa'niejsz&
funkcj$ wypoczynkowo-rekreacyjn&. Nauczenie si$ szacunku do zieleni
i przywrócenie jej funkcji wypoczynkowo-rekreacyjnej pozwoli ka'demu
z nas znale#% swoj& oaz$.
Bibliografia
Drzewiecki M., Wiejska przestrze# rekreacyjna. Wyd. Instytut Turystyki,
Warszawa 1992.
Duczkowska-Piasecka M., Istota i znaczenie marketingu terytorialnego
w podnoszeniu konkurencyjno!ci regionu, [w]: Turystyka i rekreacja jako
czynnik podnoszenia atrakcyjno!ci i konkurencyjno!ci regionu. Red.
D. Dudkiewicz, F. Midura, E. Wysocka. Wyd. WSzE Almamer, Warszawa 2006, 179-192.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
ZN nr 98
Organizacja wypoczynku i rekreacji na terenach zieleni miejskiej
21
Kacprzyk W., Parki – oczekiwania spo eczne, [w]: Ziele# Miast i Wsi, praca
zbiorowa pod redakcj& Drozdek M.E., Pa"stwowa Wy'sza Szko!a Zawodowa w Sulechowie; 2009, 96, 98-99, 101-102.
Kosiewicz J., Turystyka i rekreacja, wymiary teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006, 211.
Sikora J., 1999: Organizacja ruchu turystycznego na wsi, WSiP, 45.
Sobczak K., Koz!owska E., Tradycja czy nowoczesno!& – jak publiczne tereny zieleni odpowiadaj" wspó czesnym potrzebom wypoczynkowym
mieszka#ców miast, [w:] Ziele# Miast i Wsi, praca zbiorowa pod redakcj& Drozdek M.E., Pa"stwowa Wy'sza Szko!a Zawodowa w Sulechowie,
2009, 158-161.
So!tysik M., Wyrzykowski J., Organizacja rekreacji i turystyki w Polsce, [w:]
Podstawy rekreacji i turystyki, pod redakcj& Toczek-Werner S., Akademia Wychowania Fizycznego we Wroc!awiu, 2007, 191.
Toczek-Werner S., Podstawy rekreacji i turystyki, Akademia Wychowania
Fizycznego, 2007, 14-16, 38-43, 49-51, 54-57, 212-213.
Winiarski R., Rekreacja i czas wolny, Oficyna Wydawnicza *o(graf; 2011,
13-14, 19, 274.
Ziemia"ska M., Problemy zieleni we wspó czesnych osiedlach mieszkaniowych,
[w:] Ziele# Miast i Wsi, praca zbiorowa pod redakcj& Drozdek M.E., Pa"stwowa Wy'sza Szko!a Zawodowa w Sulechowie, 2009, 237.
Akty prawne
Dz.U. z 2003 r. Nr 193, poz. 1888.
Dz.U. z 2001 r. Nr 101, poz. 1095.
Dz.U. z 2003 r. Nr 8, poz. 93.
Dz.U. z 2003 r. Nr 98, poz. 896.
Dz.U. 2009 nr 218 poz. 1696.
Dz.U. z dnia 20 wrze(nia 2001 r.
Dz.U. 1994 nr 101 poz. 494.
Dz.U. 2003 nr 8 poz. 99.
Dz.U. 2000 nr 6 poz. 81.
Dz.U. z dnia 6 marca 1996 r.
Dz.U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690.
Normy zharmonizowane 94/25/WE z dnia 04.03.2009 r. - Dyrektywa !odzi
i jachtów rekreacyjnych.
ZN nr 98
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
22
K. Jankowski, J. Sosnowski, B. Wi!niewska-Kad"ajan, M. Truba, D. Herda
Seria: Administracja i Zarz dzanie (25)2013
ZN nr 98