PROGRAM PROFILAKTYCZNY MIEJSKIEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ
IM. JANUSZA KORCZAKA W JEDLINIE – ZDROJU
I. Założenia ogólne i podstawy prawne
II. Cele programu
III. Ocena sytuacji warunkująca realizację programu
IV. Sposób realizacji programu
V. Podmioty realizujące program i ich zadania
VI. Harmonogram realizacji
I. Profilaktyka problemów dzieci polega zarówno na wspieraniu ich rozwoju jak i na rozwiązywaniu problemów oraz
przeciwdziałaniu i zapobieganiu zagrożeniem.
Podstawy prawne :
Konwencja Praw Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r. ratyfikowana przez
Polskę 30 września 1991r. ( Dz.U. nr 120 poz. 526 )
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. ( Dz.U. nr 78, poz. 483 )
Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty ( Dz.U. z 1996r. nr 67 poz.329 , nr 106 poz. 496, z 1997r. nr 28 poz. 153 ,
nr 141, poz. 943, z 1998r. nr 117, poz. 759 i nr 162 poz. 1126 oraz z 2000 r. nr 12, poz. 136 )
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego
( Dz. U. z 1999r. nr 14, poz. 129 )
Narodowy Program Zdrowia 1996- 2005
Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz.U. nr 35, poz. 230
z późniejszymi zmianami )
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz.U. nr 111, poz. 535 z późniejszymi zmianami )
Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych ( Dz. U. z 1996r.
nr 10, poz. 55 ).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii ( Dz. U. nr 179, poz. 1485 z późniejszymi zmianami ).
1
II. Jednym z głównych zadań Programu Profilaktycznego jest ochrona zdrowia psychicznego dzieci. Na w/w składają się działania
mające na celu tworzenie i umacnianie :
- dobrych relacji i więzi z ludźmi , zaufania do nich,
- poczucia bezpieczeństwa ,
- umiejętności wyrażania emocji,
- umiejętności odczuwania emocji innych,
- odporności na sytuacje trudne,
- poczucia sensu życia,
- dojrzałości poznawczej,
- zakorzenienia w środowisku,
- wiary we własne możliwości,
- przeciwdziałanie i zapobieganie zagrożeniom,
- pomoc w rozwiązywaniu problemów, które mogą być przyczyną zaburzeń rozwoju, uzależnień i patologii.
W podejmowaniu działań profilaktycznych nie należy więc skupiać się jedynie na czynnikach ryzyka. Niezwykle istotne jest położenie
nacisku na tzw. czynniki chroniące takie jak :
- pozytywna samoocena,
- szacunek do siebie,
- poczucie godności,
- poczucie sensu własnego życia,
- wiara w możliwości osiągania celów.
Główne cele Programu Profilaktycznego:
1. Uprzedzanie problemów i opóźnianie wieku podejmowania przez dzieci zachowań ryzykownych.
2. Zdiagnozowanie grup dzieci, które przeżywają poważne problemy prowadzące do podwyższonego ryzyka zaburzeń rozwoju,
uzależnień czy patologii i pomaganie im przy współudziale instytucji wspomagających rozwiązywaniu tych problemów.
3. Wspieranie ucznia w jego wszechstronnym rozwoju.
4. Ochrona zdrowia psychicznego dzieci głównie przez działania mające na celu tworzenie i wzmacnianie:
dobrych relacji i więzi z ludźmi, zaufania do nich,
poczucia bezpieczeństwa,
umiejętności wyrażania emocji,
2
umiejętności odczuwania emocji innych osób,
odporności na sytuacje trudne,
poczucia sensu życia,
dojrzałości poznawczej,
zakorzenienia w środowisku,
wiary we własne możliwości.
W celu wspomagania harmonijnego rozwoju uczniów, a tym samym zapobiegania odchyleniom, zaburzeniom i dysfunkcjom, w szkole
realizowany jest program „ Bezpieczna szkoła ” ( załącznik nr 1 ).
5. Działania profilaktyczne podejmowane w celu wyeliminowania problemów związanych ze środkami odurzającymi, „ dopalaczami ”,
alkoholem i wyrobami tytoniowymi.
III. Najczęściej obserwowane przez nas problemy dzieci to :
1. Zaburzenia zachowania
a) przejawy agresji ( przezwiska, wulgaryzmy, plucie, bicie, wyśmiewanie, niszczenie mienia uczniów i szkoły, bójki ),
b) brak akceptacji wymagań dorosłych i rówieśników,
c) zachowania bierne, brak aktywności, duża zależność dziecka od dorosłego, bark samodzielności,
d) kradzieże.
2. Nadpobudliwość psychoruchowa .
3. Deficyty rozwojowe ( dysleksje, dysgrafie, zaburzenia mowy ).
4. Obniżenie zdolności intelektualnych.
Pojawienie się w/w problemów może być związane z nieprawidłowościami występującymi w:
a) sytuacji uczenia się ( trudności z koncentracją uwagi, brak umiejętności i nawyku uczenia się, brak motywacji do nauki, brak wiary
we własne siły , brak sukcesów mimo dużych nakładów pracy, silny lęk w sytuacjach oceniających),
b) funkcjonowaniu w rodzinie (brak zrozumienia, akceptacji, okazywania uczuć, ograniczenie lub nadmiar swobody, konflikty między
rodzicami, rozpad rodziny, alkoholizm, dysfunkcjach rodziny ),
c) relacjach z innymi ludźmi - rówieśnikami i dorosłymi ( konflikty, odrzucenie przez grupę, poczucie mniejszej wartości, samotność,
nonszalancja i arogancja wobec dorosłych ).
3
Mając na celu wspomaganie harmonijnego rozwoju dziecka , a tym samym zapobieganie odchyleniom, zaburzeniom i dysfunkcjom
musimy podjąć działania w trzech kierunkach ( Tabela Nr 1 ) .
IV. Wspomagając wszechstronny rozwój dziecka umożliwiający rozwinięcie w optymalny sposób czynników chroniących powinniśmy
działać poprzez :
a) stymulowanie rozwoju dziecka - działając bezpośrednio na nie ,
b) traktowanie rodziny jako siły wspierającej rozwój dziecka,
c) angażowanie instytucji prowadzących działalność na rzecz dziecka i rodziny.
Uczeń pozostaje w naszych działaniach postacią centralną ( na tle środowiska rodzinnego i szkolnego ) .
Główne kierunki programu będą koncentrować się na następujących działaniach :
1. Działania zmierzające do zmiany negatywnej sytuacji dziecka polegające na usuwaniu
w miarę możliwości elementów zaburzających jego funkcjonowanie w szkole.
2. Działania oparte na poszukiwaniu i wprowadzaniu nowych pomysłów na właściwe rozwiązanie problemu jednostki czy grupy.
V. Głównym podmiotem realizującym program są pracownicy szkoły - wszyscy mający kontakt zarówno z poszczególnymi uczniami
jak i całymi zespołami klasowymi.
Wychowawcy poszczególnych zespołów klasowych jako ich bezpośredni opiekunowie , znający w dużej mierze swoich podopiecznych
powinni koordynować realizację programu
w swojej klasie, jednak współodpowiedzialnymi osobami są wszyscy nauczyciele.
Wszyscy - ponieważ nie da się oddzielić pracy dydaktycznej od wychowawczej czy profilaktycznej.
Organem koordynującym pracę i zbierającym dane z ogółu zespołów klasowych realizujących I i II etap kształcenia jest zespół
wychowawczy szkoły.
W realizację programu, w jak najszerszym i najpełniejszym wymiarze włączyć należy rodziców i opiekunów dzieci ze względu na
fakt , że mają przeważający wpływ na rozwój dziecka.
Do pomocy w realizacji programu należy pozyskać pracowników instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny ( Dom Dziecka,
Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja,
Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Centrum Pomocy Rodzinie ).
Nauczyciele, mając na uwadze osobowy rozwój ucznia, współdziałają, tworząc zintegrowany system wiedzy, umiejętności i postaw.
4
Tabela nr 1
WSPOMAGANIE WSZECHSTRONNEGO , HARMONIJNEGO ROZWOJU UCZNIA
ZDROWY STYL ŻYCIA
I. Podtrzymywanie potrzeby
systematycznej aktywności fizycznej.
1. Zapoznanie z ideą czynnego
wypoczynku
2. Stymulowanie różnorodnych form
aktywności fizycznej wspierającej
rozwój dziecka.
LEPSZE ROZUMIENIE ŚWIATA ,
LUDZI I SIEBIE
I. Skuteczne porozumiewanie się.
1. Umiejętność nadawania możliwych do
zrozumienia i jasnych komunikatów.
2. Komunikacja bezsłowna i jej znaczenie.
3. Wykształcenie potrzeby i umiejętności
aktywnego słuchania.
4. Wykształcenie nawyku potrzeby
niezwłocznego wyjaśniania powstałych
niedomówień.
5. Próby zrozumienia niejasnych intencji
rozmówcy.
6. Jasne określanie swoich potrzeb ,
oczekiwań i uczuć.
7. Udział w pracach wolontariatu.
5
WYRÓWNYWANIE SZANS
EDUKACYJNYCH
I. Uczniowie z dysfunkcjami
rozwojowymi.
1. Opieka nad uczniami którym z przyczyn
rozwojowych potrzebna jest pomoc
( współpraca z PPP oraz innymi
instytucjami świadczącymi specjalistyczną
pomoc).
2. Wczesna interwencja - jak
najwcześniejsze kierowanie uczniów do
instytucji wspomagających .
3. Praca z rodzicami uczniów
- uświadamianie roli rodziny jako głównej
siły wspierającej rozwój dziecka,
- uświadamianie konieczności i korzyści
wynikających z korzystania z pomocy
instytucji wspomagających oraz
systematycznej i dokładnej realizacji ich
zaleceń.
4. Organizowanie dla uczniów zajęć
odpowiadających ich potrzebom
rozwojowym.
5. Umożliwienie sprostania wymaganiom
edukacyjnych wynikającym z programu
nauczania uczniom u których
stwierdzono deficyty rozwojowe lub
specyficzne trudności w uczeniu się.
II. Znajomość zasad zdrowego życia.
1. Uświadamianie ryzyka związanego
z różnymi formami aktywności
i sytuacjami życiowymi .
2. Podejmowanie odpowiedzialnych
działań na rzecz ochrony swojego
zdrowia.
3. Zapoznanie z zasadami zdrowego
odżywiania.
4. Poprawa sposobu żywienia- dożywianie.
5. Zwracanie uwagi na potrzebę jedzenia
drugiego śniadania w szkole.
6. Rozwijanie umiejętności korzystania
z pomocy służby zdrowia.
7. Wprowadzanie i utrwalanie zdrowotnych
nawyków i propagowanie zachowań
prozdrowotnych.
II. Budowanie więzi i współdziałanie
II. Zaniedbania środowiskowe.
w zespole ( budowanie szkolnej wspólnoty) 1. Opieka nad uczniami którym z przyczyn
1. Umacnianie poczucia własnej wartości.
rodzinnych lub losowych potrzebna jest
2. Umiejętność dawania i przyjmowania
pomoc i wsparcie.
wsparcia.
2. Współdziałanie z instytucjami
3. Umiejętność asertywnych zachowań
świadczącymi specjalistyczną pomoc.
wobec nacisków otoczenia.
4. Rozwijanie odpowiedzialności za siebie
i innych.
5. Dbałość o prawidłowe relacje
międzyludzkie.
III. Wprowadzanie i utrwalanie potrzeby III. Umiejętność rozwiązywania konfliktów.
przestrzegania
zasad
bezpieczeństwa 1. Prezentowanie własnego stanowiska
i higieny.
w dialogu z innymi .
2. Nauka twórczego rozwiązywania
problemów poprzez :
- wyciszenie negatywnych emocji,
- zminimalizowanie odwetowych
zachowań,
- umiejętność zdobywania i sprawdzania
zdobytych informacji,
- umiejętność poszukiwania rozwiązań
możliwych do zaakceptowania przez strony
konfliktu.
6
IV. Kształtowanie
umiejętności
podejmowania
odpowiedzialnych
decyzji
- dokonywania pozytywnych wyborów.
1. Przyjęcie pozycji otwartości na nowe
pomysły i pojęcia .
2. Wprowadzenie nawyku systematycznej
oceny pomysłu czy sytuacji .
3. Nauka formułowania konstruktywnych
wniosków krytycznych.
4. Zdobywanie
umiejętności
rozpoznawania pozytywnych wzorców
w środkach masowego przekazu.
V. Bezpieczne korzystanie z Internetu:
uczeń korzysta z Internetu tylko
w obecności osób dorosłych;
uczeń
przestrzega
ogólnie
obowiązujących
zasad
obsługi
i posługiwania się urządzeniami
komputerowymi.
VI. Promowanie idei i zachowań
wywodzących się z sylwetki patrona.
7
