praktyczne formy pomocy dziecku z trudnościami budowanie wiary

METODY PRACY Z MŁODZIEŻĄ
ZAGROŻONĄ WYKLUCZENIEM
SPOŁECZNYM
„ To, co możesz uczynić dla drugiego człowieka
jest tylko maleńką kroplą w ogromie oceanu
ale właśnie jest tym,
co nadaje znaczenie twojemu życiu”.
( Albert Schweitzer)
Treści szkolenia
EMOCJE:
• Różnice w kontrolowaniu i ukrywaniu emocji
• Reakcje
• Konsekwencje nierozpoznawania własnych emocji
POZNAWANIE MOTYWÓW WŁASNYCH ZACHOWAŃ:
• 4 podstawowe typy ludzi (altruiści, asertywni, analitycy, elastyczni)
STRES:
• Przyczyny stresu u dzieci
• Skutki stresu krótko i długotrwałego
BUDOWANIE WIARY W SWĄ MOC
PRAKTYCZNE FORMY POMOCY DZIECKU Z TRUDNOŚCIAMI
EMOCJE
W ciągu dnia każdy doświadcza różnych emocji: radości , gniewu, rozczarowania, lęku itp.
Wiele osób nie rozumie własnych odczuć. Odpowiada za to sposób w jaki zostali wychowani.
Jesteśmy uczeni racjonalnego, logicznego podejścia do życia, emocje i uczucia spychane zostają
na margines, nawarstwiają się w sposób niekontrolowany. Zrozumienie własnych emocji różni się
od logicznej analizy czy rozwiązywania problemu, wymaga świadomości napływających sygnałów.
Różnice w kontrolowaniu i ukrywaniu emocji
KOBIETY
Chętnie opowiadają o swych
emocjach, uczuciach,
Rozmowa o porażkach,
rozczarowaniach pomaga się
oczyścić, zmniejsza ich siłę,
Większa zdolność
współodczuwania, wrażliwości.
MĘŻCZYŹNI
Większość nie potrafi wyrażać
uczuć za pomocą słów, mówią
o faktach,
Nie przyznają się do porażek,
rozczarowań, długo nie mogą pozbyć
się negatywnych emocji,
Poprzez kontrolę emocji
i powściągliwość stają się mniej
wrażliwi na uczucia innych,
współczucie traktują jak słabość.
Reakcja — odpowiedź na zachowanie drugiej osoby
„ wiem, że istniejesz”
REAKCJE
pozytywne ↔ negatywne
 Brak reakcji może zabić - fizycznie i psychicznie,
 Negatywne reakcje dla dzieci są lepsze niż brak reakcji, ale mogą powodować
emocjonalne zranienie,
 Reakcje pozornie pozytywne mogą zwichnąć osobowość dziecka,
 Szczere pozytywne reakcje pobudzają rozwój umysłowy i fizyczny.
Schematy oceny reakcji z dzieciństwa uwarunkowane płcią (za to samo zachowanie,
działanie różne oceny np. tarzanie się w piaskownicy, powrót od kolegów z guzem, czytanie poezji)
KONSEKWENCJE NIEROZPOZNANIA
WŁASNYCH EMOCJI
„ jeśli nie wiemy, co odczuwamy, jak możemy sobie stawiać jasne cele w życiu?”
• dziecko uczy się relacji z innymi, obserwując związek swoich rodziców
(sposoby pokonywania trudności- agresja, kłótnia)
• relacje z dziećmi i rodzeństwem są odzwierciedleniem porozumiewania się
ze sobą rodziców,
• nauka dawania i brania rozwija się poprzez model komunikacji w domu
rodzinnym.
NIENAWIŚĆ – brak czasu i niechęć do okazywania miłości i bliskości
w rodzinie pokazuje, że miłość jest obcym uczuciem, a wzajemne oczekiwania
i ich niezaspokajanie rodzi wzajemne pretensje, nienawiść.
GNIEW- dzieci są szczególnie wrażliwe na skrywany gniew, pretensje.
Małe dzieci szczególnie wyczuwają napięcie wokół nich i niepewność
z tym związana zawsze im towarzyszy - nigdy z tego nie wyrastają.
Jeśli dziecko (powyżej 3 r. ż) wychowuje się w przekonaniu , że jest
odpowiedzialne za gniew, frustracje w rodzinie, to nosi to brzemię całymi latami.
Tłumienie gniewu może doprowadzić do depresji
(„ ty jesteś w porządku, a ja nie”→ „ja jestem w porządku,
a ty nie” → „ jestem w porządku i ty też”)
DEPRESJA- utrata wiary we własne możliwości, poczucie nieustannej
beznadziei, „ złej passy”. Dziecko doświadczające takich uczuć, bywa
przekonane, że nigdy nie poradzi sobie w szkole, z rówieśnikami. Często
towarzyszem depresji jest lęk, niska samoocena.
POWTARZANIE BŁĘDÓW RODZICÓW- mimo upominania, przestrzegania
dzieci przed nałogami, brakiem wystarczającej wiedzy, minimalizowaniu
wartości pieniądza gro rodziców boryka się z dokładną odwrotnością
zakładanych efektów wychowawczych… obok słów
dziecko doszukuje się potwierdzenia w czynach, przykładów z życia rodziny
(rodzic świetnie radzący sobie w „łatwych” interesach, mający kapitał,
prowadzący rozwiązły tryb życia nie jest dla dziecka wiarygodnym
przykładem do pilnej nauki i uczciwej pracy)
POZNAWANIE MOTYWÓW
WŁASNYCH ZACHOWAŃ
ROZRÓŻNIAMY 4 PODSTAWOWE TYPY
LUDZI
ALTRUIŚCI - OPIEKUŃCZY CZYLI „NIEBIESCY”
POMOC DLA INNYCH BEZ OCZEKIWANIA ZYSKÓW OSOBISTYCH
Dzieci z tej kategorii są przyjacielskie, czerpią satysfakcję gdy ludzie dziękują
im za pomoc. Można na nich polegać, są wrażliwe na uczucia innych.
Dużo zyskują poprzez jasne i konsekwentne zasady z domu rodzinnego.
„Niebieskie” dziecko często nie potrafi znieść krytycyzmu, sarkazmu,
braku lojalności, nadmiernej kontroli, nieczułości i braku zainteresowania.
Nagradzanie poprzez przyjazne wspieranie jego działań.
Może przedkładać dobro innych ponad swoje lub pełnić role
nadopiekuńczą wobec innych, dlatego ważne by dziecko rozwinęło
niezbędny poziom asertywności.
ASERTYWNI – KIERUJĄCY CZYLI „CZERWONI”
Dążą do przewodzenia innym i podejmowania ryzyka.
Dzieci o tych cechach często wyrastają na przywódców i przedsiębiorców.
Dobrze czują się, gdy sami mogą wyznaczać cele do wykonania - uwidacznia się
to od najmłodszych lat. „ Czerwoni” mają dar przekonywania, ryzykowania,
ambitnego udowadniania swej sprawności. Zrobią wszystko by nie przytaczać ich
za osoby słabe i uległe, z niezrozumieniem i niechęcią patrzą
na osoby miłe i pokorne. Łatwo je motywować za pomocą nagród i przywilejów,
wciąż potrzebują nowych wyzwań.
Umieszczone w środowisku nie zapewniającym wystarczających
wyzwań, popadną w apatię, staną się bierne, źle reagują na rady
i konstruktywna krytykę. Staną się nielojalne i mało zaradne. Takie dzieci
bywają albo genialne, albo bardzo leniwe - nigdy pośrodku.
W sytuacji stresowej oczekują natychmiastowego rozwiązania problemu.
ANALITYCY - AUTONOMICZNI CZYLI „ZIELONI”
Zachowują się w sposób przemyślany, pragmatyczny i logiczny.
Dzieci z tej kategorii są spokojne, zaradne, wolą by inni nie angażowali się
w ich sprawy. Potrafią logicznie i analitycznie myśleć,
cenią sprawiedliwe traktowanie, jasno ustalone zasady oraz obiektywność.
Dzieci takie są ostrożne i dokładne podczas powierzonych zadań.
Imponują im osoby otwarcie mówiące o swych pragnieniach,
bez narzucania innym zdania. Pracując z „zielonym” dzieckiem, czekaj aż samo
poprosi cię o pomoc.
„Zieloni” są poważni i nie przepadają za towarzystwem wesołków
i ludzi nie patrzących serio na życie. Nie lubią publicznego okazywania
emocji i nie czują się pewnie w sytuacjach towarzyskich.
Wolą, by przekazać im informacje, polecenie i powiedzieć, co mają
do zrobienia. Panicznie boją się obcych miejsc, chaotycznych sytuacji,
popędzania ich. Często zarzuca się im chłód i nieczułość.
Przywiązują się do drobiazgów, szczegółów, schematów co może prowadzić
w skrajnym przypadku do zaburzeń obsesyjno - kompulsywnych.
ELASTYCZNI – LOGICZNI CZYLI „ RÓŻNOKOLOROWI”
Dobrze czują się w roli przywódców,
lubią pomagać innym oraz analizować sytuację
Dzieci należące do tej grupy łączą cechy poprzednich 3 grup.
Są samodzielne, wrażliwe na innych, lubią pracować w grupie
z jasno określonym liderem. Są bardzo elastyczne i szybko się przystosowują
do nowych sytuacji. Imponują im silne osobowości pomagające innym,
lubią rozwijać swe talenty i zmierzać ku wszechstronności.
Osoby takie potrzebują wsparcia, pomocy, życzliwości.
Często to ufne, współczujące i wrażliwe dzieci.
„Różnokolorowi” nie znoszą kontroli, nachalności, nacisku z zewnątrz
i ingerencji w decyzje. Czasem zarzuca im się ; niekonsekwencję,
niezdecydowanie, brak troski, a nawet zasad. Mogą ulegać wpływom
grupy i nie mieć własnych przekonań.
STRES
Pod wpływem stresu postawy ludzkie mogą ulec zmianie
3 stopnie natężenia sytuacji stresowej:
☻
skupiamy się na sobie, innych zaangażowanych osobach
i napotkanym problemie,
☻☻ skupiam się na sobie i problemie,
☻☻☻ liczę się tylko „ja” i moje przetrwanie.
Najczęstsze przyczyny stresu u dzieci
• Wygórowane wymagania rodziców,
• Przekonanie rodziców, że stać dziecko na więcej,
• Nierealne oczekiwania nauczycieli,
• Wymagania rodziców odnośnie idealnych znajomych,
• Ośmieszanie przez rówieśników,
• Za duża ilość obowiązków,
• Paniczny strach o utrzymanie dobrej opinii innych na swój temat,
• Kłótnie w rodzinie,
• Niezrozumienie przez bliskich w domu i szkole,
• Zawiść, zazdrość kolegów o dobre stopnie.
Skutki stresu krótkotrwałego
Skutki stresu długotrwałego
♦ zmarszczone brwi,
♦ zaciśnięte zęby, pięści,
♦ wytrzeszczone oczy,
♦ suchość w ustach,
♦ bladość,
♦ przyspieszony puls i bicie serca,
♦ obgryzanie paznokci,
♦ zimne, spocone dłonie, stopy,
♦ zwiększona wrażliwość na dotyk,
SOMATYCZNE
♦ zmniejszona wrażliwość na ból
♦♦ utrata apetytu,
♦♦ pogorszenie wyglądu cery,
♦♦ wypadanie włosów,
♦♦ bóle głowy, nerwobóle,
♦♦ wrzody i niestrawność,
♦♦ problemy żołądkowe,
♦♦ napięcie mięśni szyi i ramion,
♦♦ ucisk w piersi,
♦♦ zatwardzenie lub biegunka,
♦♦ problemy z sercem,
♦♦ wysokie ciśnienie krwi
EMOCJONALNE
♥ rozdrażnienie,
♥ wycofanie z życia,
♥ poczucie winy,
♥ agresja,
♥ przygnębienie,
♥ oskarżanie innych,
♥ strach,
♥ znudzenie,
♥ bezsenność,
♥ nadaktywność,
♥ nadużywanie alkoholu,
♥ zażywanie narkotyków,
♥ brak motywacji,
♥ nerwowość bez powodu
Budowanie wiary w swą moc
☼ nagradzanie dziecka
- pokazywanie zadowolenia z jego osiągnięć,
- dziecko jest w stanie zrobić wszystko, by zostać zauważonym,
jeśli złe zachowanie i problemy z nauka to sprawią - nie zawaha się,
- zachęcanie do radości z osiąganych sukcesów
- zdanie „ nie przechwalaj się” blokuje naturalną potrzebę uznania,
radości, docenienia za pracę.
☼ przezwyciężanie lęków i niepokojów
- zachęcanie dziecka do zwierzania się rodzicom, by nie tłumiło lęków
i złych emocji,
- stwarzanie możliwości wykonania trudnego zadania w bezpiecznym środowisku
i okolicznościach,
- zamiast myśli o ewentualnej porażce, skupianie uwagi na dotychczasowych
pozytywnych efektach, osiągnięciach.
Budowanie wiary w swą moc
☼ przezwyciężanie negatywnych cech osobowości
- dzieci o negatywnych cechach osobowości zwykle mają kłopoty
w relacjach z kolegami, nauczycielami. Nie umieją prosić o pomoc,
- rozpoznawanie wraz z dzieckiem negatywnych emocji i reakcji pod ich wpływem,
- pomaganie dziecku zmieniać tylko to, z czego samo jest niezadowolone,
☼ zadowolenie z samego siebie
- dokonując opisu wad nie pomijać zalet i ich nie umniejszać,
- zobaczenie siebie, takim jakim się jest to najlepsza pomoc dla dziecka
i początek pracy nad korzystnymi zmianami,
- nauka przyjmowania krytyki mobilizującej i odrzucania niszczącej krytyki
bezpodstawnej, bez wiary w zmianę na lepsze.
Budowanie wiary w swą moc
☼ zasada uczciwości
- dostarczanie przykładów rozwiązania problemu przez sięganie
po uczciwe metody i środki,
- pokazywanie konsekwencji oszustw, oraz „ małych kłamstewek”,
które pozbawiają odpowiedzialności,
- uczciwość jest nieodzownym elementem poczucia własnej wartości,
(trudno być zadowolonym obawiając się, że inni dowiedzą się co ukrywamy).
☼ budowanie dobrych stosunków
- nie wszystkie rodziny otwarcie okazują swym dzieciom miłość i zadowolenie,
dorośli chowając swą troskę i opiekuńczość dostarczają dzieciom przekonanie
o ignorowaniu ich i niedocenianiu,
- poprawiając relacje dziecka ze środowiskiem szkolnym, najpierw należy
polepszyć relacje miedzy jego rodzicami i rodzeństwem.
- powtarzające się sceny gniewu, krzyku, pretensji w domu dziecka, rodzą jego
przekonanie o bezsilności,
PRAKTYCZNE FORMY
POMOCY
DZIECKU Z TRUDNOŚCIAMI
„ NIE WIEM” ← pomóż zwerbalizować pomysł, problem, uczucie
„ To Za Trudne” ← pokaż, że trudne nie znaczy niemożliwe,
nieosiągalne,
„ DOSTAŁEM 5 BO MI SIĘ UDAŁO” ← niska samoocena prowadzi
do kasowania sukcesów, ukaż
dziecku, że to jego wkład pracy
został doceniony, a nie przypadek,
„ Jestem nieudacznikiem” ← zapytaj o konkretny problem,
by zminimalizować siłę określenia,
„ NIESPRAWIEDLIWIE MNIE OCENIAJĄ” ← skonkretyzuj, kto konkretnie i kiedy,
oraz co kryje się za tą niesprawiedliwością,
PRAKTYCZNE FORMY
POMOCY
DZIECKU Z TRUDNOŚCIAMI
„Jestem załamany/a” ← dopytaj o emocje i bodźce, by wskazać co
i kiedy miało wpływ na taki stan,
„ NIC MI SIĘ NIE UDAJE, JESTEM GŁUPI” ← dokonaj konfrontacji,
z kim porównuje się dziecko, dlaczego tak uważa,
„ Nie potrafię tego zrobić” ← zapytaj, czy dziecko już próbowało tego
zadania, czy pamięta sprawy, które mimo trudności się powiodły,
„WIEM, CO O MNIE MYŚLĄ” ← niska motywacja wynika z założenia,
że inni mają wyrobione już zdanie na temat
dziecka, więc nie warto się starać by to zmienić,
zapytaj, kto tak uważa, skąd wiesz co myśli o tobie?
Przygotowanie i prowadzenie Rady Szkoleniowej:
Bogusława Kadzik – Choczyńska
Stanisława Folga - Kostka