Starożytny Egipt

Starożytny Egipt
Witamy Państwa serdecznie na naszej
prezentacji o starożytnym Egipcie :)
Spis treści
●
Położenie geograficzne Egiptu
●
Ludność i niewolnictwo
●
Życiodajny Nil
●
Wierzenia Egipcjan
●
Piramida społeczna Egiptu
●
Główni Bogowie Egiptu
●
Egipt na przestrzeni wieków
●
Mumifikacja i pogrzeby
●
Okresy w rozwoju Egiptu
●
Architektura Egiptu
●
Zjednoczenie Egiptu
●
Główne świątynie Egiptu
●
Faraonowie
●
Sfinks, piramidy i grobowce
●
Kapłani i wojsko
Położenie geograficzne Egiptu
●
Egipt w starożytności dzielił
się na dwa organizmy
państwowe - Egipt Górny i
Dolny. Jego zjednoczenie
dokonało się u schyłku IV
tysiąclecia p.n.e. Egipt był
położony w północnowschodniej Afryce, w dolinie
rzeki Nil. Jego granice sięgały
Morza Czerwonego, Morza
Śródziemnego i V Katarakty.
Życiodajny Nil
●
●
●
"Pozdrawiamy cię, Nilu, który wynurzasz się
z ziemi, który przybywasz, by dać życie
ludowi Egiptu",
Już od paru tysiącleci Nil jest symbolem
życia i nieśmiertelności. Żaden Egipcjan nie
wyobraża sobie egzystencji bez tej cudownej
rzeki. Mówiąc o starożytnym Egipcie trzeba
zwrócić uwagę na stopień uzależnienia
ówczesnej ludności od Nilu, rzeki, od której
zależało wszelkie istnienie,
Żyzne muły nilowe były niesione z prądem
rzeki. Stanowiły bardzo ważny czynnik, który
wzbogacał glebę. Ziemia poprzez minimalny
nakład pracy była w stanie dawać dobre
plony.
Społeczeństwo Egiptu
●
●
●
●
●
Faraon- miał władzę absolutną, stał ponad
prawem, które sam stanowił, był tylko jeden
faraon na całe państwo.
Kapłani- opiekowali się świątyniami oraz
urządzali pogrzeby w piramidach.
Urzędnicy i oficerowie- dostawali polecenia
od Faraona i przekazywali je chłopom i
rzemieślnikom gdzie i kiedy np. kopać
rowy, budować świątynie i pałace.
Żołnierze- bronili i pilnowali porządku w
kraju.
Chłopi- pracowali na roli. Częścią plonów
płacili podatki.
Menes i zjednoczenie Egiptu
●
Egipt Dolny (obejmujący
rozległą deltę Nilu, lepiej
rozwinięty) i Górny (na
południe od pierwszej
katarakty), które połączyły
się w jedno państwo na
początku III tysiąclecia
p.n.e. w wyniku podboju
przeprowadzonego przez
Egipt Górny.
●
Menes, Meni (XXIX w.
p.n.e.), wg tradycji władca
starożytnego Egiptu,
założyciel I dynastii.
Zjednoczył Górny i Dolny
Egipt i założył stolicę w
Memfis.
Egipt na przestrzeni wieków
●
Okres predynastyczny (ok. 6000–ok. 3100 p.n.e.)
●
Okres wczesnodynastyczny (ok. 3100–ok. 2686 p.n.e.)
●
Stare Państwo (ok. 2686–ok. 2181 p.n.e.)
●
Pierwszy Okres Przejściowy (ok. 2181–ok. 2133 p.n.e.)
●
Średnie Państwo (ok. 2133–ok. 1786 p.n.e.)
●
Drugi Okres Przejściowy (ok. 1786–ok. 1567 p.n.e.)
●
Nowe Państwo (1550–1070 p.n.e.)
●
Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1085–664 p.n.e.)
●
Okres Późny (664–332 p.n.e.)
●
Epoka grecka – dynastia Lagidów (332–30 p.n.e.)
Stare Państwo
●
Stare Państwo, które swoim terytorium sięgało poza pierwszą
kataraktę, znane jest szczególnie z monumentalnych
budowli: mastab, okazałych świątyń i oczywiście
najsłynniejszych – piramid. Pierwsza z nich to schodkowa
piramida faraona Dżesera wybudowana w Sakkarze, a
zaprojektowana przez Imhotepa. Kolejne, budowane przez
władców IV dynastii w Gizie, to piramidy Cheopsa, Chefrena i
Mykerinosa. Monumentalne budownictwo egipskie jest
świadectwem sprawnej organizacji państwowej, a także
uwielbienia, jakiego doświadczali faraonowie. W Egipcie
panował wtedy dobrobyt, czego przykładem może być
dynamiczny rozwój rzemiosła i handlu. Stolicą było Memfis.
Pierwszy Okres Przejściowy
●
Stopniowo pozycja religijna i polityczna faraona w państwie
ulegała osłabieniu, a coraz większą rolę zaczęli odgrywać
lokalni urzędnicy – nomarchowie. Postępująca
decentralizacja doprowadziła do poważnego kryzysu władzy
centralnej i w końcu do całkowitego załamania się władzy
królewskiej i rozpadu państwa na dzielnice, przy czym
wyraźnie zaznaczył się podział sprzed zjednoczenia, na Egipt
Górny i Dolny.
Średnie Państwo
●
Jedność Egiptu odtworzył Mentuhotep II (XI dynastia) z Teb,
rozpoczynając okres Średniego Państwa, które sięgało już po
drugą kataraktę. Kolejny okres świetności państwa
egipskiego, po jego zjednoczeniu przez Mentuhotepa II,
rozpoczął się od panowania faraona Amenemhata I, który
ponownie uczynił Memfis stolicą państwa. Dzieje Egiptu,
zwłaszcza w czasie panowania XII dynastii, wkroczyły w
epokę uważaną za klasyczną, zarówno przez samych
Egipcjan w późniejszych okresach, jak i przez współczesnych
badaczy. Władcy XII dynastii podbili Nubię do drugiej
katarakty, a w celu eksploatacji kopalń miedzi i turkusów na
Synaju utrzymywali tam liczne posterunki wojskowe.
Drugi Okres Przejściowy
●
W Górnym Egipcie znaczną niezależnością cieszyli się
tebańscy władcy z XVII dynastii i to oni właśnie toczyli liczne
wojny z Hyksosami. Zmagania ich zwieńczył Ahmose
(tradycyjnie uważany za założyciela XVIII dynastii)
zdobywając twierdzę Hyksosów – Awaris. To pierwsze
panowanie obcych władców w Egipcie pozostało na długo w
pamięci przyszłych pokoleń. Ahmose ponownie zjednoczył
kraj, który wkroczył w tzw. okres Nowego Państwa
Nowe Państwo
●
W okresie tym Egipt osiągnął apogeum znaczenia i potęgi,
czego wyrazem było narastanie jego ekspansjonistycznych
dążeń i rozpoczęciem wielu działań wojennych. Egipcjanie
wymusili respektowanie swoich interesów na ludach Azji:
Hurytach, Hetytach, Babilończykach i Asyryjczykach.
Najważniejsi faraonowie z XVIII dynastii, którzy przyczynili
się do ekspansji egipskiej, to Totmes I i Totmes III. Jako
znaczącą postać wymienić także należy królową Hatszepsut,
która co prawda nie wsławiła się wyczynami militarnymi, ale
poświęciła się głównie sprawom wewnętrznym państwa
wznosząc wiele budowli (m.in. świątynię Milionów Lat w Deir
el-Bahari), a także inicjując słynną wyprawę do krainy Punt.
Trzeci Okres Przejściowy
●
Na południu wokół ośrodka religijnego w Tebach powstało
silne, niezależne państwo pod władzą kapłanów Amona. W
671 p.n.e. Memfis opanowali Asyryjczycy, którzy 8 lat później
zajęli również Teby.
Faraonowie
●
Władcę Egiptu nazywano
faraonem. Sprawował on
władzę despotyczną, tzn.
władzę nieograniczoną nad
swym krajem i swymi
poddanymi. Faraon był nie
tylko dowódcą wojskowym, ale
także pełnił funkcje religijne,
uchodząc początkowo za
boga, a następnie za syna
boga Re.
Wielcy faraonowie
●
Tutenchamon- pierwotnie
Tutanchaton (ur. ok. 1342-39
p.n.e., zm. 1323 p.n.e.) - w
latach 1333-1323 p.n.e. faraon
XVIII dynastii.
●
Panowanie Tutanchamona
koncentrowało się na
odrzuceniu monoteistycznego
kultu boga Atona, który
wprowadził Echnaton, na
rzecz tradycyjnego egipskiego
politeizmu.
Ramzes II
●
Ramzes II- zwany
Wielkim (w źródłach greckich
także jako Ozymandias) –
faraon, władca starożytnego
Egiptu, z XIX dynastii, z
okresu Nowego Państwa.
●
Kontynuował, wyznaczone
przez ojca – Setiego I –
dążenie do odbudowy i
rozbudowy Imperium,
wzorując się na swych
poprzednikach, głównie
budowniczym podwalin
Imperium.
Kapłani
●
●
Osobną grupę w społeczeństwie
starożytnego Egiptu stanowili kapłani.
Ponieważ z czasem wielu faraonów
obdarowało poszczególne świątynie
ogromnymi dobrami, osiągnęli oni
poważną pozycję ekonomiczną, a co
za tym idzie polityczną w państwie,
Kapłani posiadali wysoka wiedzę o
zjawiskach przyrody .Do
największych osiągnięć egipskich
kapłanów należy wprowadzenie
podziału roku na 12 miesięcy i 365
dni. Posiadając wysoką wiedzę
medyczną przeprowadzano operację
na otwartych trzewiach, posiadali
umiejętność balsamowania ciał.
Wojsko egipskie
●
●
W okresie Starego Państwa
Egipt nie posiadał stałej armii,
do służby powoływano
najczęściej zdolnych do
noszenia broni chłopów.
Pierwsze oddziały powstały
dopiero podczas walk o
zjednoczenie Egiptu pod
koniec I Okresu
Przejściowego.
Żołnierze- bronili i pilnowali
porządku w kraju.
Chłopi
●
●
Najliczniejszą grupę społeczną Stanowili
chłopi- ponad 90% ludności. Pracowali
na ziemi należącej do władcy, którą
jedynie dzierżawili. Wydajność upraw
była wysoka, gdyż przy zapewnieniu
odpowiedniej ilości wody uzyskiwano
nawet trzykrotny plon w ciągu roku.
Chłopi byli ludźmi wolnymi. Ich praca
była bardzo ciężka. Musieli oni ręcznie
czerpać wodę z rzeki i przelewać ją do
kanałów irygacyjnych. Dopiero dużo
później zaczęto stosować żuraw, który
znacznie ułatwił pracę ludności
chłopskiej. Chłopi byli zobowiązani do
licznych prac na rzecz państwa.
Niewolnicy
●
Niewolnicy w Egipcie byli
najniższą grupą społeczną ale
także nieliczną. Nie mieli żadnych
praw. Pracowali zazwyczaj przy
budowie piramid faraonów. Mogli
też pracować w kamieniołomach,
przy uprawie pól lub wykonywać
inne ciężkie prace. Kobiety
(niewolnice) jeśli miały więcej
szczęścia pracowały w domu
bogatszych i zajmowały się ich
dziećmi. Częściej jednak
pracowały w polu. Sadziły,
doglądały, pielęgnowały i zbierały
plony. Były też sprzątaczkami.
Pismo Egipcjan
●
Najwcześniej używane
pismo Egipcjan. Służyło
im głównie do
zapisywania opowieśći i
historii swojego narodu, a
w grobowcach i
piramidach do
zapisywania życia
zmarłego i historii o
bogach.
Wierzenia Egipcjan
●
Egipcjanie czcili początkowo siły
natury. Z czasem zaczęli czcić
swe bóstwa pod postacią
zwierząt, a następnie ludzi
mających głowy zwierząt. Przed
powstaniem jednego
zjednoczonego państwa
egipskiego każdy lokalny ośrodek
władzy posiadał swoje bóstwo. Po
zjednoczeniu kraju kult części z
nich rozprzestrzenił się w całym
Egipcie.
Główni bogowie Egipcjan
●
Najważniejszymi bogami z
panteonu egipskiego byli: Ozyrys
– bóg zmarłych i podległej
zmianom natury, Thot– bóg
miasta Memfis i wynalazca pisma,
Ra – bóg słońca, Set– bóg
pustyni, Anubis – patron
mumifikacji, Izyda – żona
Ozyrysa, matka Horusa, Ptah –
bóg stwórca. Egipcjanie czcili
różne zwierzęta, które ich
zdaniem były objawieniem
przymiotów określonego bóstwa.
Re
●
Ra (Re) – bóg Słońca, stwórca
świata i pan ładu we
Wszechświecie. Czczony w
starożytnym Egipcie,
przedstawiany z dyskiem
słonecznym i z głową sokoła.
Uważano go za najważniejszego
boga. Jego symbolem był
obelisk. Starożytni Egipcjanie
wierzyli, że sam powstał z
Praoceanu Nun. Jego dzieci to:
Horus zw. Starszym, Anubis,
Maat, Izyda, Bastet, Hathor,
Sachmet, Thot, Szu, Tefnut.
Ozyrys
●
●
Ozyrys - w mitologii egipskiej bóg śmierci i
odrodzonego życia, Wielki Sędzia zmarłych.
Syn bogini Nut i boga Geba, brat Seta,
Izydy i Neftydy. Poślubił Izydę, był władcą
podziemi i krainy umarłych. Miał dwóch
synów: Anubisa z Neftydą i Horusa z Izydą.
Przed wiekami nauczył ludzi uprawy
roli.Przedstawiany był w postaci człowieka
w koronie atef na głowie z insygniami
władzy królewskiej w dłoniach.
Izyda
●
●
Izyda – w mitologii egipskiej
bogini płodności, opiekunka
rodzin. Jedno z wcieleń
Wielkiej Macierzy;
utożsamiana później z grecką
Demeter. Jej świętym
zwierzęciem była krowa.
Wszędzie jest ukazywana jako
najlepsza Matka, wcielenie
dobroci. Wraz z bratem i
synem stanowili naczelną
triadę bóstw Egiptu. Według
innych źródeł jest ona siostrą
Horusa.
Horus
●
●
Horus – egipski bóg nieba, opiekun
monarchii egipskiej. Panujący
faraon utożsamiał się z nim i
przyjmował jego imię. Czczony pod
postacią sokoła lub człowieka z
głową sokoła zwieńczoną tarczą
słoneczną oraz jako dziecko z
palcem w ustach.
Horus uosabiał cały Egipt. Wraz z
nim często przedstawiano Nechbet
i Wadżet, które symbolizowały
połączony Egipt Górny i Dolny oraz
uosabiały Hathor.
Pogrzeby
●
Zaraz po śmierci Egipcjanina
rozpoczynała się żałoba.
Mężczyźni nie golili się, a
kobiety smarowały twarz
błotem. Bogate rodziny
opłacały płaczki, które z
krzykiem i głośnym
lamentowaniem biegały przez
ulicę i ogłaszały tę nowinę.
Zwłoki ubogich ludzi były
owijane w trzcinowe maty i
grzebane w piasku. Natomiast
faraonowie i wysocy urzędnicy
mieli bardzo bogaty pogrzeb.
Mumifikacja
●
Najpierw usuwano mózg, który za pomocą
odpowiednich haczyków wyciągano nosem.
Następnie pozbywano się organów
wewnętrznych (pozostawiano tylko serce).
Później do jamy brzusznej wkładano płótna i
trociny nasączone aromatycznymi olejkami.
Proces ten trwał ok. 70 dni i towarzyszyły mu
odpowiednie modlitwy i obrzędy. Wysuszone
sodą ciało obmywano, nacierano wonnymi
maściami, a następnie bandażowano w płótno
nasycone klejem, starając się przy tym
wiernie zachować kształt postaci. W
bandażach umieszczano różne amulety i
talizmany, a w późniejszym okresie płótna
malowano i utwardzano żywicą lub smołą. Tak
przygotowane mumie umieszczano w
sarkofagach, a te w grobowcach.
Architektura Egiptu
●
Kult bogów i faraonów, przyciągał
starożytnych Egipcjan do
budowania ogromnych, świątyń
posągów czy piramid. A
pragnienie nieśmiertelności, oraz
związane z tym rytuały
zapoczątkowały budowę
grobowców. Architektura Egipcjan
była bardzo rozwinięta. Niektóre
piramidy budowano przez 20 lat.
Pierwszą formą architektury
Egipcjan były mastaby.
Główne świątynie Egiptu
●
Świątynia w Karnaku
●
Świątynia w Luksorze
●
Świątynia w Abu Simbel
Świątynia w Karnaku
●
●
●
Świątynia w Karnak była największym
miejscem kultu starożytnego Egiptu.
Rozbudowywana przez pokolenia poświęcona
była najważniejszemu egipskiemu bóstwu
Amon-Ra.
Zbudowana jest z ogromnych pylonów, a
pomieszczenie zwane salą hypostylową
tworzy las 138 przepotężnych kolumn, o
głowicach w kształcie kwiatu papirusu.
Kolumny i ściany świątyni pokryte są w
całości reliefami. Gdzieniegdzie zachowały
się jeszcze resztki stropu i pokrywające go
kolorowe malowidła.
Świątynia w Luksorze
●
Świątynia Hatszepsut zwana "Świątynią
Milionów Lat" to egipska budowla sakralna
zbudowana u stóp gigantycznej ściany
skalnej w Deir el-Bahari (Teby) w XV w.
p.n.e. przez budowniczego Senenmuta
jako świątynia grobowa królowej
Hatszepsut. Świątynia, w znacznej części
wykuta w skale, składa się z trzech,
ułożonych kaskadowo, połączonych ze
sobą rampami tarasów, które zakończone
były portykami. Rampy zdobione były
cokołami. Droga do najniższego tarasu,
prowadziła pomiędzy obeliskami i
posągami sfinksów.
Świątynia w Abu Simbel
●
●
Świątynie zbudowano w XIII wieku p.n.e.,
prawdopodobnie w latach 1274 - 1250 p.n.e.,
w czasie panowania faraona Ramzesa II.
Miała ona ukazywać potęgę Egiptu
przybyszom z Nubii.
Wielka świątynia w Abu Simbel została
poświęcona bogom słońca Amonowi-Re i ReHorachte oraz bogu sztuki i rzemiosł Ptahowi.
Tworzyła ona rozległy kompleks, wchodzący
nawet 56 m w głąb skały. Wejścia do niej
strzegą cztery olbrzymie posągi Ramzesa II.
Kolosy o wysokości 20 m, podpierając ścianę
fasady, świadczą o potędze króla.
Sfinks
●
Wielki Sfinks w Gizie – wykuty z
ogromnego bloku skalnego (o długości
73 m i wysokości 20 m)
pozostawionego w wyrobisku z czasów
Cheopsa, posąg leżącego lwa z głową
władcy w chuście nemes,
prawdopodobnie jest to wizerunek
Chefrena. Sama rzeźba ma długość 57
metrów, szerokość 6 m i wysokość 20
m. Wielokrotnie zasypywany przez
piasek i odkopywany już za czasów
starożytnych (m.in. za Totmesa IV).
Ostatnio pod kierunkiem Zahi Hawassa
przeprowadzono prace
zabezpieczające rzeźbę.
Piramidy
●
●
Piramidy schodkowe zastąpiono
piramidami w formie łamanej.
Jedynym zachowanym
przykładem jest piramida króla
Snofru w Dahszur. Kolejne
zachowane piramidy mają kształt
ostrosłupa.
Piramidy w Gizie to trzy
największe piramidy zbudowane w
Egipcie. Wszystkie mają kształt
ostrosłupa o podstawie kwadratu.
Największa z nich, Cheopsa
powstała ok. 2560 p.n.e., ma
podstawę o boku 227 m i
wysokość 147 m.
Grobowce
Wraz z faraonami były składane do grobów
najcenniejsze dla nich rzeczy oraz jedzenie. Z
początku faraonowie byli chowani w wielkich kopcach,
później w piramidach. Kolejni władcy Egiptu widząc, że
rabusie plądrują groby ich przodków, zaczęli chować
zmarłych w Dolinie Królów gdzie trudno było
zlokalizować sarkofagi z ich zwłokami. Egipscy
"inżynierowie" tak dobrze ukryli miejsca pochówku
faraonów, że do dzisiaj przy współczesnej technologii
nie wszystkie groby znaleziono.
Dolina Królów
●
●
Dolina królów będąca miejscem
spoczynku królów Egiptu w
okresie od XVIII do XX dynastii.
Pierwszym faraonem, który
nakazał budowę swojego
grobowca w dolinie, z dala od
znanych nekropoli, był Totmes I ,
ostatnim - Ramzes XI.
Grobowce, w Dolinie, to wykute w
skale kompleksy grobowe,
składające się z ciągu licznych
korytarzy i sal. Niestety, już w
czasach współczesnych
faraonom, wiele grobów zostało
otwartych i ograbionych.
Proceder ten trwał przez wieki.
Bibliografia
• www.wikipedia.pl
•www.google/grafika.pl
•www.sciaga.pl
•„Starożytny Egipt”
Autorzy
Przemysław Chmura
Patryk Jagieła
Kamil Stęchły
Bartosz Rydzik
Dziękujemy za uwagę 